Informator Ministrantów Archidiecezji Katowickiej sierpień A.D. 2017
Kurs animatora jesień 2017 Część południowa diecezji (Rybnik i okolice): 21 października i 4 listopada od 9.30 do 16.30 sobotnie spotkania wykładowe i warsztatowe w Chwałowicach. Spotkania te będą miały miejsce w Domu Rekolekcyjnym przy parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Rybniku Chwałowicach (ul. Działkowców 1, 44-206 Rybnik 6 Chwałowice). 17 18-19 listopada br. Rekolekcje dla kandydatów na animatorów. Trzydniowe Rekolekcje odbędą się w Katowicach Bogucicach (Dom Pielgrzyma przy parafii św. Szczepana, Sanktuarium MB Boguckiej, ul. Markiefki 89, 40-211 Katowice). Zapisy: Odbywają się tylko i wyłącznie za pomocą specjalnego formularza na stronie Duszpasterstwa Ministrantów Archidiecezji Katowickiej. Formularz zapisów będzie dostępny na stronie dmak.info od 1 września 2017 do czasu zapełnienia miejsc (decyduje kolejność zgłoszeń). Ofiara za kurs animatora zostaje niezmienna od kilku lat i wynosi 220 zł. (w tym: dwa dni wykładowe z kawą, herbatą i ciastem oraz obiadami oraz noclegi i pełne wyżywienie w domu pielgrzyma podczas rekolekcji). Dodatkowo dla chętnych możliwość uszycia alby, pasów, zamówienia zdjęcia i krzyża). Część północna diecezji (Katowice i okolice): 30 września i 14 października od 9.30 do 16.30 spotkania wykładowe i warsztatowe. 27 28 29 października br. rekolekcje dla kandydatów na animatorów. Spotkania wykładowe i rekolekcje odbędą się w Katowicach Bogucicach (Dom Pielgrzyma przy parafii św. Szczepana, Sanktuarium MB Boguckiej, ul. Markiefki 89, 40-211 Katowice). Wszystkie spotkania kursu są obowiązkowe! Jeśli nie pasuje jeden z terminów należy szukać miejsca w kursie jesiennym. Ustanowienie kandydatów do rocznej próby oraz nowych animatorów Archidiecezji odbędzie się najprawdopodobniej w sobotę 25 listopada br. o godz. 11.00 w krypcie katedry Chrystusa Króla w Katowicach. (Informacji należy szukać na stronie www.dmak.info). Cechy kandydatów na animatora: kandydatem na animatora jest osoba, która ukończyła minimum trzecią klasę gimnazjum, w wyjątkowych sytuacjach osoba młodsza często uczestniczy we Mszy świętej i regularnie się spowiada przyszły animator angażuje się w życie swojej wspólnoty ministranckiej i parafialnej cieszy się dobrą opinią w parafii i w szkole, nie jest człowiekiem konfliktowym zamierza brać udział w stałej formacji diecezjalnej poprzez udział w rekolekcjach wakacyjnych, adwentowych lub wielkopostnych, dniach skupienia, pielgrzymkach itp. ma szacunek dla kapłanów i osób świeckich posługujących w parafii jest człowiekiem o wysokiej kulturze osobistej. 2
Spotkanie dekanalnych duszpasterzy ministrantów Dekanalnych Duszpasterzy Ministrantów zapraszamy na spotkanie organizacyjne do parafii MB Piekarskiej (ul. Ułańska 13, 40-887 Katowice) w sobotę 30 września 2017 r. o godz. 11.30. Na spotkaniu pragniemy poruszyć kwestie związane z dekanalnymi dniami skupienia, kursami dla animatorów liturgicznych i ceremoniarzy oraz wychowawców i kierowników kolonijnych. Ponadto zostaną podane informacje związane z rozgrywkami diecezjalnymi oraz konkursami organizowanymi przez Duszpasterstwo Ministrantów. W parafiach, gdzie nastąpiła zmiana dekanalnego Duszpasterza Ministrantów, prosimy Księdza Dziekana o wyznaczenie przedstawiciela ze swojego dekanatu. W sobotę 9 września br. odbędzie się spotkanie Diakonii Liturgicznej Duszpasterstwa Ministrantów Archidiecezji Katowickiej. Wszystkich członków serdecznie zapraszamy, szczegółowych informaji udziela przewodniczący - Mateusz Bulanda - Gorol. Spotkanie Diakonii Liturgicznej Diakonia Liturgiczna DMAK, to grupa zrzeszająca ceremoniarzy, animatorów i kandydatów na animatorów - szczególnie zainteresowanych Liturgią. Członkowie Diakonii Liturgicznej zajmują się szerzeniem wiedzy na temat Liturgii, przygotowują najważniejsze uroczystości ministranckie archidiecezji, takie jak powakacyjna pielgrzymka ministrantów do katedry, kolędowanie ministrantów przy panewnickim żłóbku, czy wiosenne i jesienne ustanowienia animatorów. Serdecznie zapraszamy nowych ministrantów do wstąpienia w nasze szeregi! Ceremoniarz Mateusz Bulanda - Gorol Kurs dla kandydatów na wychowawców kolonii i obozów Jesień 2016 r. Ukończenie kursu umożliwia uzyskanie uprawnień niezbędnych przy prowadzeniu rekolekcji wakacyjnych, kolonii, zimowisk, obozów stacjonarnych, wędrownych, harcerskich, półkolonii, biwaków lub dłuższych wyjazdów parafialnych w charakterze wychowawców. Kurs na wychowawcę kolonii i obozów dla osób z całej diecezji, będzie organizowany w Parafii Matki Bożej Piekarskiej w Katowicach przy ulicy Ułańskiej 13 (osiedle Tysiąclecie - Górne). Kurs jest adresowany do lektorów i animatorów ministranckich, animatorek Dzieci Maryi i Ruchu Światło Życie. Uczestnikami kursu mogą być osoby pełnoletnie lub, które w najbliższym czasie osiągną pełnoletność Zapisy do 15 października 2017 r. telefonicznie: 694510519, (32)2038102 lub na adres poczty elektronicznej: centrum.edukator@gmail.com koszt od uczestnika - 130,00 zł. Terminy zajęć Lp. Termin zajęć Czas zajęć 1. 21 października 2017 r. 9.00 16.30 2. 4 listopada 2017 r. 9.00 16.30 3. 18 listopada 2017 r. 9.00 16.30 Kurs KIEROWNIKÓW kolonii i obozów Duszpasterstwo Ministrantów będzie organizowało na wiosnę w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach. Serdecznie zapraszamy do udziału! 3
6 Informator ministrancki
Serdecznie zapraszamy na Kurs Ceremoniarza archidiecezji katowickiej. Będzie się składał zarówno z teorii jak i z praktyki. Kurs będzie odbywał się w soboty (mniej więcej raz na kwartał) w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach. Uzupełnieniem teorii, będą asysty w katedrze lub innych miejscach diecezji. Szczególną praktykę, ale i pogłębienie duchowości zaplanowano na czas rekolekcji wakacyjnych, połączonych z ćwiczeniami praktycznymi, w II połowie sierpnia 2018 r. Kurs zakończy się uroczystym błogosławieństwem przez ks. Arcybiskupa i włączeniem do grona ceremoniarzy Archidiecezji Katowickiej. Jakie warunki trzeba spełnić, aby być ceremoniarzem? Kurs Ceremoniarza Kandydat na ceremoniarza powinien: sumiennie wypełniać swoje obowiązki w parafii, służąc przy ołtarzu minimum 3 lata, mieć ukończony kurs lektora w swoim dekanacie lub podczas rekolekcji wakacyjnych przed rozpoczęciem kursu uczestniczyć w rekolekcjach wakacyjnych organizowanych przez Duszpasterstwo Ministrantów lub Ruch Światło - Życie być po III klasie gimnazjum i po przyjęciu Sakramentu Bierzmowania mieć odpowiedni poziom intelektualny pozwalający na opanowanie wiadomości w odpowiednim czasie przedstawić zgodę z parafii na pełnienie tej posługi. Ceremoniarzem, może zostać ministrant, który potrafi pracować i posługiwać we wspólnocie, cieszy się autorytetem w grupie. Powinien być obdarzony charyzmatem kierowania większym zespołem ludzi, pełnić rolę swoistego lidera. Powinien znać przepisy liturgiczne i nieustannie się dokształcać. Z racji wykonywanej funkcji powinien wysoko cenić życie chrześcijańskie, wiarę, moralność i wierność wobec Magisterium Kościoła. Ceremoniarzem nie może być osoba sprawiająca trudności wychowawcze i będąca negatywnym przykładem dla młodszych ministrantów. Jakie zadania ma ceremoniarz? W Caeremoniale Episcoporum czytamy o dwóch głównych zadaniach ceremoniarza: najpierw ma przygotować liturgię, a następnie pokierować jej przebiegiem. Kurs ma na celu przygotować lektorów do właściwego wypełnienia tych zadań. Dlatego będzie stawiany nacisk na przygotowanie liturgii (zwłaszcza niedzielnej i świątecznej), umiejętne kierowanie ceremoniami liturgicznymi w parafii oraz w przewodzeniu grupom ministranckim posługującym przy ołtarzu. Program kursu będzie zawierał zagadnienia z liturgiki (rok liturgiczny, formularze mszalne, kolory, szaty itp.), zasady poprawnego wykonywania poszczególnych funkcji liturgicznych, zgodnie z OWMR. Zostaną także dokładnie omówione ceremonie Triduum Paschalnego. Każda sesja będzie kończyła się zadaniem do samodzielnego przepracowania, a rozpoczynała sprawdzeniem opanowanych zagadnień. Terminy i zgłoszenia Zgłoszenia na kurs ceremoniarza będą trwały od 1 do ostatniego października br. lub do wyczerpania miejsc za pomocą formularza na stronie Duszpasterstwa Ministrantów www.dmak.info Pierwsze spotkanie organizacyjne odbędzie się 2 grudnia o 10.00 w parafii MB Piekarskiej w Katowicach na Osiedlu Tysiąclecia. Na pierwszym spotkaniu zostaną podane pozostałe terminy i miejsca spotkań.. 7
Rekolekcje Adwentowe dla kandydatów i animatorów ministranckich Rekolekcje przed Bożym Narodzeniem są dobrą okazją do wejścia z powrotem na drogę gorliwości i ewangelizacyjnego zapału. Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym to zarówno tytuł rekolekcji jak i nowego roku duszpasterskiego. Zapraszamy na Adwentowe Rekolekcje Kandydatów i Animatorów Ministranckich Archidiecezji Katowickiej, które odbędą się w dniach 1 2 3 grudnia 2017 r. (piątek niedziela) w domu pielgrzyma przy sanktuarium Matki Bożej Boguckiej (ul. Markiefki 89, 40-211, Katowice Bogucice). Rekolekcje poprowadzą ks. Cezariusz Wala i ks. Pawel Gajda wraz z Animatorami Archidiecezji. Uczestnicy zgłaszają się poprzez specjalny formularz znajdujący się na stronie Duszpasterstwa Ministrantów www.dmak.info Zgłoszenia przyjmowane są od 16 października (poniedziałek) do wyczerpania miejsc. Odpłatność za rekolekcje wynosi 100 zł. (noclegi i wyżywienie). Proponowane jest by część opłaty została pokryta z kasy ministranckiej. Należy zabrać ze sobą śpiwór. Serdecznie zapraszamy! Weryfikacja kandydatów na animatorów kursu jesień 2016-2017 Kandydatów na animatorów, z kursu jesień 2016 (część południowa i północna) po rocznym okresie próby zapraszamy na weryfikację 7 października 2017 r. o godz. 11.00 do Parafii MB Piekarskiej (ul. Ułańska 13, 40-887 Katowice). Na egzamin kandydaci zobowiązani są dostarczyć: uzupełnioną roczną kartę formacyjną (zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami obowiązkowy jest udział w formacji diecezjalnej np. rekolekcje wakacyjne lub wielkopostne). pozytywną opinię od ks. Proboszcza lub opiekuna z parafii zdjęcie legitymacyjne Na egzamin obowiązuje materiał ze strony Duszpasterstwa Ministrantów Archidiecezji Katowickiej www.dmak.info z działów: Liturgia, Twoje ABC. Należy powtórzyć także treści z wykładów. Na egzamin kandydaci przywożą ze sobą długopis. Spotkanie podsumowujące po rekolekcjach wakacyjnych Księży, Diakonów i Akolitów prowadzących ministranckie rekolekcje wakacyjne serdecznie zapraszamy na podsumowanie do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach najprawdopodobniej 22 października 2017 r. o godz. 19.00 (data zostanie potwierdzona prowadzącym). Chcemy zastanowić się nad kontynuacją wypracowanych dobrych wzorców i szukać rozwiązań dla spraw mniej udanych. Wszystko ku większej Bożej chwale i pożytkowi uczestników. 8
Nowe konspekty - pomoc dla animatorów i księży Staraniem Duszpasterstwa Ministrantów oraz Księgarni św. Jacka w Katowicach, ukaże się w n a j b l i ż s z y m czasie najnowsza pomoc formacyjna dla ministrantów starszych. A myśmy poznali i uwierzyli. To tytuł publikacji, której autorem jest ks. Piotr Lewandowski, kapłan naszej archidiecezji, od lat zaangażowany w Duszpasterstwo Ministrantów. Książka odnosi się do czterech elementów przekazu naszej wiary, o których poucza Katechizm Kościoła Katolickiego, a więc o credo (wyznanie i przekaz wiary), liturgii (cele- browaniu wiary), dekalogu (wiara zastosowana w życiu) oraz modlitwie (wiara przeżywana). Publikacja obejmuje konspekty 32 spotkań formacyjnych dla ministrantów starszych. Każdy zawiera proponowane tekst biblijne (lub liturgiczne) do rozważania, przykład modlitwy początkowej i końcowej oraz pytania dla prowadzącego grupę animatora. Wielu z ministrantów czy animatorów uczestniczyło już w spotkaniach opartych o te materiały, podczas wakacyjnych rekolekcji Duszpasterstwa Ministrantów Archidiecezji Katowickiej w ostatnich latach. Zachęcamy do korzystania z tej najnowszej pomocy formacyjnej w swoich parafialnych wspólnotach ministranckich. Niech A myśmy poznali i uwierzyli stanie się nieodłącznym elementem każdej biblioteczki animatora. Gdy publikacja się ukaże będziemy o tym fakcie informować na stronie DMAK-u. XXV OGÓLNOPOLSKI KONKURS BIBLIJNY DLA MINISTRANTÓW I LEKTORÓW Po raz kolejny ministranci naszej archidiecezji zostali zaproszeni do Konkursu Biblijnego. W tym roku obowiązującym materiałem będzie Księga Rodzaju wraz ze wstępem i przypisami (Biblia Tysiąclecia, wyd. V). Konkurs adresowany jest do ministrantów i lektorów, którzy aktualnie należą do Liturgicznej Służby Ołtarza, a ich wiek nie przekracza 26 lat. Do udziału w Konkursie zaproszeni są: uczestnicy indywidualni w dwóch kategoriach wiekowych: (I) szkoła podstawowa i gimnazjum; (II) szkoła ponadgimnazjalna i starsi, drużyny liczące od 3 do 5 osób Każda parafia (a w finale diecezja) może być reprezentowana maksymalnie przez jedną drużynę i po jednym uczestniku indywidualnym z danej kategorii wiekowej. Uczestnik indywidualny nie może być członkiem drużyny. Konkurs biblijny rozgrywany jest w dwóch etapach: Zgłoszenia osób indywidualnych i drużyn należy zgłosić do Diecezjalnego Opiekuna ministrantów do ostatniego stycznia 2018 r. Eliminacje diecezjalne odbędą się dnia 10 marca 2018 r. w parafii MB Piekarskiej na osiedlu Ty- siąclecia w Katowicach, gdzie zostaną wyłonieni indywidualni zwycięzcy oraz drużyna diecezjalna. Laureaci etapu diecezjalnego wezmą udział w finale ogólnopolskim w Seminarium Duchownym w Paradyżu w dniach 18-19 maja 2018 r. Ponadto na finał ogólnopolski - wyjątkowo z racji jubileuszu - zaproszeni są wszyscy, którzy uczestniczyli w minionych latach przynajmniej w jednej edycji Konkursu, a których wiek przekracza dzisiaj 26 lat (jest to zaproszenie także dla księży, którzy kiedyś brali udział w konkursie jako ministranci). Będzie również dla nich przygotowany konkurs podczas finału ogólnopolskiego. Osoby te nie podlegają eliminacjom diecezjalnym zapraszamy wszystkich! Ogólnopolski Konkurs Biblijny jak co roku przygotowuje Zielonogórsko-Gorzowskie Wyższe Seminarium Duchowne w Paradyżu i Katolickie Stowarzyszenie ubiblijnieni.pl Warto wspomnieć, że główną nagrodą edycji jubileuszowej dla obu zwycięzców indywidualnych oraz zwycięskiej drużyny będzie pielgrzymka do Ziemi Świętej! Serdecznie zapraszamy Was do udziału! Więcej informacji oraz regulamin wkrótce na stronie DMAK-u 9
Diecezjalne rozgrywki sportowe Drodzy Ministranci! Sport jest jedną z najstarszych form aktywności ludzkiej. Od dawna wiadomo, że gry zespołowe, do których zaliczana jest piłka nożna, wpływają na rozwój fizyczny i osobowy człowieka. Zresztą piłka nożna to najbardziej popularna dyscyplina sportu i każdy znajduje w niej coś dla siebie. Cieszę się, że wielu z Was sporo czasu podczas wakacji spędziło nie przed komputerem czy telefonem, ale na boisku grając z kolegami w piłkę, co wpłynęło na rozwój Waszych zdolności piłkarskich. Ci z Was, którzy wiosną tego roku uczestniczyli w finałowym turnieju Mistrzostw w naszej archidiecezji zauważyli, że na boisku zawsze coś się dzieje. Piłka nie zatrzymuje się dłużej w jednym miejscu. Zapraszamy wszystkich ministrantów do udziału w kolejnej edycji rozgrywek. Zapewne nie zabraknie jak zawsze emocji i sportowego ducha walki! NASI ZWYCIEZCY Przypomnijmy, że sześć drużyn piłkarskich ministrantów z naszej archidiecezji uczestniczyło w XII Mistrzostwach Polski Liturgicznej Służby Ołtarza w Piłce Nożnej Halowej o Puchar KnC. W mistrzostwach wzięło udział 155 drużyn z 33 diecezji w Polsce. W każdej z trzech kategorii wiekowych zgłosiło się około 50 drużyn. Na rozgrywki pojechali nasi diecezjalni mistrzowie ze szkoły podstawowej ministranci z parafii Św. Barbary w Bykowinie oraz wicemistrzowie ministranci z parafii Św. Jadwigi Śląskiej w Chorzowie. W kategorii lektorów młodszych (ministranci z gimnazjum) reprezentowała nas drużyna z parafii Bożego Narodzenia w Halembie i drużyna z parafii św. Jana Chrzciciela w Pawłowicach, którzy w rozgrywkach diecezjalnych zwyciężyli zajmując pierwsze i drugie miejsce. W najstarszej kategorii wiekowej udział wzięły dwie najlepsze drużyny wyłonione podczas rozgrywek archidiecezjalnych: ministranci z parafii św. Wojciecha w Mikołowie i ministranci z parafii Św. Jadwigi Śląskiej w Chorzowie. Szczególne gratulacje jeszcze raz przekazujemy ministrantom z parafii św. Barbary w Bykowinie i ministrantom z parafii św. Wojciecha w Mikołowie. Drużyny te zajęły w swoich kategoriach wiekowych 9 miejsce w Polsce. Mam nadzieję, że jesteście gotowi do nowego sezonu i przystąpienia do sportowej walki o tytuł najlepszej drużyny ministranckiej w piłce nożnej w Archidiecezji i w Polsce. Po wakacjach przed nami nowe zmagania sportowe. ETAPY ROZGRYWEK Turniej ministrantów w piłce nożnej składa się z trzech etapów rozgrywek. Odbywają się one najpierw w dekanatach, a potem na szczeblu archidiecezjalnym i ogólnopolskim. Etap dekanalny (organizatorem jest Dekanalny Duszpasterz Ministrantów wraz z animatorami z dekanatu) należy rozegrać do końca roku 2017. Etap diecezjalny, w którym biorą udział ministranci reprezentujący parafie, które wywalczyły awans w rozgrywkach dekanalnych, odbywa się w pierwszym kwartale 2018 roku. Wyniki tego etapu najpóźniej do 15 marca 2018 roku należy przekazać Diecezjalnemu Duszpasterzowi Ministrantów. Etap ogólnopolski odbywa się w dniach 1-2 maja 2018 roku. WAŻNE INFORMACJE na każdym etapie turnieju ministrant musi posiadać przy sobie aktualny dokument ze zdjęciem, potwierdzający tożsamość i jest zobowiązany do okazania Organizatorowi aktualnej legitymacji szkolnej. opiekunowie drużyn zobowiązani są do przedstawienia w formie pisemnej zaświadczenia podpisanego przez księdza opiekuna oraz księdza proboszcza, że wszyscy zawodnicy są czynnymi ministrantami w parafii. Drużyna, która zgłosi zawodników nie będących w czynnej służbie liturgicznej swojej parafii, zostaje automatycznie wycofana z rozgrywek. Podczas całego dnia trwania rozgrywek konieczna jest obecność osoby dorosłej odpowiedzialnej za 10
grupę. Przy zgłaszaniu drużyny w biurze Turnieju osoba ta jest zobowiązana do podpisania oświadczenia o pełnej odpowiedzialności za swoich podopiecznych. Opiekun jest zobowiązany, aby posiadać zgody od Rodziców ministrantów na udział w turnieju. każdy zawodnik uczestniczący w poszczególnych etapach rozgrywek jest zobowiązany do zaznajomienia się z regulaminem oraz musi bezwzględnie się do niego zastosować. Nieznajomość regulaminu nie zwalnia z obowiązku jego przestrzegania. Drużyny są zobowiązane do ubezpieczenia się we własnym zakresie. Uczestnicy biorą udział w Turnieju na własną odpowiedzialność. Parafia ponosi odpowiedzialność finansową za działalność swoich przedstawicieli, trenerów, ministrantów i lektorów lub osób towarzyszących. Organizator nie ponosi odpowiedzialności za rzeczy zagubione i pozostawione w szatni w miejscu rozgrywek. turniej odbywa się w trzech kategoriach wiekowych. Przyjmując nazewnictwo i zasady wiekowe z Mistrzostw Polski mamy następujące kategorie: Ministrant (roczniki 2005 2008), Lektor Młodszy (2002-2004), Lektor Starszy (1998-2001). zgłoszenia do etapu diecezjalnego w poszczególnych kategoriach są przyjmowane w nieprzekraczalnym terminie do 31 grudnia 2017 roku na adres e-mailowy ministranci@spoko. pl Zgłoszeń dokonują Księża Opiekunowie lub Kapitanowie zwycięskich drużyn. Każde zgłoszenie zostanie potwierdzone. W przypadku braku potwierdzenia prosimy o powtórzenie zgłoszenia. Aby dokonać ważnego zgłoszenia należy podać: miejscowość i wezwanie parafii z której pochodzi zwycięska drużyna, kategorię wiekową, imię i nazwisko księdza opiekuna i telefon kontaktowy oraz imię i nazwisko kapitana drużyny oraz e-mail i telefon. Aby zgłoszenie do etapu diecezjalnego zostało przyjęte Dekanalny Duszpasterz Ministrantów lub po uzgodnieniu opiekun zwycięskiej drużyny powinien do końca 2017 roku dokonać wpłaty wpisowego na organizacje rozgrywek w archidiecezji. w rozgrywkach biorą udział tylko i wyłącznie ministranci czynni w służbie liturgicznej przy ołtarzu. Ks. Piotr Kędzior 11
Kontakt: Ks. Cezariusz Wala - archidiecezjalny duszpasterz ministrantów Parafia MB Piekarskiej w Katowicach na Osiedlu Tysiąclecia, ul. Ułańska 13, 40-887 Katowice, Tel.: 519 318 869 e-mail: cezariusz.wala@archidiecezja.katowice.pl Przygotowali i opracowali: ks. Cezariusz Wala, ks. Piotr Kedzior i ks. Paweł Gajda Skład i druk: Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach W Informatorze wykorzystano zdjęcia kl. Dawida Domańskiego, p. Wojciecha Rataja oraz fotografie z tegorocznych rekolekcji wakacyjnych nadesłane przez księży prowadzących i kleryków. Projekt plakatu: kl. Dawid Domański