Katowice, dnia 04 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Katowicach za pośrednictwem: Sądu Rejonowego Katowice - Zachód w Katowicach Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ul. Warszawska 45, 40-010 K A T O W I C E Powód: Pozwany : dr JOANNA GRUBA, zamieszkała ul. XXXXXXXX reprezentowana przez adw. Kalinę XXXXXXXX UNIWERSYTET ŚLĄSKI w Katowicach ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice reprezentowany przez r.pr. Bożenę XXXXXX W.p.z. : 46512 złotych Sygn. akt: VII P 1114/14 Imieniem powódki Joanny Gruby, powołując się na pełnomocnictwo znajdujące się w aktach sprawy, wnoszę: APELACJĘ od wyroku Sądu Rejonowego Katowice - Zachód w Katowicach z dnia 1 kwietnia 2015 roku, sygn. akt: IV P 1114/14, którego odpis wraz z uzasadnieniem doręczono pełnomocnikowi powódki w dniu 21 kwietnia 2015 roku Powyższy wyrok zaskarżam w całości, zarzucając mu: naruszenie art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przewidziany w tym przepisie 8 (ośmio) letni okres zatrudnienia na stanowisku adiunkta bez stopnia doktora habilitowanego nie powinien rozpoczynać biegu w dacie 1 października 2013 roku, a w konsekwencji, że wliczeniu do tego okresu podlegają okresy zatrudnienia na stanowisku adiunkta przypadające przed datą 1 października 2013 roku, w następstwie czego sąd nieprawidłowo ustalił, że pozwany uprawniony był do wypowiedzenia umowy o pracę powódce w semestrze letnim 2014 wobec upływu terminu do uzyskania przez nią stopnia naukowego doktora habilitowanego. naruszenia art. 328 2 k.p.c. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyroku w sposób wyczerpujący podstawy prawnej rozstrzygnięcia, uzasadniającej zastosowanie do oceny sytuacji prawnej powódki dokonywanej w semestrze letnim 2014 roku art. 120 ustawy prawie o szkolnictwie wyższym, w brzmieniu innym niż obowiązujące na dzień
1 października 2013 roku skutkiem czego zaskarżony wyrok wymyka się spod kontroli instancyjnej. Na podstawie powyższych zarzutów wnoszę o: zmianę zaskarżonego wyroku i przywrócenie powódki do pracy zgodnie z żądaniem pozwu, Ponadto, wnoszę o: zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych, za obie instancje. Uzasadnienie: Sąd I instancji oddalił żądanie powódki w przedmiocie przywrócenia jej do pracy uznając, że do oceny zasadności wypowiedzenia powódce umowy o pracę, jakie miało miejsce w semestrze letnim 2014 roku zastosowania nie znajduje art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku interpretowany wedle wykładni zakładającej, że do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie nie wlicza się okresów zatrudnienia na stanowisku adiunkta przypadających przed dniem 1 października 2013 roku. Na wstępie wskazać należy, że Sąd I instancji w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku uchylił się od wskazania jednoznacznie podstawy prawnej rozstrzygnięcia i nie ujawnił czy do oceny zasadności roszczenia powódki zastosowanie znalazł przepis art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 2013 roku zakładające 12 letnie okres uprawniający powódkę do pozostawania w zatrudnieniu na stanowisku adiunkta pomimo nie uzyskania stopnia doktora habilitowanego, czy też zastosowanie znalazł przepis art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku, zakładający 8 - letni okres zatrudnienia adiunkta bez stopnia naukowego doktora habilitowanego interpretowany w sposób, który pozwala na zaliczenie do tego okresu także zatrudnienia przypadającego przed dniem 1 października 2013 r. Powyższe stanowi istotny mankament uzasadnienia zaskarżonego wyroku i de facto uniemożliwia kontrolę merytoryczną prawidłowości zapadłego rozstrzygnięcia. W realiach niniejszej sprawy bezspornym było, że powódka w dacie złożenia jej przez pozwaną oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę powódka nie posiadała stopnia naukowego doktora habilitowanego. Poza sporem pozostawało także, że w czasie okresu zatrudnienia powódki na stanowisku adiunkta doszło do istotnej zmiany przepisów prawa skutkującej m.in. tym, że w dacie złożenia powódce oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę obowiązywały inne przepisy, determinujące czasokres zatrudnienia przez Uczelnie pracowników naukowych nie posiadających stopnia naukowego doktora habilitowanego na stanowisku adiunkta, niż przepisy obowiązujące w dacie rozpoczęcia przez powódkę pracy na zajmowanym stanowisku. Strona 2
Przedmiotem rozpoznania było zatem dokonanie oceny prawnej, w jakim brzmieniu przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym winny znaleźć zastosowanie do oceny zasadności rozwiązania z powódką stosunku pracy po upływie 12 - letniego okresu zatrudnienia na stanowisku adiunkta i w jaki sposób powinny być interpretowane. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu I instancji determinujących zaskarżone rozstrzygnięcie, do sytuacji prawnej powódki, znajdują zastosowanie przepisy Ustawy prawa o szkolnictwie w brzmieniu dotychczasowym tj. obowiązującym przed dniem 1 października 2013 roku przewidujące 12 letni okres zatrudnienia powódki na stanowisku adiunkta bez stopnia naukowego doktora habilitowanego. W ocenie skarżącej, rozumowanie tego rodzaju jest błędne. W dacie kiedy pozwana złożyła powódce oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pracę z powodu upływu 12 letniego okresu do uzyskania stopnia doktora habilitowanego, obowiązywał już przepis art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym ( ) Dz.U. Nr 84 poz. 455, który jako przepis prawa pracy powinien znaleźć zastosowanie dla oceny skutków prawnych zaistniałego zdarzenia. Zgodnie z art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, w aktualnym brzmieniu obowiązującym począwszy od dnia 1 października 2013 roku okres zatrudnienia na stanowisku adiunkta osoby nieposiadającej stopnia naukowego doktora oraz okres zatrudnienia na stanowisku adiunkta osoby nieposiadającej stopnia naukowego doktora habilitowanego, a także warunki skracania i przedłużania oraz zawieszania tych okresów określa statut z tym, że zatrudnienie na każdym z tych stanowisk osoby nieposiadającej stopnia naukowego doktora lub doktora habilitowanego nie może trwać dłużej niż osiem lat. Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy z dnia 18 marca 2011 roku nowelizującej ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym nowe brzmienie art. 120 Prawa o szkolnictwie wyższym wchodzi w życie z dniem 1 października 2013 roku. Ponieważ ustawa nowelizująca nie przewidywała w tym zakresie żadnych innych regulacji o charakterze przepisów przejściowych uznać należy, że analizowany przepis art. 120 w nowym brzmieniu znajdzie zastosowanie w stosunku do zdarzeń jakie miały miejsce po dniu 1 października 2013 roku. Mając na uwadze datę początkową obowiązywania art. 120 Prawa o szkolnictwie wyższym, przyjąć należy, że przewidziany w jego treści ośmioletni - maksymalny termin okresu zatrudnienia na stanowisku adiunkta osoby nie posiadającej tytułu doktora habilitowanego rozpoczyna swój bieg od dnia 1 października 2013 roku, a ewentualne okresy zatrudnienia na stanowisku adiunkta jakie miały miejsce przed dniem 1 października 2013 roku nie mogą być wliczane do tego okresu. Powyższej oceny nie przyjął Sąd I instancji, ale jednocześnie nie wyjaśnił, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z jakich powodów do sytuacji prawnej powódki nie można stosować przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym w dacie zdarzenia podlegającego ocenie prawnej tj. w dacie złożenia powódce oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę wskutek upływu terminu do uzyskania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Lapidarność wywodu uzasadnienia wyroku w tym najistotniejszym dla rozstrzygnięcia zakresie utrudnia merytoryczną polemikę i powoduje, że zaskarżone orzeczenie w zasadzie wymyka się spod kontroli instancyjnej. Wyrażona w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji teza, że z braku przepisów przejściowych nie można wyciągać wniosków, że od 1 października 2013 okresy zatrudnienia osób bez Strona 3
stopnia doktora habilitowanego określone w art. 120 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym winny być liczone na nowo (str. 6 Uzasadnienia) jest całkowicie arbitralna, a nadto błędna. Podstawowa zasada rozstrzygania problemu intertemporalnego, obowiązująca w systemie prawa cywilnego i odnosząca się także do prawa pracy stanowi, że każdy fakt prawny rodzić powinien takie skutki prawne jakie przewidują dla niego przepisy obowiązujące w chwili jego zajścia (zasada tempus regit actum ). Oznacza to, że nowy przepis merytoryczny znajduje zastosowanie do ustalenia skutków prawych tych faktów, które miały miejsce w czasie obowiązywania tego przepisu. Co więcej zasada ta, jako podstawowa, może być stosowana także w przypadku gdy nakaz stosowania przepisów nowych nie wynika z żadnego wyraźnego umocowania ustawowego, ponieważ omawiana zasada intertemporalna stanowi swoiste domniemanie rozstrzygnięcia problemu intertemporalnego (zob. T. Pietrzykowski w: System Prawa Prywatnego tom 1 Beck Warszawa 2007, s.637). W konsekwencji, skoro Sąd I instancji przyjął kategoryczne założenie, zgodnie z którym z braku przepisów przejściowych nie można wyciągać wniosków, o konieczności stosowania do oceny sytuacji prawnej powódki przepisów obowiązujących w dacie rozwiązania z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem tj. art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 i zakładającym, że 8 letni czasokres zatrudnienia przewidziany przepisem rozpoczyna bieg w dacie 1 października 2013r., to powinien był uzasadnić motywy takiej oceny, a w szczególności wskazać podstawę prawną do takiego rozstrzygnięcia, co w realiach niniejszej sprawy nie miało miejsca. Niezależnie od powyższego podkreślić należy, że celowość zastosowania do oceny zasadności i skutków prawnych rozwiązania z powódką umowy o pracę art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (czyli jedynego, ówcześnie obowiązującego, przepisu rangi ustawowej determinującego czasokres zatrudnienia na stanowisku adiunkta bez stopnia doktora habilitowanego) prezentują niemal wszystkie ujawnione dotychczas wypowiedzi doktryny poruszające kwestię zagadnień intertemporalnych związanych z nowelizacją Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym. Tytułem przykładu wskazać można stanowiska komentatorów wypowiadających się na temat wykładni normy z art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (zob. Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz pod red. Prof. dr hab. Magdalena Pyter C.H. Beck 2012; Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz. Hubert Izdebski, Jan Michał Zieliński Wolters Kluwer Warszawa 2013 str. 311-313; Prawo o szkolnictwie wyższym, Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz do nowelizacji. Hubert Izdebski, Jan Zieliński Wolters Kluwer Warszawa 2011 str. 265-267), zgodnie z którymi do 8 - letniego okresu, o którym mowa w art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym nie wlicza się okresów zatrudnienia na stanowisku adiunkta, które miały miejsce przed dniem 1 października 2013 roku. Nieuzasadniona zdaniem powódki jest także teza Sądu I instancji, zgodnie z którą zastosowanie do oceny sytuacji prawnej powódki, w zakresie oceny zasadności i skutków rozwiązania z nią umowy o pracę za wypowiedzeniem, art. 120 ustawy z dnia o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 bez zaliczenia poprzedniego okresu zatrudnienia byłoby sprzeczne z celem znowelizowanej ustawy. Nowelizacja ustawy skutkująca skróceniem okresu zatrudniania adiunktów bez stopnia naukowego doktora habilitowanego jest zorientowana przede wszystkim na osoby rozpoczynające starania o uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego i stanowi zmianę o charakterze generalnym, której efektywność i celowość będzie możliwa do ustalenia dopiero w określonym przyszłym horyzoncie czasowym. Logicznym pozostaje przecież, że Strona 4
gdyby celem ustawy nowelizującej Prawo o szkolnictwie wyższym było skrócenie okresu zatrudnienia na stanowisku adiunkta osób nieposiadających stopnia naukowego doktora habilitowanego, które w dacie wejścia w życie nowych przepisów są w trakcie pracy naukowej do habilitacji, to ustawa nowelizująca zawierałaby przepisy regulujące szczegółowo sytuację takich właśnie osób. Dodać należy także, że stanowisko Sądu I instancji w zakresie wykładni celowościowej w zakresie zagadnień intertemporalnych jest niekonsekwentne. Sąd I instancji podpiera własne tezy ogólnymi założeniami opisywanymi w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej wskazując, że celem nowelizacji prawa o szkolnictwie wyższym było dostosowanie systemu szkolnictwa wyższego do rozwiązań stosowanych w krajach Unii Europejskiej i przyspieszenie karier naukowych, doszukując się w tych dokumentach woli ustawodawcy odnośnie oceny sytuacji prawnej osób będących w trakcie starań o uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego, w świetle zmian w ustawie prawo o szkolnictwie wyższym wprowadzonych 1 października 2013 roku. Jednocześnie jednak Sąd I instancji całkowicie pomija wypowiedź Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego sformułowaną w odpowiedzi na interpelację poselską w przedmiocie zapytania o sposób liczenia terminu, o którym mowa w znowelizowanym art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Nie ulega wątpliwości, że zarówno wypowiedź Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jak i uzasadnienie do projektu ustawy nowelizującej Prawo o szkolnictwie wyższym nie są wiążące dla Sądu meritii. Nie mniej jednak skoro Sąd pierwszej instancji zdecydował się oprzeć zaskarżone rozstrzygnięcie wyłącznie na wykładni celowościowej przepisów nowelizujących ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym to nie może uchylać się od argumentacji wyjaśniającej powody rozstrzygnięcia i dowolnie przyjmować, że celowość założeń nowelizacji ustawy prawo o szkolnictwie wyższym wyraża uzasadnienie projektu, a wypowiedź resortu branżowego - Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego już nie, bo nie jest wiążące dla Sądu. Powyższa argumentacja prezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku świadczy dobitnie o tym, że zapadłe rozstrzygnięcie ma charakter arbitralny. Logicznie wnioskując, skoro nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym była inicjowana m.in. przez Resort Nauki i Szkolnictwa Wyższego trudno wyobrazić sobie lepszy przejaw faktycznej woli ustawodawcy w zakresie celów i założeń tej ustawy niż interpretacja prawna proponowana przez projektodawcę nowelizacji - Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zwłaszcza, że pomiędzy wnioskami płynącymi z pominiętej przez Sąd I instancji wypowiedzi Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a uzasadnieniem projektu nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym nie zachodzi żadna sprzeczność. Uzasadnienie projektu nowelizacji odnosi się do założeń generalnych nowelizacji, natomiast wypowiedź Ministra ilustruje intencje ustawodawcy dotyczące konkretnej grupy adiunktów, którzy jednorazowo znaleźli się w sytuacji przejściowej, w dobie zmiany przepisów prawa, jaka nastąpiła w trakcie ich pracy naukowej. Wskazana wyżej interpretacja prezentowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest zgodna z wykładnią celowościową przepisów ustawy nowelizującej (z dnia 18 marca 2011 roku), która poza zmianami w zakresie ustawy prawa o szkolnictwie wyższym wprowadza zupełnie nowe zasady procedury uzyskiwania stopnia naukowego doktora habilitowanego, przewidziane w ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym ( ), skutkujące m.in. zmianą wymogów dotyczących dorobku naukowego podlegającego ocenie w postępowaniu habilitacyjnym oraz zmianą kryteriów i sposobu oceny tego dorobku. Celem nowelizacji art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym było wprowadzenie mechanizmu aktywizującego i Strona 5
dyscyplinującego środowisko naukowe poprzez konieczność wprowadzania do statutów uczelni terminu końcowego okresu zatrudnienia bez wymaganego tytułu naukowego. Zrozumiałym jest zatem, że brak przepisów przejściowych w ustawie nowelizującej uzasadnia tezę, że zamiarem racjonalnego ustawodawcy było wprowadzenie, dla pracowników naukowych przygotowujących swój dorobek habilitacyjny do oceny, realnej możliwości dostosowania się do nowych warunków prawnych. Z tego względu koniecznym było zapewnienie dla tych osób pełnego okresu zatrudnienia na stanowisku asystenta lub adiunkta osób bez wymaganego tytułu naukowego w nowych warunkach formalnoprawnych. Chybionym jest w tym zakresie przekonanie Sądu I instancji, że wykładnia art. 120 ustawy o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku prezentowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego skutkowałaby przedłużeniem okresu wymaganego na uzyskanie stopnia doktora habilitowanego do 20 lat. Taka sytuacja mogłaby mieć miejsce w niektórych przypadkach, ale nie we wszystkich. W sytuacji osób, które rozpoczęłyby zatrudnienie na stanowisku adiunkta np. w 2013 roku 8 letni termin na uzyskanie tytułu doktora habilitowanego rozpoczynający bieg w dacie 1 października 2013 roku zakończyłby się już w październiku 2021 roku i trwał jedynie przez lat 9. Niezależnie od powyższego stwierdzić należy także, że przepisy Statutu Uniwersytetu Śląskiego wskazane jako podstawa wypowiedzenie stosunku pracy powódce są rozbieżne w stosunku do przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Przywoływany przez pracodawcę 226 ust 1 pkt. 1 Statutu stanowiący, że: 1.Łączny okres zatrudnienia nauczyciela akademickiego zatrudnionego przed dniem 1 października 2011 roku nie powinien przekraczać: 1)na stanowisku adiunkta osoby nieposiadającej stopnia doktora habilitowanego - dwunastu lat pozostaje w sprzeczności z art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, który wymaga po pierwsze aby okres zatrudnienia na stanowisku adiunkta osoby nieposiadającej tytułu naukowego doktora habilitowanego (oraz warunki jego skracania, przedłużania oraz zawieszenia) zostały określony w statucie uczelni a po drugie żeby termin ten nie przekraczał ośmiu lat. Zauważyć należy, że cytowane wyżej brzmienie 226 ust 1 pkt. 1 Statutu zostało uchwalone w dniu 24 stycznia 2012 roku, przez co wejście w życie w dniu 1 października 2013 roku regulacji przewidzianej w art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym miało charakter następczy w stosunku do regulacji przewidzianej treścią statutu uczelni. W konsekwencji regulacja 226 ust 1 pkt. 1 Statutu Uniwersytetu Śląskiego mogła być skutecznie stosowana jedynie do dnia 30 września 2013 roku. Z chwilą wejścia w życie znowelizowanego art. 120 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, regulacja ta jako sprzeczna z przepisem rangi ustawowej będącym źródłem prawa pracy nie może znaleźć już zastosowania. Zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 18 1 Kodeksu pracy postanowienia aktów prawnych regulujących stosunek pracy nie mogą być dla pracownika mniej korzystne niż przepisy prawa pracy, które w tym konkretnym przypadku przewidują dla adiunkta 8 letni okres na uzyskanie stopnia naukowego, ale liczony od dnia 1 października 2013 roku. Z tego względu przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie powódce stosunku pracy winna być oceniona jako nierzeczywista. W świetle powyższego niniejsza apelacja jest celowa. W załączeniu: - Odpis apelacji - znaki opłaty sądowej o wartości 30 zł Strona 6