Gimnazjum Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. ks. Jana Twardowskiego w Brzeszczach Raport z ewaluacji wewnętrznej w roku szkolnym 2016/2017 Obszar badania: Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży. Czerwiec 2017
SPIS TREŚCI: I. CELE I PRZEDMIOT EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 1. Zakres diagnozowania. 2. Cele. 3. Pytania kluczowe. II. SPOSOBY ZBIERANIA DANYCH III. PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI 1. Sformułowanie odpowiedzi na pytania kluczowe. 2. Wnioski z badań. IV. WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY
I. Cele i przedmiot ewaluacji wewnętrznej Przedmiot ewaluacji: Czytelnictwo uczniów, działania szkoły w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych oraz upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży. Punktem wyjścia do określenia przedmiotu ewaluacji wewnętrznej w bieżącym roku szkolnym były wnioski z nadzoru pedagogicznego oraz kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2016/2017. Cele ewaluacji: a) zebranie informacji nt. preferencji czytelniczych młodzieży, księgozbiorów domowych, systematyczności korzystania z bibliotek (szkolnej i publicznych); b) analiza działań szkoły służących rozwijaniu kompetencji czytelniczych, c) analiza oferty czytelniczej, dostępu do biblioteki szkolnej, d) modyfikacja metod upowszechniania czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, e) podniesienie czytelnictwa wśród młodzieży. Zespół w składzie: Katarzyna Nawrocka, Dorota Sikora, Marta Hanzlik, Ewa Myśliwiec, Magdalena Dubiel- Baran, Barbara Ledwoń przeprowadził badanie ewaluacyjne zgodnie z założonym harmonogramem. Badaniem ewaluacyjnym objęto 95 uczniów z wszystkich klas, 25 rodziców oraz 15 nauczycieli. Obszar poddany analizie zawierał następujące pytania kluczowe: 1) Z jaką częstotliwością uczniowie czytają książki w czasie wolnym? 2) Po jaki rodzaj książek uczniowie sięgają najczęściej? 3) Kto lub co ma największy wpływ na kształcenie nawyków czytelniczych ucznia? 4) Jaka jest strategia czytania przez uczniów lektur i co mogłoby wpłynąć na podejście do obowiązku ich czytania? 5) Czy czas pracy biblioteki szkolnej umożliwia łatwy dostęp do niej, a stan jej wyposażenia w woluminy, czasopisma, e-booki, materiały edukacyjne jest wystarczający? 6) W jaki sposób nauczyciele upowszechniają czytelnictwo wśród uczniów i które z zastosowanych metod wymagają zintensyfikowania lub modyfikacji? II. Sposoby zbierania danych W ramach badania poziomu czytelnictwa uczniów oraz prowadzonych działań w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych, w tym upowszechniania czytelnictwa wśród młodzieży podjęto następujące działania: - W kwietniu 2017r. przeprowadzono badanie ankietowe wśród losowo wybranych 95 uczniów klasy 1, 2 i 3. Ankietę wypełniali również nauczyciele różnych przedmiotów 15 osób. Natomiast w maju podczas zebrania przeprowadzono ankietę wśród 25 rodziców (po kilku z każdego rocznika). - Ponadto zebrano informacje od pani z biblioteki na temat poziomu czytelnictwa i działań podejmowanych w zakresie rozwijania kompetencji czytelniczych i upowszechniania czytelnictwa. - Ostatnim krokiem było porównanie danych zebranych od uczniów, rodziców i nauczycieli oraz dokonanie analizy wyników i sformułowanie wniosków.
Zbieranie danych: Katarzyna Nawrocka, Dorota Sikora, Marta Hanzlik, Ewa Myśliwiec, Ewa Kowalska, Barbara Ledwoń, wychowawcy klas Opracowanie danych: Katarzyna Nawrocka, Ewa Kowalska Sformułowanie wniosków: Barbara Ledwoń, Ewa Myśiwiec Sporządzenie raportu: Katarzyna Nawrocka III. Prezentacja wyników ewaluacji Wyniki przeprowadzonych badań wśród uczniów zostały przedstawione wszystkim gimnazjalistom na lekcjach wychowawczych w czerwcu, nauczycielom podczas rady pedagogicznej, a ich rodzicom w formie folderu informacyjnego zamieszczonego na stronie internetowej szkoły.
Wyniki badania ewaluacyjnego przeprowadzonego wśród gimnazjalistów 1. Ile masz własnych książek w domu? Najliczniejsza grupa - 26% uczniów posiada w swoim księgozbiorze od 21 do 50 książek, 23% ankietowanych posiada od 6 do 20, ale też od 51 do 150 książek. Niestety tylko około 16% badanych posiada ponad 150 własnych książek. 2. Jak często czytasz książki w czasie wolnym? Cieszy fakt, że najwięcej badanych (30%) czyta książki co najmniej raz w tygodniu, a 28% co najmniej raz w miesiącu. Dwie skrajne odpowiedzi pokazują, że niestety tylko 8% ankietowanych czyta rzadziej niż raz w roku i tylko 8% czyta codziennie. 3. Ile książek przeczytałeś w tym roku? Najwięcej ankietowanych (41%) przyznaje, że przeczytało w tym roku (tj. od stycznia do kwietnia) od 4 do 9 książek, co daje wynik średnio 1-2 książki na miesiąc. Natomiast 34% przeczytało 2-3 książki, co daje wynik 0,5-1 książki na miesiąc. Więcej niż 21 książek przeczytało tylko 4% badanych uczniów.
Lektury szkolne Encyklopedie, słowniki Bajki, baśnie Komiksy Literatura dla młodzieży Literatura przygodowa Literatura popularnonaukowa Literatura dla dorosłych Książki nt. Swojego hobby Fantasy Religijne Poradniki Komputerowe Gazety codzienne Tygodniki Miesięczniki Czasopisma z upominkiem 4. Po jakie książki sięgasz najczęściej? Na powyższe pytanie uczniowie mogli zaznaczyć 3 odpowiedzi. Z podanych danych wynika, że największą popularnością cieszy się literatura dla młodzieży (43%), fantasy (38%) i lektury szkolne (35%) które uczniowie czytają z konieczności. Uczniowie sięgają też chętnie po literaturę przygodową, książki nt. swojego hobby (26%). 5. Jaki jest twój sposób czytania lektur szkolnych? Najwięcej uczniów (63%) przyznaje, że czyta lektury samodzielnie. Blisko 1/4 badanych przyznaje się do czytania streszczeń, a tylko 2% przyznaje, że lektur w ogóle nie czyta.
6. Czy sięgasz po książki/prasę w wersji elektronicznej? (tablet, czytnik, komputer, telefon komórkowy)? 7. Jeśli tak, to jak często? NIE 46 osób TAK 49 osób codziennie 18 osób co najmniej raz w tygodniu 12 osób co najmniej raz w miesiącu 7 osób kilka razy w roku 12 osób Po książki i prasę w formie elektronicznej sięga 52% ankietowanych, z tego codziennie 38% codziennie, 24% co najmniej raz w tygodniu, 14% co najmniej raz w miesiącu, a 24% kilka razy w roku. 8. Od czego zależy wybór rodzaju książek, które czytasz? 18 5 1 4 35 18 3 1 63 Uczniowie mogli zaznaczyć 2 odpowiedzi na powyższe pytanie. Ankietowani stwierdzili, że najczęściej wybór książek zależy od ich zainteresowań (66%), następnie od opinii zamieszczanych w Internecie (37%) oraz od opinii rówieśników (19%). Niewielki wpływ na wybór książki do czytania mają rodzice i oferta biblioteki miejskiej (1%). Rzadko biorą pod uwagę propozycje nauczycieli (5%), rodzeństwa (4%) czy korzystają z oferty biblioteki szkolnej (3%). 9. Kto zachęca Cię do czytania?
Spośród ankietowanych 62% stwierdziło, że nikt nie musi zachęcać ich do czytania - czytają, bo lubią. Do czytania młodzież zachęcają także porównywalnie rodzice, koledzy/koleżanki, nauczyciele i dziadkowie (5%-7%). Niestety 15% ankietowanych nie czyta i nikt ich do tego nie jest w stanie zachęcić. 10. Czy korzystasz z innych bibliotek w okolicy? Jakich? Biblioteka Publiczna w OK 5 osób TAK 33 os. Biblioteka Publiczna na Borze 1 osoba Biblioteka Publiczna w Zasolu 1 Biblioteka Publiczna Willa 21 osób NIE 62 os. Biblioteka w Dankowicach 1 Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu - 4 35% badanych uczniów przyznaje, że korzysta również z zasobów innych bibliotek publicznych, w tym największa ilość osób z biblioteki w Willi w Brzeszczach, następnie z biblioteki w Ośrodku Kultury w Brzeszczach i biblioteki w Oświęcimiu. 11. Czy godziny pracy biblioteki szkolnej ułatwiają dostęp do niej? 70 60 50 40 30 20 10 0 TAK RACZEJ TAK NIE 83 % ankietowanych uczniów uważa, że godziny pracy biblioteki umożliwiają łatwy dostęp do niej (tak-18%, raczej tak-65%). 12. Liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece szkolnej jest Twoim zdaniem 60 50 40 30 20 10 0 bardzo wysoka wystarczająca niewystarczająca
Ankietowani uważają w zdecydowanej większości (62%), że liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece szkolnej jest wystarczająca. 17% badanych uważa jednak, że nie jest wystarczająca, co może wpływać na małą ilość wypożyczeń lub potrzebę korzystania z innych bibliotek. 13. W jaki sposób nauczyciele rozwijają Twoje zamiłowanie do książek? głośno czytają ciekawe teksty na lekcjach -26 wskazują zalety czytania - 32 przedstawiają propozycje książek, które warto przeczytać - 26 pracujemy z naszymi ulubionymi książkami na lekcji - 8 organizują zajęcia w bibliotece - 2 organizują konkursy czytelnicze - 13 zachęcają i przygotowują do udziału w konk. czytelniczych - 3 organizują konkursy recytatorskie - 6 zachęcają i przygotowują do udziału w konk. recytatorskich - 3 organizują spotkania z pisarzami - 4 przygotowują wystawy książek - 3 proponują udział w akcjach czytania - 11 proponują ciekawe projekty eduk. związane z czytaniem - 8 Uczniowie wskazują na różnorodne sposoby, za pomocą których nauczyciele rozwijają ich zamiłowanie do książek. Duże znaczenie mają metody takie, jak wskazywanie zalet czytania (34%), głośne czytanie ciekawych tekstów literackich na lekcjach (27%) oraz przedstawianie propozycji książek, które warto przeczytać (27%). Nauczyciele ponadto organizują konkursy czytelnicze i proponują uczniom udział w akcjach czytania (14%). Największy wpływ na kształtowania zamiłowania do czytelnictwa ma wskazywanie zalet czytania, a najmniejszy zajęcia w bibliotece i wystawy książek. Badani mogli zaznaczyć kilka możliwości.
14. Co zachęciłoby Cię do czytania? interesująca treść - 73 ciekawa zapowiedź - 37 dobre opinie o książce - 42 krótkie streszczenie - 10 ciekawe postacie - 29 więcej czasu na przeczytanie - 11 nagrody za czytelnictwo - 7 naucz. ciekawie opow. o książce - 1 sugestie rodziców - 2 sugestie kolegów/znajomych - 15 ciekawa szata graficzna - 5 wybór spośród 2 książek - 2 krótka treść - 5 duża czcionka, przejrzysty druk - 9 Do czytania najbardziej zachęca uczniów interesująca treść tak twierdzi 77% badanych, dobre opinie o książce (44%), oraz ciekawa zapowiedź (39%). W dalszej kolejności badani wymieniają ciekawe postaci (30%), sugestie kolegów/znajomych, więcej czasu na przeczytanie książki i dużą czcionkę/przejrzysty druk. Zdaniem uczniów wybór spośród 2 książek oraz nauczyciel ciekawie opowiadający o książce nie zachęcają do czytania (1%). Badani mogli zaznaczyć 3 odpowiedzi. 15. Czy książka to dobry prezent dla ciebie? NIE 33 os. TAK 62 os. Zdecydowana większość ankietowanych (65%) uważa, że książka jest dobrym prezentem dla nich. Pozostali nie ucieszyliby się z takiego prezentu.
Wyniki badania ewaluacyjnego przeprowadzonego wśród rodziców 1. Ile własnych książek ma Państwa dziecko w domu? Z wypowiedzi większości rodziców (44%) wynika, że ich dzieci posiadają od 6 do 20 książek w swoich biblioteczkach domowych. 20% rodziców przyznaje, że ich dzieci posiadają od 21 do 50 oraz od 51 do 150 książek. Tylko 1 z ankietowanych rodziców przyznał, że jego dziecko posiada ponad 150 własnych książek. Widać tutaj różnice w wypowiedzi uczniów i rodziców. Uczniowie określali liczbę swoich książek na 21-50. 2. Jak często Państwa dziecko czyta książki w czasie wolnym? Zdaniem rodziców ich dziecko czyta co najmniej raz w tygodniu (28%), co najmniej raz w miesiącu (32%) i kilka razy w roku (24%). 12% rodziców twierdzi, że ich dziecko czyta codziennie. Porównując te dane z wypowiedziami uczniów można stwierdzić, że więcej dzieci przyznało, że czyta co najmniej raz w tygodniu, ale tez mniej przyznało, że codziennie. Różnice w wypowiedziach mogą wynikać z różnej liczby ankietowanych rodziców i uczniów. 3. Ile książek Państwa dziecko przeczytało w tym roku? Blisko połowa ankietowanych rodziców (48%) podaje, że ich dziecko przeczytało od 4 do 9 książek w tym roku (od stycznia do kwietnia), co średnio daje wynik 1-2 książek na miesiąc. To pokrywa się też w dużej mierze z zapewnieniami uczniów. 12% rodziców stwierdza, że ich dzieci przeczytały więcej niż 21 książek. Natomiast
Lektury szkolne Encyklopedie, słowniki Bajki, baśnie Komiksy Literatura dla młodzieży Literatura przygodowa Literatura popularnonaukowa Literatura dla dorosłych Książki nt. Swojego hobby Fantasy Religijne Poradniki Komputerowe Gazety codzienne Tygodniki Miesięczniki Czasopisma z upominkiem uczniowie, którzy przyznali się do przeczytania więcej niż 21 książek, stanowili tylko 4% ankietowanych. To spora różnica w wypowiedziach obu badanych grup. 4. Po jakie książki/prasę Państwa dziecko sięga najczęściej? Zadaniem rodziców dzieci najczęściej sięgają po literaturę dla młodzieży - tak twierdzi 56% badanych, następnie po lektury szkolne (52% badanych), fantasy (32%) i literaturę przygodową (28%). Dzieci nie sięgają natomiast po literaturę popularnonaukową, książki religijne, komputerowe i czasopisma z upominkiem. Pierwsze 3 pozycje zgadzają się z wypowiedziami samych uczniów, co jest potwierdzeniem na to, że rodzice wiedzą, po jakie pozycje książkowe sięgają najczęściej ich dzieci. 5. W jaki sposób Państwa dziecko czyta lektury szkolne? 80% ankietowanych rodziców przyznaje, że ich dzieci czytają lektury samodzielnie, co pokrywa się w dużej mierze z wypowiedziami samych uczniów (63%). Żaden z rodziców nie przyznał, że jego dziecko nie czyta lektur. Do czytania streszczeń przez dziecko przyznaje się 16% ankietowanych rodziców.
6. Czy Państwa dziecko sięga po książki/prasę w wersji elektronicznej? (tablet, czytnik, komputer, telefon komórkowy) 7. Jeśli tak, to jak często? NIE 12 TAK 13 codziennie 3 osoby co najmniej raz w tygodniu - 1 co najmniej raz w miesiącu - 4 kilka razy w roku 5 Dane przedstawione przez ankietowanych rodziców pokrywają się z danymi uczniów. Ponad połowa rodziców przyznaje, że ich dzieci sięgają po książki i prasę w wersji elektronicznej. 8. Od czego najczęściej zależy wybór książek, które czyta Państwa dziecko? Prawie 70% rodziców twierdzi, że ich wybór książek czytanych przez dzieci najbardziej zależy od ich zainteresowań i te dane pokrywają się z wypowiedziami badanych uczniów. Na drugim miejscu uczniowie wymienili opinie zamieszczane w Internecie, natomiast rodzice twierdzą, że od dostępnych recenzji. Największa różnica w wypowiedziach dotyczy propozycji rodziców. 20% rodziców jest zadania, że mają wpływ na wybór książki, a do tego przyznaje się tylko 1% dzieci. Oferta biblioteki szkolnej lub miejskiej zdaniem obu grup nie wpływa na wybór czytanych pozycji przez młodzież. 9. Kto zachęca Państwa dziecko do czytania? dziadkowie rodzeństwo rodzice nauczyciele koledzy/koleżanki nikt go nie zachęca 0 2 4 6 8 10 12 14
Ponad połowa rodziców (52%) stwierdza, że nikt nie zachęca ich dzieci do czytania. Jeżeli już czytają, to sami chcą i nie wymaga to dodatkowego motywowania. Ciekawe jest, że 32% ankietowanych rodziców przyznaje, że zachęca swoje dziecko do czytania, a tego samego zdania jest tylko 6% dzieci. 10. Czy Państwa dziecko korzysta z innych bibliotek w okolicy? Jakich? 20 15 10 5 Biblioteka Publiczna w OK 2 osoby Biblioteka Publiczna w Jawiszowicach - 1 Biblioteka Publiczna Willa 3 Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu - 1 0 TAK NIE W tym pytaniu dane zebrane przez obie grupy badawcze pokrywają się. Około 1/3 uczniów korzysta z innych bibliotek znajdujących się w najbliższej okolicy. 11. Czy godziny pracy biblioteki szkolnej ułatwiają uczniom dostęp do niej? 16 14 12 10 8 6 4 2 0 TAK RACZEJ TAK NIE Wypowiedzi uczniów i ich rodziców są zgodne, że godziny pracy biblioteki ułatwiają uczniom dostęp do niej. 12. Liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece jest Państwa zdaniem Wypowiedzi uczniów i ich rodziców są w dużej mierze zgodne, że zasoby biblioteki szkolnej są wystarczające. Więcej natomiast uczniów w porównaniu z rodzicami twierdzi, że są niewystarczające, co pewnie wpływa na korzystanie z innych bibliotek w okolicy lub liczbę wypożyczeń.
13. W jaki sposób nauczyciele rozwijają zamiłowanie Państwa dziecka do książek? głośno czytają ciekawe teksty na lekcjach -7 wskazują zalety czytania - 7 przedst. propoz. książek, które warto przeczytać - 6 pracują z ulubionymi książkami dzieci na lekcji - 3 organizują zajęcia w bibliotece - 0 organizują konkursy czytelnicze - 1 zachęcają i przyg. do udziału w konk. czyteln. - 1 organizują konkursy recytatorskie - 1 zachęcają i przyg. do udziału w konk. recytat. - 0 organizują spotkania z pisarzami - 1 przygotowują wystawy książek - 1 proponują udział w akcjach czytania - 0 proponują ciek.projekty eduk. zw. z czytaniem - 1 Dane zebrane od uczniów i ich rodziców zdecydowanie się różnią. Co prawda w kwestii pierwszych trzech odpowiedzi wyniki są porównywalne, ale w innych już różne, np. organizowanie konkursów czytelniczych czy proponowanie uczniom udziału w akcjach czytelniczych. Rozbieżności mogą świadczyć o tym, ze rodzice nie wiedzą, iż nauczyciele podejmują dodatkowo inne formy rozwijania czytelnictwa wśród młodzieży. Zastanawia też fakt, że aż 20% ankietowanych rodziców stwierdziło, że nauczyciele nie podejmują żadnych z wymienionych działań. 14. Co zachęciłoby Państwa dziecko do czytania? interesująca treść - 13 ciekawa zapowiedź - 10 dobre opinie o książce - 4 krótkie streszczenie - 4 ciekawe postacie - 5 więcej czasu na przeczytanie - 2 nagrody za czytelnictwo - 4 naucz. ciekawie opow. o książce - 1 sugestie rodziców - 0 sugestie kolegów/znajomych - 6 ciekawa szata graficzna - 3 wybór spośród 2 książek - 1 krótka treść - 3 duża czcionka, przejrzysty druk - 5 0 2 4 6 8 10 12 14 Połowa rodziców jest zdania, że do czytania najbardziej zachęca interesująca treść, a kolejno ciekawa zapowiedź i sugestie znajomych/kolegów. Uczniowie są podobnego zdania w kwestii dwóch pierwszych wypowiedzi. Natomiast dobre opinie o książce i ciekawe postacie są dla uczniów ważniejsze niż sugestie kolegów. W obu grupach ankietowanych większego znaczenia nie przypisuje się sugestiom rodziców, nauczycielowi ciekawie opowiadającemu o książce czy możliwości wyboru spośród 2 pozycji do czytania.
15. Czy książka to dobry prezent dla Państwa dziecka? NIE 8 TAK 17 68% rodziców potwierdza, że książka jest dobrym prezentem dla ich dzieci, co jest porównywalne z wypowiedziami samych uczniów (65%). Wyniki badania ewaluacyjnego przeprowadzonego wśród nauczycieli 1. Liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece szkolnej jest Pana/Pani zdaniem 12 10 8 6 4 2 0 bardzo wysoka wystarczająca niewystarczająca 73% nauczycieli jest zdania, że liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece szkolnej jest wystarczająca. Pozostali ankietowani są odmiennego zdania. 2. Jak ocenia Pan/Pani jakość zasobów szkolnych, biorąc pod uwagę liczbę materiałów edukacyjnych i innych, niezbędnych nauczycielowi do przygotowania zajęć? 12 10 8 6 4 2 0 bardzo bogate wystarczające niewystarczające Ilość zasobów jest oceniana podobnie, jak w poprzednim pytaniu 73% ocenia zasoby jako wystarczające.
3. Czy w pracy z uczniami zachęca ich Pani/Pan do korzystania z biblioteki? 7 6 5 4 3 2 1 0 tak, często tak, ale rzadko nie Blisko połowa ankietowanych nauczycieli (47%) zachęca uczniów do korzystania z biblioteki, ale rzadko, 33% zachęca często, a 20% nie zachęca wcale. 4. Czy godziny pracy biblioteki szkolnej ułatwiają uczniom dostęp do jej zasobów? 10 8 6 4 2 0 tak raczej tak nie Zdaniem nauczycieli, godziny pracy biblioteki ułatwiają uczniom dostęp do niej. 5. Czy w pracy z uczniami wykorzystuje Pani/Pan konkretne zasoby biblioteczne? 8 7 6 5 4 3 2 1 0 tak nie Spośród badanych nauczycieli połowa wykorzystuje, a połowa nie konkretne zasoby biblioteczne w pracy z uczniami. Wynika to głównie ze specyfiki przedmiotu, którego uczą badani nauczyciele. 6. Jak często wspomaga Pani/Pan proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi?
Nauczyciele przyznają (67%), że wspomagają proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi średnio raz lub dwa razy w semestrze, 27% robi to raz lub dwa w miesiącu, a 1 osoba raz w tygodniu lub częściej. Najczęściej zasoby biblioteczne wykorzystują nauczyciele j. polskiego. 7. Po jakie książki (prasę) Państwa uczniowie sięgają najczęściej? lektury szkolne encyklopedie, słowniki bajki, baśnie komiksy lit dla młodzieży lit przygodowa lit popularnonaukowa nt. swojego hobby fantasy religijne poradniki komputerowe gazety codzienne tygodniki miesięczniki czasopisma z upominkiem nie mam wiedzy na ten temat 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Opinia nauczycieli w kwestii czytanych i wypożyczanych książek jest zbieżna z opiniami uczniów i rodziców. Na pierwszym miejscu nauczyciele wymieniają lektury szkolne, dalej literaturę dla młodzieży, fantasy encyklopedie, słowniki. Dwoje ankietowanych nie ma wiedzy na ten temat. 8. Od czego, Pani/Pana zdaniem, zależy wybór książek czytanych przez uczniów? od opinii rówieśników od propozycji nauczyciela od propozycji rodziców od propozycji rodzeństwa od opinii zamieszczanych w Internecie od dostępnych recenzji od oferty bibl. Szkolnej od oferty bibl. Miejskiej od zainteresowań nie ma wiedzy na ten temat 0 2 4 6 8 10 12 Wybór książek, zdaniem nauczycieli, najbardziej zależy od opinii rówieśników (73%) i zainteresowań (67%). Pierwsza opinia jest całkowicie odmienna od tej, którą wyrazili uczniowie. Co ciekawe, prawie 27% nauczycieli uważa, że ma wpływ na wybór książek czytanych przez uczniów, a zdanie samych zainteresowanych było odmienne. Zgodne w e wszystkich grupach są opinie, że wybór książek nie zależy od propozycji rodziców, rodzeństwa, oferty biblioteki miejskiej.
9. Jaka jest, Pani/Pana zdaniem, strategia czytania lektur szkolnych przez uczniów? nie mam wiedzy na ten temat ktoś im czyta czytają samodzielnie słuchają audiobooków czytają streszczenia nie czytają 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Dane na temat czytania lektur są ciekawe. Blisko połowa nauczycieli wyraża opinię, że uczniowie czytają najczęściej streszczenia, a 20% uważa, że nie czytają lektur wcale. Tylko 1 spośród 15 ankietowanych nauczycieli (6%) wyraża opinię, ze czytają samodzielnie. Natomiast sami uczniowie (63%) i rodzice (80%) przyznali, ze czytają lektury. 10. Kto ma, Pani/Pana zdaniem, największy wpływ na kształtowanie nawyków czytelniczych u dzieci? nie ma wiedzy na ten temat dziadkowie rodzeństwo rodzice nauczyciele koledzy,koleżanki 0 2 4 6 8 10 12 Na kształtowanie nawyków największy wpływ maja rodzice. Tak uważa 67% nauczycieli. W dalszej kolejności nauczyciele wymieniają kolegów i koleżanki(40%), a na trzecim miejscu siebie (27%). 11. W jaki sposób Pan/Pani upowszechnia czytelnictwo wśród uczniów? inne proponuje ciekawe projekty eduk. związane z czytaniem proponuje udział w akcjach czytania przygotowuję wystwy książek organizuje spotkania z pisarzami przygot. I zachęcam do udziału w konk. recyt. organizuje konk. recytatorskie przygot. I zachęcam do konk. czytelniczych organizuję konkursy czytelnicze organizuje zajęcia w bibliotece pracujemy z ulub. Książkami na lekcji przeds. Propozycje książek, które warto przeczytać wskazuje zalety czytania głośno czytam ciekawe teksty na lekcjach 0 2 4 6 8 10 60% ankietowanych nauczycieli, aby upowszechnić czytelnictwo, wskazuje zalety czytania i przedstawia na lekcjach propozycje książek, które warto przeczytać. Nauczyciele podejmują też inne działania, ale już w mniejszym zakresie: proponują udział w akcjach czytania, zachęcają do udziału i organizują konkursy czytelnicze lub recytatorskie, głośno czytają ciekawe teksty na lekcjach i organizują zajęcia w bibliotece. Żaden z ankietowanych nauczycieli nie zaznaczył odpowiedzi, że pracuje z ulubionymi książkami uczniów na lekcji, a uczniowie podawali takie odpowiedzi. Jeden z
ankietowanych nauczycieli wskazał, że sprawdza na zajęciach umiejętność czytania ze zrozumieniem podczas rozwiązywania zadań tekstowych (na matematyce). 12. Co, Pani/Pana zdaniem, zachęciłoby uczniów do czytania? interesująca treść ciekawa zapowiedź dobre opinie o książce krótkie streszczenie ciekawe postaci więcej czasu na przeczytanie nagrody za czytelnictwo nauczyciel ciekawie opowiadający o książce sugestie rodziców sugestie kolegów, znajomych ciekawa szata graficzna wybór spośród 2 książek krótka treść duża czcionka, przejrzysty druk 0 2 4 6 8 10 12 Zdaniem nauczycieli, najbardziej zachęcają do czytania: interesująca treść, ciekawa zapowiedź, sugestie kolegów i znajomych oraz dobre opinie o książce. Te dane zgadzają się z opiniami pozostałych grup respondentów. Wyniki ankiety ewaluacyjnej dla bibliotekarza 1. Jaka jest liczba wypożyczeń w bibliotece? Klasa Liczba Liczba wypożyczeń Średnia na Najlepszy czytelnik uczniów 01.09.2016-6.05.2017 ucznia 1a 26 47 1,8 Z. Szałaśny 1b 25 89 3,6 P. Klimeczek 1c 24 40 1,7 D. Napierała 1d 21 45 2,1 M. Kruczyńska, W. Baran 2a 17 65 3,8 E. Śmieszkowicz 2b 25 79 3,2 C. Grądzka 2c 21 72 3,4 K. Plucińska 2d 18 65 3,6 K. Kołecki 3a 28 127 4,5 A. Matyszkowicz 3b 26 53 2,0 A. Nowak 3c 21 57 2,7 N. Stachura 3d 24 44 1,8 W. Biegun, A. Górka, P. Szostek, M. Wojtas 2. Jakimi zbiorami dysponuje biblioteka? podręczniki materiały edukacyjne atlasy lektury szkolne encyklopedie, słowniki, leksykony bajki, baśnie komiksy literatura dla młodzieży literatura przygodowa literatura popularnonaukowa literatura dla dorosłych inne: gry logiczne, szachy... książki hobbistyczne fantasy religijne Օ poradniki Օ czasopisma komputerowe czasopisma edukacyjne czasopisma młodzieżowe filmy Օ audiobooki Օ e-booki gry edukacyjne
3. W jakim celu uczniowie najczęściej odwiedzają bibliotekę? korzystają z komputerów i Internetu dostępnych w bibliotece Օ korzystają z urządzeń kopiujących (np. drukarki, skanera) Օ korzystają z zasobów elektronicznych (katalogi, czasopisma elektroniczne, książki elektroniczne, itp.) korzystają ze zbiorów biblioteki na miejscu poszukują potrzebnych informacji (związanych np. z nauką, życiem codziennym, itp.) spędzają wolny czas podczas przerw spędzają wolny czas po lekcjach uczestniczą w zajęciach dydaktycznych organizowanych dla nich uczestniczą w wydarzeniach kulturalnych organizowanych przez bibliotekę uczą się wypożyczają zbiory do domu (książki, dodatki do książek, czasopisma i inne) 4. Po jakie książki (prasę) uczniowie sięgają najczęściej? lektury szkolne encyklopedie, słowniki, leksykony Օ bajki, baśnie Օ komiksy literatura dla młodzieży literatura przygodowa Օ literatura popularnonaukowa Օ literatura dla dorosłych książki nt. swojego hobby fantasy Օ inne: Օ religijne Օ poradniki Օ czasopisma komputerowe Օ czasopisma edukacyjne czasopisma młodzieżowe Օ filmy Օ audiobooki Օ e-booki Օ gry edukacyjne 5. Czy godziny pracy biblioteki ułatwiają uczniom dostęp do jej zasobów? tak od 8.00 do 14.00 Օ raczej tak Օ nie 6. Od czego najczęściej zależy wybór rodzaju książek, które czytają uczniowie? od opinii rówieśników od propozycji nauczyciela Օ od propozycji rodziców/rodzeństwa od opinii zamieszczanych w Internecie Օ od dostępnych recenzji (omówień) Օ od aktualnej oferty biblioteki szkolnej od zainteresowań Օ od ilości stron Օ od ilości wolnego czasu 7. Liczba książek, audiobooków, e-booków i czasopism w naszej bibliotece szkolnej jest Twoim zdaniem Օ bardzo wysoka Օ wystarczająca niewystarczająca 8. W jakim celu nauczyciele najczęściej odwiedzają bibliotekę? korzystają z komputerów i Internetu dostępnych w bibliotece korzystają z urządzeń kopiujących (np. drukarki, skanera) Օ korzystają z zasobów elektronicznych (katalogi, czasopisma elektroniczne, książki elektroniczne, itp.) Օ korzystają ze zbiorów biblioteki na miejscu potrzebują materiałów, książek na lekcje poszukują potrzebnych informacji Օ spędzają wolny czas Օ uczestniczą w zajęciach dydaktycznych organizowanych dla uczniów Օ uczestniczą w wydarzeniach kulturalnych organizowanych przez bibliotekę wypożyczają zbiory do domu (książki, dodatki do książek, czasopisma i inne) 9. Jak często nauczyciele wspomagają proces dydaktyczny zasobami bibliotecznymi? często Օ czasami Օ rzadko
10. Jakie działania podejmowane są przez bibliotekę w celu upowszechniania czytelnictwa? przedstawianie propozycji książek, które warto przeczytać organizowanie zajęć w bibliotece organizowanie konkursów czytelniczych zachęcanie i przygotowywanie do udziału w konkursach czytelniczych Օ organizowanie konkursów recytatorskich Օ zachęcanie i przygotowywanie do udziału w konkursach recytatorskich Օ organizowanie spotkań z pisarzami Օ przygotowywanie wystaw książek Օ organizowanie akcji czytelniczych (np. maraton czytania, wieczór z książką, cała Polska czyta ) organizowanie projektów edukacyjnych związanych z czytaniem współpraca z innymi bibliotekami Օ organizowanie różnych form spędzania czasu wolnego zamieszczanie recenzji książek na str. int. szkoły, gazetkach ściennych Օ badanie potrzeb uczniów dotyczących książek Օ zakup nowości, ciekawych i polecanych książek kiermasze książek Օ inne: 11. Jeśli mogłaby Pani uzupełnić zasoby biblioteki szkolnej, to o jakie gatunki, tytuły czy autorów? Literatura fantasy, grozy Powieści J. Flanagan, D.Dibben, G.Cooper, W.Roth e-booki, czasopisma elektroniczne, książki elektroniczne oprogramowanie i sprzęt komputerowy literatura dla nastolatków W okresie od 1.09.2016 do 6.05.2017 odnotowano 783 wypożyczeń zasobów bibliotecznych. Porównując ilość przeczytanych książek na ucznia można stwierdzić, ze przeciętny pierwszoklasista przeczytał 2 książki, drugoklasista 4 książki, a trzecioklasista również 2, z wyj. klasy 3a, gdzie na ucznia przypadają 4 wypożyczenia. Do najlepszych czytelników zalicza się P. Klimeczek z kl. 1b i Agata Matyszkowicz z kl. 3a, którzy w w/w okresie przeczytali po 21 książek. Niestety wśród gimnazjalistów są też tacy uczniowie, którzy nie wypożyczyli ani jednej książki. Analizując dane z p. 2 widać, że biblioteka oferuje szeroki wybór książek, materiałów edukacyjnych, czasopism. Uczniowie najczęściej odwiedzają bibliotekę, by skorzystać z komputerów i Internetu, ze zbiorów dostępnych na miejscu. Ponadto poszukują potrzebnych informacji, uczestniczą w zajęciach bibliotecznych i wydarzeniach organizowanych przez bibliotekę, uczą się i wypożyczają książki do domu. Cieszy fakt, że w bibliotece spędzają też wolny czas podczas przerw i po lekcjach. Młodzież najczęściej sięga po lektury szkolne, encyklopedie, słowniki i leksykony, literaturę dla młodzieży, przygodową, fantasy i książki nt. swojego hobby. Czasami uczniowie sięgają po czasopisma młodzieżowe. Godziny pracy biblioteki umożliwiają uczniom dostęp do niej. Najczęściej wybór książek, zdaniem bibliotekarza, zależy od opinii rówieśników, opinii zamieszczonych w Internecie, opinii nauczyciela czy zainteresowań. Niestety zdaniem fachowca ilość audiobooków, e-booków i czasopism jest niewystarczająca. Gdyby można było uzupełnić zasoby, to młodzież życzyłaby sobie więcej literatury fantasy, grozy, powieści współczesnych pisarzy, książek i czasopism w wersji elektronicznej, oraz literatury poruszającej problemy nastolatków. Nauczyciele zdaniem bibliotekarza często wspomagają proces zasobami bibliotecznymi, a przychodząc do biblioteki korzystają z komputerów i Internetu, urządzeń kopiujących (drukarki, skanera), potrzebują materiałów i książek na zajęcia, poszukują potrzebnych informacji i wypożyczają zbiory do domu. Ogólnie odnotowano 230 wypożyczeń. Biblioteka podejmuje różnorodne działania w celu upowszechniania czytelnictwa. Oprócz codziennego przedstawiania propozycji książek, które warto przeczytać, organizowane są zajęcia biblioteczne, konkursy czytelnicze, projekty edukacyjne, kiermasze i akcje związane z czytaniem. Na bieżąco zamieszczane są
informacje o nowościach, recenzje książek na gazetkach i stronie internetowej szkoły. Z obserwacji wynika, że biblioteka jest miejscem, gdzie uczniowie lubią przebywać na przerwach i po lekcjach. Dodatkowo w bibliotece można pograć w gry logiczne, szachy, co zachęca uczniów do częstszego korzystania z niej. IV. Wnioski z badań i wnioski do dalszej pracy: Stosunkowo mało uczniów dostrzega korzyści płynące z systematycznego czytania książek. Uczniowie traktują czytelnictwo głównie jako rozrywkę, sięgając zazwyczaj po literaturę młodzieżową, fantasy i kryminały, natomiast nie czytają literatury ambitnej. Istnieje grupa młodzieży chętnie sięgająca po literaturę, jednak jest ona nieliczna. Nie dostrzega się nowoczesnych nośników, dzięki którym można mieć szerszy dostęp do literatury. Należy walczyć ze stereotypami, że za poziom czytelnictwa odpowiadają jedynie nauczyciele poloniści. Każdy nauczyciel na każdym przedmiocie może wykorzystać literaturę jako wzbogacenie wiedzy uczniów (nie pomijając nauk ścisłych). Należy wykorzystać nowe sposoby popularyzacji czytelnictwa, m.in. propozycje zawarte w książce Kelly Gallagher Jak zachęcać do czytania? Należy zmienić formę zbierania danych na potrzeby ewaluacji w tym przypadku forma ankiety nie do końca się sprawdziła, gdyż w niektórych przypadkach odpowiedzi z zadanych pytań wzajemnie się zaprzeczały. Uczniowie niechętnie wypełniają ankiety, więc należy wykorzystać inne, nowoczesne formy badań (np. gadającą ścianę, termometr, list z podróży itp.). W ramach lekcji wychowawczych, języka polskiego oraz projektów edukacyjnych omówić i zastosować nowe sposoby popularyzacji czytelnictwa, np. sporządzić tabele rozwoju czytelniczego, przeprowadzić dyskusję nt. dlaczego czytamy trudne teksty, sporządzić ranking najlepszych powieści wszech czasów itp. Rozwinąć współpracę z bibliotekami publicznymi, organizować wyjścia na lekcje biblioteczne, spotkania z pisarzami, zachęcać młodzież do udziału w konkursach czytelniczych.