FORMULRZ NYH 1 NTUR 2000 STNROWY FORMULRZ NYH L OSZRÓW SEJLNEJ OHRONY (OSO) L OSZRÓW SEŁNIJĄYH KRYTERI OSZRÓW O ZNZENIU WSÓLNOTOWYM (OZW) I L SEJLNYH OSZRÓW OHRONY (SOO) 1. IENTYFIKJ OSZRU 1.1. TY 1.2. KO OSZRU 1.3. T OROWNI 1.4. T KTULIZJI I LH040007 200105 200802 1.5 OWIĄZNI Z INNYMI OSZRMI NTUR 2000 L040004 1.6. INSTYTUJ LU OSO ZIERJĄ INFORMJE: Instytut Ochrony rzyrody N, Kraków; J. hmiel, Zakład Taksonomii Roślin UM, oznań; M. Kupczyk, Zakład iologii i Ekologii taków UM, oznań. 1.7. NZW OSZRU: 1.8. WSKZNIE I ZKLSYFIKOWNIE OSZRU: T ZROONOWNI JKO OZW T ZTWIERZENI JKO OZW 200708 200812 T ZKLSYFIKOWNI JKO OSO T ZTWIERZENI JKO SOO wydrukowano przy uŝyciu programu Ostoje wersja 3.0 20101007
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 2 2. OŁOśENIE OSZRU 2.1. OŁOśENIE ENTRLNEGO UNKTU OSZRU ŁUGOŚĆ GEOGRFIZN SZEROKOŚĆ GEOGRFIZN E 18 19 39 N 52 33 35 2.2. OWIERZHNI (ha): 2.3. ŁUGOŚĆ OSZRU (km): 13 459,4 2.4. WYSOKOŚĆ (m n.p.m.): MINIMLN MKSYMLN ŚRENI 76 104 80 2.5. REGION MINISTRYJNY (NUTS) Kod Nazwa regionu % L414 Koniński 24 L615 Włocławski 76 2.6. REGION IOGEOGRFIZNY Nazwa regionu biogeograficznego Kontynentalny 2 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 3 3. INFORMJ RZYRONIZ 3.1. Typy SIELISK znajdujące się na terenie obszaru Natura 2000 oraz ocena znaczenia obszaru dla tych siedlisk 3.1.a. Typy SIELISK wymienione w Załączniku I yrektywy Rady 92/43/EWG Stopień Względna Stan Ocena Kod Nazwa siedliska % pokrycia Reprezen. powierzch zachow. ogólna 1340 Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glaucouccinietalia część zbiorowiska śródlądowe) 5,00 3140 Twardowodne oligo i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic haretea 4,00 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, otamion 3,00 3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne 1,00 6120 iepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) 1,00 6210 Murawy kserotermiczne (Festucorometea) priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków 1,00 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 1,00 6430 Ziołorośla górskie (denostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (onvolvuletalia sepium) 1,00 6440 Łąki selemicowe (nidion dubii) 1,00 6510 NiŜowe i górskie świeŝe łąki uŝytkowane ekstensywnie (rrhenatherion elatioris) 5,00 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane, lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przewaŝnie z roślinnością z Scheuchzerioaricetea) 1,00 7210 Torfowiska nakredowe (ladietum marisci, aricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis) 1,00 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk 3,00 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galioarpinetum, Tilioarpinetum) 3,00 910 ory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosietuletum pubescentis, Vaccinio uliginosiinetum, ino 1,00 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albofragilis, opuletum albae, lnenion 1,00 91F0 Łęgowe lasy dębowowiązowojesionowe (FicarioUlmetum) 1,00 91I0 iepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescentipetraeae) 2,00 3.1 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 3 3.2. GTUNKI, których dotyczy rtykuł 4 yrektywy Rady 79/409/EWG i gatunki wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków 3.2.a. TKI wymienione w Załączniku I yrektywy Rady 79/409/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ Rozrodcza Zimująca rzelotna 021 otaurus stellaris do 17m 022 Ixobrychus minutus 710p 031 iconia ciconia 14p 075 Haliaeetus albicilla 1p 081 ircus aeruginosus 1418p 084 ircus pygargus 12p 119 orzana porzana 710p 120 orzana parva 3p 122 rex crex 1m 127 Grus grus 5p 10015004 151 hilomachus pugnax 12f 154 Gallinago media 193 Sterna hirundo 1825p 197 hlidonias niger 1432p 222 sio flammeus 236 ryocopus martius 238 endrocopos medius 246 Lullula arborea 255 nthus campestris 272 Luscinia svecica 816p 307 Sylvia nisoria 338 Lanius collurio 3540p 379 Emberiza hortulana >86p OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Ogólnie 3.2.b. Regularnie występujące taki Migrujące nie wymienione w Załączniku I yrektywy Rady 79/409/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ Rozrodcza Zimująca rzelotna 004 Tachybaptus ruficollis <7p 005 odiceps cristatus 270p 006 odiceps grisegena <10p 036 ygnus olor 1416p 039 nser fabalis 30005000i 041 nser albifrons 30006000i 043 nser anser 120160p 5001000i 051 nas strepera <15p 053 nas platyrhynchos 550p 055 nas querquedula 35p 056 nas clypeata <20p 059 ythya ferina 50p 061 ythya fuligula 30p 32003500i 118 Rallus aquaticus 16p 123 Gallinula chloropus OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Ogólnie 3.2 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 3 125 Fulica atra 800p 136 haradrius dubius <10p 137 haradrius hiaticula <2p 153 Gallinago gallinago <15p 156 Limosa limosa 162 Tringa totanus <17p 182 Larus canus <17p <17p 391 halacrocorax carbo sinensis 100p 994 geese 18000i 3.2.c. SSKI wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ Rozrodcza Zimująca rzelotna 1355 Lutra lutra OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Ogólnie 3.2.d. ŁZY i GY wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ Rozrodcza Zimująca rzelotna OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja 1166 Triturus cristatus 1188 ombina bombina Ogólnie 3.2.e. RYY wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Rozrodcza Zimująca rzelotna 1134 Rhodeus sericeus amarus 1149 obitis taenia Ogólnie 3.2.f. EZKRĘGOWE wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG KO NZW OSIŁ OULJ MIGRUJĄ Rozrodcza Zimująca rzelotna OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Ogólnie 3.2.g. ROŚLINY wymienione w Załączniku II yrektywy Rady 92/43/EWG KO NZW opulacja OULJ OEN ZNZENI OSZRU opulacja Stan zach. Izolacja Ogólnie 1617 ngelica palustris 51100 1903 Liparis loeselii 124 3.2 / 2
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 3 3.3. Inne waŝne gatunki zwierząt i roślin TKI opulacja Motywacja SSKI lecotus auritus opulacja Motywacja ŁZY ufo bufo ufo viridis Hyla arborea elobates fuscus Rana arvalis Rana esculenta Rana lessonae Rana ridibunda Rana temporaria opulacja Motywacja GY opulacja Motywacja RYY Leucaspius delineatus Silurus glanis opulacja Motywacja EZKRĘGOWE opulacja Motywacja ROŚLINY nidium dubium onvallaria majalis actylorhiza incarnata actylorhiza majalis ianthus arenarius ianthus superbus Epipactis palustris Gentiana pneumonanthe Gentianella uliginosa Glaux maritima Lathyrus palustris Lilium martagon Listera ovata Lycopodium clavatum Nuphar lutea opulacja Motywacja 3.3 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 3 Nymphaea alba olypodium vulgare ulsatilla pratensis Ribes nigrum Scolochloa festucacea Trollius europaeus Veronica praecox Viburnum opulus 3.3 / 2
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 4 4. OIS OSZRU 4.1. OGÓLN HRKTERYSTYK OSZRU Klasy siedlisk % pokrycia Lasy iglaste 9 % Lasy liściaste 1 % Lasy mieszane 4 % Siedliska łąkowe i zaroślowe (ogólnie) 2 % Siedliska rolnicze (ogólnie) 63 % Torfowiska, bagna, roślinność na brzegach wód, młaki. 5 % Wody śródlądowe (stojące i płynące) 16 % Suma pokrycia siedlisk 100 % OIS OSZRU Obszar obejmuje jezioro Gopło i system jezior Skulskich wraz z otoczeniem i rozległy kompleks leśny połoŝony na zachód od Gopła. NajwaŜniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest dziewiąte co do wielkości jezioro w olsce (2154 ha), które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. ogato rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi rozległych szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk zwłaszcza kalcyfilnych oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze uŝytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej obszaru rzeźba terenu jest znacznie bardziej urozmaicona. W biegnącej na zachód, równolegle do Gopła niewielkiej rynnie leŝą jeziora Skulskie, Skulska Wieś i zartowo. Jest tu teŝ więcej lasów. W spektrum fitocenoz leśnych zauwaŝalny jest duŝy udział borów sosnowych porastających wydmowe obszary w rejonie Jezior Wielkich i Mniszek. W kompleksie borowym występują takŝe murawy napiaskowe. Zdecydowanie mniejsze znaczenie mają fitocenozy świetlistej dąbrowy, grądów środkowoeuropejskich i kwaśnej dąbrowy. W rejonie Jezior Wielkich w miejscu oligotroficznych, śródwydmowych oczek wodnych istnieją warunki do formowania się licznych torfowisk. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele zabytków kultury z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu wczesnopiastowskiego. 4(1) / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 4 4. OIS OSZRU 4.2. WRTOŚĆ RZYRONIZ I ZNZENIE W obszarze stwierdzono występowanie 19 rodzajów siedlisk z Załącznika I yrektywy Rady 92/43/EWG, zajmujących w sumie 36% powierzchni. Obszar ma w skali Wielkopolski duŝe znaczenie dla zachowania zbiorowisk łąkowych wykształconych na pokładach wapna łąkowego. uŝe połacie zajmują tu teŝ łąki halofilne. Obszar jest waŝny dla ochrony 5 gatunków z Załącznika II yrektywy (w sumie stwierdzono ich tu 7); utrzymują się bogate stanowiska lipiennika Loesela Liparis loeselii, staroduba łąkowego ngelica palustris, a takŝe przetacznika wczesnego Veronica praecox roślin zagroŝonych w olsce. W szuwarach nadgoplańskich występują jedne z bogatszych w olsce stanowisk Scolochloa festucacea, wyznaczające jednocześnie południową granicę zasięgu. W ostoi stwierdzono pięć gatunków kręgowców z Załącznika II yrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar jest waŝną ostoją ptasią o randze europejskiej E 41. Gatunki wymienione w p. 3.3. z motywacją to gatunki prawnie chronione w olsce. 4.3. ZGROśENI uŝe zagroŝenie dla wartości przyrodniczych tego obszaru stanowią liczne ośrodki wypoczynkowe i turystyczne, wykup działek rekreacyjnych od rolników i budowa domków letniskowych w południowej części Nadgopla. uŝym problemem, mimo wyraźnej poprawy po wybudowaniu oczyszczalni ścieków komunalnoprzemysłowych dla Kruszwicy, są znaczące pokłady osadów w części północnej jeziora Gopło, pochodzące z czasów, gdy do jeziora zrzucano bezpośrednio ścieki komunalne oraz przemysłowe z winiarni i zakładów tłuszczowych. Mimo spadku ilości nawozów mineralnych stosowanych w otoczeniu, jezioro nadal zagroŝone jest eutrofizacją. zynnikiem pogarszającym warunki bytowania wielu roślin i ptaków jest prawie całkowite zaprzestanie wypasu oraz koszenia łak. 4.4. STTUS OHRONNY Obszar w większości na terenie rezerwatu przyrody Nadgoplański ark Tysiąclecia (12 638,8 ha; 1967), częściowo na terenie arku Krajobrazowego Nadgoplański ark Tysiąclecia (8 316,37 ha; 1992) oraz GoplańskoKujawskiego Obszaru hronionego Krajobrazu (67 960 ha). 4.5. STRUKTUR WŁSNOŚI Głównie własność Skarbu aństwa: jezioro w zarządzie Gospodarstwa Rybackiego w Kruszwicy, lasy w zarządzie RL w oznaniu i Toruniu, grunty orne NR, a częściowo własność prywatna. 4.6. OKUMENTJ ŹRÓŁ NYH elka Z. 1999. Rośliny naczyniowe grodzisk Wielkopolski. race ZTR UM, ogucki WN, oznań. 9. ss.160. hmiel J. 1987. Nowe i rzadsze gatunki we florze wschodniej części ojezierza Gnieźnieńskiego. zęść 2. ad. Fizjogr. ol. Zach., ser.. 38: 6779. hmiel J. 1993a. Flora roślin naczyniowych wschodniej części ojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobraŝenia w wieku XIX i XX. zęść 1. race Zakł. Taks. Roś. UM, Sorus, oznań. 1: 1202. hmiel J. 1993b. Flora roślin naczyniowych wschodniej części ojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobraŝenia w wieku XIX i XX. zęść 2. race Zakł. Taks. Roś. UM, Sorus, oznań. 1: 1212. hmiel J. 1993c. Stan obecny i perspektywy zachowania gatunków prawnie chronionych na obszarze wschodniej części ojezierza Gnieźnieńskiego. W:. iderman,. Wiśniowski. Utrzymanie i restytucja ginących gatunków roślin i zwierząt w parkach narodowych i rezerwatach. rądnik, race Muz. Szafera. 78: 6162. hmiel J. 1995. Ostoje rzadkich i zagroŝonych roślin naczyniowych w krajobrazie rolniczym ojezierza Gnieźnieńskiego. race Zakł. Taks. Roś., oznań. 3: 127136. hmiel J. 1996. The state of conservation of Scolochloa festucacea (oaceae) population in the Gniezno Lake istrict (N oland). Fragm. Flor. Geobot. 41,2: 592593. hmiel J. 1997a. Nadgoplański ark Tysiąclecia. Ogólna charakterystyka roślin. z. 1. Wiad. znad Gopła. Mag. Ekol. 5,1: 3779. hmiel J. 1997b. Nadgoplański ark Tysiąclecia. Ogólna charakterystyka siedlisk i roślinności. W: XXX lat Nadgoplańskiego arku Tysiąclecia. 5558. hmiel J. 1997c. Nadgoplański ark Tysiąclecia. Ogólna charakterystyka roślin. z. 2. Wiad. znad Gopła. Mag. Ekol. 5,2: 4, 7. 4(2) / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 4 hmiel J. 1997d. Nowe i rzadsze gatunki we florze wschodniej części ojezierza Gnieźnieńskiego. zęść 3. ad. Fizjogr. ol. Zach. 46: 107129. hmiel J. 1999. Operat ochrony flory. Opracowanie wykonane na zlecenie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ydgoszczy. Wojew. Fundusz Ochr. Środ. i Gos. Wod., ydgoszcz. Msc. hmiel J., Kupczyk M. 1996. Stan poznania przyrody Nadgoplańskiego arku Tysiąclecia i jego najcenniejsze walory. Studia Lednickie. 4: 2938. zieduszycki W., Kupczyk M. 1993. Gopło. rzyroda i człowiek. Inst. rcheol. i Etnol. N, oznań. ss. 178. Kaczmarek. 1997. ktualny stan lasów nadgoplańskich. W: XXX Nadgoplańskiego arku Tysiąclecia. s. 5976. Tondryk T. 1997. Rybołówstwo goplańskie. W: XXX lat Nadgoplańskiego arku Tysiąclecia. s. 1741. TrzcińskaTacik H., hmiel J. 2001. Veronica praecox przetacznik wczesny. W: R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki (red.). olska czerwona księga roślin. aprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. Inst. ot. N, Kraków. s. 136137. WilkońMichalska J. 1963. Halofity Kujaw. St. Soc. Scien. Torun., sec.. 7,1: 1122. WilkońMichalska J. 1971a. Nowe stanowiska niektórych rzadziej spotykanych roślin naczyniowych na Kujawach. Fragm. Flor. Geobot. 17(2): 211214. 4(2) / 2
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 5 5. STTUS OHRONNY OSZRU ORZ OWIĄZNI Z OSTOJMI ORINE IOTOES 5.1. ESYGNOWNE FORMY OHRONY N OZIOMIE KRJOWYM I REGIONLNYM: KO % OKRYI L02 93,9 % L03 23,1 % L04 24,9 % 5.2. OWIĄZNI OISNEGO OSZRU Z INNYMI TERENMI: desygnowanymi na poziomie krajowym lub regionalnym KO FORMY OHRONY NZW OSZRU TY RELJI % OKRYI L02 Nadgoplański ark Tysiąclecia + 93,9 L03 L04 Nadgoplański ark Tysiąclecia * 23,1 GoplańskoKujawski * 24,9 desygnowanymi na poziomie międzynarodowym NZW STTUSU OHRONY NZW OSZRU TY RELJI % OKRYI Ostoja taków (ranga europejska) Nadgoplański ark Tysiąclecia * 23,1 5.3. OWIĄZNI OISNEGO OSZRU Z OSTOJMI ORINE IOTOES: KO ORINE TY RELJI % OKRYI G05200200 + 72,1 5 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 6 6. ZIŁLNOŚĆ ZŁOWIEK N TERENIE OSZRU I W JEGO OTOZENIU I INNE ZYNNIKI WŁYWJĄE N TEN OSZR 6.1. GŁÓWNE ZYNNIKI I ROZJE ZIŁLNOŚI ZŁOWIEK ORZ ROENT OWIERZHNI OSZRU IM OLEGJĄY Wpływy i działalność na terenie obszaru: kod nazwa intensywność % obszaru wpływ 100 Uprawa 102 Koszenie / ścinanie + 120 NawoŜenie /nawozy sztuczne/ 140 Wypas + 141 Zarzucenie pasterstwa 161 Zalesianie 162 Sztuczne plantacje 163 Odnawianie lasu po wycince (nasadzenia) 0 164 Wycinka lasu 165 Usuwanie podszytu 0 167 Eksploatacja lasu bez odnawiania 180 Wypalanie 210 Rybołówstwo 0 220 Wędkarstwo 230 olowanie 240 ozyskiwanie / Usuwanie zwierząt, ogólnie 243 hwytanie, trucie, kłusownictwo 300 Wydobywanie piasku i Ŝwiru 400 Tereny zurbanizowane, tereny zamieszkane 0 402 Nieciągła miejska zabudowa 403 Zabudowa rozproszona 0 421 ozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych 422 ozbywanie się odpadów przemysłowych 500 Sieć transportowa 0 511 Linie elektryczne 600 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna 620 Sporty i róŝne formy czynnego wypoczynku, uprawiane w plenerze 701 Zanieczyszczenia wód 702 Zanieczyszczenie powietrza 740 Wandalizm 803 Wypełnianie rowów, tam, stawów, sadzawek, bagien lub torfianek 810 Odwadnianie 811 Kształtowanie wodnej lub nadwodnej roślinności dla celów związanych z odwadnianiem 853 Kształtowanie poziomu wód 920 Wyschnięcie 954 Inwazja gatunku Wpływy i działalność wokół obszaru: kod nazwa intensywność % obszaru wpływ 6 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 6 6.2. ZRZĄZNIE OSZREM SRWUJĄY NZÓR (INSTYTUJ LU OSO): yrekcja arku Krajbrazowego Nadgoplański ark Tysiąclecia, 88150 Kruszwica, ul. Wodna 9; RL w Toruniu, 87100 Toruń, ul. Mickiewicza 9, tel. (056) 658430 RL w oznaniu: ul. Gajowa 10 60959 oznań, tel. (0 61) 8668241 ZRZĄZNIE OSZREM I LNY: 6 / 2
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 7/8 7. MY OSZRU Mapy fizyczne obszaru Numer mapy Skala rojekcja Opis N34109 1: 50000 UWG 1992 Yes N34121 1: 50000 UWG 1992 Yes N34121 1: 50000 UWG 1992 Yes N34121 1: 50000 UWG 1992 Yes Zdjęcia lotnicze obszaru Numer Obszar Temat ata 8. ZJĘI OSZRU Numer Obszar Temat utor ata 7/8 / 1
OSZR: LH040007 NTUR 2000 FORMULRZ NYH 4.7 4. OIS OSZRU 4.7. HISTORI 4.7 / 1