Dziennik Ustaw Nr 103 6901 Poz. 954 954 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie legalnych jednostek miar Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360) zarzàdza si, co nast puje: 1. Rozporzàdzenie okreêla: 1) nazwy, definicje i oznaczenia legalnych jednostek miar, zwanych dalej jednostkami miar ; 2) przedrostki i ich oznaczenia przeznaczone do tworzenia dziesi tnych podwielokrotnoêci i wielokrotnoêci jednostek miar; 3) zasady pisowni oznaczeƒ jednostek miar. 2. Jednostki podstawowe Mi dzynarodowego Uk adu Jednostek Miar (SI), zwane dalej jednostkami SI, majà nast pujàce nazwy i oznaczenia: 1) metr okreêlajàcy jednostk miary d ugoêci o oznaczeniu m ; 2) kilogram okreêlajàcy jednostk miary masy o oznaczeniu kg ; 3) sekunda okreêlajàca jednostk miary czasu o oznaczeniu s ; 4) amper okreêlajàcy jednostk miary pràdu elektrycznego o oznaczeniu A ; 5) kelwin okreêlajàcy jednostk miary temperatury termodynamicznej o oznaczeniu K ; 6) mol okreêlajàcy jednostk miary licznoêci materii o oznaczeniu mol ; 7) kandela okreêlajàca jednostk miary Êwiat oêci o oznaczeniu cd. 3. Jednostki SI, o których mowa w 2, oznaczajà: 1) metr d ugoêç drogi przebytej w pró ni przez Êwiat o w czasie 1/299 792 458 sekundy; 2) kilogram jednostk masy, która jest równa masie mi dzynarodowego prototypu kilograma przechowywanego w Mi dzynarodowym Biurze Miar w Sevres; 3) sekunda czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadajàcego przejêciu mi dzy dwoma nadsubtelnymi poziomami stanu podstawowego atomu cezu 133; 1) Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej kieruje dzia em administracji rzàdowej gospodarka, na podstawie 1 ust. 2 pkt 1 rozporzàdzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegó owego zakresu dzia ania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5). 4) amper pràd elektryczny niezmieniajàcy si, który, wyst pujàc w dwóch równoleg ych prostoliniowych, nieskoƒczenie d ugich przewodach o przekroju ko owym znikomo ma ym, umieszczonych w pró ni w odleg oêci 1 metra od siebie, wywo a by mi dzy tymi przewodami si 2 10 7 niutona na ka dy metr d ugoêci; 5) kelwin 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody; 6) mol licznoêç materii uk adu zawierajàcego liczb czàstek równà liczbie atomów w masie 0,012 kilograma w gla 12; przy stosowaniu mola nale y okreêliç rodzaj czàstek, którymi mogà byç: atomy, czàsteczki, jony, elektrony, inne czàstki lub okreêlone zespo y takich czàstek; 7) kandela Êwiat oêç êród a emitujàcego w okreêlonym kierunku promieniowanie monochromatyczne o cz stotliwoêci 540 10 12 herców i o nat eniu promieniowania w tym kierunku równym 1/683 wata na steradian. 4. Nazwy, definicje i oznaczenia nale àcych do SI jednostek pochodnych o nazwach specjalnych okreêla za àcznik nr 1 do rozporzàdzenia. 5. Nazwy, definicje i oznaczenia legalnych jednostek miar nienale àcych do SI dopuszczonych do stosowania w drodze odr bnych przepisów okreêla za- àcznik nr 2 do rozporzàdzenia. 6. Przedrostki wyra ajàce mno niki dziesi tne i ich nazwy i oznaczenia s u àce do tworzenia dziesi tnych wielokrotnoêci i podwielokrotnoêci jednostek miar, z zastrze eniem 9, okreêla za àcznik nr 3 do rozporzàdzenia. 7. 1. Tworzenie dziesi tnych wielokrotnoêci i podwielokrotnoêci, o których mowa w 6, zarówno przy u yciu nazw, jak i oznaczeƒ odbywa si na nast pujàcych zasadach: 1) przed nazwà (oznaczeniem) jednostki miary umieszcza si, bez przerwy oddzielajàcej lub jakiegokolwiek innego znaku, nazw (oznaczenie) przedrostka; 2) do nazwy (oznaczenia) jednostki miary do àcza si tylko jednà nazw (oznaczenie) przedrostka; 3) dziesi tne wielokrotnoêci i podwielokrotnoêci kilograma wyra a si przez do àczenie odpowiednich nazw (oznaczeƒ) przedrostków do wyrazu gram (oznaczenie g );
Dziennik Ustaw Nr 103 6902 Poz. 954 4) mno nik wyra ony nazwà (oznaczeniem) przedrostka odnosi si do jednostki miar w pierwszej pot dze; 5) wyk adnik pot gowy odnoszàcy si do jednostki miary dotyczy równie mno nika wyra anego nazwà (oznaczeniem) przedrostka, do àczonà do nazwy (oznaczenia) jednostki miary. 2. Oznaczenia i nazwy dziesi tnych wielokrotnoêci i podwielokrotnoêci jednostek SI utworzone zgodnie z zasadami, o których mowa w ust. 1, mogà byç u yte do budowy z o onych nazw i oznaczeƒ jednostek miar. 8. 1. Do wyra ania jednostki miary stosuje si oznaczenie jednostki lub jej nazw. 2. Do wyra ania bezwymiarowej jednostki pochodnej SI stosuje si nazw jednoêç i oznaczenie 1. 9. Do wyra ania wielkoêci bezwymiarowych mo na stosowaç u amek równy jednej setnej jedno- Êci o nazwie procent i oznaczeniu %. 10. Z o one oznaczenia i nazwy pochodnych jednostek miar podaje si w postaci wyra eƒ utworzonych z odpowiednich oznaczeƒ lub nazw jednostek miar lub jednostek pochodnych o nazwach specjalnych. 11. 1. Dla jednostek miar kàta p askiego i kàta bry- owego traktowanych jako bezwymiarowe jednostki pochodne SI mo na stosowaç odpowiednio nazwy (oznaczenia) specjalne: 1) radian (rad); 2) steradian (sr); 3) jednoêç (1). 2. Przy stosowaniu jednostki, o której mowa w ust. 1 pkt 3, nie dopisuje si wyrazu jednoêç ani oznaczenia 1. 12. Oznaczenia i nazwy z o one legalnych jednostek miar nienale àcych do SI tworzy si za pomocà oznaczeƒ lub nazw jednostek SI i jednostek miar nienale àcych do SI. 13. Do oznaczeƒ i nazw jednostek miar nie nale y do àczaç adnych, poza okreêlonymi, dodatkowych wyrazów, wskaêników bàdê liter. 14. 1. Oznaczenie jednostki miary pisze si bez kropki na koƒcu, a w druku czcionkà prostà. 2. Oznaczenie jednostki miary, której nazwa pochodzi od imienia w asnego, pisze si wielkà literà; oznaczenia pozosta ych jednostek miar pisze si ma à literà. 3. W oznaczeniu jednostki miary nie uwzgl dnia si liczby mnogiej. 15. Oznaczenia jednostek miar z o one z ilorazu innych jednostek mo na wyra aç: 1) w postaci u amka zwyk ego z kreskà u amkowà sko- Ênà; wówczas mianownik zawierajàcy wi cej ni jedno oznaczenie jednostki miary ujmuje si w nawias; 2) w postaci zwyk ego u amka z kreskà u amkowà poziomà; 3) w postaci iloczynu pot g jednostek miar. 16. 1. Oznaczenia jednostek miar z o onych tworzone jako iloczyny jednostek miar zapisuje si jednym z dwóch nast pujàcych sposobów: 1) stosujàc znak kropki pomi dzy oznaczeniami jednostek miar tworzàcych jednostk z o onà; 2) oddzielajàc oznaczenia jednostek miar pojedynczym odst pem. 2. W uzasadnionych przypadkach, a w szczególno- Êci w maszynopisach, dopuszcza si pisanie kropki na dole wiersza. 17. Oznaczenia jednostek miar, których budowa lub pisownia nie odpowiada zasadom, o których mowa w 12 16, sà nast pujàce: 1) C stopieƒ Celsjusza; 2) ev elektronowolt; 3) r. rok; 4) stopieƒ; 5) l minuta; 6) ll sekunda; 7) mmhg milimetr s upa rt ci; 8) obr/s obrót na sekund ; 9) obr/min obrót na minut ; 10) Wh watogodzina; 11) varh warogodzina; 12) Ah amperogodzina; 13) VA woltoamper. 18. 1. Przy zapisywaniu wartoêci wielkoêci nale y zostawiç odst p mi dzy wartoêcià liczbowà a oznaczeniem jednostki miary. 2. Zasady, o której mowa w ust. 1, nie stosuje si do oznaczeƒ jednostek miar kàta: stopnia, minuty i sekundy. 19. 1. Nazw jednostki miary pisze si ma à literà, je eli ogólne regu y pisowni polskiej nie stanowià inaczej, a w druku czcionkà prostà. 2. Nazwy jednostek miar odmienia si wed ug zasad deklinacji polskiej. 20. 1. Nazwy proste jednostek miar wyst pujàce w nazwie z o onej àczy si za pomocà àczników wyra ajàcych odpowiednio mno enie lub dzielenie. 2. Dzielenie w nazwie wyra ajàcej iloraz jednostek przedstawia si za pomocà przyimka na.
Dziennik Ustaw Nr 103 6903 Poz. 954 3. Mno enie w nazwie wyra ajàcej iloczyn jednostek miar lub w cz Êci nazwy stanowiàcej licznik u amka wyra a si przez dodanie litery o jako àcznika mi dzywyrazowego lub razy, przy czym àcznik razy stosuje si wtedy, gdy zastosowanie àcznika o prowadzi do niejednoznacznoêci lub nie jest po àdane ze wzgl dów fonetycznych oraz wtedy, gdy cz Êç nazwy stanowiàcej licznik u amka nie wyst puje jako nazwa samodzielna. 4. Mno enie wyst pujàce po dzieleniu, tj. w mianowniku u amka, wyra a si przez: 1) i, gdy poprzedza ostatnià nazw prostà wyst pujàcà w nazwie z o onej, w tym gdy w mianowniku wyst pujà tylko dwie nazwy proste jednostek miar; 2), (przecinek) rozdzielajàcy kolejne nazwy proste wyst pujàce w mianowniku, z wyjàtkiem przypadku, o którym mowa w pkt 1; 3) o, gdy przez zastosowanie tego àcznika uzyskuje si z o onà nazw jednostki miary utworzonà zgodnie z zasadà, o której mowa w ust. 2. 21. Rozporzàdzenie wchodzi w ycie po up ywie 14 dni od dnia og oszenia. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej: J. Hausner
Dziennik Ustaw Nr 103 6904 Poz. 954 Za àczniki do rozporzàdzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 12 maja 2003 r. (poz. 954) NAZWY, DEFINICJE I OZNACZENIA JEDNOSTEK POCHODNYCH SI O NAZWACH SPECJALNYCH Za àcznik nr 1
Dziennik Ustaw Nr 103 6905 Poz. 954
Dziennik Ustaw Nr 103 6906 Poz. 954 NAZWY, DEFINICJE I OZNACZENIA LEGALNYCH JEDNOSTEK MIAR NIENALE ÑCYCH DO SI DOPUSZCZONYCH DO STOSOWANIA Za àcznik nr 2
Dziennik Ustaw Nr 103 6907 Poz. 954
Dziennik Ustaw Nr 103 6908 Poz. 954
Dziennik Ustaw Nr 103 6909 Poz. 954 Za àcznik nr 3 PRZEDROSTKI I ICH OZNACZENIA