Uchwała Nr XXXIII/329/2017 Rady Powiatu w Oświęcimiu. z dnia 8 sierpnia 2017 r.

Uchwała Nr XXXIII/329/2017 Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia 8 sierpnia 2017 r. w sprawie utworzenia muzeum - samorządowej instytucji kultury pod nazwą: Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji) oraz nadania statutu Muzeum Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 7, art. 6 ust. 1 oraz art 12 pkt 8 lit. i) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814 z późn. zm.), art. 9 ust. 1 i art.11 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 862) oraz art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2017 r. poz. 972, 1086) Rada Powiatu uchwala, co następuje: 1. Tworzy się z dniem 1 września 2017 roku muzeum - samorządową instytucję kultury pod nazwą: Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji), zwaną dalej Muzeum. 2. Przedmiotem działania Muzeum jest przedstawianie dziejów Ziemi Oświęcimskiej w perspektywie tragicznych czasów II wojny światowej, historii obozów koncentracyjnych na terenie Polski i ich więźniów, pomocy niesionej więźniom, a w szczególności: 1) historii działań polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej wokół sieci obozów Auschwitz oraz wokół innych obozów koncentracyjnych na terenie Polski, ze szczególnym uwzględnieniem działań organizacji Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, a także ludności cywilnej w zakresie niesionej pomocy więźniom tych obozów; 2) współpracy i sposobu działania ruchu oporu działającego wewnątrz obozów z ruchem oporu poza obozami, w szczególności w relacji ucieczek więźniów z obozów oraz pomocy niesionej więźniom przez ludność cywilną; 3) losów ludności cywilnej i ruchu oporu, w tym losów żołnierzy ruchu oporu, w czasie II wojny światowej oraz w czasach panowania władz komunistycznych, szczególnie w kontekście historii komunistycznych prześladowań, a także w czasach współczesnych; 4) struktur obozów koncentracyjnych; 5) prawdy o historii związanej z niemieckimi obozami koncentracyjnymi na terenie Polski ze szczególnym uwzględnieniem walki z istniejącymi stereotypami polskie obozy śmierci, polski antysemityzm. 3. Siedzibą Muzeum jest miasto Oświęcim. 4. Nadaje się Statut Muzeum, którego treść stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 5. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Oświęcimiu. 6. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego. Przewodniczący Rady Powiatu w Oświęcimiu Radosław Włoszek Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 1

Załącznik do uchwały Nr XXXIII/329/2017 Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia 8 sierpnia 2017 r. STATUT MUZEUM PAMIĘCI MIESZKAŃCÓW ZIEMI OŚWIĘCIMSKIEJ (w organizacji) Rozdział 1. Postanowienia ogólne 1. Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji), zwane dalej Muzeum jest samorządową instytucją kultury, działającą w szczególności na podstawie: 1) ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2017 r. poz. 987 i 1086), zwanej dalej ustawą o muzeach ; 2) ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 862), zwanej dalej ustawą o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ; 3) ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 z późn. zm.); 4) ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2016 r. poz. 814 z późn. zm.); 5) niniejszego Statutu. 2. 1. Organizatorem Muzeum jest Powiat Oświęcimski, zwany dalej Organizatorem. 2. Organizator zapewnia Muzeum środki potrzebne do jego utrzymania i rozwoju. 3. 1. Siedzibą Muzeum jest miasto Oświęcim, a terenem działania obszar Rzeczypospolitej Polskiej i zagranica. 2. Muzeum z chwilą wpisu do Rejestru Instytucji Kultury prowadzonego przez Organizatora uzyskuje osobowość prawną. Rozdział 2. Zakres działania Muzeum 4. 1. Muzeum prowadzi działalność określoną w art. 1 ustawy o muzeach. 2. Celem Muzeum jest przedstawianie dziejów Ziemi Oświęcimskiej w perspektywie tragicznych czasów II wojny światowej, historii obozów koncentracyjnych na terenie Polski i ich więźniów, pomocy niesionej więźniom, a w szczególności: 1) historii działań polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej wokół sieci obozów Auschwitz oraz wokół innych obozów koncentracyjnych na terenie Polski, ze szczególnym uwzględnieniem działań organizacji Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, a także ludności cywilnej w zakresie niesionej pomocy więźniom tych obozów; 2) współpracy i sposobu działania ruchu oporu działającego wewnątrz obozów z ruchem oporu poza obozami, w szczególności w relacji ucieczek więźniów z obozów oraz pomocy niesionej więźniom przez ludność cywilną; 3) losów ludności cywilnej i ruchu oporu, w tym losów żołnierzy ruchu oporu, w czasie II wojny światowej oraz w czasach panowania władz komunistycznych, szczególnie w kontekście historii komunistycznych prześladowań, a także w czasach współczesnych; 4) struktur obozów koncentracyjnych; 5) prawdy o historii związanej z niemieckimi obozami koncentracyjnymi na terenie Polski ze szczególnym uwzględnieniem walki z istniejącymi stereotypami polskie obozy śmierci, polski antysemityzm. Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 1

5. 1. Muzeum realizuje cele określone w 4, w szczególności przez: 1) gromadzenie, przechowywanie, konserwowanie, udostępnianie i upowszechnianie zbiorów w statutowo określonym zakresie, a w szczególności: a) przedmiotów, artefaktów, instalacji związanych z zakresem działania Muzeum; b) materiałów fotograficznych, audiowizualnych, rękopiśmienniczych i innych dokumentów związanych z zakresem działania Muzeum, w szczególności dokumentów dotyczących dziejów Ziemi Oświęcimskiej z okresu II wojny światowej oraz z czasów panowania władz komunistycznych; 2) urządzanie wystaw stałych i czasowych, w tym za granicą; 3) inwentaryzowanie, katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych zbiorów; 4) przechowywanie gromadzonych zbiorów, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo; 5) zabezpieczanie i konserwację gromadzonych zbiorów; 6) udostępnianie zbiorów dla celów edukacyjnych, wystawienniczych i naukowych; 7) prowadzenie działalności edukacyjnej, naukowo-badawczej i popularyzatorskiej; 8) działanie na rzecz upowszechniania, promocji i popularyzacji wiedzy z zakresu działania Muzeum; 9) organizowanie i współorganizowanie konferencji, spotkań, koncertów, wydarzeń kulturalnych pokazów filmowych i multimedialnych, wydarzeń rocznicowych w szczególności o charakterze państwowym i narodowym; 10) prowadzenie działalności wydawniczej; 11) prowadzenie zbiorów bibliotecznych związanych z działalnością Muzeum. 2. Muzeum może realizować swoje zadania przez współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami kultury, edukacyjnymi i naukowymi, organami administracji rządowej i samorządowej, organizacjami pozarządowymi, mediami, a także innymi osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej oraz osobami fizycznymi. Rozdział 3. Zarządzanie i organizacja Muzeum 6. Ogólny nadzór nad Muzeum sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, a bezpośredni Zarząd Powiatu w Oświęcimiu. 7. 1. Organem zarządzającym Muzeum jest Dyrektor. 2. Dyrektor kieruje działalnością Muzeum, reprezentuje je na zewnątrz i odpowiada za jego mienie. 3. Dyrektora Muzeum powołuje i odwołuje Zarząd Powiatu w Oświęcimiu na zasadach i w trybie określonym w obowiązujących przepisach. 4. Do zadań Dyrektora Muzeum należy w szczególności: 1) przeprowadzenie procesu organizacji Muzeum, w tym przygotowanie otwarcia wystawy stałej i przygotowywanie wystaw czasowych, w tym objazdowych; 2) nadzór i kierownictwo nad całością działalności Muzeum; 3) nadzór nad majątkiem Muzeum, w tym jego zbiorami i ich ewidencjonowaniem; 4) przedstawianie Organizatorowi i właściwym instytucjom planów rzeczowych i finansowych, sprawozdań, wniosków finansowych i inwestycyjnych oraz innych wniosków dotyczących Muzeum; 5) racjonalne i efektywne gospodarowanie posiadanymi środkami finansowymi i materialnymi; 6) nadzór nad realizacją publikacji muzealnych; 7) wykonywanie czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników Muzeum; 8) wydawanie zarządzeń. Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 2

5. Szczegółową strukturę organizacyjną Muzeum określa regulamin organizacyjny nadany przez Dyrektora Muzeum zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. 8. 1. Dyrektor Muzeum może tworzyć, z własnej inicjatywy lub na wniosek co najmniej połowy zatrudnionych w Muzeum muzealników, kolegia doradcze o charakterze stałym lub dla realizacji konkretnego zadania. Powołując kolegium Dyrektor Muzeum określa przedmiot jego działania. 2. W skład kolegium doradczego wchodzą osoby powołane przez Dyrektora Muzeum spośród pracowników muzeum lub spoza ich grona. 3. Kolegium doradcze działa na posiedzeniach zwoływanych przez Dyrektora Muzeum. 4. Posiedzeniom kolegium doradczego przewodniczy przewodniczący kolegium, a w razie jego nieobecności zastępca przewodniczącego. Przewodniczącego kolegium i jego zastępcę wybierają członkowie kolegium ze swojego grona. 5. Do odbycia posiedzenia kolegium doradczego jest wymagana obecność co najmniej połowy składu kolegium, w tym przewodniczącego kolegium lub jego zastępcy. 6. Kolegium doradcze wyraża opinie w formie uchwał podejmowanych zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego kolegium albo zastępcy przewodniczącego kolegium. 7. Szczegółowy tryb pracy kolegium doradczego określa uchwalony przez kolegium regulamin. 9. 1. Przy Muzeum działa Rada Muzeum. 2. Rada Muzeum liczy pięciu członków, powoływanych i odwoływanych przez Organizatora na zasadach i w trybie określonym w ustawie o muzeach. 3. Kadencja członków Rady Muzeum trwa cztery lata. 4. Rada Muzeum działa w zakresie określonym w ustawie o muzeach. 5. Szczegółowy tryb pracy Rady Muzeum określa uchwalony przez nią regulamin. Rozdział 4. Źródła finansowania i mienie Muzeum 10. 1. Muzeum prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej i innych obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa. 2. Podstawą gospodarki finansowej Muzeum jest plan finansowy ustalony przez Dyrektora Muzeum, z zachowaniem wysokości dotacji Organizatora. 3. Plan finansowy jest sporządzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1870, z późn. zm.). 11. 1. Muzeum gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania. 2. Majątek Muzeum wykorzystuje się do celów wynikających z zakresu działania Muzeum. 12. 1. Źródłami finansowania działalności Muzeum są: 1) dotacje przekazywane przez Organizatora, w tym: a) podmiotowe na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych działań statutowych, w tym utrzymanie i remonty obiektów, b) celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji, c) celowe na realizację wskazanych zadań i programów; 2) przychody z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego Muzeum; 3) przychody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Muzeum; 4) dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa; Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 3

5) środki otrzymywane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł. 2. Przy zbywaniu środków trwałych Muzeum, innych niż muzealia, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1384, z późn. zm.). 13. Dyrektor Muzeum zapewnia terminowe i zgodne z przepisami sporządzenie sprawozdań finansowych. Organem zatwierdzającym roczne sprawozdanie finansowe jest Zarząd Powiatu w Oświęcimiu. Rozdział 5. Działalność dodatkowa 14. 1. Muzeum może prowadzić, jako dodatkową, działalność gospodarczą na zasadach przewidzianych w obowiązujących przepisach, w zakresie zbieżnym z działalnością Muzeum w zakresie: 1) wykonywania ekspertyz; 2) usług konserwatorskich; 3) usług fotograficznych i wydawniczych; 4) usług związanych z obsługą ruchu turystycznego; 5) sprzedaży publikacji i pamiątek; 6) wynajmu pomieszczeń; 7) wykonywania zleconych usług w celu zorganizowania wystaw, spotkań, konferencji, narad, konkursów; 8) koprodukcji wydarzeń kulturalnych, filmowych, wydawniczych, multimedialnych i innych których merytoryczny przekaz łączy się z przedmiotem działania Muzeum; 9) odpłatnego udostępniania zbiorów dla celów innych niż zwiedzanie. 2. Przychody z działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 1, wykorzystuje się w celu finansowania działalności statutowej Muzeum. Rozdział 6. Postanowienia końcowe 15. Połączenia, podziału lub likwidacji Muzeum może dokonać Organizator w trybie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach. 16. Zmian statutu dokonuje się w trybie określonym dla jego nadania. Przewodniczący Rady Powiatu w Oświęcimiu Radosław Włoszek Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 4

U z a s a d n i e n i e Oświęcim ze względu na historię II wojny światowej jest szczególnym miejscem na świecie. Niewyobrażalne ludobójstwo, które niemieccy naziści prowadzili w ramach szaleńczych programów i wizji swoich przywódców, dziś utożsamiane jest właśnie z Auschwitz. W tym ponurym czasie, w cieniu kombinatu śmierci manifestowały się dziś mało znane heroiczne postawy mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Istotne jest więc dokumentowanie ich losów, jak żyli, jakim rygorom okupacyjnym byli poddawani i jakie przyjmowali postawy wobec siebie, bliźnich i więzionych za obozowymi drutami Polaków, Żydów, Romów, jeńców sowieckich i innych ofiar wielu narodów i wyznań. Zachowanie namiastki człowieczeństwa i nadziei na lepsze jutro stało się udziałem mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, którzy nie byli tylko biernymi świadkami ludobójstwa, ale na swój sposób, samorzutnie lub w zorganizowanych formach nieśli pomoc więźniom, bez względu na konsekwencje z tym związane. Takie wartości jak: patriotyzm, wiara, honor, rodzina, braterstwo, które kształtowały postawy tutejszych mieszkańców, mają ponadczasowy charakter i powinny być receptą na dzisiejsze zobojętnienie. Należy więc także przybliżyć okres, w którym te wartości kiełkowały i były wypracowywane przez pokolenia Polaków mieszkających w Oświęcimiu i okolicy. Pod obozowymi drutami KL Auschwitz-Birkenau kształtowała się także jedna z najpiękniejszych kart działalności Polskiego Państwa Podziemnego. Obwód Oświęcimski Armii Krajowej i funkcjonujący w jego ramach oddział partyzancki Sosienki były najofiarniejszymi ogniwami Okręgu Śląskiego organizacji. Prowadziły zarówno działalność wojskową, wywiadowczą oraz cywilną ze szczególnym ukierunkowaniem na pomoc więzionym w obozie. Major Jan Wawrzyczek Danuta dowodzący zarówno obwodem jak i zgrupowaniem partyzanckim Sosienki zorganizował kilkadziesiąt ucieczek więźniów z obozu Auschwitz i wszystkie zakończyły się sukcesem (jedna trzecia udanych ucieczek z KL Auschwitz jest dziełem tego oddziału). Do oddziału Danuta przyjmował wszystkich bez względu na narodowość, pochodzenie społeczne czy polityczne poglądy. Heroizm podkomendnych Jana Wawrzyczka nie został po wojnie w żaden sposób uhonorowany, a gorycz i bezradność wobec zaistniałej po 1945 roku sytuacji skazywała wielu partyzantów Sosienek na powolne wyniszczenie. Ludzie, którzy przez lata okupacji walczyli o wolność i godność człowieka, stawali się obrońcami niechcianymi, z niesprawiedliwym piętnem bandytów i wrogów ludu. Zachowywanie pamięci oraz prawdy historycznej, powinno być dziś najważniejszym zadaniem współczesnych Polaków. Stanowi ono zarówno wypełnienie testamentu ludzi, którzy już odeszli, ale jest także wyrazem naszej dojrzałości i troski o wychowanie przyszłego pokolenia. Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji) wpisuje się w realizację powyższych założeń. Zagadnienie ma charakter ogólnopolski, dlatego powiat prowadzi rozmowy z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego na temat współprowadzenia muzeum. 14 czerwca 2017 roku został podpisany list intencyjny pomiędzy Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a Starostą Oświęcimskim w sprawie utworzenia Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji). Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego w piśmie z 27 lipca 2017 roku (znak sprawy: DDK- Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 1

WM.602.56.2017.AT) uznał za uzgodniony z Powiatem Oświęcimskim projekt statutu Muzeum Niosących Pomoc w Oświęcimiu (w organizacji). W kolejnej korespondencji z 4 sierpnia 2017 roku (znak sprawy: DDK-WM.602.56.2017.AT) została uzgodniona zmiana nazwy z Muzeum Niosących Pomoc w Oświęcimiu (w organizacji) na Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej (w organizacji). Id: 06BF9CC0-385A-44C8-91D6-4D5EE088AF98. Podpisany Strona 2