Warmińsko Mazurski Kwartalnik Naukowy. Nauki Społeczne nr 1(1)/2012

Warmińsko Mazurski Kwartalnik Naukowy. Nauki Społeczne nr 1(1)/2012 SŁOWO WSTĘPNE Nowe regulacje oceniania czasopism naukowych skłoniły Pana Rektora WSIiE TWP profesora Jana Kwiatkowskiego do zamiany Roczników Naukowych, wydawanych przez Uczelnię na kwartalnik. Decyzja ta oprócz formalnych przyczyn ma także merytoryczne uzasadnienie. W ciągu ostatnich dwu lat twórczość pisarska pracowników naszej Uczelni oraz gotowość współpracy naukowej z naszą Szkołą pracowników innych, zaprzyjaźnionych uczelni spowodowała, że pojemność roczników okazała się daleko niewystarczająca do opublikowania wszystkich napływających opracowań. Decyzja Rektora okazała się bardzo szczęśliwym rozwiązaniem wydawniczym dla możliwości publikacyjnych naszej Uczelni. Opracowania zamieszczone w Kwartalniku obejmują kilka dyscyplin z obszaru nauk społecznych: pedagogiki, socjologii, nauk ekonomicznych. Dla obszaru nauk ścisłych w planach jest uruchomienie innej edycji Kwartalnika. Dotychczasowe nasze doświadczenia: najpierw z Rocznikiem, a teraz z przygotowaniem pierwszych numerów Kwartalnika nauk społecznych ukazują ogromną różnorodność tematyczną opracowań napływających do redakcji. Ta różnorodność to krzepiące świadectwo bogatej twórczości badawczej i koncepcyjnej naszego środowiska. Nie jesteśmy w stanie opublikować na bieżąco wszystkich dostarczonych materiałów. Podlegają selekcji, której kryteria są dwojakie. Pierwsze wyrażają nasze intencje, aby poszczególne zeszyty zawierały całą różnorodną tematykę którą uprawiają naukowcy WSIiE TWP. Drugie kryteria wynikają z podwójnego procesu oceniania wartości merytorycznych, badawczych i poznawczych przedstawionych opracowań. Pierwszej oceny dokonuje komitet naukowy i redakcyjny Kwartalnika. Drugą oceną są opinie zewnętrznych recenzentów. Uczyniliśmy wszystkie możliwe zabiegi, aby nasze pismo mogło ubiegać się o właściwą klasyfikację punktową. Do komitetu naukowego zaprosiliśmy kolegów naukowców z zagranicy. W każdym numerze staramy się zamieszczać teksty obcojęzyczne. Opracowania wypełniają wymagania ustanowione przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Redakcja zaprasza wszystkich pracowników naszej Uczelni do publikowania na łamach Kwartalnika nauk społecznych swoich najlepszych opracowań naukowych. To będzie jeden z ważnych

argumentów w zbliżających się trudnych czasach o przetrwanie Uczelni. Przetrwają najlepsze. Musimy udowodnić, że do takich należymy. Redaktor Naukowy Kwartalnika prof. dr hab. Tadeusz Pilch Łucja Kabzińska Z tradycji polskiego wolontariatu idee i praktyka Streszczenie: Praca społeczna, w rozumieniu dzisiejszego wolontariatu, ma bogate tradycje na ziemiach polskich i kształtowała się na kanwie ważnych potrzeb narodowo-społecznych, obejmując tak istotne obszary życia zbiorowego, jak naukę, kulturę, oświatę, gospodarkę, politykę. Równolegle z praktyką działań społecznych tworzyła się refleksja teoretyczna osadzona na filozofii, etyce, aksjologii, religii i innych ważnych naukach, mieszczących się w szeroko rozumianej humanistyce. Istotna rolę w inspirowaniu bogatych form pracy wolontariackiej pełniły programy i ideologie społeczno-polityczne organizacji i towarzystw o bardzo różnicowanym profilu działalności, a także wybitne jednostki rekrutujące się przede wszystkim z rodzącej się inteligencji (lekarze, prawnicy, literaci, publicyści, ludzie nauki, duchowieństwo itp.), dla której punktem odniesienia była filozofia oświeceniowa i ideologia pozytywistyczna. Oświeceniowy rodowód działalności społecznikowskiej należy wiązać z takimi postaciami jak, S. Staszic, H. Kołłątaj, J. J. Śniadeccy. Pozytywistyczne wzorce pracy wolontariackiej zapoczątkowane zostały przez wielkich Wielkopolan lat 40. XIX wieku (K. Marcinkowski, K. Libelt, A. Cieszkowski, H. Cegielski, E. Estkowski i inni). Intensywna walka o zachowanie polskiej kultury, nauki i oświaty w formie idei wzajemnej pomocy rozpoczyna się w okresie pozytywizmu, gdzie powstawały liczne organizacje, które powoływały do życia placówki opieki i pomocy, domy dla sierot, ochronki, szkółki niedzielne itp. Znaczący udział w pracy społecznej na polu oświaty i kultury odgrywały kobiety, angażujące się w tajnych stowarzyszeniach samopomocowych i społeczno-kulturalnych. Wśród nich wielokierunkową działalność prowadziły m.in. Cecylia Śniegocka, Filipina Płaskowicka, Maria Wysłouchowa, Cecylia Niewiadomska i inne. Słowa kluczowe: wolontariat, praca społeczna, filantropia, dobroczynność, aksjologia wolontariatu, korzenie historyczne dobroczynności, wzory osobowe. Wioletta Danilewicz Wybrane cechy i strategie poakcesyjnych migracji z Polski 1 Streszczenie: Ruchliwość przestrzenna ludności stała się cechą współczesnych obywateli świata. Rozszerzenie 1 maja 2004 roku Unii Europejskiej o nowe kraje członkowskie (w tym o Polskę) wpłynęło zasadniczo na zmianę zachowań migrantów, intensywność, dynamikę strumieni migracyjnych oraz alokację sektorową i przestrzenną migrantów. Pojawiły się nowe tendencje mobilności, które dotyczą zarówno ilościowego aspektu wyjazdów, jak i ich jakościowego wymiaru. Najnowsze migracje zagraniczne z Polski charakteryzują się cechami, które z jednej strony wynikają z ogólnoświatowych tendencji migracyjnych, a z drugiej z nowych możliwości poakcesyjnych. 1 Tekst jest oparty na pracy W. Danilewicz pt. Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej, Białystok, Wyd. Trans Humana, 2010.

Poakcesyjna mobilność charakteryzuje się wypracowanymi sposobami i cechami sytuacji, postępowania migrantów, które ogólnie określam jako strategie migracyjne. W prezentowanych opracowaniu szczególną uwagę zwracam na cechy i strategie aktualnych przemieszczeń zagranicznych Polaków. Słowa kluczowe: migracje zagraniczne, ruchliwość społeczna, uwarunkowania migracji, migracja a rodzina, Dziecko a migracja, strategie ruchów migracyjnych. Dariusz Jurczak Migracja legalna i nielegalna we współczesnej Polsce Niniejszy artykuł dedykuję Ś. P. zmarłemu koledze Kierownikowi Zakładu Humanistycznego Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie Panu ppłk SG dr Krzysztofowi Jacewiczowi Streszczenie: Niniejszy artykuł jest zaledwie próbą podejścia do problematyki migracji legalnej i nielegalnej we współczesnej Polsce. Migracja powiązana jest z identyfikacją, jak również z integracją poszczególnych kategorii grup czy osób (obcokrajowców), którzy z różnych powodów znaleźli się na terytorium Polski. Owa migracja nie zawsze jest legalna. Cudzoziemcy, którzy nie dopełniają często formalności legalizacyjnych, podejmują nielegalnie pracę, czy są w naszym kraju sprawcami przestępstw lub wykroczeń, uczestniczą w procederze migracji zwanej nielegalną. Tym samym znajdują się w trudnym położeniu prawnym. Ci którzy są legalnie próbują identyfikować się z krajem do którego przybyli, jest to ich nowa ojczyzna. Podjęta w artykule tematyka stawia wiele pytań skłaniających do głębszych analiz. Odpowiedzią na nie mogą być w przyszłości liczne badania socjologiczne podejmowane przez badaczy z różnych ośrodków naukowych, wyspecjalizowanych w tej problematyce. Słowa kluczowe: migracje, imigranci, przestępczość migracyjna, migracje nielegalne, struktura ruchów migracyjnych, socjologia migracji, Adam Sosnowski, Weronika Tankielun Socjologiczny obraz subkultur skinheadów i punków jedność wewnętrzna i ścieranie się przeciwieństw (część pierwsza) Streszczenie: Punktem wyjścia artykułu jest następujący problem badawczy: jaki występuje poziom identyfikacji członków subkultur skinheadów i punków z własną grupą odniesienia oraz jaki przejawiany jest stosunek do subkultury konkurencyjnej? Materiał empiryczny został zgromadzony na podstawie arkusza do ukierunkowanego wywiadu z dyspozycjami według życiorysu kierowanego (po 5 stenogramów wywiadów ze skinheadami i punkami). Odwołujemy się więc tylko materiału jakościowego oraz takiej analizy i wyjaśniania (eksplikacji). Z porównawczego ujęcia analitycznego i syntetycznego treści wypowiedzi odnośnie własnej subkultury wynika bardzo duża jedność wewnętrzna, a tym samym pełna identyfikacja z ideologią i celami własnej grupy odniesienia. Natomiast porównawcze zderzenie treści wypowiedzi odnośnie subkultury konkurencyjnej wskazuje na wzajemnie negatywny odbiór i identycznie negatywną ocenę. Z dziesięcioletniej retrospektywny okazuje się, że nie zanikła wzajemna niechęć i uprzedzenia - skinhead jest nadal wrogo nastawiony do punka i odwrotnie.

Słowa kluczowe: subkultury, skinheadzi, punki, grupy odniesienia, identyfikacja kulturowa, cele i ideologia subkultur, konflikt kultur. Agnieszka Górska Spory o wizerunek podkultury blokersów Streszczenie: Artykuł w całości dotyczy blokersów młodzieży okresu przemian. Rozpoczyna go ogólna charakterystyka subkultury blokersów. Następnie opisano, w jaki sposób kreowany jest ich wizerunek w opinii publicznej. Przeanalizowano tu liczne artykuły i notatki prasowe, w celu ukazania obrazu tej kategorii młodzieży z perspektywy dziennikarskiej. W dalszej kolejności przedstawiono, w jaki sposób blokersi prezentowani są w programach telewizyjnych i w teatrze. Scharakteryzowano filmy i sztuki teatralne o nich lub z ich udziałem. Były to dokumenty: S. Latkowskiego Blokersi oraz To my, rugbiści oraz filmy M. Pierzycy Interno, M. Bukowskiego Blok.pl, R. Galińskiego Cześć, Tereska i W. Adamka Poniedziałek. Spośród sztuk teatralnych opisano spektakle: Made In Poland P. Wojcieszka, Howie i Rookie Lee A. Urbańskiego, Legoland autorstwa D. Dobbrowa oraz spektakl Piątka gorszej szansy zrealizowany według scenariusza 15-letniego gimnazjalisty M. Perzanowskiego. W końcowej części zwrócono uwagę na to, w jaki sposób młodzież, należąca do subkultury blokersów, kreuje swój własny wizerunek, czyli co mówi sama o sobie. Słowa kluczowe: subkultury, blokersi, młode pokolenie, subkultury w mediach, subkultury a sztuka, społeczny wizerunek subkultur, blokersi w autoocenie. Marta Wiszniowska-Majchrzyk Wybrane problemy edukacji uniwersyteckiej z perspektywy filozofii. Od Newmana do Foucaulta Streszczenie: Uniwersytet jako społeczność nauczycieli i uczniów podlegał i nadal podlega istotnym zmianom. Od połowy wieku dziewiętnastego, wraz z olbrzymim przyśpieszeniem cywilizacyjnym, uniwersytet musiał redefiniować swoje cele i metody działania. Traktat i działalność kardynała Newmana i słynny raport Lyotarda stanowią kamienie milowe tego dyskursu. W tej materii wypowiedzi Derridy są nie tylko rozproszone, ale mniej znane. Zestawione i porównane w niniejszym artykule, mają na celu pokazanie, że niezależność myślenia, swoboda badań, ale też obowiązki kształcących wobec kształconych stanowią condicio sine qua non współczesnej edukacji. Słowa kluczowe: szkolnictwo wyższe, uniwersytety kształcenie, mitologia uniwersytetu, posłannictwo uniwersytetu, rola edukacji w społeczeństwie. Olha Vasyuta Mit jako fenomen współczesnej polityki Streszczenie: Wyniki badań stanowią podstawę do stwierdzenia, że szerokie zastosowanie nowoczesnych mitów politycznych jako elementu polityki społecznej i związanych z nimi technologii wynika przede wszystkim z globalnego kryzysu tożsamości. Na przykład, w nowoczesnych kategoriach krajów post-sowieckich, istnieje zniekształcona ideologiczna i psychologiczna próżnia swoich starych wartości. Społeczeństwa tych krajów pilnie potrzebują świadomości i zrozumienia procesów społecznych i politycznych, ale politycy po prostu nie mają racjonalnego wyjaśnienia, w związku

z czym obiektywnie powstaje mit, który staje się alternatywną formą racjonalnego istnienia. W rzeczywistości pod wpływem mass-mediów, a w szczególności ze strony telewizji i Internetu, coraz więcej produkuje się i rozpowszechnia się nowoczesnych mitów, stopniowo tworzy się zbiorowa mitologia. Tak więc mit polityczny może być uznany za skuteczny środek współczesnej kampanii wyborczej jako instrument oddziaływania na masy i świadomość polityczną, chociaż zawiera pewne wady. W szczególności, jego stosowanie prowadzi do oszustwa i wszelkiego rodzaju manipulacji świadomością publiczną. Istnieje więc realne niebezpieczeństwo politycznej alienacji osobowości, zniechęcenie społeczne w głównych wartości demokratycznych i wątpliwości co do możliwości skutecznej polityki, monitoring porządku publicznego ze strony społeczeństwa. Słowa kluczowe: świadomość polityczna, oddziaływanie mediów na społeczeństwo, mit polityczny, polityka a mass-media, polityczna manipulacja, zło polityczne. Tadeusz Stachowski Innowacyjność jako warunek konkurencyjności przedsiębiorstwa Streszczenie: Uzasadniono potrzebę innowacyjnego podchodzenia do rozwiązywania zagadnień technologicznych, technicznych i organizacyjno-ekonomicznych w podmiotach gospodarki rynkowej. Wiąże się to z wchodzeniem naszego kraju na rynki Wspólnot Europejskich oraz tamtych krajów na rynek polski. Stąd w opracowaniu omówiono w ujęciu teoretycznym znaczenie i klasyfikację procesów innowacyjnych w przedsiębiorstwach. W praktycznym ujęciu tego problemu posłużono się przykładem wdrożenia nowego produktu chleba sojowego w wybranym zakładzie piekarskim. Badana piekarnia przyjęła strategię kreowania zmian, poprzedzonych tworzeniem nowych potrzeb klienta. W opracowaniu przedstawiono przebieg prac nad nowym produktem, uwzględniając fazy koncepcji, akceptacji, czynności pilotowych, oraz uruchomienia produkcji i sprzedaży. Słowa kluczowe: innowacyjność przedsiębiorstwa, konkurencyjność przedsiębiorstwa, gospodarka rynkowa, kreowanie potrzeb, cykliczność produkcji, istota obrotu towarowego. Marek Furgał Warunki rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości województwa warmińsko - mazurskiego i Obwodu Kaliningradzkiego Streszczenie: Działalność przedsiębiorcza we współczesnych warunkach wymaga określonych uregulowań i tworzenia mechanizmów motywacyjnych dla efektywnego wzrostu małych i średnich przedsiębiorstw w dwóch sąsiadujących regionach: obwodzie kaliningradzkim i województwie warmińsko-mazurskim. Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości w województwie warmińskomazurskim jest ściśle związany ze specyfiką i właściwościami rozwoju całej polskiej gospodarki. W obwodzie kaliningradzkim istotnym zagadnieniem jest stworzenie warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w ramach realizacji czteroetapowego szczególnego systemu gospodarczego (w l. 1991 2031). Wspólną cechą charakteryzującą rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w obu sąsiadujących regionach jest udział tych firm w strukturze podmiotów gospodarczych. Zarówno w obwodzie kaliningradzkim jak i województwie warmińsko-mazurskim największy udział w strukturze mają przedsiębiorstwa handlowe i naprawcze (34,4 % w obwodzie kaliningradzkim

i 27,9 % w województwie warmińsko-mazurskim), a niewielki w przemyśle (11,7% w obwodzie kaliningradzkim i 9,0 % w województwie warmińsko-mazurskim) oraz w budownictwie (10,7 % w obwodzie i 10,4% w naszym województwie). Słowa kluczowe: małe i średnie przedsiębiorstwa, Obwód Kaliningradzki, Województwo Warmińsko- Mazurskie gospodarka, mechanizmy kreowania przedsiębiorstw, terytorialna struktura przedsiębiorstw. Alеksandеr Wasіuta Еcоnоmіc іnstrumеnts іn еnvіrоnmеntal pоlіcy оf Ukraіnе takіng іntо cоnsіdеratіоn thе еxpеrіеncе оf Gеrmany Summary: Іn artіclе prеsеntеd maіn еcоnоmіc іnstrumеnts оf еnvіrоnmеntal prоtеctіоn and dіffеrеncеs wіthіn thе scоpе еxplоіtatіоn еcоnоmіc іnstrumеnts іn Ukraіnе as wеll as іn Gеrmany. Spеcіal attеntіоn was fоcusеd оn nеw sоlutіоns іn thіs fіеld. Thеsе іnstrumеnts, whіch functіоn іn Ukraіnе sіncе 2002, whіch arе usіng by hіghly dеvеlоpеd cоuntrіеs alrеady fоr a lоng tіmе. Bеsіdеs, classіfіеd and dіscussеd thе rоlе and mеanіng оf оthеr іnstrumеnts, whіch arе usеd іn pоlіcy оf еnvіrоnmеntal prоtеctіоn, lіkе еcоtaxеs, subsіdіеs, chargеs, еcоlоgіcal іnsurancеs. Prеsеntеd alsо еxpеrіеncе and sоlutіоns usеd іn Gеrmany, whіch cоuld bе usеd іn Ukraіnіan pоlіcy оf еnvіrоnmеntal prоtеctіоn, and іndіrеctly іnfluеncе оn dеvеlоpіng оf rеnеwablе еnеrgy sоurcеs. Kеy wоrds: еcоlоgіcal pоlіcy, rеnеwablе еnеrgy, еcоnоmіc іnstrumеnts, еcоchargеs, еcоtaxеs, prоduct chargеs, dеpоsіt rеfund systеms, subsіdіеs, еcоlоgіcal fееs, еcоlоgіcal іnsurancе. Alicja Białkowska Bibliografia na temat wolontariatu 2 1. Arczewska Magdalena, Czy polskie prawo sprzyja rozwojowi wolontariatu?, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 67-75. 2. Arczewska Magdalena, Nie tylko jedna ustawa: prawo o organizacjach pozarządowych, Warszawa, Instytut Spraw Publicznych, 2009. 3. Arczewska Magdalena, Wolontariat w instytucjach pomocy społecznej, Problemy opiekuńczowychowawcze 2011, nr 7, s. 10-14. 4. Becelewska Daniela, Wybiórczy wolontariat, Problemy opiekuńczo-wychowawcze 2008, nr 7, s. 23-27. 5. Bednarek Jacek, System zintegrowanej pomocy wolontariackiej dzieciom i młodzieży w rodzinach dysfunkcyjnych, [w:] Nauki pedagogiczne we współczesnej humanistyce, red. Małgorzata Prokosz, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. 6. Bielecka Elżbieta, Dzieci Ulicy praca wolontariuszy w środowisku lokalnym, Forum Oświatowe 1999, nr 1-2, s. 82-90. 7. Bielska Ewa, Wolontariat studencki, czyli ferie i wakacje z pomysłem, Nowa Szkoła 2009, nr 1, s. 19-30. 8. Borowski Marek, Pracownicy i wolontariusze w organizacji pozarządowej na przykładzie doświadczeń banków żywności Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 55-59. 2 Literatura dostępna w zbiorach Biblioteki Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie.

9. Brzeska Agnieszka, Funkcje wolontariatu w Stowarzyszeniu Centrum Młodzieży Arka w Radomiu, [w:] Wartości - interesy struktury społeczne. Uwarunkowania ludzkiej kreatywności i partycypacji w życiu publicznym, red. Jan Szymczyk, Lublin, Norbertinum, 2010. 10. Chabior Agata, Wolontariat ludzi starszych, Gerontologia Społeczna 2007, nr 1(2), s. 76-83. 11. Czerniawska Olga, Przygotowanie do wolontariatu jako zapomniany obszar w polskiej oświacie dorosłych, [w:] Edukacja dorosłych w perspektywie integrowania się Europy, red. Zdzisław Wołk, Zielona Góra, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego, 2000. 12. Czerniawska Olga, Przygotowanie do wolontariatu jako zapomniany obszar w polskiej oświacie dorosłych, [w:] Edukacja dorosłych w perspektywie integrowania się Europy, red. nauk. Zdzisław Wołk, Zielona Góra, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000. 13. Czerniawska Olga, Przygotowanie do wolontariatu jako zapomniany obszar w polskiej oświacie dorosłych, Edukacja Dorosłych 2000, nr 1, s. 9-16. 14. Dąbrowska Izabela Edyta, Działalność wolontariuszy w Przasnyszu, Problemy opiekuńczowychowawcze 2008, nr 2, s. 37-40. 15. Dąbrowska Izabela Edyta, Motywy działania wolontariuszy, Problemy opiekuńczowychowawcze 2007, nr 9, s. 47-50. 16. Dobrzański Kazimierz, Istota, przesłanki i obszary działań wolontariatu, Zarządzanie Zasobami Ludzkimi 2009, nr 1, s. 45-56. 17. Doręgowska-Wojnowska Ewa, Wolontariat definicja. Prawa i obowiązki wolontariusza, [w:] Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej. Wokół zagadnień teoretycznych, red. nauk. Katarzyna Białobrzeska, Stanisław Kawula, Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 2006. 18. Dudkiewicz Magdalena, Wolontariat w oczach radnych, [w:] Państwo a trzeci sektor. Prawo i instytucje w działaniu, red. Marek Rymsza, Grzegorz Makowski, Magdalena Dudkiewicz, Warszawa, Instytut Spraw Publicznych, 2007. 19. Dyczewski Leon, Kultura wolontariatu, [w:] Społeczność lokalna kultura edukacja, red. Jadwiga Kosowska-Rataj, Opole, 2005. 20. Gabryś Mateusz, Współczesna młodzież w obliczu wolontariatu. Szansa na to jak zmienić rzeczywistość, [w:] Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej młodzieży. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku, red. nauk. Bożena Chrostowska, Ewa Kantowicz, Cezary Kurkowski, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Akapit, 2010. 21. Ger Ewa, Typologia polskich wolontariuszy według systemu wartości możliwości spójnego referencyjnego układu czynności pomagania, Chowanna 2009, t. 1(32), s. 307-220. 22. Giermanowska Ewa, Przez wolontariat do zatrudnienia nowe szanse dla ludzi młodych, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 24-31. 23. Gołaszewska-Kaczan Urszula, Wolontariat pracowniczy w przedsiębiorstwie, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2008, nr 12, s. 45-51. 24. Grabias Joanna, Wolontariat praca społeczna alternatywą dla kary pozbawienia wolności, [w:] Optymalizacja oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce i w niektórych krajach europejskich, red. Franciszek Kozaczuk, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006. 25. Grabias Joanna, Wpływ pracy wolontarystycznej na neutralizację patologii społecznych, [w:] Zagadnienia marginalizacji i patologizacji życia społecznego, red. Franciszek Kozaczuk, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005. 26. Grewiński Mirosław, Kamiński Stanisław, Obywatelska polityka społeczna, Warszawa, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2007.

27. Jaśkiewicz Paweł, Anna Olejniczak, Pożytek publiczny i wolontariat: komentarz do zmienionych przepisów, Warszawa, Wydawnictwo C.H. Beck, 2010. 28. Juraś-Krawczyk Barbara, Wolontariat jako aktywizacja zawodowa absolwentów, [w:] Edukacja wobec współczesnego rynku pracy, red. Barbara Juraś-Krawczyk, Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 2002. 29. Kacak Ewa, Wolontariat w przedsiębiorstwie, Edukacja Ustawiczna Dorosłych 2006, nr 3, s. 52-58. 30. Kamiński Tadeusz, Praca socjalna i charytatywna, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2004. 31. Kamiński Tadeusz, Wolontariat służebny na przykładzie Caritasu w Polsce, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 15-23. 32. Kamiński Tadeusz, Wolontariat w pomocy społecznej: sprzymierzeniec, czy konkurent?, [w:] Koncepcje pomocy człowiekowi w teorii i praktyce, red. Zofia Frączek, Beata Szluz, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006. 33. Kanios Anna, Praca wolontarystyczna historia i współczesność, Praca Socjalna 2007, nr 2, s. 14-26. 34. Kantowicz Ewa, Koncepcja refleksyjnej praktyki w kształceniu pracowników socjalnych i wolontariuszy, [w:] Praca socjalna w organizacjach pozarządowych. Z problemów działania i kształcenia, red. Barbara Kromolika, Toruń, Wydawnictwo Edukacyjna Akapit, 2005. 35. Karasińska Anna, Wolontariat jako nowe zjawisko w Polsce, Praca Socjalna 2009, nr 2, s. 122-129. 36. Kasprzak Tomasz, Prawne uregulowania wolontariatu, [w:] Państwo a trzeci sektor. Prawo i instytucje w działaniu, red. Marek Rymsza, Grzegorz Makowski, Magdalena Dudkiewicz, Warszawa, Instytut Spraw Publicznych, 2007. 37. Kata Grzegorz, Wolontariat jako szansa w resocjalizacji nieletnich, [w:] Powinności i kompetencje w wychowaniu osób niedostosowanych społecznie, red. Zdzisław Bartkowicz, Andrzej Węgliński, Agnieszka Lewicka, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010. 38. Konarska Joanna, Wolontariat niewykorzystany potencjał w rehabilitacji, [w:] Pedagog specjalny w procesie edukacji, Rehabilitacji i resocjalizacji, red. Zofia Palak, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2008. 39. Krasnodębska Joanna, Zarządzanie wolontariatem rady praktyka, Trzeci Sektor 2005/2006, nr 4, s. 84-90. 40. Kucińska Lucyna, Wolontariusz w telefonie zaufania dla dzieci porównanie programów wolontariackich realizowanych w 3 krajach: Wielkiej Brytanii, Szwecji i Polsce, Dziecko Krzywdzone 2010, nr 2, s. 74-86. 41. Kurowska Grażyna, Uczniowie i studenci krwioobieg wolontariatu, Education World 2007, nr 14, s. 18. 42. Leś Ewa, Ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie: Lifting dotychczasowych unormowań czy urzeczywistnienie kultury, Polityka Społeczna 2003, nr 7, s. 1-5. 43. Lewicka-Śliwa Gabriela, Nie rozrywka, nie zabawa a wolontariat. O jednostkowym i społecznym znaczeniu wolontaryjnej aktywności w ośrodkach hospicyjnych, [w:] Nowy wspaniały świat? Moda, konsumpcja i rozrywka jako nowe style życia, red. Wojciech Muszyński, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009.

44. Makowski Grzegorz, Radni o Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, [w:] Państwo a trzeci sektor. Prawo i instytucje w działaniu, red. Marek Rymsza, Grzegorz Makowski, Magdalena Dudkiewicz, Warszawa, Instytut Spraw Publicznych, 2007. 45. Matlakiewicz Alina, Działalność brytyjskich organizacji wolontarystycznych jako egzemplifikacja animowania społeczności lokalnych, Edukacja Dorosłych 2007, nr 1-4, s. 69-81. 46. Matuszewska Adriana, Wolontariat międzynarodowy jako doświadczenie edukacyjne młodzieży, [w:] Edukacja wobec tożsamości społecznej, red. Elżbieta Gaweł-Luty, Jerzy Kojkoł, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia, 2008. 47. Mierzwa Tadeusz, Wolontariat we Włoszech, Praca Socjalna 2009, nr 2, s. 94-111. 48. Miruć Alina, Współpraca międzysektorowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, [w:] Prawna działalność instytucji społeczeństwa obywatelskiego, red. Jolanta Blicharz, Jana Boć, Wrocław, Kolonia Limited, 2009. 49. Moroń Dorota, Wolontariat w Polsce prawo a praktyka, Trzeci Sektor 2007, nr 9, s. 116-125. 50. Moroń Dorota, Wolontariat w trzecim sektorze: prawo i praktyka, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009. 51. Moskwiak Agnieszka, Wolontariat międzynarodowy w unii Europejskiej i w Polsce historia, rozwój, wyzwania, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 32-37. 52. Muszalski Wojciech, Prawo socjalne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. 53. Naumiuk Agnieszka, Uczestnictwo społeczne młodzieży. Możliwości działań opinie i podstawy, Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 2007. 54. Niewęgłowska Dorota, Formy propagowania wolontariatu w Polsce, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 47-54. 55. Nosal Przemysław, Zadowolony organizator i wolontariusz na deszczu. Dwie perspektywy wolontariatu podczas wielkich imprez, Teraźniejszość, Człowiek, Edukacja 2011, nr 2, s. 107-128. 56. Nowak Julitta, Wolontariat współczesna forma aktywności społecznej, [w:] Wokół polityki społecznej, red. Katarzyna Głąbicka, Mirosław Grewiński, Radom, Politechnika Radomska, 2008. 57. Nutt Małgorzata, Moda na wolontariat w Wielkiej Brytanii, Edukacja i Dialog 2010, nr 9, s. 52-55. 58. Olszewski Bartosz, Wolontariat jako forma realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego, [w:] Prawna działalność instytucji społeczeństwa obywatelskiego, red. Jolanta Blicharz, Jana Boć, Wrocław, Kolonia Limited, 2009. 59. Ostasz Jolanta, Wolontariat pozainstytucjonalna forma wsparcia społecznego, [w:] Aktualne problemy wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych, red. Grażyna Kwaśniewska, Anna Wojnarska, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004. 60. Paczkowska Agnieszka, Wolontariat więźniów jako dobra praktyka włączania do życia w społeczności, Wychowanie na co dzień 2011, nr 6, s. 20-23. 61. Piechowicz Dorota, Wolontariusze 50+ - wzniosła idea czy realna rzeczywistość?, [w:] Społeczna empatia a ludzie starsi, red. nauk. Stanisław Rogala, Opole, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji, 2009. 62. Piekarski Grzegorz, Motywacja egzo- i egocentryczna w działaniach wobec działalności wolontariackiej w świetle zjawisk płci, Edukacja. Studia, Badania, Innowacje 2006, nr 4, s. 24-38.

63. Piwowar Małgorzata, Wolontariat pracowniczy jako element strategii społecznej odpowiedzialności biznesu w przedsiębiorstwie światowe tendencje i polska rzeczywistość, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 38-46. 64. Podgórecki Adam, Wolontariat, [w:] O etyce służb społecznych, red. Wanda Kaczyńska, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. 65. Prokosz Małgorzata, Organizowanie pracy z wolontariuszami wskazówki metodyczne dla wychowawców [w:] Współczesne wyzwania pracy socjalnej, red. Jolanta Kędzior, Andrzej Ładyżyński, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek 2006. 66. Radomska Arleta, Wolontariat formą zdobywania doświadczeń zawodowych, Wychowanie na co dzień 2007, nr 4-5, s. 31-34. 67. Rutkowska Anna, Pedagodzy społeczni wolontariusze organizacji pozarządowych działających w środowisku lokalnym a możliwości reformy pomocy społecznej, [w:] Pracownicy socjalni i wolontariusze a możliwości reformy pomocy społecznej, red. Krystyna Marzec-Holka, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1998. 68. Rymsza Marek, Wolontariat w kontekście organizacji pozarządowych, [w:] O etyce służb społecznych, red. Wanda Kaczyńska, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. 69. Rymsza Marek, Współczesne oblicza wolontariatu, Trzeci Sektor 2011, nr 23, s. 2-8. 70. Stawiarska Patrycja, Wolontariat hospitacyjny: perspektywa interdyscyplinarna, Warszawa, Difin, 2011 71. Sztuka Joanna, Wolontariat jako szansa uspołecznienia współczesnej młodzieży, [w:] (Bez)radność wychowania?, red. Zbigniew Marek, Magdalena Madej-Babula, Kraków, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, 2007. 72. Szychowiak Barbara, Udział wolontariuszy w przezwyciężeniu zagrożeń rozwoju dzieci umysłowo upośledzonych w domach pomocy społecznej, [w:] Wspomaganie rozwoju, psychostymulacja i psychokorekcja, T. 1, red. Barbara Kaja, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1997. 73. Świątkiewicz-Mośny Maria, Wolontariat jako cnota i instytucja obywatelska, [w:] Obywatel w lokalnej społeczności. Studia i szkice socjologiczne, red. Marek S. Szczepański, Anna Śliz, Tychy- Opole, Śląskie Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych, 2004. 74. Tokarski Zbigniew, Szkolenie i doskonalenie kompetencji wolontariuszy, [w:] Wybrane obszary badawcze andragogiki, red. Barbara Juraś-Krawczyk, Łódź, Wyższa Szkoła Humanistyczno- Ekonomiczna, 2007. 75. Włodarczyk Ewa, Odcienie i cienie wolontariatu, Edukacja i Dialog 2011, nr 3, s. 26-50. 76. Wolontariat w obszarze humanistycznych wyzwań opiekuńczych, red. Barbara Kromolicka, Toruń, Wydawnictwo Akapit, 2005. Barbara Zielińska Nierówne losy dzieci. Sprawozdanie z raportu UNICEF pt. Dzieci wykluczone 2011 r.