POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZE KOMISJA KRAJOZNAWCZA ZARZADU GŁÓWNEGO i ODDZIAŁ MAZOWSZE POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZE KOMISJA KRAJOZNAWCZA ZARZĄDU GŁÓWNEGO i ODDZIAŁ MAZOWSZE Centralny Zlot Krajoznawców KRESY 2013 Białoruś Zapraszają turystów i krajoznawców na CZAK Kresy 2013 na Białoruś Regulamin program imprezy 25 sierpnia 1 września 2013r. Biuro imprezy: Oddział PTTK Mazowsze 00-589 Warszawa, ul. Litewska 11/13 Tel. 22 6294431, 6290841 Fax 22 6271338 litewska@pttk.com.pl info@pttk.com.pl www.wycieczkinakresy.pl www.pttk.com.pl
CZAK "KRESY" 2013 Białoruś ZAŁOśENIA IMPREZY Organizatorzy wyjazdu stawiają przed sobą następujące cele i załoŝenia: Podjęta zostanie próba ukazania złoŝonej historii oraz wielopłaszczyznowych stosunków narodowościowych i kulturalnych na terenie Zachodniej Białorusi, na obszarze której na przestrzeni wieków krzyŝowały się wpływy litewskie, polskie, rosyjskie, a wzajemne, często niełatwe stosunki, ukształtowały bardzo złoŝony obraz przenikających się kultur, obyczajów i języków. Ten obraz został poddany radykalnym przekształceniom w okresie radzieckim, a powaŝna część najcenniejszych pamiątek tej spuścizny uległa bezpowrotnemu zniszczeniu, w szczególności podczas II wojny światowej. Dziś moŝemy próbować odtworzyć przynajmniej w ogólnym zarysie ten utracony obraz poprzez zachowane obiekty kultury materialnej i duchowej (dla których restauracji władze Białorusi włoŝyły wiele wysiłków i środków w ostatnich latach), ukazać sylwetki znanych ludzi wywodzących się i związanych z tymi ziemiami: wybitnych twórców, dowódców wojskowych i innych; Będziemy starać się ukazać wkład Polaków do historii i kultury tych ziem i przejść śladami tego, co z niego ostało się w postaci materialnej i w świadomości miejscowych ludzi. Temu celowi będą słuŝyć zaplanowane spotkania z przedstawicielami miejscowych środowisk historyków, dziennikarzy itp., białoruskich i polskich, spotkania z miejscowymi krajoznawcami. Przypomnimy obecność i dorobek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego na tym terenie. Zaprosiliśmy do współpracy przedstawicieli kilku uczelni polskich mających umowy o współpracy z uczelniami białoruskimi w szczególności Uniwersytetu w Białymstoku oraz WyŜszej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej im. Wincentego Pola w Lublinie. Wykorzystamy teŝ posiadane kontakty na kilku uczelniach białoruskich (Uniwersytet Grodzieński, Uniwersytet Poleski w Pińsku). Wyjazd będzie miał charakter studyjny. Otworzy go krótka sesja popularno-naukowa w dniu 25 sierpnia (niedziela) w godz. 9,30 13,00 (jej miejsce jest w trakcie ustalania: w Supraślu albo na Uniwersytecie w Białymstoku). Ze względu na konieczność uniknięcia długich przejazdów, zasięg obszaru naszej eksploracji zostanie ograniczony do obwodów grodzieńskiego i brzeskiego z niewielkimi fragmentami mińskiego i homelskiego. Trasy dzienne nie przekraczają 250 km (z jednym wyjątkiem dłuŝszym). Serdecznie zapraszamy do udziału, Przewodniczący Komisji Krajoznawczej ZG PTTK dr Józef Partyka Prezes Zarządu Oddziału PTTK Mazowsze dr Mieczysław śochowski Organizatorzy: Komisja Krajoznawcza ZG PTTK Oddział PTTK Mazowsze w Warszawie Współpraca: Uniwersytet w Białymstoku Wydz. Historyczno-Socjologiczny WyŜsza Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. W. Pola w Lublinie Warunki uczestnictwa Aby wziąć udział w imprezie naleŝy: nadesłać pocztą elektroniczną lub zwykłą wypełnioną karę zgłoszenia do 30 czerwca 2013 r. wpłacić wpisowe w wysokości stosownej do posiadanych uprawnień PTTK (z dopiskiem CZAK Kresy 2013 ) na konto Oddziału PTTK Mazowsze w NORDEA BANK POLSKA S.A.nr PL 81 1440 1387 0000 0000 0940 8657 Wpisowe: ZasłuŜeni Instruktorzy Krajoznawstwa 1.170 zł Instruktorzy Krajoznawstwa Polski 1.200 zł Pozostali członkowie kadry programowej PTTK 1.220 zł Członkowie PTTK 1.250 zł Pozostali uczestnicy 1.280 zł Świadczenia w ramach wpisowego: - zakwaterowanie i wyŝywienie (śniadanie i obiadokolacja), - transport autokarowy na całej trasie, - opieka pilotów i miejscowych przewodników, - wstępy do zwiedzanych obiektów, - ubezpieczenie uczestników na czas trwania imprezy, - koszt wizy białoruskiej. WaŜne informacje organizacyjne: Wyjazd : 25.08.2013 godz. 6.30 Warszawa, ul. Emilii Plater przy PKiN (od str. Muz. Techniki) Planowany powrót: 1.09.2013 godz. 18.00 Warszawa, jak wyjazd Uczestnicy imprezy będą proszeni o dostarczenie do 10.08.2013 paszportu wraz z wypełnionym wnioskiem wizowym i aktualnym zdjęciem wizowym w celu załatwienia wizy białoruskiej.
JANÓW POLESKI (biał. Iwanowa)\ - miejscowość będąca niegdyś własnością Szujskich, później Orzeszków. W 1657 roku na obrzeŝach Janowa został pojmany przez Kozaków św. Andrzej Bobola, następnie zamordowany w pobliŝu kościoła katolickiego. W Janowie został pochowany, a urodzony w pobliskich Worocewiczach, Napoleon Orda - symboliczny grób przy szkole (zbudowanej na miejscu starego cmentarza); pomnik artysty w centrum miasta; kościół rzymskokatolicki; KOBRYŃ - związki z królową Boną, cerkiew drewniana z XVIII w. z grobowcem Aleksandra Mickiewicza (brata Adama), b. dworek Suworowa - obecnie Wojskowe Muzeum Historyczne (w dworze tym przebywał czasowo Romuald Traugutt i Aleksander Mickiewicz); cmentarz wojenny Ŝołnierzy polskich poległych w latach 1919-1920. Przyjazd do Brześcia, obiadokolacja, zakwaterowanie w hotelu; nocleg. 31.08.2013r. Dzień siódmy (sobota) BRZEŚĆ - KAMIENIUKI -WOŁCZYN - BRZEŚĆ Po śniadaniu wyjazd na zwiedzanie Ziemi Brzeskiej: śabinka - cmentarz Ŝołnierzy AK SIECHNOWICZE - rodowa posiadłość Kościuszków; w byłej szkole Muzeum regionalne upamiętniające przede wszystkim Ŝycie i działalność Tadeusza Kościuszki; KAMIENIEC - wieŝa obronna "Biała WieŜa" z 1278, najstarsza budowla na Polesiu; KAMIENIUKI - Muzeum Parku Narodowego "Puszcza Białowieska"; WYSOKIE LITEWSKIE - ruiny pałacu wzniesionego przez księŝnę Pelagię z Potockich SapieŜynę, w pobliskim Szostakowie urodził się Romuald Traugutt; WOŁCZYN - miejsce urodzenia i pochówku króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; kościół Św. Trójcy (w toku odbudowy z ruin) 01.09.2013r. Dzień ósmy (niedziela) BRZEŚĆ - WARSZAWA Po śniadaniu - wykwaterowanie z hotelu. BRZEŚĆ - zwiedzanie Twierdzy Brzeskiej oraz Muzeum Historii Miasta Brześcia; objazd z pokazaniem ul. Adama Mickiewicza, dawnej siedziby Oddziału Brzeskiego PTK przy ul. Dąbrowskiego 9 (obecnie Sowiecka), spotkanie z członkami miejscowego towarzystwa historycznego. ZłoŜenie kwiatów na cmentarzu wojskowym w kwaterze polskiej. Obiad. Przejście graniczne Brześć Terespol. Przewidywany powrót do Warszawy godz. 18.00 RAMOWY PROGRAM IMPREZY 25.08.2013r. Dzień pierwszy (niedziela) BIAŁYSTOK - GRODNO Po sesji popularnonaukowej przejazd z Białegostoku do Grodna; przejście graniczne Kuźnica Białostocka - Bruzgi. GRODNO Obiadokolacja, wieczorne zwiedzanie Grodna z miejscowymi krajoznawcami. Zwiedzanie miasta: Stary i Nowy Zamek, Rynek Starego Miasta, barokowa katedra rzymskokatolicka pw. św. Franciszka Ksawerego, kościół Znalezienia KrzyŜa Świętego (Bernardynów), kościół Zwiastowania NMP (Brygidek), kościół Franciszkanów, cerkiew św. Borysa i Gleba na KołoŜy, dom Elizy Orzeszkowej. Nocleg. 26.08.2013r. Dzień drugi (poniedziałek) GRODNO - RÓśANA - BARANOWICZE. Po śniadaniu wyjazd z Grodna; po drodze zwiedzanie: ŁUNNA - kościół katolicki św. Anny z XVIII w. fundacji Stanisława Augusta Poniatowskiego; cmentarz katolicki z grobami rodziny Strzałkowskich i Kamieńskich (Kamieńscy w powieści Elizy Orzeszkowej,,Nad Niemnem" zostali upamiętnieni w postaciach Korczyńskich); WOŁPA - drewniany kościół św. Jana Chrzciciela z 1773; największy drewniany kościół na Białorusi; WOŁKOWYSK - dwór (obecnie siedziba muzeum) związany z pobytem gen. Bagrationa, skąd w lipcu 1812 ruszył w kierunku Moskwy w związku ze zbliŝającą się Wielką Armią Napoleona Bonaparte; cmentarz katolicki z mogiłą powstańców styczniowych i Ŝołnierzy poległych w 1920 r. RÓśANA - ruiny rodowej rezydencji Sapiehów z odrestaurowanymi bocznymi oficynami wjazdowymi, w jednej znajduje się niewielkie muzeum upamiętniające Sapiehów i ich gości; KOSÓW POLESKI - ruiny d. pałacu Pusłowskich w stylu neogotyku wiktoriańskiego (obecnie trwa kapitalny remont - otwarcie obiektu przewidywane w 2013 r.); u podnóŝa d. folwark: MERECZOWSZCZYZNA: odbudowany dwór - miejsce urodzenia Tadeusza Kościuszki, obecnie muzeum; kościół św. Trójcy - miejsce chrztu T. Kościuszki; cmentarz katolicki z kwaterą Ŝołnierzy polskich poległych w 1920 r. Przejazd do Domu Pielgrzyma w Baranowiczach; obiadokolacja, nocleg. KLECK - zwiedzanie barokowego kościoła Zwiastowania NMP z XVII w. fundacji Stanisława
27.08.2013r. Dzień trzeci (wtorek) BARANOWICZE - NOWOGRÓDEK - ZAOSIE - BARA- NOWICZE Po śniadaniu wyjazd na zwiedzanie: SŁONIM: kościół pw. św. Andrzeja (późnobarokowy); zespół klasztorny bernardynek ufundowany w 1645r. - kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z wyposaŝeniem wg projektu Krzysztofa Glaubitza, obok klasztor; obecnie z całości oddany niepokalankom; Muzeum Krajoznawcze załoŝone przez Józefa Stawrowskiego w roku1929 z niewielką ekspozycją dot. rodziny Ogińskich i okresu międzywojennego (muzeum załoŝone z inicjatywy PTK). NOWOGRÓDEK - BATORÓWKA - miejsce rozstrzelania 11 Sióstr Nazaretanek l sierpnia 1943 r. NOWOGRÓDEK - "Śladami Mickiewicza": dwór-muzeum Adama Mickiewicza, barokowy kościół i klasztor Dominikanów z 1623 r., cerkiew św. Borysa i Gleba z 1517 r. ruiny zamku, pomnik i kopiec Adama Mickiewicza, kościół farny z 1776, JEZ. ŚWITEŹ - Świteziański Park Krajobrazowy, chwila odpoczynku nad jeziorem; Wieczorny spacer z miejscowymi krajoznawcami ul. Kościuszki (obecnie Lenina) z pokazaniem siedziby Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego oraz innych ciekawych zakątków. ZAOSIE - w dworku zrekonstruowanym w 1998 r. muzeum poświęcone rodzinie Adama Mickiewicza. Powrót do Baranowicz - obiadokolacja. Spotkanie w Domu Polskim w Baranowiczach. 28.08.2013r. Dzień czwarty (środa) BARANOWICZE - MIR - NIEŚWIEś - BARANOWICZE Po śniadaniu wyjazd na zwiedzanie: ISZKOŁDŹ - kościół pw. Św. Trójcy fundacji Mikołaja Niemiry w 1417 r., jeden z najstarszych kościołów gotyckich na Białorusi; pod koniec XVI zamieniony na zbór, w 1641r. zwrócony katolikom; MIR - zwiedzanie zamku zbudowanego przez Jerzego Illinicza w I. 1506-1510; zamek w II poł. XVI w. znalazł się w rękach Radziwiłłów. Obecnie na liście Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO; kościół św. Mikołaja fundacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła "Sierotki", zabytkowa zabudowa rynku, cerkiew prawosławna, budynki synagogi, szkoły rabinackiej i kahału; NIEŚWEś - zespół pałacowo-parkowy, dawna rezydencja i ośrodek dóbr Radziwiłłów (jako rezydencja Radziwiłłów wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO w 2005r.); kościół katolicki pw. BoŜego Ciała fundacji ks. Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła "Sierotki"; Brama Słucka, Ratusz, Dom zw. "Gdańskim". Kazimierza Radziwiłła w 1683r; w 1832 r - cerkiew prawosławna, po II wojnie warsztat mechaniczny, zaś w 1994 r. pobieŝny remont i świątynia została ponownie oddana prawosławnym; budynki KOP zbudowane w 1925r; HRUSZÓWKA - kaplica grobowa Reytanów, obok kaplicy znajduje się tablica upamiętniająca Tadeusza Reytana; zespół zabudowy dworskiej: drewniany modernistyczny dwór wybudowany w końcu XIX w. przez Józefa Reytana na miejscu rozebranego klasycznego dworu; w głębi parku lamus z kamienia polnego i cegły z przełomu XVII i XVIII w (obiekty w częściowej ruinie).. Powrót do Baranowicz; obiadokolacja. Nocleg. 29.08.2013r. Dzień piąty (czwartek) BARANOWICZE - TURÓW - DAWIDGRÓDEK - PIŃSK Po śniadaniu wyjazd na Polesie i do Pińska oraz zwiedzanie: ŁUNINIEC - d. koszary brygady KOP.Polesie", LENIN - miejscowość połoŝona nad rzeką Słucz (za czasów polskich była to rzeka graniczna); zwiedzanie cmentarza Ŝydowskiego z drewnianymi (rzadkość!) macewami. TURÓW - jeden z najstarszych i najwaŝniejszych ośrodków prawosławia (św. Cyryl Turowski, Ewangelia Turowska) - zwiedzanie cerkwi prawosławnej z 1810 oraz wycieczka do Prypeckiego Parku Narodowego. DAWIDGRÓDEK - centrum myśliwskie Radziwiłłów - historie polowań z udziałem sławnych ludzi, m.in. cesarza Wilhelma II i prezydenta I. Mościckiego); cerkiew św. Jerzego zbudowana w II połowie XVII W., przebudowana w 1724, budynek dowództwa KOP; STOLIN - miejscowość związana z Radziwiłłami; synagoga; KOŁODNO - miejsce dwóch bitew stoczonych przez oddział powstańczy Romualda Traugutta w lipcu 1863r.; pomnik upamiętniający powstanie styczniowe. Przyjazd do Pińska, zakwaterowanie; obiadokolacja. 30.08.2013r. Dzień szósty (piątek) PIŃSK - JANÓW POLESKI - KOBRYŃ - BRZEŚĆ PIŃSK - spotkanie z miejscowymi krajoznawcami; zapoznanie z historią budowy Kanału Królewskiego przez M.K. Ogińskiego; zwiedzanie: Muzeum Biąłoruskięgo Polesia w kompleksie dawnego kolegium Jezuitów (naleŝy podkreślić, Ŝe w muzeum znajdują się m.in. eksponaty Z okresu międzywojennego z muzeum PTK), kościół Wniebowzięcia NMP - franciszkanów wzniesiony w 1396, przebudowany w XVIII w., barokowy kościół św. Karola Boromeusza z 1695, pałac Butrymowicza, dom - miejsce kilkuletniego zamieszkiwania rodziny Ryszarda Kapuścińskiego (niedawno umieszczona tablica pamiątkowa); DOSTOJEWO - muzeum F. Dostojewskiego
CZAK KRESY 2013 BIAŁORUŚ Orientacyjna trasa wykreślona na mapie Instytutu Kartograficznego im. E. Romera, Lwów 1939 r.