U C H W A Ł A nr XLII/ 291 /2014 RADY GMINY BIERAWA z dnia 27 marca 2014 r. W sprawie: przyjęcia Programu szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV wywołującego raka szyjki macicy na lata 2014-2016 Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594, poz. 645 i poz.1318) oraz art. 6, art. 7 ust. 1 pkt. 1 oraz art. 48 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027, Nr 216, poz. 1367, Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570, Nr 237, poz. 1654, z 2009r. Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111, poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178, poz. 1374, z 2010r. Nr 50, poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228, Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1723 i poz. 1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122, poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203, Nr 232, poz. 1378, z 2012 r. poz. 123, poz. 1016, poz. 1342, poz. 1548 oraz z 2013 r. poz. 154, poz. 879, poz. 983, poz. 1290, poz. 1623 i poz. 1646), Rada Gminy Bierawa uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się wieloletni programu szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV wywołującego raka szyjki macicy na lata 2014-2016 w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Bierawa. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia. 3. Przewodnicząca Rady mgr ElŜbieta Dziuda
Załącznik nr 1 do uchwały nr XLII/ 291/2014 Rady Gminy Bierawa z dnia 27.03.2014r. PROGRAM SZCZEPIEŃ PROFILAKTYCZNYCH PRZECIWKO WIRUSOWI HPV WYWOŁUJĄCEGO RAKA SZYJKI MACICY na lata 2014-2016 I. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO 1. Problem zdrowotny Problemem, stanowiącym podstawę do przygotowania i realizacji niniejszego programu, jest wysoka liczba zachorowań na raka szyjki macicy (wykrytego w stadium uniemoŝliwiającym skuteczne leczenie), w konsekwencji powodująca wysoką śmiertelność. Mimo, Ŝe rak szyjki macicy jest nowotworem, któremu moŝna skutecznie zapobiec, jest jednym z najczęściej występujących u polskich kobiet. Główną przyczyną tego zjawiska jest niska efektywność działań profilaktycznych w tym zakresie, co wynika z braku zintegrowanego systemu profilaktyki, ograniczeń finansowych instytucji odpowiedzialnych za profilaktykę, niskiego zainteresowania społecznego programami profilaktycznymi i braku informacji o zagroŝeniu. Według Raportu Krajowego Rejestru Nowotworów, na podstawie danych Centrum Onkologii w okresie od 1999 do 2011 roku zanotowano na terenie Powiatu Kędzierzyńsko Kozielskiego 109 przypadków zachorowań na nowotwór złośliwy szyjki macicy, tj. ok. 10 % zachorowań w województwie opolskim. 2. Epidemiologia Rak szyjki macicy jest drugim, co do częstości występowania nowotworem u kobiet do 45 roku Ŝycia na świecie. W Polsce blisko 4000 kobiet zapada co roku na raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera. Pod względem zachorowalności i umieralności z powodu tej choroby Polska zajmuje czołowe miejsce wśród krajów Unii Europejskiej. Jest to jeden z najwyŝszych wskaźników umieralności w Europie. Główną przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy jest zakaŝenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jest to wirus z rodziny Papilloma. Istnieje ok. 100 typów wirusa, z których część moŝe być przyczyną łagodnych zmian, a część nowotworów złośliwych. Wirus jest przenoszony przede wszystkim drogą płciową, a zakaŝenia te są najczęstsze u młodych kobiet. Aktualnie w Polsce profilaktyka raka szyjki macicy polega na prowadzeniu badań cytologicznych. Badanie to jest podstawowym, nieinwazyjnym, niebolesnym badaniem szyjki macicy pozwalającym na wykrycie wczesnych zmian przed i nowotworowych. Jednak odsetek kobiet prowadzących te badania jest niski. Problem wysokiej zachorowalności na raka szyjki macicy (obok niskiej skuteczności badań profilaktycznych) spowodowany jest równieŝ dotychczasowym brakiem moŝliwości szczepienia przeciwko wirusowi HPV. Od 2006r. szczepionka jest dostępna w Polsce. Jest to czterowalentna profilaktyczna szczepionka zapobiegająca przewlekłym zakaŝeniom HPV typu 16 i 18 (odpowiedzialnych za rozwój ponad 70% wszystkich raków szyjki macicy) oraz 6 i 11 (związanych z rozwojem niemal wszystkich łagodnych brodawek płciowych). Szczepienia zapobiegaą równieŝ rozwojowi innych, nieco rzadziej występujących nowotworów zaleŝnych od HPV. Szczepionka przeciwko HPV, ze względu na koszty, z pewnością nie szybko zostanie włączona do części krajowego programu profilaktyki. 2
Dla uzyskania pełnego indywidualnego efektu profilaktycznego niezbędne jest zastosowanie szczepionki przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki ZakaŜeń HPV zalecają szczepienia dziewcząt od 11 roku Ŝycia. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne szacuje, Ŝe szczepienia nastolatek i młodych kobiet przeciwko HPV spowodują zmniejszenie ogólnej liczby zachorowań na raka szyjki macicy od 76 do 96 % w ciągu 15-20 lat od rozpoczęcia szczepień. Profilaktyka w postaci promocji zdrowego stylu Ŝycia, odpowiednich nawyków, świadomości potrzeby wykonywania badań cytologicznych, a takŝe akcje szczepień przeciwko zakaŝeniom HPV są bardzo waŝnym i niezbędnym czynnikiem. 3. Uzasadnienie potrzeby wdroŝenia programu Za potrzebą wdroŝenia programu zdrowotnego w Gminie Bierawa przemawiają takie aspekty jak: 1) docelowe zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych (priorytet zdrowotny określony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2009r. w sprawie priorytetów zdrowotnych Dz. U. Nr 137, poz. 1126), 2) wcześniejsze objęcie szczepieniami dziewcząt zamieszkałych na terenie Gminy Bierawa w latach 2011-2013, 3) brak powszechnej dostępności do szczepionek przeciwko zakaŝeniom HPV z powodu nie finansowania tych szczepień ze środków NFZ, 4) zwiększenie wśród kobiet wiedzy i świadomości na temat zagroŝeń chorobami nowotworowymi oraz przekonanie do stosowania profilaktyki wtórnej poprzez badanie cytologiczne. II. CELE PROGRAMU 1. Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy poprzez przeprowadzenie edukacji zdrowotnej oraz szczepień ochronnych przeciwko wirusowi HPV w określonej populacji dziewcząt zamieszkałych na terenie gminy Bierawa. 2. Cele szczegółowe: 1) zwiększenie poziomu wiedzy i świadomości w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym i zakaŝeniom wywołanym przez wirusy brodawczaka ludzkiego, 2) zwiększenie skuteczności edukacji zdrowotnej wśród dziewcząt dotyczącej zachorowalności na raka szyjki macicy, 3) ukształtowanie właściwych nawyków higienicznych u dziewcząt, 4) dokonanie dobrowolnych szczepień wśród nastolatek, które mogą zapobiec rakowi szyjki macicy, 5) podniesienie poziomu świadomości zdrowotnej dziewcząt oraz ich rodziców i przekonanie do wczesnej konsultacji medycznej w przypadku występowania niepokojących objawów, 6) wypromowanie zdrowego stylu Ŝycia wśród młodzieŝy szkolnej. 3
3. Oczekiwane efekty Wprowadzenie szczepień niewątpliwie będzie prowadziło do wyraźnego zmniejszenia występowania przednowotworowych zmian w obrębie szyjki macicy, czego naturalnym następstwem stanie się obniŝenie wartości pozytywnej badan cytologicznych. Ponadto zmniejszy zachorowalność na tę chorobę w perspektywie wieloletniej, wpłynie na zwiększenie poziomu wiedzy na temat ryzykownych zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową oraz na temat okresowych badań profilaktycznych. 4. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu W ocenie programu uwzględnione zostaną następujące mierniki: 1. Liczba dziewcząt uczestniczących w Programie. 2. Liczba dziewcząt objętych szczepieniami. 3. Stopień osiągnięcia celu, określony procentowo (liczba zadeklarowanych i liczba zaszczepionych). III. ADRESACI PROGRAMU I TRYB ZAPRASZANIA DO PROGRAMU Udział w programie szczepień jest dobrowolny. Do uczestnictwa w programie zostaną zaproszone uprawnione dziewczęta poprzez wysłanie imiennego zaproszenia rodzicom lub opiekunom prawnym. Dla osiągnięcia zamierzonych celów zostanie przeprowadzona akcja informacyjna. Adresatami programu szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV są dziewczęta mające 12 lat, zamieszkałe na terenie Gminy Bierawa. Planowaną skalę działań obrazuje poniŝsza tabela: Rok przeprowadzenia programu szczepienia 2014 2015 2016 Rocznik urodzenia dziewcząt planowanych do szczepienia w danym roku Ilość dziewcząt zamieszkałych na terenie gminy Bierawa (posiadających zameldowanie) 2002 2003 2004 39 29 28 W kaŝdym roku dopuszcza się dla poszczególnych roczników zwiększenie liczby dziewcząt objętych programem. Ostateczną liczbę ustala się na podstawie danych ewidencji ludności wg stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok przeprowadzenia szczepienia. 4
IV. ORGANIZACJA PROGRAMU Realizacja Programu będzie obejmowała : 1. Przeprowadzenie wśród odbiorców programu akcji informacyjno edukacyjnej mającej na celu przedstawienie podstawowych zasad przeciwdziałania zakaŝeniu HPV. 2. ZłoŜenie imiennej zgody rodzica / opiekuna na objęcie dziecka programem szczepień. 3. Wybór realizatora szczepień w drodze otwartego konkursu ofert. 4. Przeprowadzenie kwalifikacji dziewcząt do szczepień ochronnych (badanie lekarskie przed podaniem szczepionki), 5. Przeprowadzenie szczepień zgodnie z procedurami medycznymi. 6. Monitorowanie przeprowadzonej akcji szczepień. V. KOSZTY Program szczepień profilaktycznych przeciwko wirusowi HPV wywołującego raka szyjki macicy będzie realizowany ze środków własnych Gminy Bierawa zapisanych co roku w uchwale budŝetowej. Całkowity budŝet programu na lata 2014-2016 wyniesie 60.000 zł. Dopuszcza się moŝliwość przyjęcia współfinansowania (jednej dawki) przez rodziców dzieci objętych szczepieniem lub z innych źródeł, na zasadach określonych przez Wójta Gminy. Wybór realizatora lub realizatorów programu dokonany zostanie przez Wójta Gminy Bierawa w drodze wyboru najkorzystniejszej oferty. VI. MONITOROWANIE I EWALUACJA Informacja z realizacji niniejszego Programu zostanie przedłoŝona Radzie Gminy po jego zakończeniu. Informacja zawierać będzie ocenę zgłaszalności do programu oraz poniesionych kosztów związanych z jego realizacją. VII. OKRES TRWANIA PROGRAMU Program będzie realizowany w latach 2014 2016. 5