FUNGICYDY MANKOZEB Nazwa w języku angielskim Mancozeb Grupa chemiczna ditiokarbaminiany Wzór sumaryczny C 8 H 12 MnN 4 S 8 Zn Nr CAS 8018-01-7 FRAC M3 Data wprowadzenia na rynek brak danych Firma wprowadzająca Rohm & Haas Co./E.I. du Pont de Nemours and Co. Rodzaje formulacji WG, WP Charakterystyka Substancja czynna stosowana do ograniczania szerokiego spektrum patogenów w uprawie roślin: warzywnych, rolniczych, sadowniczych i ozdobnych. Polecana do zwalczania głównie zarazy ziemniaka (Phytophthora infestans) oraz mączniaków rzekomych (Peronospora spp., Pseudoperonospora spp.). Sposób i mechanizm działania Substancja czynna o działaniu powierzchniowym, do stosowania zapobiegawczego. Mankozeb hamuje rozwój struktur patogena i nie dopuszcza do wytworzenia zarodników. Charakteryzuje się wielokierunkowym mechanizmem działania blokującym procesy oddychania i uwalniania energii. Warunki meteorologiczne Optymalna temperatura aplikacji wynosi 12-20 C. Zabiegi opryskiwania można wykonywać przed prognozowanym wystąpieniem opadów deszczu. Względna wilgotność powietrza powinna być wyższa niż 60%. Zagrożenie dla pszczół Zabieg wykonywać poza okresem aktywności pszczół wieczorem, po zakończeniu oblotu upraw. Zalecenia stosowania w środkach jednoskładnikowych Rośliny rolnicze: pszenica ozima, ziemniak powodujące choroby: alternarioza ziemniaka, septorioza paskowana liści pszenicy, septorioza plew pszenicy, zaraza ziemniaka Rośliny warzywne: brokuł, burak ćwikłowy, cebula, dynia, chrzan, cukinia, kalafior, marchew, ogórek, pietruszka, pomidor, sałata 136
FUNGICYDY powodujące choroby: alternariozy, antraknozy, bielik krzyżowych, chwościk buraka, chwościk marchwi, mączniaki rzekome, parch dyniowatych, zaraza ziemniaka Rośliny sadownicze: agrest, jabłoń, porzeczka biała, porzeczka czarna, porzeczka czerwona, winorośl powodujące choroby: biała plamistość liści porzeczki i agrestu, czarna plamistość agrestu, mączniak rzekomy winorośli, opadzina liści porzeczki, parch jabłoni, rdza wejmutkowo-porzeczkowa Rośliny ozdobne: różne gatunki roślin ozdobnych powodujące choroby: alternariozy, antraknozy, askochytozy, czarna plamistość róży, fuzaryjna zgnilizna, mączniaki prawdziwe, mączniaki rzekome, rdze, septoriozy, szara pleśń cebulowych, zgorzel zgnilakowa Rośliny leśne: sadzonki i siewki (drzewa i krzewy iglaste oraz liściaste), sadzonki i siewki sosny zwyczajnej powodujące choroby: fytoftoroza, osutka sosny, zgorzel siewek Rośliny inne: tytoń powodujące choroby: mączniak rzekomy tytoniu Zalecenia stosowania w środkach wieloskładnikowych Rośliny rolnicze: ziemniak powodujące choroby: alternarioza ziemniaka, zaraza ziemniaka Rośliny warzywne: brokuł, cebula, kalafior, oberżyna, ogórek, pomidor, sałata powodujące choroby: alternariozy, antraknoza, bielik krzyżowych, mączniaki rzekome, zaraza ziemniaka Rośliny sadownicze: winorośl powodujące choroby: mączniak rzekomy winorośli Rośliny ozdobne: różne gatunki roślin ozdobnych powodujące choroby: fytoftoroza liści i łodyg, mączniaki rzekome Rośliny leśne: sadzonki i siewki (iglaste, liściaste drzewa i krzewy) powodujące choroby: fytoftoroza, zgorzel siewek Rośliny inne: tytoń powodujące choroby: mączniak rzekomy tytoniu Wykaz środków ochrony roślin zawierających mankozeb [g/kg] Nazwa handlowa Mankozeb Ametoktradyna Benalaksyl M Benalaksyl Bentiowalikarb Cymoksanil Dimetomorf Famoksat Metalaksyl Metalaksyl M Walifenalat Acrobat MZ 69 WG 600 90 Armetil M 72 WP 640 80 137
FUNGICYDY Nazwa handlowa Mankozeb Ametoktradyna Benalaksyl M Benalaksyl Bentiowalikarb Cymoksanil Dimetomorf Famoksat Metalaksyl Metalaksyl M Walifenalat CLIP SuperKontakt 69 WG 625 62,5 Crocodil MZ 67,8 WG 640 38,8 Curzate Top 72,5 WG 680 45 Delphin 69 WG 600 90 Dithane NeoTec 75 WG 750 Ekonom 72 WP 640 80 Ekonom Duo 72,5 WP 680 45 Ekonom MC 72,5 WP 680 45 Ekonom MM 72 WP 640 80 Elektra MZ WG 600 90 Emendo M WG 600 60 Fantic M WP 650 40 Farton 730 WG 680 50 Galben M 73 WP 650 80 Indofil 75 WG 750 Indofil 80 WP 800 Indomate 725 WP 680 45 Inter Optimum 72,5 WP 680 45 Konkret Mega 72 WP 640 80 Manco 80 WP 800 Mancolaxyl 640 80 Manfil 75 WG 750 Manfil 80 WP 800 Micexanil 76 WP 700 60 Moximate 725 WG 680 45 Moximate 725 WP 680 45 Nautile 730 WG 680 50 Palmas WP 650 45 Penncozeb 80 WP 800 Planet 72 WP 640 80 Profilux 72,5 WG 680 45 Profilux 72,5 WP 680 45 Quantum MZ 690 WG 600 90 138
FUNGICYDY Nazwa handlowa Mankozeb Ametoktradyna Benalaksyl M Benalaksyl Bentiowalikarb Cymoksanil Dimetomorf Famoksat Metalaksyl Metalaksyl M Walifenalat Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG 640 38,8 Rubikon 67,8 WG 640 38,8 Rywal 72 WP 640 80 Sancozeb 80 WP 800 Soter 600 90 Valbon 72 WG 700 17,5 Valis 66 M WG 600 60 Video 695 WP 650 45 Vondozeb 75 WG 750 Zampro 56 WG 480 80 WARTO WIEDZIEĆ Na świecie zarejestrowany jest w ochronie: bawełny, kukurydzy, słonecznika, orzeszków ziemnych, owoców cytrusowych. Stosowany jest w uprawie traw gazonowowych w ograniczaniu chorób, takich jak: rizoktonioza, żółta plamistość trawników, różowa plamistość, rdze, czerwona nitkowatość traw oraz patogenów rodzaju Pythium. Ogranicza rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. Na świecie stosowana również jako zaprawa. Substancja ta znajduje zastosowanie w eliminowaniu form patogenów odpornych na substancje czynne z innych grup chemicznych, o innych mechanizmach działania. 139
HERBICYDY CHLOMAZON Nazwa w języku angielskim Grupa chemiczna Clomazone izoksazolidinony Wzór sumaryczny C 12 H 14 ClNO 2 Nr CAS 81777-89-1 HRAC Data wprowadzenia na rynek Firma wprowadzająca Rodzaje formulacji F3 brak danych FMC Corporation CS, EC, WP, ZC Charakterystyka Chlomazon jest chwastobójczą substancją czynną stosowaną wyłącznie doglebowo, przeznaczoną do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych (głównie przytulii czepnej oraz spośród jednoliściennych chwastnicy jednostronnej). Jest bardzo dobrym komponentem mieszanin. Sposób i mechanizm działania Pobierany jest głównie przez korzenie i pędy podziemne chwastów. Po wniknięciu przemieszcza się w ksylemie. Blokuje syntezę karetonoidów. Warunki glebowe Zabieg z użyciem chlomazonu zawsze powinien być wykonywany na wilgotną glebę. Na glebach ciężkich należy stosować najwyższe zalecane dawki. Warunki meteorologiczne Do skutecznego działania wymagana jest wilgotna gleba. Temperatura powinna przekraczać 2 C, ale nie być wyższa niż 20 C. Działanie następcze W przypadku konieczności wcześniejszego zlikwidowania plantacji rzepaku ozimego jesienią, po wykonaniu orki na głębokość 25 cm, na tym samym polu można uprawiać tylko zboża ozime za wyjątkiem jęczmienia. Wiosną, po wykonaniu orki na głębokość minimum 15 cm, można uprawiać: bobik, bób, cukinię, dynię, groch, fasolę, kapustę, kukurydzę, ogórki, pomidor z rozsady, słonecznik, soję, rzepak jary, pszenicę jarą, ziemniaki lub tytoń. W przypadku konieczności wcześniejszego zlikwidowania plantacji grochu, fasoli, ogórków, ziemniaków, marchwi, rzepaku jarego na tym samym polu można uprawiać rośliny, w których zaleca się stosować sam 283
HERBICYDY środek i jego mieszaninę z innymi herbicydami. W przypadku stosowania chlomazonu w dawce 120 g s.cz./ha, po zbiorze rośliny uprawnej, na tym samym polu można uprawiać zboża ozime szczególnie w późniejszych terminach siewu. W zbożach ozimych mogą wystąpić przemijające przebarwienia, jednakże bez istotnego wpływu na plon. DT 50 15 45 dni. Zagrożenie dla pszczół Nie dotyczy, stosowany tylko po siewie (sadzeniu). Zalecenia stosowania Zalecany doglebowo pojedynczo, a także z innymi substancjami czynnymi w mieszaninach fabrycznych (dimetachlor, dimetachlor+napropamid, napropamid, metazachlor, petoksamid) oraz zbiornikowych (dimetachlor, linuron, metazachlor, napropamid, petoksamid). Optymalna dawka waha się w granicach 90 120 g s.cz./ha, w mieszaninach na ogół 90 g s.cz./ha (lub nieco mniej). Uprawy Rośliny rolnicze: rzepak ozimy i jary, ziemniaki Rośliny warzywne: bobik, fasola, groch, marchew, ogórek Szczególnie polecany do zwalczania: Najskuteczniej niszczy chwastnicę jednostronną i jednoroczne chwasty dwuliścienne, takie jak: bodziszek drobny, farbownik polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, poziewnik szorstki, przytulia czepna, tasznik pospolity i tobołki polne. Wykaz środków ochrony roślin zawierających chlomazon [g/l] Nazwa handlowa Chlomazon Dimetachlor Linuron Metazachlor Metrybuzyna Napropamid Pendimetalina Petoksamid Altiplano Dam Tec 35 400 Avatar 293 ZC 60 233 Boa 360 CS 360 Brasan 540 SC 40 500 Brasiherb 480 EC 480 Clomate 360 CS 360 Clomaz 36 CS / Chlomazon 360 CS 360 Colzor Trio 405 EC 30 187,5 187,5 Command 360 CS 360 Command 480 EC / Chlomazon 480 EC 480 Command Top 375 CS 30 345 284
HERBICYDY Nazwa handlowa Chlomazon Dimetachlor Linuron Metazachlor Metrybuzyna Napropamid Pendimetalina Petoksamid Comandor 480 EC 480 Comodo 480 EC 480 Devrinol Top 375 CS 30 345 Efektor 360 CS 360 Harrier 295 ZC 45 250 Helm Clomi 480 EC 480 Kalif 360 CS 360 Kalif 480 EC 480 Kalif Mega 283 SC 33 250 Kalif Mega 283 ZC 33 250 Kilof 480 EC 30 400 Koncept 360 CS 360 Nero 424 EC 24 400 Nimbus 283 SE 33 250 Pronap Extra 430 EC 30 400 Reactor 360 CS 360 Reactor 480 EC 480 Stallion 363 CS 30 330 Szabla 480 EC 480 Szpada 480 EC 480 WARTO WIEDZIEĆ Może powodować przebarwienia w formie żółknięcia lub bielenia od szczytu blaszek liściowych. Objawy są bardziej intensywne w przypadku silnych opadów deszczu występujących w okresie kiełkowania i wschodów roślin uprawnych, szczególnie w przypadku występowania w tym czasie niskich temperatur, jednak bez wpływu na plon. Chlomazonu nie należy stosować podczas ciszy sprzyjającej występowaniu inwersji temperatury, gdy istnieje jakakolwiek możliwość unoszenia cieczy użytkowej, a następnie po jej ochłodzeniu, w wyższych partiach niekontrolowanemu opadaniu na inne uprawy przydrożne drzewa oraz krzewy i jakąkolwiek inną zieleń uprawną oraz ozdobną. Chlomazon jest selektywny dla dyni (posiadał taką rejestrację w kraju). 285
ZOOCYDY LAMBDA-CYHALOTRYNA Nazwa w języku angielskim Grupa chemiczna Lambda-cyhalothrin pyretroidy Wzór sumaryczny C 23 H 19 ClF 3 NO 3 Nr CAS 91465-08-6 IRAC 3A Data wprowadzenia na rynek 1985 Firma wprowadzająca Rodzaje formulacji ICI Agrochemicals EC, CS, EG, WG, mikroemulsja gotowa do użycia Charakterystyka Substancja czynna stosowana jako insektycyd do zwalczania szkodników w uprawach roślin: rolniczych, sadowniczych, warzywnych i ozdobnych. Na świecie stosowana również w uprawach chmielu i bawełny. Znajduje zastosowanie w zwalczaniu szkodników domowych. Neurotoksyna. Sposób i mechanizm działania Miejscem działania lambda-cyhalotryny są kanały sodowe w komórkach nerwowych owadów. Substancja powoduje wydłużenie ich otwarcia, co prowadzi do zaburzeń w przewodnictwie nerwowym i, w efekcie końcowym, do śmierci owada. Efekty działania lambda-cyhalotryny widoczne są szybko po jej zastosowaniu, a obrazem zatrucia jest nadwzbudzenie ruchowe i nieskoordynowane ruchy u owadów. Sposób działania kontaktowy i żołądkowy. Warunki meteorologiczne Temperatura optymalna stosowania środków zawierających lambda-cyhalotrynę wynosi poniżej 20 C. Nie stosować przed deszczem i po deszczu. Zagrożenie dla pszczoły miodnej: wysokie LD 50 (kontaktowo) 0,038 µg/pszczoła LD 50 (żołądkowo) 0,91 µg/pszczoła Stosować poza okresem aktywności pszczół. Zalecenia stosowania w środkach jednoskładnikowych Rośliny rolnicze: jęczmień (ozimy i jary), kukurydza, kukurydza cukrowa, pszenica (ozima i jara), pszenżyto (ozime i jare), rzepak ozimy, ziemniak, żyto 584
ZOOCYDY Owady: chowacze (np. brukwiaczek, czterozębny, podobnik), gnatarz rzepakowy, mszyce, omacnica prosowianka, pchełki (np. rzepakowa, ziemne), pryszczarek kapustnik, skrzypionki, słodyszek rzepakowy, stonka ziemniaczana Rośliny sadownicze: aronia, jabłoń Owady: mszyca jabłoniowa, omacnica jarzębianka, owocnica jabłkowa, zwójka różóweczka Rośliny warzywne: brokuł, cebula, kalafior, kapusta (brukselska, głowiasta), ogórek (pod osłonami), papryka (pod osłonami) Owady: bielinek (np. kapustnik, rzepnik), błyszczka jarzynówka, mączliki, mszyce (np. kapuściana), piętnówka kapustnica, śmietki (np. cebulanka, kapuściana), tantniś krzyżowiaczek, wciornastki (np. tytoniowiec) Roztocza: przędziorki Rośliny ozdobne: rośliny ozdobne kwitnące i zielone (w gruncie i pod osłonami), róża Owady: błonkówki (larwy), chrząszcze minujące i zjadające liście (larwy i osobniki dorosłe), miseczniki, mszyce, skoczek różany, wciornastki, zmienniki Inne: chmiel, len zwyczajny (uprawy dla przemysłu włókienniczego), konopie siewne (uprawy dla przemysłu włókienniczego) Owady: długostopka lnowa, omacnica prosowianka, pchełka chmielowa, pchełka lnowa, wciornastek kalarepowiec, wciornastek lnowiec, zwójka lilianeczka Zalecenia stosowania w środkach wieloskładnikowych Rośliny rolnicze: pszenica ozima, rzepak ozimy Owady: chowacze (np. brukwiaczek, czterozębny, podobnik), mszyce, pchełka rzepakowa, pryszczarek kapustnik, słodyszek rzepakowy, tantniś krzyżowiaczek Wykaz środków ochrony roślin zawierających lambda-cyhalotrynę [g/kg, l] Nazwa handlowa Lambda-cyhalotryna Acetamipryd Arkan 050 CS 50 Axiendo Gold 0,75 Axiendo Spray 0,015 Bunt 100 CS 100 Helm-Lambda 100 CS 100 Inazuma 130 WG 30 100 Judo 050 CS 50 585
ZOOCYDY Nazwa handlowa Lambda-cyhalotryna Acetamipryd Kaiso 050 EG 50 Kaiso Sorbie 50 Karate 2,5 WG 25 Karate Gold 0,75 Karate Spray 0,015 Karate Zeon 050 CS 50 Karate Zeon 100 CS 100 Kivano 050 EG 50 Kusti 050 CS 50 LambdaCe 050 CS 50 Minori 050 EC 50 Nagomi 025 WG 25 Ninja 050 CS 50 Sparviero 100 Wojownik 050 CS 50 WARTO WIEDZIEĆ Ze względu na niższe temperatury panujące wieczorem, jest to najwłaściwsza pora wykonywania zabiegu (również z uwagi na ochronę pszczoły miodnej). Substancja szczególnie polecana do zwalczania chowacza podobnika. W przypadku zwalczania słodyszka rzepakowego najlepszą skuteczność wykazuje formulacja WG. 586