R-Forecaster Makro Sierpień 2017 Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A.
PODSUMOWANIE PMI spada do 52,3 pkt najniżej od ośmiu miesięcy. Odczyty ze sfery realnej potwierdzają dobrą kondycję gospodarki w czerwcu. Stopniowe zmiany w strukturze wzrostu niewielkie spowolnienie konsumpcji przy wzroście dynamiki inwestycji. Dane z rynku pracy sugerują kurczącą się podaż siły roboczej. Inflacja CPI odbiła w lipcu, przede wszystkim dzięki rosnącym cenom żywności. Wysokie dynamiki eksportu i importu. 2
POLSKA GOSPODARKA W LICZBACH Kluczowe wskaźniki makro i rynkowe historia i prognoza Polska 2015 2016 2017e IV 17 V 17 VI 17 VII 17 Mediana Produkcja przemysłowa (% r/r) 4,8 2,9 6,0-0,6 9,1 4,5 8,6 8,4 Produkcja budowlana (%, r/r) 0,8-14,3 6,0 4,4 8,5 11,6 14,1 13,3 Sprzedaż detaliczna (%, r/r, ceny bieżące) 1,3 3,7 7,3 8,1 8,4 6,0 7,9 7,4 CPI (koniec okresu, %, r/r) -0,5 0,8 1,9 2,0 1,9 1,5 1,7 1,7 Bezrobocie rejestrowane koniec okresu,%) 9,7 8,3 8,0 7,7 7,4 7,1 7,0 7,0 Wynagrodzenia sekt. przedsiębiorstw (%, r/r) 3,7 3,5 4,3 4,1 5,4 6,0 5,7 5,4 Zatrudnienie (przeds.) (%, r/r) 1,1 2,9 3,5 4,6 4,5 4,3 4,2 4,3 Rach. obrotów bieżących (EUR mln) -2,9-1,0 X -160-179 -1428 X -800 Eksport (%, r/r, EUR) 8,5 2,7 4,0 1,3 16,1 7,1 X 9,5 EURPLN (koniec roku/ miesięczna średnia) 4,26 4,42 4,20 4,23 4,20 4,21 4,23 X USDPLN (koniec roku/ miesięczna średnia) 3,90 4,17 3,55 3,96 3,80 3,75 3,67 X Wibor 3M (%, średnia) 1,75 1,70 1,73 1,73 1,73 1,73 1,73 X Stopa bazowa NBP (%, koniec okresu) 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 1,50 X Źródło: GUS, NBP, RBPL; Mediana na podstawie ankiety Bloomberga 3
lip 11 sty 12 lip 12 sty 13 lip 13 sty 14 lip 14 sty 15 lip 15 sty 16 lip 16 sty 17 lip 17 WSKAŹNIKI KONIUNKTURY Rozczarowanie indeksem PMI za lipiec Indeks PMI dla polskiego przemysłu zanotował w lipcu spadek do 52,3 pkt wobec 53,1 pkt w czerwcu i oczekiwań na wzrost do 53,3 pkt. Jest to najniższy odczyt wskaźnika od ośmiu miesięcy. Na niższe tempo wzrostu w sektorze złożyły się przede wszystkim gorsze niż przed miesiącem odczyty nowych zamówień i produkcji bieżącej, przy czym w przypadku zamówień dotyczyło to popytu krajowego, podczas gdy wzrost zamówień eksportowych przyspieszył. Jest to o tyle istotne, że jeszcze w czerwcu mogło się wydawać że mocny złoty zaczyna przeszkadzać eksporterom. Obecnie taka hipoteza wymaga jednak potwierdzenia w innych danych. Względem czerwca zanotowano też wzrost komponentu zatrudnienia. Na uwagę zasługują również komponenty inflacyjne. Firmy wskazały na przyspieszenie wzrostu cen wyrobów gotowych, co potwierdza lipcowy szacunek flash dla inflacji CPI. Najniższy od dziewięciu miesięcy był natomiast wzrost kosztów produkcji. Sygnały płynące z danych o PMI za lipiec mogą nieco niepokoić gdyż wskazują, że gospodarka traci nieco impet z jakim rosła na początku roku. Oceniamy jednak, że pojawiające się sygnały poprawy w inwestycjach przyniosą impuls do ponownego przyspieszenia wzrostu jeszcze w III kwartale br. co powinno być zobrazowane także w odczytach PMI za ten okres. 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0 PMI wskazuje na dalsze ożywienie w sektorze lip 15 wrz 15 lis 15 sty 16 mar 16 maj 16 lip 16 wrz 16 lis 16 sty 17 mar 17 maj 17 lip 17 Produkcja Nowe zamówienia Zatrudnienie Długość czasu dostaw Zapasy zakupionych materiałów PMI sa Coraz lepsze nastroje handlu i przetwórstwa wg. badań GUS 15 5 10 0 5-5 0-10 -5-15 -10-20 -15-25 -20-30 Przetwórstwo (sa) Handel detaliczny (sa) Budownictwo (sa, prawa oś) Źródło: GUS, Reuters, RBPL 56,0 55,0 54,0 53,0 52,0 51,0 50,0 49,0 48,0 47,0 4
SFERA REALNA Dane za czerwiec nadal bardzo optymistyczne Czerwcowa seria danych z gospodarki przyniosła pozytywne sygnały. Pozytywnie zaskoczyła produkcja przemysłowa i budowlano-montażowa, które wzrosły odpowiednio o 4,5% r/r oraz 11,6% r/r, pomimo niekorzystnego układu kalendarza. Wysoki, aż 6,2% wzrost produkcji w przetwórstwie wskazuje na siłę popytu zagranicznego natomiast wskaźnik dla branży budowlanej sugeruje przyspieszenie inwestycji. Cieszyć może też wynik sprzedaży detalicznej, która spowolniła wprawdzie do 6,0% r/r z 8,4% r/r, jednak przy niekorzystnym wpływie wysokiej bazy sprzed roku wynik taki jest bardzo dobry. Wraz z naszą prognozą wzrostu sprzedaży o 7,9% r/r w lipcu dane wskazują, że pozytywny efekt programu 500+ wygasa powoli pomimo wyższej bazy sprzed roku. Ciekawie przedstawiały się też zjawiska cenowe. W czerwcu nastąpiło wyraźne zmniejszenie różnicy między roczną dynamiką sprzedaży w cenach bieżących i stałych, wskazując że ceny detaliczne wzrosły zaledwie o 0,2% r/r. Główną rolę odegrał tu spadek cen paliw, który zresztą mógł też obniżać ceny produkcji. Podsumowując, dane za czerwiec potwierdzają siłę gospodarki, której źródło może się jednak stopniowo przesuwać z konsumpcji w stronę inwestycji, nawet jeśli spadek dynamiki konsumpcji może być wolniejszy niż oczekiwano jeszcze kilka miesięcy wcześniej. 125,0 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 cze 14 Źródło: GUS Produkcja i sprzedaż detaliczna - dynamiki r/r wrz 14 gru 14 cze 14 wrz 14 gru 14 mar 15 mar 15 cze 15 cze 15 wrz 15 gru 15 mar 16 cze 16 wrz 16 gru 16 mar 17 cze 17 Produkcja budowlana YY Górnictwo i kopalnictwo YY wrz 15 Dynamika wybranych kategorii produkcji przemysłowej dynamiki r/r (3m średnia) 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 gru 15 mar 16 cze 16 wrz 16 gru 16 Produkcja przemysłowa YY Przetwórstwo YY Dobra zaopatrzeniowe Dobra inwestycyjne Dobra konsumpcyjne trwałe Dobra konsump. nietrwałe Dobra zw. z energią mar 17 cze 17 5
cze 12 paź 12 lut 13 cze 13 paź 13 lut 14 cze 14 paź 14 lut 15 cze 15 paź 15 lut 16 cze 16 paź 16 lut 17 cze 17 RYNEK PRACY Dalsze przyspieszenie wynagrodzeń w czerwcu Stopa bezrobocia w czerwcu spadła do 7,1% wobec 7,4% w maju i wstępnych szacunków wskazujących na spadek do 7,2%. Tym samym tempo spadku bezrobocia zmniejszyło się do 1,6 pkt. procentowego po osiągnięciu 1,8 pp. w lutym 2017 r. Oceniamy, że może to wynikać ze stopniowego kurczenia się podaży pracy, co sugerował również czerwcowy odczyt PMI. Według wstępnych szacunków MRPiPS w lipcu stopa bezrobocia pozostała na poziomie 7,1%. Jeśli potwierdzi to oficjalny odczyt GUS 24go sierpnia, byłby to pierwszy od 2012r. przypadek gdy wskaźnik nie odnotował spadku z czerwca na lipiec. Tymczasem dynamika zatrudnienia spadła w czerwcu do 4,3% r/r po 4,5% w maju, co było odczytem poniżej oczekiwań rynku. Spowolnienie wynikało z wysokiego efektu bazowego z poprzedniego roku, więc nie powinno być traktowane jako oznaka pogorszenia sytuacji na rynku pracy. Wraz ze wskazaniami PMI i stopy bezrobocia dane mogą jednak lekko niepokoić, także wskazując na kurczenie się siły roboczej. Szacujemy, że w lipcu, tempo wzrostu zatrudnienia obniżyło się do 4,2% r/r. Na problemy z podażą pracy w czerwcu wskazała też dynamika płac, która w sektorze przedsiębiorstw wzrosła do 6,0% r/r po 5,4% w maju. Biorąc pod uwagę spadek inflacji, realny fundusz płac w sektorze przedsiębiorstw wzrósł o 8,9% w yoy - najwyższy wynik od lipca ub.r. Ogółem, pomimo sygnalizacji niekorzystnych tendencji, czerwcowe dane wskazują na nadal solidne fundamenty dla wzrostu konsumpcji, której dynamika za drugi kwartał mogła wynieść 4,3% r/r. 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 11% 9% 7% 5% 3% 1% -1% -3% -5% cze 14 Źródło: GUS Wzrost zatrudnienia i spadek bezrobocia sie 14 paź 14 gru 14 lut 15 kwi 15 cze 15 sie 15 paź 15 gru 15 lut 16 kwi 16 cze 16 sie 16 paź 16 gru 16 lut 17 kwi 17 cze 17 Zatrudnienie, %, r/r Stopa bezrobocia, % Fundamenty do wzrostu konsumpcji nadal solidne Realny fundusz płac (r/r) Wynagrodzenia (%, r/r) 14,0 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 9 7 5 3 1-1 -3-5 6
lip 12 lis 12 mar 13 lip 13 lis 13 mar 14 lip 14 lis 14 mar 15 lip 15 lis 15 mar 16 lip 16 lis 16 mar 17 lip 17 HANDEL ZAGRANICZNY Wysokie dynamiki eksportu i importu Maj przyniósł wzrost deficytu na rachunku obrotów bieżących do 179 mln euro wobec 160 mln euro deficytu w kwietniu. Bilans handlowy w tym okresie także był ujemny, w kwocie 200 mln euro. Zarówno eksport, jak i import zanotowały bardzo wysokie dynamiki odpowiednio 14,5% r/r i 19,1% r/r. Eksportowi sprzyjał korzystny efekt kalendarzowy widoczny wcześniej w danych o produkcji przemysłowej. Póki co nie widać natomiast niekorzystnego wpływu umocnienia złotego. W przypadku importu, za wysoką dynamikę odpowiadał też wzrost cen ropy i innych surowców, także wyrażony w euro. Był on jednak mimo wszystko mniej wyraźny niż w kwietniu, co nakazuje szukać przyspieszenia importu również w innych czynnikach. Oceniamy, że może ono wynikać ze stopniowego przyspieszania inwestycji, co byłoby szczególnie ważne dla wzrostu PKB w kolejnych kwartałach. Dane za czerwiec niemal na pewno przyniosą obniżenie tempa wzrostu eksportu i importu z uwagi na efekty kalendarzowe. Prognozowana przez nas dynamika odpowiednio 7,1% r/r i 12,6% r/r nadal jest jednak wysoka, wskazując zarówno na wysoki popyt z zagranicy jak i poprawę popytu krajowego w segmencie inwestycji. 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% Roczna dynamika eksportu i importu w EUR maj 14 sie 14 lis 14 lut 15 maj 15 sie 15 lis 15 lut 16 maj 16 sie 16 lis 16 lut 17 maj 17 Eksport % Import % Zamówienia eksportowe PMI dają nadzieję na odbicie dynamiki eksportu 63,00 20,0% 15,0% 59,00 10,0% 55,00 5,0% 51,00 0,0% 47,00-5,0% 43,00-10,0% PMI-zamówienia eksportowe eksport % Źródło: GUS, NBP, RBPL 7
INFLACJA Inflacja blisko lokalnych minimów Inflacja CPI w czerwcu spadła do 1,5% r/r wobec 1,9% w maju i oczekiwań na poziomie 1,7% r/r. Odczyt był zgodny w tzw. szacunkiem flash z końca czerwca. Spadek CPI był wynikiem niższych cen paliw, jednak głównym źródłem zaskoczenia było przeszacowanie wzrostu cen żywności. Ceny paliw nadal spadały, w czerwcu o 4,1% m/m. Jednocześnie ceny żywności wzrosły jedynie umiarkowanie o 0,1% m/m. Spodziewamy się jednak, że ze względu na niekorzystne warunki pogodowe z wiosny br., ceny owoców i warzyw wzrosną wyraźnie w najbliższych miesiącach, ponownie zbliżając CPI do okolic 2,0% w III kwartale. Znajduje to potwierdzenie w ostatnim odczycie flash inflacji na lipiec. Publikacja GUS wskazała na przyspieszenie CPI do 1,7% r/r. Głównym źródłem przyspieszenia był najprawdopodobniej mniejszy niż w czerwcu spadek cen paliw oraz przyspieszenie wzrostu cen żywności. Inflacja bazowa wyniosła 0,8% r/r, bez zmian od maja. W nadchodzących miesiącach główny wskaźnik CPI będzie odzwierciedlał ceny surowców, zwłaszcza ropy naftowej. W tej chwili wydaje się jednak, że ceny surowca mają ograniczone miejsce na silniejszy spadek z uwagi na przyspieszenie globalnej gospodarki i wzrosty eurodolara. Inflacja bazowa powinna jednak stopniowo rosnąć aby pod koniec roku osiągnąć 1,0-1,5% r/r. Naszym zdaniem w lipcu inflacja bazowa zbliży się do 0,9% r/r. 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00-0,50-1,00-1,50-2,00 Wyższy od sezonowego wzorca wzrost cen żywności? 103 102 101 100 99 98 97 Źródło: GUS, RBPL, NBP Inflacja ponownie odbiła lis 13 sty 14 mar 14 maj 14 lip 14 wrz 14 lis 14 sty 15 mar 15 maj 15 lip 15 wrz 15 lis 15 sty 16 mar 16 maj 16 lip 16 wrz 16 lis 16 sty 17 mar 17 maj 17 lip 17 Inflacja bazowa Żywność Energia CPI % r/r sty kw lip paź sty kwi lip paź sty kwi lip paź sty kwi 2014 2015 2016 2017 żywność m/m wzorzec sezonowy 8
PROGNOZY najważniejsze odczyty w sierpniu Publikowane w sierpniu dane ze sfery realnej za ubiegły miesiąc powinny bez wyjątku uplasować się powyżej odczytów czerwcowych, odzwierciedlając poprawiającą się koniunkturę oraz sprzyjające efekty statystyczne niska baza sprzed roku powinna w szczególności podbijać dynamiki produkcji przemysłowej i sprzedaży detalicznej. Kontynuację wzrostów powinniśmy odnotować również w przypadku kategorii produkcji budowlanej i montażowej, co będzie zwiastunem wyraźnego przyspieszenia inwestycji w III kw. Szacunek wstępny inflacji CPI wskazuje na odbicie wskaźnika z 1,5% w czerwcu do 1,7% w lipcu. Spodziewamy się, że za przyspieszenie inflacji w lipcu odpowiedzialne są przede wszystkim ceny żywności (w tym ceny owoców oraz tłuszczy) w ujęciu miesięcznym dynamika tej kategorii powinna pozostać ujemna (sezonowość), jednak nieco wyższa niż w ubiegłych latach. Inflacja bazowa, w ślad za inflacją CPI, powinna odnotować niewielki wzrost do 0,9%. Dane z rynku pracy nie powinny różnić się istotnie od tych publikowanych w czerwcu. Dynamika wynagrodzeń na poziomie nieco poniżej czerwcowego 6,0% r/r mogłaby zwiastować początki nieśmiało narastającej presji płacowej. Natomiast drugie z rzędu spowolnienie wskaźnika zatrudnienia (nasza prognoza to 4,2% r/r vs konsensus 4,3% r/r) to pochodna kurczącej się podaży pracy i rosnących problemów w znalezieniu odpowiednio wykwalifikowanej siły roboczej. Dynamika eksportu i importu w czerwcu spowolniła najprawdopodobniej w ślad za niższą w tym okresie dynamiką produkcji. W obydwu przypadkach prognozowane wartości są jednak wysokie co odzwierciedla wysoki popyt z zagranicy, któremu póki co nie wydaje się mocno szkodzić mocny złoty. Umocnienie krajowej waluty sprzyja natomiast importowi towarów przez co dynamika importu pozostanie raczej istotnie powyżej tempa wzrostu eksportu. 9
DANE KONTAKTOWE Dorota Strauch, CFA Kierownik Zespołu Analiz, +48-609-920-663 Dorota.Strauch@Raiffeisen.pl Paweł Radwański Główny Ekonomista, +48-22-347-75-95 Pawel.Radwanski@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych, +48-22-347-75-97 Mateusz.Namysl@raiffeisen.pl Ekonomista.mailing@raiffeisen.pl Twitter: @RaiffeisenRynki Aleksandra Pikała Młodszy Ekonomista +48-691-333-066 Aleksandra.Pikala@raiffeisen.pl Wojciech Stępień, CFA Analityk Rynków Finansowych +48-22-347-75-96 Wojciech.Stepien@raiffeisen.pl 10
Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska S.A. Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e- maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. 11