Monitoring Programu rozwoju sektora energetycznego w województwie zachodniopomorskim do 215 r. z częścią prognostyczną do 23 r. - 212 rok ENERGETYKA ODNAWIALNA Województwo zachodniopomorskie od kilku lat utrzymuje i stale wzmacnia pozycję lidera w zakresie mocy zainstalowanych w odnawialnych źródłach energii, w szczególności w energetyce wiatrowej. Według statystyk prowadzonych przez Urząd Regulacji Energetyki moc zainstalowana w OZE w województwie zachodniopomorskim na koniec grudnia 212 r. wynosiła 825,17 MW, w tym w 43 funkcjonujących farmach wiatrowych 726,429 MW wykres 1. Wykres 1. Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej oraz w OZE w poszczególnych województwach stan na 31.12.212 r. Moce zainstalow ane w energetyce w iatrow ej oraz ogólnie OZE w w ojew ództw ach - stan na 31.12.212 r. 9 [MW] 8 7 6 5 4 3 2 1 zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie pomorskie wielkopolskie łódzkie warmińsko-mazurskie podlaskie mazowieckie opolskie dolnośląskie podkarpackie lubuskie śląskie świętokrzyskie małopolskie lubelskie wiatr OZE 1
Wykres 2. Produkcja energii z OZE i farm wiatrowych w woj. zachodniopomorskim. Produkcja energii z OZE i farm wiatrowych w woj. zachodniopomorskim 16 14 12 1 [GWh] 8 6 4 2 25 26 27 28 29 21 211 produkcja z OZE produkcja z farm wiatrowych Liderami w rozwoju energetyki odnawialnej wiatrowej są następujące powiaty: sławieński: 2 MW kołobrzeski: 156 MW oraz kamieński: 9,6 MW i białogardzki - wykres 3. Obok instalacji wiatrowych wzrasta moc zainstalowana w pozostałych źródłach: instalacje wytwarzające energię z biogazu z oczyszczalni ścieków 1,478 MW (4 instalacje), instalacje wytwarzające energię z biogazu rolniczego 3,913 MW (4 instalacje), instalacje wytwarzające energię z biogazu składowiskowego 4.253 MW (11 instalacji), elektrownie wodne przepływowe od,3 MW do 4,384 MW (61 instalacji), elektrownie wodne przepływowe od 1 MW do 2,57 MW (4 instalacje), elektrownie wodne przepływowa od 5 MW do 6,35 MW (3 instalacje). 2
Wykres 3. Energetyka wiatrowa i OZE w powiatach woj. zachodniopomorskiego [MW] stan na 31.12.212 r. Moce zaistalow ane w OZE i farmach w iatrowych w pow iatach w oj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.212 25 2 [MW] 15 1 5 sławieński kołobrzeski kamieński białogardzki koszaliński gryficki stargardzki gryfiński choszczeński wałecki goleniowski policki myśliborski szczecin szczecinecki drawski wiatr OZE Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z URE Przyrost mocy w farmach wiatrowych w ciągu roku w województwie zachodniopomorskim w latach 2-212 [MW] 12 1 8 moce 6 4 426.37 537.8 726 przyrost mocy scenariusz I scenariusz II scenariusz III 281.1 2 16 136.6 55.915 55.915 56 25.915 16 56 5.255 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 lata 3
Biorąc pod uwagę sprawności urządzeń obliczone na podstawie historycznych danych związanych z mocami zainstalowanymi i wytwarzaniem energii z poszczególnych źródeł energetycznych, moŝliwe jest oszacowanie produkcji energii elektrycznej z OZE na rok 213 w woj. zachodniopomorskimwykres 2, tabela 1,. w załączniku. Energetyka słoneczna W 212 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska udzielał róŝnych form dofinansowania w ofercie wspólnie z Bankiem Ochrony Środowiska. Z danych otrzymanych od BOŚ wynika, Ŝe spada zainteresowanie wykorzystaniem słońca do celów ciepłowniczych: - w ramach WFOŚiGW sfinansowano 4 instalacje o powierzchni 13,2 m 2 - w ramach NFOŚiGW sfinansowano 17 instalacji o powierzchni 11,64 m 2 PRODUKCJA I ZUśYCIE ENERGII W raporcie za rok 212 zawarte zostały podsumowania niektórych danych prezentowanych przez GUS w 211 roku, m.in.: wzrost produkcji energii do 9 GWh oraz wzrost uŝycia energii do ok. 6 GWh (wykres 4), zuŝycie energii w województwie przekroczyło maksymalny poziom przewidywany w scenariuszu Programu na 215 r. tj. 55 GWh, wzrost zuŝycia energii w sektorze przemysłowym - w procentowym rozkładzie zuŝycia energii, sektor przemysłowy zuŝywa 29 %, dalej w kolejności są gospodarstwa domowe z 2% zuŝyciem energii (wykres 5, 6,7), w 211 roku nastąpił znaczny wzrost udziału energii wytwarzanej z OZE (wykres 8). Dane liczbowe: moc zainstalowana 2778,8 MW moc osiągalna 2721,3 MW produkcja energii 8877,5 GWh produkcja energii ze źródeł konw. 7425,8 GWh produkcja energii z OZE 1451,7 GWh zuŝyci energii 597 GWh zuŝycie energii z podziałem na sektory: sektor GWh % transportowy 218 5 energetyczny 88 15 rolnictwo 61 1 gosp. domowe 1161 21 przemysłowy 1699 25 Pozostałe uŝycie 1959 33 4
21 22 23 24 25 Wykres 4. ZuŜycie oraz produkcja energii elektrycznej w województwie zachodniopomorskim w latach 21 211. 1 9 8 7 6 [GWh] 5 4 3 2 1 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 Lata zuŝycie energii elektrycznej produkcja energii elektrycznej Wykres 5. ZuŜycie energii elektrycznej z podziałam na sektory. 6 5 4 [GWh] 3 2 1 26 27 28 29 21 211 sektor przemysłow y pozostałe zuŝycie gospodarstw a domow e sektor energetyczny transport rolnictw o 5
Wykres 6. ZuŜycie energii elektrycznej w województwie zachodniopomorskim w latach 21 211 w zestawieniu z prognozą opisaną w Programie rozwoju sektora energetycznego. 9 8 7 min max 6 [GWh] 5 min max 4 3 2 1 25 26 27 28 29 21 211 215 215 23 23 Lata Wykres 7. Struktura zuŝycia energii elektrycznej w województwie zachodniopomorskim w 211 r. pozostałe zuŝycie 32% sektor transportowy 4% sektor energetyczny 14% rolnictwo 1% sektor przemysłowy 29% gospodarstwa domowe 2% sektor transportowy sektor energetyczny rolnictwo gospodarstwa domowe sektor przemysłowy pozostałe zuŝycie 6
Wykres 8. Wytwarzanie energii ze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych w woj. zachodniopomorskim. Wytwarzanie energii ze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych w woj. zachodniopomorskim 9. 8. wytwarzana energia [GWh] 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. źródła konwencjonalne źródła odnawialne. 25 26 27 28 29 21 211 lata ROZBUDOWA SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH Ograniczone moce przyłączeniowe do sieci Nadal brakuje mocy przyłączeniowych dla OZE, a rozbudowa sieci odsuwana jest w czasie. Mapa potencjału farm wiatrowych w Polsce do roku 215 opracowana przez PSE Operatora (stan na 3 listopada 212 r.) wskazuje, Ŝe dla całego Pomorza wydano ponad 296,63 MW warunków przyłączeniowych, w tym 823,1 MW dla Pomorza Zachodniego i 283,53 MW dla Pomorza Wschodniego. W sektorze gazowym wzrosło zuŝycie gazu w budownictwie i przemyśle do 5434 tys. m 3. Źródło: PSE Operator 7
ELEKTROENERGETYKA PSE- Operator S.A. planuje w latach 213 219 budowę, przebudowę i modernizację 7 linii 22 kv i 4 kv- tabela 2 w załączniku. Spółka ENEA - Operator Sp. z o.o. - w 212 r. zrealizowała: modernizację stacji systemowej 4/22/11 kv Morzyczyn, przebudowę rozdzielni 11 kv w GPZ Międzyzdroje, budowę stacji 11/15 kv Resko, przebudowę linii 11 kv Kamień Pomorski Recław, przebudowę rozdzielni 11 kv GPZ Kamień Pomorski w związku z przebudową linii kamień Pomorski-Recław, przebudowę stacji Skolwin do układu 2-systemowego, budowę dwutorowej linii napowietrznej 11 kv Dolna Odra Chlebowo, modernizację linii napowietrznej 11 kv relacji Kamień Pomorski-Gryfice, przebudowę linii 11 kv Kluczewo-Pyrzyce-Mostkowo-Barlinek, modernizację i przebudowę linii napowietrznej 11 kv relacji Dąbie-Pomorska, budowę linii napowietrznej 111 kv relacji Łobez-Resko, budowę GPZ Redlica 11/15 kv, przebudowę stacji Dąbie. Przyłączono nowych odbiorców: W III grupie przyłączeniowej - 44 o łącznej mocy przyłączeniowej 49 689 kw, W IV-VI grupach przyłączeniowych - 85 o łącznej mocy przyłączeniowej 4 314 kw, W II grupie - 2 o łącznej mocy 12 kw, W III grupie w zakresie energii odnawialnej przyłączono 3 nowych odbiorców o łącznej mocy 21 kw. Przeprowadzono 246 projektów inwestycyjnych związanych z modernizacją i odtworzeniem majątku. Spółka ENERGA Operator SA zrealizowała w 212 r. budowę 26 km linii relacji Kołobrzeg IV Dywizji Trzebiatów, oraz budowę pola 11 kv (na potrzeby FW) przy SE Koszalińska oraz pola przy SE Dunowo. Jednocześnie ENERGA przedstawiła plany na lata 213-215 odnośnie pozostałych odcinków linii i stacji transformatorowych, mających szczególne znaczenie dla woj. Zachodniopomorskiego ( tabela 3 w załączniku). Spółka PKP Energetyka realizowała budowę GPZ Szczecin Dąbie. SEKTOR GAZOWY Liczba odbiorców gazu w stosunku do lat poprzednich pozostała na tym samym poziomie (wykres 9). Wzrosło zuŝycie gazu w sektorze budowlanym i przemysłowym (wykres 1). Liczba odbiorców gazu w gospodarstwach domowych: ogółem 37133 miasto 342761 wieś - 28569 SprzedaŜ i zuŝycie gazu: odbiorcy gazu ogółem 86883,4 tys m 3 przemysł i budownictwo 5434,4 tys m 3 handel i usługi 95291,2 tys m 3 8
Wykres 9. - Odbiorcy gazu w województwie zachodniopomorskim (gospodarstwa domowe) 4 35 3 Liczba odbiorców 25 2 15 1 5 21 22 23 25 26 27 28 29 21 211 ogółem miasto wieś Wykres 1. sprzedaŝ i zuŝycie gazu w woj. zachodniopomorskim SprzedaŜ i zuŝycie gazu w sektorze ekonomicznym w w oj. zachodniopomorskim [tys. m3] 12. 1. 8. 6. 4. 2.. 26 27 28 29 21 211 ogółem przemysł i budownictwo handel i usługi Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. W 212 roku zrealizowano 86,16 km sieci gazowych w 21 powiatach. Po realizacji inwestycji w 212 roku długość sieci wynosiła 528 km. W roku 213 planuje się budowę 52 km nowych odcinków gazociągu. PGNiG nie realizował w 212 r. przedsięwzięć związanych z Programem. 9
Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. realizował 4 przedsięwzięcia związane z Programem w 212r. (tabela 4 w załączniku). Pomorska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. w roku 212 zrealizowała 6 przedsięwzięć związanych z Programem na terenie województwa zachodniopomorskiego (tabela 5 w załączniku). Spółka G.EN. Gaz Energia S.A. - w 212 r. przedstawiła inwestycje realizowane w 212 roku oraz planowane na lata 214, 215 (tabela 6 w załączniku). Gazoport LNG w 212 r. Budowa części lądowej Przeprowadzono prace związane z budową dwóch zbiorników magazynowych skroplonego gazu ziemnego do etapu zakończenia konstrukcji stalowych dachów oraz wykonano betonowanie kopuły dachu zbiornika TK-212, Wykonano konstrukcję stalową estakady rurociągowej w części morskiej, Wykonano fundamenty i zmontowano pierwsze urządzenia w obszarze mediów pomocniczych, tj.: zbiorniki wody pitnej, uŝytkowej i ługu sodowego, Prowadzono prace konstrukcyjne na obiektach w obszarze procesowym, tj.: regazyfikatory SCV, kompresorownia BOG, pompy wysokiego ciśnienia, Budowa części morskiej Przekazano Generalnemu Realizatorowi Inwestycji (GRI) Plac Budowy w części morskiej, Prowadzono prace nad awaryjnym systemem odprowadzania ścieków, Prowadzono uzgodnienia z Komendą Wojewódzką Państwowej StraŜy PoŜarnej w Szczecinie oraz Wojewodą Zachodniopomorskim w sprawie realizacji przedsięwzięcia MODERNIZACJA I ROZBUDOWA SIECIOWEJ INFRASTRUKTURY CIEPŁOWNICZEJ Konsolidacja SEC W sektorze ciepłownictwa nastąpiła konsolidacja Grupy SEC którą obecnie tworzą: Szczecińska Energetyka Cieplna wraz ze spółkami ciepłowniczymi z Barlinka, Łobza, Słubic, Połczyna-Zdroju i Myśliborza. Ponadto siedem przedsiębiorstw ciepłowniczych (PEC Barlinek, Łobez, Police, Stargard, Świdwin, Wałcz, SEC Szczecin) w 212 r. wykonywało prace nad rozbudową sieci i węzłów cieplnych. Przedsiębiorstwa te wybudowały łącznie 125 km nowych sieci ciepłowniczych. MODERNIZACJA I ROZBUDOWA SIECIOWEJ INFRASTRUKTURY CIEPŁOWNICZEJ PEC Barlinek 2 m sieci, 2% wykonania, 6 węzłów cieplnych wymiennikowych; PEC Łobez 381 m sieci, 4,81 % wykonania; PEC Police 7 m sieci, 2,5 % wykonania, 5 węzłów cieplnych wymiennikowych, 2,5% wykonania, 6 nowych systemów automatyki i sterowania, 3,5 % wykonania; SEC Szczecin sieci cieplne na lewobrzeŝnej cz. miasta Szczecina (EC-Szczecin, EC- Pomorzany) 26 m, sieci cieplne na prawobrzeŝnej cz. miasta Szczecina - z ciepłowni CR-Dąbska 5 m, węzły cieplne w systemach ciepłowniczych na lewobrzeŝu i prawobrzeŝu 26 szt., 1,36%; PEC Stargard Rozbudowa sieci oraz przyłączy cieplnych 61 m, 1,6 % wykonania, Budowa nowych i modernizacja starych węzłów cieplnych 17 węzłów, 4,2 % wykonania; PEC Świdwin 1 węzeł cieplny, 1% wykonania; PEC Wałcz 1398 m, 9 nowych węzłów cieplnych; Dane liczbowe Kubatura budynków ogrzewanych centralnie 75722,8 dam 3 budynki mieszkalne ogółem 5452,5 dam 3 b. mieszkalne spółdzielcze 3635,5 dam 3 1
mieszkania komunalne 7947,9 dam 3 mieszkania prywatne 2686,7 dam 3 Cena ciepła wytworzonego z biomasy - 38,54 zł/gj Cena ciepła z róŝnych paliw w woj. zachodniopomorskim: węgiel 35,38 zł/gj olej opałowy lekki 81,38 zł/gj gaz ziemny 69,45 zł/gj biomasa 38,54 zł/gj Wykres 11. Długość cieplnej sieci przesyłowej w województwie zachodniopomorskim 8 7 6 5 [km] 4 3 2 1 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 Lata Wykres 12. Kubatura budynków ogrzewanych centralnie w 211 r. - podział wg formy własności 6 5 4 [dam3] 3 2 1 budynki mieszkalne komunalne budynki mieszkalne spółdzielni mieszkaniow ych budynki mieszkalne ogółem budynki mieszkalne pryw atne Moce osiągalne i wykorzystane w ciepłownictwie wg. województw w roku 211 pokazuje wykres 13. Województwo zachodniopomorskie plasuje się na miejscu 1, z mocą osiągalną 2359 MW i 11
wykorzystaną 1878 MW. RównieŜ na miejscu 1 plasuje się WZ w zestawieniu długości sieci ciepłowniczych wg. województw wykres 14. Największe nakłady związane z wytwarzaniem ciepła, przesyłem i dystrybucją ciepła w roku 211 przeznaczyły województwa śląskie i mazowieckie. Województwo zachodniopomorskie przeznaczyło łącznie około 15 mln złotych, co obrazuje wykres 15. Średnia cena ciepła wytworzonego z róŝnych paliw w województwie zachodniopomorskim stale wzrasta (wykres 16), a cena ciepła wytworzonego z węgla i biomasy utrzymuje się na zbliŝonym poziomie. Wykres 17 porównujący średnią cenę ciepła wytworzonego z biomasy w województwie zachodniopomorskim i w województwach ościennych wykazuje iŝ w woj. zachodniopomorskim, pomorskim, wielkopolskim i lubuskim ceny zbliŝyły się do siebie w 211 roku i mieszczą się w przedziale między 3 a 4 [zł/gj]. Moce osiągalne i wykorzystane w 211 roku wg. województw [MW] 12 1 8 6 4 2 śląskie mazowieckie kujawsko-pomorskie małopolskie dolnośląskie łódzkie pomorskie wielkopolskie lubelskie zachodniopomorskie podkarpackie opolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie podlaskie lubuskie moc cieplna osiagalna moc cieplna wykorzystana Wykres 14. 12
Wykres 15 Wykres 16. Średnia cena ciepła wytworzonego z róŝnych paliw w województwie zachodniopomorskim Średnia cena ciepła wytworzona z róŝnych paliw w Województwie Zachodniopomorskim cena [zł/gj] 9 8 7 6 5 4 3 2 1 23 24 25 26 27 28 29 21 211 lata wegiel olej opałowy lekki gaz ziemny w.m. biomasa Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych URE 13
Wykres 17. Porównanie średniej cena ciepła wytworzonego z biomasy w województwie zachodniopomorskim i w województwach ościennych Średnia cena ciepła wytworzonego z biomasy według województw 6 5 4 cena [zł/gj] 3 2 1 23 24 25 26 27 28 29 21 211 lata pomorskie wielkopolskie lubuskie zachodnipomorskie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych URE PRACE PLANISTYCZNE GMIN W 212 r. 12 gmin uchwaliło mpzp dla instalacji wiatrowych, przeznaczając w sumie 4776 ha dla inwestycji. W pięciu gminach podjęto uchwały o przystąpieniu do sporządzania mpzp lub przystąpienia do zmiany studium w związku z farmami wiatrowymi (tabela 7,8,9 w załączniku ). PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra w roku 212 wytworzyła w kotle fluidalnym 471634 MWh/rok energii oraz 954946 GJ/rok ciepła przy mocy zainstalowanej 68,5 MW oraz spalaniu 611211 ton/rok biomasy (tabela 1. w załączniku). PRACE MODERNIZACYJNE W SZPITALACH woj. zachodniopomorskiego Modernizacja systemu cieplno-energetycznego i termomodernizacja budynków Szpitala w Szczecinie - Zdunowie o całkowitej wartości 29.755.193 zł. Przedmiotowa inwestycja jest dofinansowana ze środków: Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie Realizacja w latach 212-213 wyŝej wymienionego zadania umoŝliwi: zastąpienie obecnego systemu ciepłowniczego opartego na kotłowni węglowej miałowej (6 MW) na odnawialne źródło ciepła (1,6 MW) i chłodu (,9 MW) z zastosowaniem pomp ciepła z funkcją chłodniczą, kolektorów słonecznych oraz kotłów szczytowych gazowo-olejowych (o mocy zainstalowanej 3 MW), likwidację wysokiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery związanej ze spaleniem paliwa stałego, zmniejszenie wysokiego kosztu produkcji ciepła wynikającego z niskich sprawności istniejących urządzeń kotłowni oraz niskiej izolacyjności budynków. 14
"Termomodernizacja budynków SPZZOZ w Gryficach z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii" Projekt dofinansowany jest z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Priorytet IX - Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, Działanie 9.3 - Termomodernizacja obiektów uŝyteczności publicznej. Planowany projekt polega na: termomodernizacji 9 budynków Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gryficach, w tym modernizacji gospodarki cieplnej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Celem projektu jest: poprawa efektywności energetycznej budynków SPZZOZ w Gryficach poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań termomodernizacyjnych z udziałem kolektorów słonecznych, zmniejszenie poziomu zuŝycia energii. 15