XXV lat Koła Pszczelarzy w Moszczenicy 1984-2009
opracowanie: Paweł Morańda, Stanisław Lenard fotografie: Małgorzata Dębosz Gmina Moszczenica Urząd Gminy w Moszczenicy 38-321 Moszczenica 524 tel. 18 3541300 fax. 18 3541085 www.moszczenica.iap.pl e-mail: gmina@moszczenica.iap.pl Fot. str. 1 (okładka) św. Ambroży (340-397), wyk. Stanisław Lenard 2002 r. Przygotowanie do druku i druk: Wydawnictwo i Drukarnia NOVA SANDEC ul. Lwowska 143, 33-300 Nowy Sącz tel./fax: 018 547 45 45, tel.: 018 441 02 88 e-mail: biuro@novasandec.pl www.novasandec.pl Wydanie I, Nowy Sącz 2009
Co najmniej od 15 tysięcy lat człowiek interesuje się życiem pszczół, bo tyle liczą rysunki w grotach Hiszpanii przedstawiające polowanie na pszczoły. Odkąd sięgają źródła pisane w Polsce, odtąd dokumentują one historię pszczelarstwa na ziemiach naszego narodu. Już kronikarz Gall Anonim wspominał w swoich tekstach o obfitości miodu w polskich lasach. O bogatej tradycji bartnictwa w naszym kraju mogą świadczyć powstałe, pochodzące od barci nazwy miejscowości, np. Bartne, Barcice, Bartniki oraz nazwiska, takie jak: Bartnicki, Barciś, Bartkowiak. Pasiecznicy zawsze stanowili elitę wsi, odznaczającą się szczególnym wyczuleniem etycznym, czego dowodem jest fakt, że sądy zwalniały ich ze składania przysięgi. Warto dodać, iż za wyłupanie barci i rabunkowe pobieranie miodu groziły surowe kary. W pochodzącym z XVI wieku Prawie bartnym czytamy, że za wykradanie miodu związane ze zniszczeniem rodziny pszczelej skazywano na ciężkie kary, włącznie z karą śmierci przez powieszenie. W czasach zaborów stowarzyszenia pszczelarzy były jedynymi pielęgnującymi ducha narodowego organizacjami, nawiązującymi dodatkowo do jednoczenia Słowian. Od dwóch stuleci historia pszczelarstwa w Polsce jest wiernym odbiciem historii naszego kraju, jak również naocznym znakiem powiązania z wartościami chrześcijańskimi. Wszak bartnicy wzięli na swojego patrona świętego Ambrożego, biskupa Mediolanu. Często wiodące pasieki na polskiej wsi należały do duchownych. Wśród nich czołowe miejsce zajmuje ksiądz Jan Dzierżoń - Ślązak
z Opolszczyzny, żyjący w latach 1811-1906. Jego prace i eksperymenty przyniosły prawdziwy przełom w pszczelarstwie polskim oraz światowym. Już wówczas posiadał on pasiekę obejmującą 500 rodzin pszczelich w różnych ulach oraz prowadził badania nad rozrodem pszczół, rójką pszczelą i produkcją uli. Jako pierwszy na świecie wprowadził do ula znaczące udoskonalenia, m. in. w postaci listewki, tzw. snozy. Koło Pszczelarzy w Moszczenicy powstało 11 marca 1984 roku, odłączając się od dużego koła w Gorlicach. Skupiało zainteresowanych mieszkańców Moszczenicy, Staszkówki, a później także Turzy i Rzepiennika. Jego założyciele kierowali się patriotyzmem lokalnym oraz poczuciem ważnej odrębności moszczeńskiego siedliska. Koło od początku zaczęło prężnie działać. Przybywali chętni z okolicznych wsi. Po dwóch latach działalności skupiało już 55 pszczelarzy, posiadających razem 508 rodzin pszczelich. W 1987 roku o połowę zmniejszyła się liczebność członków Koła, bowiem w wolnej sprzedaży znalazł się cukier, co sprawiło, iż odeszli tzw. pszczelarze cukrowi. Praca Koła jest ukierunkowana na podnoszenie wiedzy pszczelarskiej - prenumerowanie fachowych czasopism oraz kształcenie teoretyczne. Koło organizuje szkolenia i spotkania z ludźmi nauki, poświęcone zagadnieniom dotyczącym stosowania produktów pszczelich w medycynie rodzinnej. W 2000 roku Koło Pszczelarzy w Moszczenicy ufundowało sztandar, który stał się pierwszym po zmianie ustrojowej sztandarem gminy. Pszczelarze, sponsorzy i samorząd gminy mają swój udział w tym wspaniałym wydarzeniu. Sztandar jest otoczony należytą czcią, uczestniczy w uroczystościach patriotycznych i religijnych. Symbolizuje łączność braci pszczelarskiej z bogatą tradycją ziemi moszczeńskiej. Zaangażowanie członków, którzy w pracy łączą pasję poznania z codziennym trudem i dbałością o hodowlę pszczół, pozwala z optymizmem spoglądać na przyszłość Koła. Złożoność biologiczna produktów pszczelich oraz ich unikalne właściwości rokują trwanie pszczelarstwa w następnym stuleciu. Stanisław Lenard
Władze Koła Pszczelarzy w Moszczenicy w latach 1984 2009 1984 1989 Zarząd: Stanisław Lenard - Prezes Eugeniusz Gucwa - Wiceprezes Kazimierz Dobek - Skarbnik Tadeusz Rutka - Sekretarz Adam Wąsowicz - Członek Komisja Rewizyjna: Stanisław Tomasik - Przewodniczący Bolesław Brzęk - Członek Władysław Olesiński - Członek 1989-1994 Kazimierz Dobek - Prezes Eugeniusz Gucwa - Wiceprezes Kazimierz Dobek - Skarbnik Tadeusz Rutka - Sekretarz Adam Wąsowicz - Członek Komisja Rewizyjna: Stanisław Tomasik - Przewodniczący Bolesław Brzęk - Członek Władysław Olesiński - Członek 1994-2005 Zarząd: Stanisław Lenard - Prezes Kazimierz Dobek - Skarbnik (1994-1999) Piotr Dobek - Skarbnik (1999-2005) Kazimierz Kucharczyk - Sekretarz Stanisław Tomasik - Członek Komisja Rewizyjna: Jan Kalisz - Przewodniczący Jan Machowski - Członek Jacek Mruk - Członek 2005 - Zarząd: Edward Kret- Prezes Piotr Dobek - Skarbnik Kazimierz Kucharczyk - Sekretarz Roman Gąsior - Członek Komisja Rewizyjna: Jan Kalisz - Przewodniczący Jacek Mruk - Członek,
Dotychczasowi prezesi Koła Pszczelarzy w Moszczenicy: Stanisław Lenard, prezes w latach 1984 1989 i 1994 2005 Kazimierz Dobek, prezes w latach 1989-1994 Edward Kret aktualnie urzędujący od roku 2005. Wyróżnieni pszczelarze w konkursie pasiek Wojewódzkiego Związku Pszczelarskiego, a obecnie Karpackiego Związku Pszczelarskiego w Nowym Sączu w kolejności lat: Stanisław Lenard, Moszczenica, dyplom za zajęcie I miejsca w kategorii pasiek małych w konkursie na najlepszą pasiekę w roku 1995 i 2001.
Kazimierz Kucharczyk, dyplom za zajęcie I miejsca w kategorii pasiek małych w konkursie na najlepszą pasiekę w roku 1998 i zajęcie II miejsca w 2002 roku. Piotr Dobek, wyróżnienie w konkursie pasiek na najlepszą pasiekę, w kategorii pasiek małych, I miejsce w 2002 roku. Franciszek Gryzik, III miejsce w kategorii pasiek dużych w konkursie na najlepszą pasiekę w 2001 roku oraz II miejsce w tej samej kategorii w 2008 r. Rafał Dziuban, dyplom za I miejsce w kategorii pasiek średnich w konkursie na najlepszą pasiekę w 2008 roku.
Członkowie Koła Pszczelarzy w Moszczenicy Od lewej: Przemysław Szpyrka, Roman Gąsior, Piotr Dobek, Jan Klisz, Józef Bajorek, Franciszek Gryzik, Tadeusz Stępień, Jan Machowski, Stanisław Lenard, Grzegorz Bobola, Rafał Dziuban, Grzegorz Jędryczka, Kazimierz Kucharczyk, Zbigniew Kamyk, Stanisław Tomasik, Michał Wszołek, Bogdan Rutka, Józef Jacher, Jacek Mruk, Władysław Wszołek, Edward Kret. Seniorzy Bajorek Stanisław, Rzepiennik Biskupi Burkot Leon, Turza Juszyński Władysław, Staszkówka Olesiński Władysław, Moszczenica Sowa Eugeniusz, Turza Stępień Tadeusz, Turza
Pozostali członkowie Augustyn Edward, Gorlice Bajorek Józef, Moszczenica Bobola Grzegorz, Moszczenica Dobek Piotr, Moszczenica Dziuban Robert, Rzepiennik Strzyżewski Gryzik Franciszek, Moszczenica Gąsior Roman, Staszkówka Jacher Józef, Moszczenica Jędryczka Grzegorz, Moszczenica Kamyk Zbigniew, Turza Kret Edward, Moszczenica Kalisz Jan, Moszczenica Kucharczyk Kazimierz, Moszczenica Lenard Stanisław, Moszczenica Machowski Jan, Gorlice Mruk Jacek, Moszczenica Rutka Bogdan, Moszczenica Ryndak Piotr, Turza Stępień Tadeusz, Mszanka Tomasik Stanisław, Moszczenica Wszołek Władysław, Moszczenica Wszołek Michał, Bugaj
Sztandar Koła Pszczelarzy w Moszczenicy
Ule figuralne wyk. Stanisław Lenard wyk. Piotr Dobek wyk. Kazimierz Kucharczyk wyk. Kazimierz Kucharczyk wyk. Kazimierz Kucharczyk wyk. Kazimierz Kucharczyk Rójka pszczela Plaster miodu z pszczołami Fragment ramki
Gmina Moszczenica www.moszczenica.iap.pl