WYTYCZNE I ZALECENIA w sprawie przygotowywania prac dyplomowych (licencjackich, inżynierskich i magisterskich) na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy Wytyczne przygotowały: dr inż. Małgorzata Zajdel dr Monika Klemke-Pitek Bydgoszcz 2009 1
Spis treści: Wstęp...3 1. Tytuł pracy i problematyka badawcza.......4 2. Zakres merytoryczny pracy..4 3. Objętość pracy dyplomowej... 4 4. Podział pracy na rozdziały... 4 5. Struktura pracy......6 6. Uwagi językowe...7 7. Formatowanie tekstu. 7 8. Bibliografia... 8 Streszczenie (należy dołączyć po bibliografii w j. polskim i w j. angielskim) Załączniki 2
Wstęp Konieczność opracowania wytycznych podyktowana jest potrzebą harmonizacji oraz ujednolicenia wymogów dotyczących pisania prac dyplomowych na kierunkach studiów prowadzonych w ramach Wydziału w celu podniesienia ich jakości. Po pierwszym semestrze seminarium tytuły prac dyplomowych powinny być podane do akceptacji Rady Programowej danego kierunku studiów, a następnie zaakceptowane przez Radę Wydziału. Wydziałowa Komisja ds. ewaluacji posiada uprawnienia do kontroli jakości prac dyplomowych oraz ewentualnego wstrzymania procedury dopuszczającej do obrony. Zarówno w pracy licencjackiej, jak i magisterskiej, student powinien się wykazać: - ogólną znajomością wiedzy z danego zakresu przedmiotowego i problemowego związanego z kierunkiem studiów; - umiejętnością samodzielnego (choć pod kierunkiem promotora) rozwiązania podjętego zadania badawczego. Prace licencjacka i magisterska różnić się jednak powinny: - zakresem wiedzy jaka jest uwzględniana i wykorzystana w teoretycznej analizie zagadnienia; - dojrzałością metodyczną i metodologiczną w rozwiązywaniu podjętych problemów badawczych. Różnice między w/w pracami mają m.in. wyraz: - w przypadku prac licencjackich w węższym lub bardziej konkretnym (szczegółowym) określeniu zakresu przedmiotowego i problemowego; - w przypadku prac magisterskich potrzebą wykazania się nie tylko umiejętnością posługiwania określonymi metodami, w tym narzędziami i technikami badawczymi, ale także świadomym doborem metod badawczych, krytyczną oceną korzyści lub trudności i ograniczeń z jakimi wiąże się ten wybór, a także umiejętnością zaprezentowania własnych ocen i poglądów w badanym zakresie. W związku z w/w różnicami zaleca się: - aby praca licencjacka/inżynierska zawierała łącznie ze wstępem, wnioskami, załącznikami i bibliografią, nie mniej niż 50 stron, ale nie więcej niż 80 stron znormalizowanego tekstu, a także charakteryzowała się wykorzystaniem przynajmniej 20 pozycji wydawniczych łącznie z aktami prawnymi oraz innymi źródłami; - natomiast objętość pracy magisterskiej powinna obejmować od ok. 70 do 120 stron znormalizowanego tekstu oraz zawierać co najmniej 40 zacytowanych pozycji wydawniczych. 3
1. Tytuł pracy i problematyka badawcza Tytuł pracy oraz zawarta w niej problematyka powinna być związane z danym kierunkiem studiów oraz ewentualną specjalnością seminarzysty. Każda praca dyplomowa musi zawierać treści bezpośrednio związane z kierunkiem studiów seminarzysty będącego autorem pracy, a w szczególności zawierać przynajmniej jeden wyodrębniony rozdział, podrozdział lub punkt pracy o tematyce dotyczącej kierunku studiów. Praca powinna także nawiązywać do zagadnień dotyczących ewentualnej specjalności. W przypadku stwierdzenia całkowitego oderwania proponowanej tematyki pracy od kierunku studiów, Rada Wydziału może odmówić akceptacji tej tematyki i nakazać jej korektę lub zmianę. Ponadto, zgodność z kierunkiem studiów jest jednym z kryteriów oceny pracy dyplomowej i w przypadku jego niespełnienia praca nie zostanie dopuszczona do obrony. 2. Zakres merytoryczny pracy Zakres merytoryczny pracy powinien obejmować: cel i zakres pracy, czyli wyraźne określenie problemu teoretycznego, empirycznego bądź teoretyczno-empirycznego sformowanego w określonej hipotezie badawczej, wykorzystanie odpowiednich metod badań naukowych, pogłębioną analizę hipotezy badawczej, zawartą w zasadniczej części pracy, rozwiązanie postawionego zadania (wyniki badań, analiza, obliczenia, rysunki), sformułowanie prawidłowych wniosków z całości treści pracy, zarówno części teoretycznej jak i praktycznej, pogłębione studia literatury wyrażone poprzez odpowiednio liczne odniesienia do literatury przedmiotu i wykorzystanych materiałów. 3. Objętość pracy dyplomowej objętość pracy dyplomowej ma wynikać z wyczerpującego opracowania tematu, jednakże: zaleca się, aby praca licencjacka/inżynierska zawierała łącznie ze wstępem, wnioskami, załącznikami i bibliografią nie mniej niż 50 stron, ale nie więcej niż 80 stron znormalizowanego tekstu, natomiast objętość pracy magisterskiej obejmowała od ok. 70 do 120 stron znormalizowanego tekstu, praca licencjacka/inżynierska powinna zawierać 3-4 rozdziały, w których należy wykorzystać przynajmniej 20 pozycji wydawniczych łącznie z aktami prawnymi oraz innymi źródłami, natomiast w pracy magisterskiej zaleca się zamieścić 4-5 rozdziałów i co najmniej 40 zacytowanych pozycji wydawniczych. 4. Podział pracy na rozdziały Rozdział stanowi podstawową część składową pracy dyplomowej. Pomimo, że nie ma uniwersalnego sposobu podziału na rozdziały, to można przyjąć następujące ogólne zasady takiego podziału: podział na rozdziały powinien być przejrzysty tematycznie, logicznie spójny i wykluczający możliwość powtórzeń tych samych treści w różnych miejscach pracy, 4
tytuły rozdziałów powinny szczegółowo informować o ich treści, należy unikać dysproporcji pomiędzy objętością poszczególnych rozdziałów. Struktura pracy dyplomowej powinna zapewnić właściwe proporcje pomiędzy częściami zasadniczymi pracy: literaturową oraz empiryczną. Praca powinna zawierać podział na: a) część literaturową (teoretyczną) - obejmującą 2-3 rozdziały, które zawierają : wyjaśnienie wszelkich pojęć, terminów i definicji związanych z tematem pracy z odniesieniem do podstawowej literatury w danej dziedzinie, omówienie praw, zjawisk i zależności matematycznych, fizycznych i przyrodniczych charakteryzujących dane zjawisko lub też przedstawienie zasad, funkcji, klasyfikacji składników, strategii, itp., analizę metod i technik badawczych występujących w wybranym temacie (ewentualnie w części badawczej) przegląd literaturowy dotychczasowych osiągnięć w danej dziedzinie badawczej lub przytoczenie przykładów analogicznych badań, osiągnięć i zastosowań, b) część badawczą (praktyczną, empiryczną) - obejmującą 1-3 rozdziały, w których zawarto: krótki opis dotyczący obiektu badań (przedsiębiorstwa, procesu, tendencji rozwojowej zjawiska), uzasadnienie wyboru metod i technik dla potrzeb badań empirycznych, opis przebiegu badań i przejrzystą prezentację wyników eksperymentów, pomiarów, obliczeń, ankiet analizę zjawisk będących przedmiotem pracy w oparciu o naukową interpretację uzyskanych wyników, podsumowanie pracy, zawierające najważniejsze wnioski, propozycje usprawnień w zakresie analizowanego przedmiotu pracy oraz ocenę możliwości i warunków wdrożenia zmian, lub też propozycje dotyczące wyznaczenia kierunku dalszych badań nad analizowanym zjawiskiem. 5
5. Struktura pracy Praca powinna zawierać: 5.1. Spis treści stronę tytułową według wzoru, spis treści, wstęp lub wprowadzenie, rozdziały pracy, wnioski lub podsumowanie, bibliografię, spis wykresów (jeżeli są) spis tabel (jeżeli są) spis rysunków (jeżeli są) ewentualnie załączniki Spis treści powinien być umieszczony na początku pracy, czyli na trzeciej stronie pracy po temacie pracy wydanym przez dziekanat. Spis treści powinien być kompletny, tj. powinien zawierać informacje o wszystkich elementach składowych pracy, a więc o rozdziałach numerowanych z ich podziałem, jak również o elementach nienumerowanych, takich jak: wstęp, wnioski, bibliografia, spis tabel, rysunków i załączników. W spisie treści należy podać numery stron, na których zaczynają się poszczególne elementy pracy, w tym podtytuły. Wielkość liter w spisie treści powinna być zgodna ze stosowaną w tekście podstawowym. SPIS TREŚCI Wstęp... 3 1. Tytuł pierwszego rozdziału... (obejmujący Przegląd literatury) 1.1. Tytuł podrozdziału... 1.2...... 1.2.1...... 1.2.2...... 2. Metodologia badań własnych 3. Tytuł drugiego rozdziału......... Zakończenie (Wnioski)... Bibliografia... 93 Spis rysunków... 95 6
Spis tabel... 96 Załączniki... 97 Wstęp (Wprowadzenie) We wstępie należy: przedstawić przedmiot pracy dyplomowej z uzasadnieniem wyboru podjętego tematu, syntetyczny opis poszczególnych rozdziałów. Metodologia badań sformułować cel/cele (co autor chciał osiągnąć w efekcie realizacji pracy) zgodnie z tematem/tytułem pracy, sformułować hipotezę badawczą, która będzie udowodniona lub odrzucona w pracy, przedstawić zastosowane metody badawcze i zakres przeprowadzonych badań, określić charakter i rodzaj źródeł, które posłużyły do przygotowania pracy, 5.3. Podsumowanie (Zakończenie) W zakończeniu należy: zaprezentować krótko najważniejsze tezy/sformułowania z części teoretycznej, celowe jest dokonanie stwierdzeń o charakterze metodycznym, odnoszących się np. do dostępności danych źródłowych lub przydatności stosowanych metod doświadczalnych czy obliczeniowych, określić, czy i w jakim stopniu cel pracy sformułowany we wstępie został osiągnięty, przypomnieć hipotezę oraz ocenić, czy została zweryfikowana pozytywnie bądź negatywnie, zaprezentować główne wnioski z przeprowadzonych badań empirycznych, w których główną treścią powinna być synteza wyników szczegółowych prowadząca do uogólnień, pożądane jest przedstawienie wniosków o charakterze praktycznym, zidentyfikować kierunki ewentualnej kontynuacji badań lub dalszych prac. 6. Uwagi językowe nie należy używać czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej, a stosować odpowiednie bezosobowe formy czasowników, np. przyjęto, zastosowano, wykorzystano, itp. tekst pracy powinien być pisany z uwzględnieniem podziału na akapity, przyjmując zasadę, że każda nowa myśl stanowi nowy akapit, wszelkie cytowane akapity wymagają podania piśmiennictwa. 7. Formatowanie tekstu Marginesy: lewy: 3.5 cm prawy: 2.5 cm górny: 2.5 cm 7
dolny: 2,5 cm Czcionka: tytuły rozdziałów (pogrubione, duże litery) 14 pkt, zawsze od nowej strony, tytuły podrozdziałów (pogrubione) 14 pkt tytuły punktów (pogrubione) 12 pkt w tytułach nie stawia się kropki, tekst podstawowy 12 pkt -Times New Roman, format-a4-zapisany jednostronnie, numer strony - 11 pkt (cyfry arabskie, na środku), numeracja stron: pierwsza strona to strona tytułowa (nienumerowana), Format tekstu: wyrównanie: treść - wyjustowana spis treści - do lewej wcięcia (akapit) 1 cm, obowiązkowo tej samej wielkości, odstęp miedzy liniami teksu dwie linie (1,5 wiersza) przy wyodrębnianiu podrozdziałów/punktów pracy/oddzielaniu tabel lub wykresów od tekstu - podwójny odstęp Tabele/rysunki/wykresy: numer i tytuł tabeli - umieszcza się nad tabelą, a numer i tytuł rysunku/wykresu pod, numer tabeli i rysunku/wykresu zaleca się pisać pogrubionym drukiem (np. Tabela 1. lub Rys.1.), natomiast tytuły pisać bez pogrubiania, numery tabeli/rysunków/wykresów powinny mieć dwucyfrową numerację zgodną z numerem rozdziału i własną chronologią, pod tabelą/rysunkiem/wykresem umieszcza się źródło pisane kursywą, po tytule tabel, rysunków i wykresów nie stawia się kropek, każda tabela/wykres/rysunek powinna mieć odwołanie w tekście, np. zobacz w Tabeli albo: zawarto w Tabeli 3 nie dzieli się tabel/wykresów/rysunków pomiędzy stronami(chyba że są wielostronicowe) w spisie tabel, rysunków i wykresów podaje się oprócz tytułów i numerów również numer strony, gdzie zostały zamieszczone. Przypisy literaturowe należy: podawać na dole strony, przyjmując numerację ciągłą w całej pracy, od tekstu oddzielić poziomą linią, tekst przypisów 10 pkt -Times New Roman, odstęp pojedynczy, numery odnośników literaturowych należy umieszczać w tekście pracy (indeks górny) ale zawsze przed znakami przystankowymi typu: kropka, dwukropek. 8. Bibliografia Bibliografia powinna być ściśle związaną z tematem pracy obejmującym zagadnienia z kierunku i specjalności dyplomowania. Należy zawrzeć tylko te pozycje, na które powoływano się w tekście pracy i zawarto w odnośniku literaturowym. Bibliografia (literatura) powinna być sporządzona alfabetycznie według nazwisk autorów i skrótu imienia w układzie działowym w następującej kolejności z podziałem na: 8
Książki, skrypty (wydawnictwa zwarte) Artykuły (publikacje naukowe w wydawnictwach ciągłych lub zwartych) Akty normatywne (ustawy, rozporządzenia, zarządzenia i inne dokumenty) Źródła internetowe (z podaniem pełnej ścieżki dostępu oraz daty pobrania. 9
Załączniki 1 Zasady cytowania w pracach naukowych 1. Cytowanie książek pojedynczych autorów J. Boć, Jak pisać pracę magisterską, Kolonia Limited, Wrocław 2005, s. 5. 2. Cytowanie książek o nierozerwalnym autorstwie (kilku autorów) J. Boć, J. Miodek, Jak pisać pracę magisterską, Kolonia Limited, Wrocław 2005, s. 5-7. 3. Cytowanie encyklopedii, słowników, o nierozerwalnym autorstwie (kilku autorów) Encyklopedia powszechna, t. I, PWN, Warszawa 2005, s. 5-7, 10-11. 4. Cytowanie prac zbiorowych pod redakcją naukową: Jak pisać pracę magisterską, pod red. J. Bocia, Kolonia Limited, Wrocław 2005. Jak pisać pracę magisterską, pod red. naukową J. Bocia, Kolonia Limited, Wrocław 2005. Jak pisać pracę magisterską, J. Boć (red.), Kolonia Limited, Wrocław 2005. 5. Cytowanie prac zbiorowych pod redakcją naukową, w których można wyróżnić wyodrębnione autorstwo: M.S. Wiatr, Ocena zdolności kredytowej jako podstawowy element zarządzania indywidualnym ryzykiem kredytowym niektóre aspekty teorii i praktyki, [w:] Banki na rynku finansowym, pod red. M. Dębniewskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego, Olsztyn 2003, s. 288 i n. 6. Cytowanie publikacji zamieszczonych w czasopismach M. Zaleska, Zasady tworzenia rezerw na ryzyko bankowe w świetle postanowień Komisji Nadzoru Bankowego, Bank i Kredyt nr 3/2001. 7.Cytowanie źródeł elektronicznych (Obowiązkowe elementy i kolejność elementów opisów ww. dokumentów w bibliografii załącznikowej wg normy PN-ISO 690-2:1999) Artykuł z czasopisma Nazwisko, imię autora. Tytuł publikacji. Tytuł czasopisma [nośnik]. Nr, vol, rok [dostęp:..data wyszukania strony...]. Dostępny w...: adres URL. np. Kisets D. Information nature of optimal classifications. Academic Open Internet Journal [online]. Volume 8, 2002 [dostęp: 23 kwietnia 2003]. Dostępny w World Wide Web: 10
http://www.acadjournal.com/2002/v8/part3/p1/index.html. Czasopismo Tytuł czasopisma [nośnik]. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, Data wydania [dostęp:...]. Częstotliwość. Dostępny w...: adres URL. Numer znormalizowany. np. Journal of Technology Education [online]. Blacksburg (Va.): Virginia Polytechnic Institute and State University, 1989- [dostęp: 15 marca 1995]. Półrocznik. Dostępny w Internecie: gopher://borg.lib.vt.edu:70/1/jte. ISSN 1045-1064. Wydawnictwo zwarte Nazwisko i imię autora. Tytuł publikacji. [nośnik]. Wydanie. Miejsce wydania : Wydawca, Data wydania [dostęp:...]. Dostępny w...: adres URL. Numer znormalizowany. np. Czopek Kazimierz. Ekonomika w górnictwie odkrywkowym [on-line]. Kraków: Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej, 2000 [dostęp: 15 maja 2002]. Dostępny w World Wide Web: http://winntbg.bg.agh.edu.pl/skrypty/13/ppframe.htm. ISSN 0239-61114. Paryska Zofia, Paryski Witold. Wielka encyklopedia tatrzańska [CD-ROM]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. ISBN 83-01-12863-4. Fragment z serwisów WWW Nazwisko autora. Tytuł publikacji (strony WWW). Instytucja sprawcza (wydawca) [nośnik]. Miejsce wydania : Wydawca, Data wydania (ostatniej aktualizacji) [dostęp:...]. Dostępny w...: adres URL. Np. Gawarecki Wiktor. Lista polskich czasopism elektronicznych oraz elektronicznych odpowiedników periodyków drukowanych. Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego [on-line]. [Kraków] : Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 20 maja 2002 [dostęp 25 czerwca 2002]. Dostępny w World Wide Web: http://biblon.miks.uj.edu.pl/czasop/pol.html. 11
Załączniki 2 Zasady stosowania skrótów w przypisach 1. Jeżeli cytujemy po raz kolejny pracę tego samego autora i wcześniej już została zacytowana w całości jego pozycja J. Boć, op.cit., s. 5. 2. Jeżeli cytujemy po raz kolejny pracę tego samego autora i wcześniej już została zacytowana w całości jego pozycja, ale w pracy powołujemy się też na inne jego pozycje J. Boć, Jak pisać, op.cit., s. 5. 3. Jeżeli cytujemy po raz kolejny pracę tego samego autora, bezpośrednio w następnym przypisie używamy formy tamże lub ibidem 1 J. Boć, Jak pisać pracę magisterską, Kolonia Limited, Wrocław 2005, s. 5. 2 Ibidem, s. 25. 4. Porównaj (Por.) stosujemy gdy chcemy odzwierciedlić nasze poglądy z poglądami innych autorów. Por.: M.S. Wiatr, Kierunki zmian polskiego..., op.cit.,s.20. 5. Zobacz (Zob.) stosujemy gdy chcemy wskazać na bezpośrednie odniesienie do źródeł, poglądów, itp. Zob.: Załącznik Nr 1 Rozporządzenia... z dnia 10 grudnia 2003 r.; Załącznik Nr 1 Rozporządzenia... z dnia 10 grudnia 2001 r. 6. Zobacz szerzej (Zob. szerzej) stosujemy gdy chcemy wskazać pozycje, w których omówiono szerzej (dokładniej) dane zjawisko, termin czy pojęcie. Zob. szerzej: Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa. Zbiór przykładów i zadań, pod red. C. Skowronka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000, s. 231 i dalsze; Statystyczne metody oceny ryzyka w działalności gospodarczej, pod red. A. Zeliasia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1998, s. 32. 12