1. Imię i nazwisko: Zbigniew Remin 2. Posiadane stopnie naukowe: Magister geologii 2002r. Tytuł pracy magisterskiej: "Zintegrowana stratygrafia santonu i kampanu w okolicach Kijów, SW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich"; Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski; kierunek: geologia, specjalność: geologia stratygraficzno-poszukiwawcza; Promotorzy: Prof. dr hab. Ireneusz Walaszczyk oraz prof. dr hab. Ryszard Marcinowski. Doktor Nauk o Ziemi 2007r. Rozprawa doktorska: "Analiza paleontologiczna i znaczenie stratygraficzne belemnitów górnego kampanu i dolnego mastrychtu profilu doliny środkowej Wisły"; Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski zakres: geologia promotor: Prof. dr hab. Ireneusz Walaszczyk 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych: 2007-2009: adiunkt Zakład Geologii Historycznej i Regionalnej; Instytut Geologii Podstawowej, Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, 02-089 Warszawa, al. Żwirki i Wigury 93; 2009-dziś: adiunkt (mianowanie) Zakład Geologii Historycznej i Regionalnej; Instytut Geologii Podstawowej, Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, 02-089 Warszawa, al. Żwirki i Wigury 93; 2012-2015 kierownik studiów podyplomowych "Geoturystyka"; 1
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.): a) tytuł osiągnięcia naukowego: Paleocyrkulacja oraz zmiany paleogeograficzne w późnym koniaku i wczesnym santonie (późna kreda) w Europie w oparciu o fauny amonitowe i zapis izotopowy węgla i tlenu b) spis prac prezentujących osiągnięcie, wraz z wkładem pracy w publikacjach składających się na osiągnięcie naukowe (podano tzw "impakt faktor" [IF] oraz 5-letni impakt faktor zgodny z rokiem opublikowania lub najbliższy; wszystko na podstawie JCR). 1. Remin, Z. 2010. Upper Coniacian, Santonian, and lowermost Campanian ammonites of the Lipnik Kije section, central Poland, taxonomy, stratigraphy, and palaeogeographic significance. Cretaceous Research, 31, 154 180. IF = 1.706; 5yIF = 1.631; cytowania 8 2. Remin, Z., Gruszczyński, M. and Marshall, J.D. 2016. Changes in paleo-circulation and the distribution of ammonite faunas at the Coniacian Santonian transition in central Poland and western Ukraine. Acta Geologica Polonica, 66 (1), 107 124. IF (najbliższy z 2015) = 0.981; 5yIF = 1.377; cytowania - 1 Opracowałem koncepcję pracy oraz określiłem zakres wymaganych badań laboratoryjnych. Zapewniłem finansowanie projektu (w ramach własnego grantu); przeprowadziłem wszystkie badania terenowe (profilowanie, zbiory fauny, pobór i preparację próbek izotopowych) oraz dokonałem opracowania faunistycznego i bio- i chemostratygraficznego. Jestem autorem tekstu i figur (poza częścią petrograficzną). Wybrane aspekty pracy (na bardzo wczesnym etapie realizacji projektu) były dyskutowane ze zmarłym, w roku 2011, prof. Michałem Gruszczyńskim (współautorem pracy). Mój udział szacuję na ok. 80%. Michał Gruszczyński: ok. 10% (moja ocena). Jim Marshall: ok. 10% (oświadczenie autora). 2
c) omówienie celu naukowego prac i osiągniętych wyników Przedmiot badań i rozwój koncepcji Przełom koniaku i santonu (późna kreda) to czas zasadniczych zmian paleogeograficznych na obszarze Europy, głównie za sprawą ruchów tektonicznych, określanych w środkowej Europie jako tzw. ruchy subhercyńskie. Na obszarze Polski inicjują one wczesne etapy inwersji bruzdy duńsko-polskiej i prowadzą, w konsekwencji, do powstania antyklinorium śródpolskiego (Fig. 1; np. Pożaryski et al., 1979). Jest to również czas istotnych przemian w zespołach faunistycznych, szczególnie amonitowych, tak w prowincji borealnej jak i tetydzkiej (dyskusja w Remin, 2010). Figura 1 [= Fig. 1, Remin et al., 2016]. A lokalizacja badanych stanowisk; B uproszczona mapa regionalna Polski, bez pokrywy czwartorzędowej (za Pożaryski, 1974) wraz z lokalizacją profilów Lipnik-Kije (niecka miechowska) oraz Dubovcy (zachodnia Ukraina), omawianych szczegółowo w tekście. W późnej kredzie, obszar Europy można podzielić na dwie główne domeny biogeograficzne: borealną i tetydzką. Ranga obu biohor jest różnie interpretowana (np. Kauffman, 1973; Christensen, 1997). Najczęściej klasyfikowane są jako prowincje i tak też będą interpretowane w niniejszym omówieniu. Prowincja borealna obejmuje chłodniejsze baseny środkowej i północnej Europy. Prowincja tetydzka obejmuje obszary cieplejsze, odpowiadające, w dużym przybliżeniu, obszarom Tetydy. Pod względem składu taksonomicznego, zespoły amonitowe wczesnego santonu północnej Europy, należącej do prowincji borealnej (np. z basenu Münster, północne Niemcy), różnią się zasadniczo, tak na szczeblu gatunkowym jak i rodzajowym, od zespołów amonitowych z obszarów południowej Europy, będącej częścią prowincji tetydzkiej (np. Corbières w południowej Francji czy wybrane profile północnej Hiszpanii). Różnice te są na tyle znaczące, iż przez długi czas skutecznie uniemożliwiały dokonanie korelacji podziałów amonitowych pomiędzy obiema prowincjami (np. Hancock, 1991; Kennedy and Kaplan, 2000; Kaplan and Kennedy, 2000). Kluczowym dla zrozumienia biogeograficznego rozprzestrzenienia faun amonitowych w Europie z pogranicza koniaku i santonu, okazał się materiał z polskiego profilu Lipnik-Kije (SW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich), opracowany monograficznie przez autora wniosku (Remin, 2010) [profil ten został wcześniej (Remin, 2004) zaproponowany jako profil referencyjny dla santonu Polski pozakarpackiej]. Rozpoznanie 19 gatunków, reprezentujących 12 rodzajów, czyni zespół amonitów z profilu Lipnik-Kije drugim po Corbieres (południowa Francja), najbogatszym taksonomicznie zespołem amonitów tego wieku w Europie (Remin, 2010). Tradycyjnie obszar Polski pozakarpackiej włączany był w obręb prowincji borealnej. Dlatego dominujący udziału amonitów tetydzkich w profilu Lipnik-Kije, był zaskakujący (Remin, 2010). Był podstawą postawienia tezy, iż ciepłe prądy oceaniczne z obszaru Tetydy docierały daleko ku północy, na obszar Polski centralnej, wraz ze zróżnicowaną fauną tetydzką (Remin, 2010). 3
Tezę tę potwierdziły pilotażowe badania trwałych izotopów tlenu, które sugerowały anomalnie wysokie temperatury interpretowane dla obszaru Polski (profil Lipnik-Kije), wyraźnie wyższe od temperatur spodziewanych na tej szerokości geograficznej Europy. Temperatury te okazały się być wyższe od temperatur sugerowanych dla stanowisk z obszaru East Kent (Wielka Brytania), będącego częścią borealnego Atlantyku. Jednak, co najbardziej zaskakujące, temperatury te mogły się okazać potencjalnie wyższe od temperatur interpretowanych dla stanowisk z północnej Hiszpanii, znajdujących się niewątpliwie w północnej części Oceanu Tetydy (Jenkyns et al. 1994; Lamolda and Paul 2007; dyskusja w Remin et al., 2016). Pojawiła się zatem potrzeba weryfikacji zaskakującego rozprzestrzenienia amonitów oraz wysokich paleotemperatur interpretowanych na podstawie trwałych izotopów tlenu dla profilu Lipnik-Kije. Dane porównawcze uzyskano z dwóch profili: (1) profil Hateg (SW Rumunia), dla którego interpretowane paleotemperatury (na podstawie δ 18 O) w granicznym interwale koniak/santon są najwyższe, oraz (2) profil Dubovcy (zachodnia Ukraina; Fig. 1), znajdujący się na pośredniej szerokości geograficznej, pomiędzy szerokością profilu Lipnik-Kije (Polska centralna), a szerokością profilu Hateg (SW Rumunia). Dane do analizy porównawczej z profilu rumuńskiego oparte zostały na publikacji Melinte-Dobrinescu and Bojar (2010). Ukraiński profil Dubovcy był przedmiotem oryginalnych badań Autora wniosku. Oryginalna hipoteza robocza, zakładająca wprostproporcjonalną korelację pomiędzy coraz niższą szerokością geograficzną analizowanych stanowisk i ich coraz wyższą temperaturą, oraz konsekwentnie wyższym udziałem amonitów tetydzkich, potwierdziła się tylko w stosunku do polskiego profilu Lipnik-Kije i rumuńskiego profilu Hateg. Zapis amonitowy i wartości paleotemperatur czytane ze stabilnych izotopów tlenu dla profilu Dubovcy (paleogeograficznie pomiędzy profilem Lipnik-Kije i Hateg), okazały się odbiegać od roboczych założeń. Zrodziło to szereg zagadnień, analiza których stanowi zasadniczą część prezentowanego osiągnięcia habilitacyjnego Autora: 1. Dlaczego zapis amonitowy i temperatury w profilu Dubovcy odbiegają od roboczych założeń? 2. Jakie są przyczyny dominacji faun tetydzkich we wczesnym santonie w profilu Lipnik-Kije przy ich jednoczesnym braku i dominacji form borealnych w wyraźnie dalej na południe położonym profilu Dubovcy? 3. Jakie potencjalne czynniki (zmiany paleogeograficzne i paleocyrkulacji) wywarły wpływ na rozprzestrzenienie faun amonitowych i paleotemperatury w Europie środkowej? 4. Czy istnieje możliwość stworzenia spójnego modelu paleocyrkulacji w tej części Europy dla przełomu koniaku i santonu, który logicznie tłumaczyłby wszystkie prezentowane dane? Składowe osiągnięcia naukowego - wyniki badań i ich interpretacje Dystrybucja stratygraficzna i paleobiogeograficzna amonitów na przełomie koniaku i santonu Najlepsze profile santonu na obszarze Europy, posiadające dodatkowo dobry zapis amonitowy, znajdują się w borealnym basenie Münster, w północnych Niemczech (Lommerzheim, 1995; Kennedy and Kaplan, 2000; Kaplan and Kennedy, 2000), oraz w tetydzkim Corbières, w południowej Francji (Kennedy et al., 1995) (zobacz Fig. 1). Należy tu też niewątpliwie profil Lipnik-Kije w południowej Polsce (Remin, 2004, 2010) oraz zachodnioukraiński profil Dubovcy (Remin et al., 2016; patrz również Dubicka et al., 2014). Granica koniaku i santonu, zarówno w tetydzkiej jak i borealnej Europie, charakteryzuje się wyraźną zmianą zespołów amonitowych (np. Kennedy et al., 1995; dyskusja w Remin, 2010). Na obszarze borealnym, zespoły amonitowe późnego koniaku zdominowane przez akantoceratidy zastąpione są we wczesnym santonie przez zespół zdominowany przez desmoceratidy, należące do rodzajów Kitchinites, Hauericeras oraz Tragodesmoceras (Lommerzheim, 1995; Kennedy and Kaplan, 2000; Kaplan and Kennedy, 2000). Na obszarze tetydzkim granica koniak-santon charakteryzuje się masowym występowaniem amonitów z rodzajów Nowakites, Parapuzosia oraz Saghalinites, reprezentowanych przez szereg gatunków endemicznych dla obszaru Tetydy (Kennedy et al., 1995). 4
Wyjątkowość dolnego santonu w profilu Lipnik-Kije polega na współwystępowaniu form borealnych i tetydzkich, dających wspólny poziom amonitowy Kitchinites emscheris Nowakites savini (Fig. 2 i 3) (Remin, 2010). Znalezienie tego zespołu rozwiązało wspomniane wcześniej problemy biostratygaficznej korelacji pomiędzy Europą borealną i tetydzką, opartej na amonitach (Hancock, 1991; Kennedy et al. 1995; Kaplan and Kennedy, 2000). Figura 2 [= Fig. 4, Remin, 2010]. Wybrane amonity z górnego koniaku i dolnego santonu w profilu Lipnik-Kije (Remin, 2010); w basenie Münster (Lommerzheim, 1995; Kenndy and Kaplan, 2000); oraz w Corbières (Kennedy et al., 1995). Niebieskie formy borealne; czerwone formy tetydzkie. Figura 3 [= Fig. 3; Remin, 2010]. Poziomy i podpoziomy amonitowe górnego koniku i santonu: podział standardowy (Hancock, 1991); Corbières (Kennedy et al., 1995); basen Münster (Lommerzheim, 1995; Kennedy and Kaplan, 2000); oraz podział dla profilu Lipnik-Kije (Remin, 2010). Temperatura wód jest jednym z najważniejszych czynników kontrolujących biogeograficzne rozprzestrzenienie amonitów (e.g. Kennedy and Cobban, 1976; Marcinowski and Wiedmann, 1988, 1990). Konsekwentnie, temperatura może być uważana zatem za element kontrolujący zróżnicowanie amonitów na prowincje borealną i tetydzką, a szerokość geograficzna badanych stanowisk (przy braku dobrze udokumentowanych barier fizycznych) może stanowić pierwsze przybliżenie charakteru biogeograficznego reprezentujących je zespołów amonitowych. Można zatem oczekiwać, że stanowisko Lipnik-Kije oraz położony na podobnej paleoszerokości basen Münster, powinny charakteryzować się podobnymi zespołami amonitowymi. Konsekwentnie, stanowisko w Dubovcach, znajdujące się wyraźnie na południe od profilu Lipnik-Kije, powinno zawierać bardziej południowy zespół. Analiza materiału amonitowego pozyskanego w Dubovcach pokazała jednak, iż profil ten zdominowany jest przez formy tetydzkie tylko w późnym koniaku. We wczesnym santonie, natomiast, formy tetydzkie zastąpione są przez formy borealne z grupy Kitchinites (Remin et al., 2016). 5
Rozkład wartości paleotemperatury w oparciu o izotopy tlenu Wartości stabilnych izotopów tlenu, w kombinacji z danymi paleontologicznymi, zostały użyte przez Autora wniosku jako wskaźniki zmian paleotemperatury (Remin et al., 2016). Uwiarygodnienie krzywych tlenowych [δ 18 O], uzyskanych z próbek z całej skały [tzw. bulk rock samples ], wymagały przed ich dalszą analizą, przeprowadzenia kompleksowych badań petrograficznych, których wykonania podjął się prof. Jim Marshall (University of Liverpool). Prof. Marshall był odpowiedzialny za wykonanie analiz petrograficznych, analizę stopnia diagenezy oraz ocenę wiarygodności danych izotopowych jako nośnika oryginalnego sygnału izotopowego. Pomimo pewnych zmian diagenetycznych stwierdzonych w badanych próbach z profili Lipnik-Kije i Dubovcy, spójność danych izotopowych (np. wzajemne relacje δ 18 O do δ 13 C; text-fig. 7 oraz dyskusja w: Remin et al., 2016) wskazywała na pierwotne różnice paleotemperatury między analizowanymi obszarami (Remin et al., 2016). Zgodnie z powyższą argumentacją, porównaliśmy zapis stabilnych izotopów tlenu z East Kent (Wyspy Brytyjskie; Jenkyns et al. 1994), Olazagutia (Hiszpania; Lamolda and Paul 2007), oraz z profilu Hateg (Fizesti, Rumunia; Melinte-Dobrinescu and Bojar 2010) z zapisem w profilu Lipnik-Kije oraz profilu Dubovcy (Remin et al., 2016). Podobieństwa w przebiegu krzywych tlenowych z różnych obszarów Europy wskazują na generalny trend schładzający na granicy koniak/santon, rozpoznawalny we wszystkich analizowanych profilach (patrz dyskusja w: Remin et al., 2016). Wyraźne różnice w samych wartościach δ 18 O pomiędzy poszczególnymi profilami odzwierciedlają najprawdopodobniej pierwotne różnice temperatur na obszarach przez nie reprezentowanych. Przykładowo, średnie wartości δ 18 O [~ 2.6 ] w profilu Olazagutia są ok. 0.4 0.5 niższe dla koniaku oraz o 0.4 niższe dla santonu niż w East Kent. Może to odzwierciedlać wyższe temperatury w Hiszpanii, będącej częścią prowincji tetydzkiej, niż obszaru brytyjskiego reprezentującego prowincję borealną (Fig. 5) (Remin et al., 2016). W profilu Lipnik-Kije średnie wartości δ 18 O [~ 3.1 ] są o około 0.5 niższe zarówno dla koniaku jak i dla santonu, niż odpowiadające im wartości w profilu Olazagutia (Fig. 5). Wskazuje to, że wody późnokoniackich i wczesnosantońskich mórz południowej Polski (włączanej standardowo do prowincji borealnej) mogły być cieplejsze niż morza hiszpańskie, wchodzące w skład północnej Tetydy (Fig. 5) (Remin et al., 2016). Średnie wartości δ 18 O [~ 2.1 ] dla pogranicza koniaku i santonu w profilu Dubovcy (Remin et al., 2016) są o około 1.0 wyższe (mniej ujemne) co sugeruje znacznie chłodniejsze warunki niż w Polsce centralnej. Podsumowując, podobnie jak w przypadku biogeograficznego rozprzestrzenienia amonitów, wartości paleotemperatur interpretowane na podstawie stabilnych izotopów tlenu dla najwyższego koniaku i dolnego santonu profilu Dubovcy są niższe aniżeli temperatury skalkulowane dla tego interwału w profilu Lipnik-Kije (Polska) oraz profilu Hateg (Rumunia) (Fig. 1 i 5; porównaj Remin et al., 2016). Okazało się, iż za takim rozkładem temperatur stały, interpretowane tu na nowo, zmiany paleogeograficzne w tej części Europy. Aspekty paleogeograficzne i regionalne Zrozumienie uzyskanego wzoru rozprzestrzenienia amonitów (tetydzkich i borealnych) na obszarze wyzaczonym badanymi stanowiskami oraz rozkładu paleotemperatur wymaga zrozumienia regionalenej paleogeografii, będącej konsekwencją inwersji tektonicznej bruzdy duńsko-polskiej w późnej kredzie (przegląd w Walaszczyk i Remin, 2015). Datowanie i skala inwersji były i są przedmiotem rozbieżnych opinii. Publikowane interpretacje lokują początek ruchów inwersyjnych na (1) przełom koniaku i santonu (np., Pożaryski, 1960; Jaskowiak- Schoeneichowa and Krassowska, 1988; Krzywiec, 2000; Krzywiec et al., 2009; Walaszczyk, 1992; Remin et al., 2016) albo (2) koniec mastrychtu (np., Kutek and Głazek, 1972; Hakenberg and Świdrowska, 1998, Świdrowska and Hakenberg, 1999; Świdrowska, 2007). Obie interpretacje oparte są na bardzo podobnych danych faktograficznych (przegląd w: Walaszczyk i Remin, 2015). Przełomową dla interpretacji późnokredowej ewolucji paleogeograficznej i paleotektonicznej Polski południowo-wschodniej, była praca Kutka i Głazka (1972). Wzrost miąższości sekwencji osadowych w kierunku Gór Świętokrzyskich i antyklinorium dolnego Sanu był argumentem tych autorów na rzecz istnienia w osi bruzdy duńsko-polskiej depocenturm, co najmniej po wczesny mastrycht. Z taką interpretacją paleotektoniczną 6
stowarzyszona była również interpretacja paleogeograficzna i facjalna, według której osady w osiowej (najsilniej subsydującej) części bruzdy duńsko-polskiej reprezentowały najgłębsze partie zbiornika sedymentacyjnego. Ewidentnie, interpretacja facjalna (i batymetryczna) dopasowana była do aktualnej interpretacji paleotektonicznej (dyskusja w: Walaszczyk i Remin, 2015). Prowadzone przez Autora wniosku badania osadów kredy na obszarze Roztocza (Polska SE), doprowadziły do udokumentowania silikoklastycznych facji środkowego kampanu o charakterze deltowym (Remin et al., 2015; Walaszczyk i Remin, 2015). Utwory te znajdują się na obszarze interpretowanym wedle modelu Kutka i Głazka (1972) jako najgłębsza, osiowa część bruzdy duńsko-polskiej (patrz dyskusja Remin et al., 2015; Walaszczyk and Remin, 2015). Nowe dane, reinterpretacja dostępnej faktografii (Walaszczyk i Remin, 2015; Remin et al., 2015) oraz analiza facjalna wybranych interwałów, głównie z NE obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, dają podstawą dla reinterpretacji późnokredowego modelu sedymentacyjnego oraz ewolucji facjalno-batymetrycznej południowowschodniej Polski (Fig. 4). Figura 4 [= Fig. 4 w Walaszczyk i Remin, 2015]. A) Lokalizacja utworów silikoklastycznych środkowego Roztocza, a-b linia przekroju na figurze 2C. B) Schematyczny profil sekwencji deltowej. C) Interpretacja depozycyjna, strukturalna i środowiskowa obszaru w przekroju SW-NE (za Remin et al., 2015; Walaszczyk and Remin, 2015). Nowa interpretacja implikuje obecność lądu w miejscu gdzie wcześniej lokowano najgłębszą część bruzdy duńsko-polskiej. Model ten zakłada, że osady graniczące z obszarem epigenetycznej erozji reprezentują facje najpłytsze, przechodząc stopniowo, w kierunku północno-wschodnim, w coraz głębsze (Fig. 4) (patrz Remin et al., 2015; Walaszczyk i Remin, 2015). Nie jest to pogląd zupełnie nowy; w pierwszej połowie XX wieku (np. Rogala, 1909; Nowak, 1907, 1908; Kamieński, 1925; Samsonowicz, 1925), aż do lat 60 (np. Pożaryski, 1960, 1962), dominował pogląd, że obszar południowo-wschodniej Polski był obszarem wyniesionym i już w środkowej części późnej kredy stanowił ląd ("ląd łysogórsko-dobrudzki" Samsonowicza, 1925; "wyspa Krukienicka" Pasternaka, 1959; Pasternak et al., 1968; Pasternak et al., 1987). Przyjęcie powyższej interpretacji paleogeograficznej, zakładającej istnienie lądu na obszarze SE Polski, zgodnego w swojej rozciągłości z SE częścią antyklinorium śródpolskiego (Fig. 1, 5), pozwala w logiczny sposób uzasadnić uzyskane dane faunistyczne i paleotemperaturowe, szczególnie dla profilu Dubovcy. Istnienie paleomorfologicznej bariery (ląd), pełniącej funkcję bariery palebiogeograficznej na obszarze południowo-wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy, dobrze tłumaczy różnice w składzie zespołów amonitowych oraz paleotemperatur rozpoznanych w profilu Lipnik-Kije oraz w profilu Dubovcy. Badane profile (Lipnik-Kije oraz Dubovcy) znajdowały się odpowiednio, po południowej i północnej stronie interpretowanego lądu. 7
Stopniowe powiększanie się obszaru lądowego we wczesnym i środkowym santonie (Fig. 5BC) koreluje się ze zmianami zespołów amonitowych na obszarze zachodniej Ukrainy i z obserwowaną na tym obszarze zmianą facjalną (z węglanowej na silikoklastyczną) (patrz Remin et al., 2016; Fig. 5BC). Dodatkowo, Dubicka et al. (2014) notuje na pograniczu koniaku i santonu masowe zanikanie tetydzkich otwornic planktonicznych i dominację we wczesnym i środkowym santonie form borealnych (parz dyskusja w: Dubicka et al., 2014). Model paleocyrkulacji Model paleocyrkulacji oraz rozkładu ciepłych i chłodnych prądów oceaniczych w Europie został zaproponowany w oparciu o badania własne Autora oraz syntezę danych literaturowych (patrz dyskusja w: Remin et al., 2016). Rozkład wartości peleotemperatur w poszczególnych regionach Europy (Fig. 5) jest generalnie zgodny ze wskazaniami opartymi na zespołach amonitowych (Remin, 2010; Remin et al., 2016), otwornicach (Dubicka et al., 2014), jak też zespołach nanoplanktonu wapiennego (e.g. Svabanicka 1995; Melinte and Lamolda, 2002, 2007; Lamolda and Paul, 2007; Melinte-Dobrinescu and Bojar, 2010; Lamolda et al., 2014). Figura 5 [= Fig. 10 w Remin et al., 2016]. Proponowany model cyrkulacji i rozkład prądów morskich w późnym koniaku i wczesnym santonie zachodniej i środkowej Europy (czerwone ciepłe; niebieskie zimne). A. Rozkład chłodnych prądów docierających od strony Arktyki na tle paleogeografii Europy zachodniej i środkowej: East Kent (Jenkyns et al., 1994); Olazagutia (Lamolda and Paul, 2007); Hateg (Fizesti Melinte-Dobrinescu and Bojar 2010); Lipnik-Kije oraz Dubovcy (Remin et al., 2016); B-C. Paleogeografia środkowej Europy w późnym koniaku (B) i wczesnym santonie (C); zwróć uwagę na powiększanie się Wyspy Krukienickiej; liniami zaznaczono genralny przebieg dzisiejszego antyklinorium śródpolskiego; Mapy palaeogeograficzne za: Ron Blakey, NAU Geology (www.cpgeosystems.com/75_cret_eurmap_sm.jpg), zmodyfikowane dla B i C. Generalnie, koniacko-santońskie schłodzenie wód można prześledzić we wszystkich basenach epikontynentalnych borealnej Europy oraz północnej Tetydy (Remin et al., 2016), co sugeruje zdarzenie o charakterze ponadregionalnym. Przyjmując argumentację Stoll and Schrag (2000) oraz Voigt and Wieze (2000), iż podobne perturbacje w wartościach δ 18 O w kredzie obserwowane w różnych regionach odzwierciedlają raczej wahania klimatyczne aniżeli zmiany wynikające z diagenezy, uznałem, że analizowane wartości δ 18 O w badanych profilach, przynajmniej w zasadniczej części odzwierciedlają oryginalną sygnaturę 8
paleotemperaturową (Remin et al., 2016). Ochłodzenie to mogło być spowodowane przedostawaniem się chłodnych prądów oceanicznych, generowanych w wysokich szerokościach geograficznych północnych (Fig. 5; Remin et al., 2016). Dopływ chłodnych wód północnych (Fig. 5) na obszar Wysp Brytyjskich (np. East-Kent), północnej Hiszpanii (Olazagutia) czy Rumunii (Hateg, Fizesti) znaczony jest w profilach pojawieniem się wybranych gatunków chłodnolubnego nanoplanktonu wapiennego typowego dla wysokich, północnych szerokości geograficznych (Thierstein, 1976; Lamolda and Paul, 2007; Melinte and Lamolda, 2002, 2007; Melinte- Dobrinescu and Bojar, 2010). Na obszarze Europy środkowej, istnienie bariery paleomorfologicznej, wynurzonej na zachodzie Ukrainy i w południowo-wschodniej Polsce ("ląd łysogórsko-dobrudzki", "wyspa Krukienicka") oraz najprawdopodobniej częściowo zanurzonej lub w formie archipelagów wysp w kierunku NE, odgrywało kluczową rolę w kształtowaniu nowego reżimu paleocyrkulacji oceanicznej. Zmiany paleogeograficzne znajdują potwierdzenie w danych faunistycznych oraz izotopowych. W logiczny sposób wyjaśniają obecność na zachodniej Ukrainie tetydzkich amonitów w czasie późnego koniaku, wskazując na utrzymujące się połączenia pomiędzy epikontynentalnym zbiornikiem zachodniej Ukrainy, a oceanem Tetydy. Wynurzający się i powiększający się obszar wyspy Krukienickiej (Fig. 5BC), połączenia te progresywnie utrudniał. We wczesnym santonie doprowadziło to do odcięcia zachodniej Ukrainy od wpływu ciepłych prądów tetydzkich (Remin et al., 2016), a w konsekwencji do zaniku form ciepłolubnych i zastąpienia ich przez formy typowo borealne. Zmianie zespołów amonitowych odpowiada też zanik tetydzkich otwornic (Dubicka et al., 2014). Ze zdarzeniami biotycznymi korelują się też zmiany w środowisku sedymentacyjnym, charakteryzujące się wyraźnym zwiekszeniem dostawy materiału terygenicznego (najprawdopodobniej z wynurzającej się wyspy Krukienickiej; Remin et al., 2016). W tym samym czasie, na obszarze Polski centralnej (Lipnik-Kije), duży udział amonitów tetydzkich współwystępujących z formami borealnymi we wczesnym santonie wskazuje na wzajemne ścieranie się ciepłych prądów tetydzkich z chłodymi prądami borealnymi (Fig. 5BC; patrz Remin et al., 2016). Wiarygodność zaproponowanego modelu paleocyrkulacji w Europie na przełomie koniaku i santonu (Fig. 5) potwierdzona jest niezależnie przez dwa zestawy danych: (1) dane biotyczne (amonity, otwornice, nanoplankton) oraz (2) dane geochemiczne (izotopy tlenu). Izotopy tlenu znacząco uwiarygodniają proponowany model paleocyrkulacji oparty na amonitach. Wskazuje to jednoznacznie, że uzyskane wartości trwałych izotopów tlenu, w sposób znaczący przechowują zapis oryginalnych sygnatur paleotemperatury, umożliwiając tworzenie wiarygodnych interpretacji paleoklimatycznych i paleogeograficznych. Składowe osiągnięcia naukowego - podsumowanie Pod względem systematyki amonitów monograficzne opracowanie amonitów późnego koniaku i santonu Polski pozakarpackiej, stanowiących drugi najbardziej zróżnicowany taksonomicznie zespół amonitowy tego wieku w Europie, umożliwiający korelację zespołów amonitowych Europy borealnej i tetydzkiej. Pod względem paleogeografii i geologii regionalnej potwierdzenie istnienia na obszarze południowowschodniej Polski bariery paleomorfologicznej lądu ("ląd łysogórsko-dobrudzki"; "wyspa Krukienicka") pełniącego funkcję bariery paleobiogeograficznej już od przełomu koniaku i santonu. Pod względem paleooceanograficznym zaproponowanie po raz pierwszy spójnego modelu paleocyrkulacji oceanicznej dla Europy na przełomie koniaku i santonu (późna kreda), w oparciu o wskaźniki biotyczne (amonity, otwornice i nanoplankton) oraz wskaźniki paleotemperaturowe (stabilne izotopy tlenu). Wykazanie, że zmiany paleogeograficzne, tj. tektoniczne podnoszenie się lądu w Polsce południowo-wschodniej miało kluczowy wpływ na dystrybucję faun amonitowych oraz rozkład paleotemperatur na badanym obszarze. 9
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych Moje pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze grupują się w czterech głównych obszarach: 1) biostratygrafia, paleontologia, geologia regionalna i paleobiogeografia głowonogów (belemnity i amonity) kredy górnej; 2) zapis belemnitowy na granicy kredy i paleogenu (Europa, Ameryka Północna); 3) badania eksperymentalne, oraz 4) zapis ichnologiczny (głównie kręgowców) w osadach kontynentalnych triasu i wczesnej jury. 1) biostratygrafia, paleontologia, geologia regionalna i paleobiogeografia głowonogów (belemnity i amonity) górnej kredy 3. Remin Z. 2004. Biostratigraphy of the Santonian in the SW margin of the Holy Cross Mountains near Lipnik, a potential reference section for extra-carpathians Poland. Acta Geologica Polonica, 54, 587 596. IF (najbliższy z 2006) = 0.737; 5yIF (najbliższy 2009) = 1.007; cytowania 15; artykuł przed doktoratem Celem pracy było udokumentowanie lito- i biostratygraficzne profilu santonu oraz granic koniak/santon i santon/kampan, dostępnego w okolicach wsi Kije i Lipnik (SW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich). Stosunkowo dobre odsłonięcie w przekopie kolejowym, wraz z szeregiem odsłonięć w najbliższej okolicy, pozwoliło na zebranie bogatej kolekcji inoceramów, amonitów i krynoidów. Zebrany materiał pozwolił na wyróżnienie spągu santonu i jego podpięter w oparciu o definicje zaproponowane na drugim sympozjum na temat pięter kredy w Brukseli, w 1995 roku (Lamolda and Hancock, 1996). 4. Remin Z. 2008. Sztuczne sieci neuronowe Kohonena jako narzędzie w taksonomii paleontologicznej metodyka oraz zastosowanie na przykładzie późnokredowych belemnitów. [Artificial Kohonen neural networks as a tool in paleontological taxonomy an introduction and application to Late Cretaceous belemnites]. Przegląd Geologiczny, 56, 58 66. IF - brak; cytowania 7 W pracy przedstawiono główne założenia proponowanej dyskryminacji gatunkowej późno-kredowych belemnitów (głównie kampanu i mastrychtu) w oparciu o nowatorską metodykę z zastosowaniem sztucznych sieci neuronowych. Przedstawiono sposób interpretacji tzw. samoorganizujących się map Kohonena opartych o wydajny algorytm Kohonena służący do bezwzorcowych klasyfikacji. W pracy przedstawiono również wybrane zastosowania sztucznych sieci neuronowych w naukach o ziemi oraz wskazano perspektywy ich potencjalnych zastosowań. 5. Niebuhr, B., Hampton, M.J., Gallagher, L.T. and Remin, Z. 2011. Integrated stratigraphy of the Kronsmoor section (northern Germany), a reference point for the base of the Maastrichtian in the Boreal Realm. Acta Geologica Polonica, 61, 193 214. IF = 0.565; 5yIF = 0.776; cytowania 20 Artykuł jest podsumowaniem rezultatów multistratygraficznej analizy granicznego interwału kampan/mastrycht w profilu Kronsmoor (NW Niemcy), i jego korelację z profilem stratotypowym tej granicy [=GSSP] w Tercis les Bains (SW Francja). Profil Kronsmoor jest proponowany jako profil odniesienia spągu mastrychtu dla prowincji borealnej. Zaproponowano również inne wskaźniki tej granicy, spośród których, nagły spadek wartości δ 13 C, dokładnie na granicy kampanu i mastrychtu, tzw. "CMBE = Campanian Maastrichtian Boundary Event", może znaleźć ponadregionalne zastosowanie. Dodatkowo, udokumentowano pierwsze pojawienia się dwóch markerów amonitowych dolnej granicy mastrychtu, t.j., Pachydiscus neubergicus and Diplomoceras cylindraceum, znacząco powyżej pierwszego wystapienia Belemnella lanceolata, tradycyjnego wyznacznika spągu mastrychtu w prowincji borealnej. W oparciu o dane amonitowe, spąg mastrychtu zgodny ze standardem z Tercis znajduje się pomiędzy pierwszym wystapieniem D. cylindraceum (górny kampan) a pierwszym wystapieniem P. neubergicus (dolny mastrychtu), ok. 11 m powyżej charakterystycznej warstwy F600, określającej pierwsze pojawienie się przedstawicieli rodzaju Belemnella, z gatunku Bln. lanceolata. Ta ostatnia forma jest zatem późnokampańska, pojawiając się około 450ky poniżej granicy wyznaczonej na podstawie amonitów. 10
Dodatkowo, pierwsze wystąpienie B. obtusa (sensu Remin) wypada dokładnie na poziomie nowo zdefiniowanej granicy i może być używana jako wyznacznik belemnitowy spągu mastrychtu w prowincji borealnej. Zaproponowałem nowy podział stratygraficzny oparty o belemnity dla górnego kampanu i dolnego mastrychtu profilu Kronsmoor, który został zaproponowany jako profil odniesienia dla granicy kampan/mastrychtu w prowincji borealnej. Jestem autorem rozdziału "Belemnite stratigraphy", wybranych figur i plansz belemnitowych. Mój wkład oceniam na 20%. 6. Remin, Z. 2012. The Belemnella stratigraphy of the Campanian Maastrichtian boundary; a new methodological and taxonomic approach. Acta Geologica Polonica, 62, 495 533. IF = 1.133; 5yIF = 1.134; cytowania 17 Praca prezentuje taksonomię oraz stratygrafię górnego kampanu i dolnego mastrychtu w oparciu o belemnity z doliny środkowej Wisły (Polska) i z profilu Kronsmoor (Niemcy). Na potrzeby pracy zaproponowałem autorską procedurę biometryczną, która może być zastosowana do rodzajów Belemnella i Belemnitella. Do dyskryminacji gatunkowej zastosowano sztuczne sieci neuronowe, a konkretnie samoorganizujące się sieci Kohonena do bezwzorcowych klasyfikacji. Nowe podejście taksonomiczne i metodologiczne pozwoliło na wyróżnienie 9 morfotypów rozumianych jako naturalne gatunki Belemnella. Wyróżnione belemnity skonfrontowano z podziałami amonitowymi i inoceramowymi, opracowanymi dla doliny środkowej Wisły. Chronostratygraficzna interpretacja podziałów belemnitowych została dokonana w odniesieniu do podziałów inoceramach i amonitowych, które pozwalają na bezpośrednią korelację z profilem stratotypowym (=GSSP) w Tercis (Francja). Zgodnie z powyższym, granica kampan/mastrycht w schemacie belemnitowym przebiega w spągu nowo zdefiniowanej zony B. obtusa i/lub B. vistulensis. Jest to znacząco wyżej niż tradycyjnie definiowana granica kampanu i mastrychtu, stawiana w spągu poziomu B. lanceolata. Horyzont ten charakteryzuje się znaczącą przebudową morfologiczną rostrów przedstawicieli Belemnella. W granicznym interwale kampanu i mastrychtu wyróżniłem trzy poziomy belemnitowe wraz z definicją ich dolnych granic. Poziomy B. lanceolata i B. inflata reprezentują górny kampan. Poziom B. obtusa jest podzielony na trzy podpoziomy, Belemenlla vistulensis, Belemnella sp. G and Belemnella sp. F, które zgodnie z definicją reprezentują już dolny mastrycht. Szybko ewoluujące belemnity umożliwiły zaproponowanie podziału stratygraficznego, którego rozdzielczość jest większa niż inoceramów czy amonitów czas trwania wyróżnionych poziomów jest na poziomie ok. 200ky. 7. Keutgen, N., Remin, Z. and Walaszczyk, I. 2012. Early representatives of the belemnite genus Belemnella (Cephalopoda) from the uppermost Campanian Lower Maastrichtian of the Middle Vistula River section,central Poland. Acta Geologica Polonica, 62, 535 559. IF = 1.133; 5yIF = 1.134; cytowania 11 Analizie poddano przedstawicieli rodzaju Belemnella z górnego kampanu i dolnego mastrychtu doliny środkowej Wisły, używając oryginalnej metodyki Schulza (1979). Nasze rezultaty zostały porównane z nowymi interpretacjami klasyfikacyjnymi przedstawicieli rodzaju Belemnella opartymi o analizy z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych zaproponowanych przez Remina (2007, 2008, 2012). W badanym interwale, w oparciu o metodykę Schulza (1979) rozpoznano cztery gatunki Bln. longissima, Bln. inflata, Bln. obtusa oraz Bln. vistulensis. W oparciu o ich udokumentowane zasięgi stratygraficzne wyróżniono trzy standardowe zony belemnitowe, udokumentowane pierwotnie w profilu Kronsmoor (NW Niemcy) przez Schulza (1979). W porządku stratygraficznym są to: Bln. lanceolata, Bln. vistulensis oraz Bln. obtusa. Wykazaliśmy, że spąg poziomów lanceolata i obtusa w profilu doliny środkowej Wisły może być bezpośrednio korelowany z odpowiednikami w profilu Kronsmoor (NW Niemcy), i wydają się być izochroniczne. W oparciu o koncepcję Schulza (1979), spąg poziomu vistulensis wydaje się być diachroniczny, będąc starszym w profilu Wisły. Jestem autorem wybranych części tekstu oraz niektórych figur. Dostarczyłem część materiału badawczego oraz byłem odpowiedzialny za całościową weryfikację tekstu. Mój wkład oceniam na 30%. 11
8. Remin, Z. 2015. The Belemnitella stratigraphy of the Upper Campanian basal Maastrichtian of the Middle Vistula section, central Poland. Geological Quarterly, 59, 783 813. IF = 0.858; 5yIF = 0.918; cytowania - 4 Praca prezentuje nowe ujęcie taksonomiczne i stratygraficzne rodzaju Belemnitella z doliny środkowej Wisły w interwale górny kampan i dolny mastrycht. Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych, a konkretnie samoorganizujących się sieci Kononena, pozwoliło na wyróżnienie w obrębie rodzaju Belemnitella ośmiu morfotypów, rozumianych jako naturalne populacje gatunkowe. Pięć morfotypów zostało zidentyfikowanych jako istniejące gatunki, tj.: Belemnitella mucronata, B. posterior, B. minor [= B. minor I and B. minor II], B. langei oraz B. nardini; trzy zostawiono w nomenklaturze otwartej. Dodatkowo, zidentyfikowano i wyróżniono cztery poziomy w oparciu o przedstawicieli rodzaju Belemnitella. Profil Wisły, ze względu na dogodną pozycję paleogeograficzną, na pograniczu Europy zachodniej i wschodniej, charakteryzuje się współwystępowaniem form z obydwu tych obszarów, umożliwiając korelację istniejących tam podziałów belemnitowych. W oparciu o schematy inoceramowe przedstawiono interpretacje chronostratygaficzną proponowanego podziału, ze stratotypowym profilem spągu mastrychtu w Tercis (Francja). Granica kampan/mastrycht przebiega w stropie poziomu najdini posterior, co jest odpowiednikiem chronostratygraficznym spągu poziomów Belemnella obtusa / Belemnella vistulensis, wyznaczających dolna granicę mastrychtu w podziale belemnellowym. Pokazano również, że w obrębie tak rozumianego interwału granicznego kampanu/mastrychtu wymierają prawie wszystkie górnokampańskie gatunki rodzaju Belemnitella. 9. Remin, Z., Machalski, M. and Jagt, J.W.M. 2015. The stratigraphically earliest record of Diplomoceras cylindraceum (heteromorph ammonite) implications for Campanian/Maastrichtian boundary definition. Geological Quarterly, 59, 843 848. IF = 0.858; 5yIF = 0.918; cytowania - 3 W pracy przedyskutowano znaczenie fragmentarycznie zachowanego amonita Diplomoceras cylindraceum, znalezionego w osadach środkowego kampanu Roztocza (Polska SE), w kontekście wyznaczania granicy kampan/mastrycht. Diplomoceras cylindraceum był jednym z trzech amonitowych biomarkerów użytych do zdefiniowania granicy kampan/mastrycht (Odin, 2001). Nowe znalezisko, dobrze udokumentowane stratygraficznie współwystępującymi amonitami (poziom Didymoceras donezianum), inoceramami (poziom "Inoceramus" tenuilineatus) oraz otwornicami, reprezentuje najwcześniejsze dobrze datowane wystąpienie tego gatunku w skali światowej. Jego pierwsze wystąpienie jest zatem dużo starsze aniżeli dolna granica mastrychtu w profilu stratotypowym w Tercis les Bains (Landes, Francja) i nie może służyć do definiowania tej granicy. Jestem autorem koncepcji pracy i wniosków dotyczących kwestii wyznaczania granicy kampan/mastrycht w kontekście nowych danych amonitowych. Napisałem tekst i stworzyłem osnowę graficzną. Mój wkład oceniam na 75%. 10. Walaszczyk, I. and Remin, Z. 2015. Kreda obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. W: Ekstensja i Inwersja Powaryscyjskich Basenów Sedymentacyjnych. W Stanisław Skompski i Włodzimierz Mizerski [redaktorzy]. LXXXVI Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 41 50. IF brak; cytowania - x W oparciu o nowe dane i reinterpretację dostępnej faktografii wykazano, że żadna z dotychczasowych interpretacji nie tłumaczy w sposób całościowy ewolucji paleotektonicznej świętokrzyskiego odcinka bruzdy duńsko polskiej oraz Polski południowo-wschodniej. Obecność turońskich wapieni janikowskich (rów Tarłowa) oraz deltowych osadów środkowego kampanu na obszarze Roztocza (Polska SE) wskazują na istnienie w tym czasie podniesionego obszaru na S/SW od obszaru dzisiejszego NE obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Najważniejszym wnioskiem płynącym z pracy jest to, że już, od turonu, obszar dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, pozbawiony utworów kredowych, nie stanowił, ani strukturalnie ani paleogeograficznie, homogenicznego fragmentu bruzdy duńsko-polskiej. Już w środkowym-późnym turonie północnowschodnia część tego obszaru była wyniesiona. 12
Wspólnie ustaliliśmy koncepcję pracy. Jestem autorem wybranych fragmentów tekstu oraz osnowy graficznej artykułu. Byłem odpowiedzialny za całościową weryfikację tekstu. Mój wkład oceniam na 40%. 11. Walaszczyk, I., Dubicka, Z., Olszewska-Nejbert, D., and Remin, Z. 2016. Integrated biostratigraphy of the Santonian through Maastrichtian (Upper Cretaceous) of extra-carpathian Poland. Acta Geologica Polonica, 66, 313 350. IF (najbliższy z 2015) = 0.981; 5yIF = 1.377; cytowania - 1 Praca podsumowuje aktualny stan wiedzy i rozpoznanie bio- i chronostratygraficzne interwału santon mastrycht (górna kreda) w Polsce pozakarpackiej. Połączyliśmy i zintegrowaliśmy rezultaty dla pięciu grup paleontologicznych: otwornice bentoniczne, amonity, belemnity, inoceramy oraz jeżowce, jako zasadnicze dla rozpoznania stratygrafii badanego interwału. Podsumowanie opiera się na badaniach w wybranych obszarach Polski i Ukrainy. Wszystkie granice pięter i podpięter, zarówno te zdefiniowane jak i rozumiane nieformalnie, mogą być precyzyjnie umiejscowione w oparciu o badane grupy skamieniałości: spąg santonu definiowany jest pierwszym pojawienie się inocerama Cladoceramus undulatoplicatus; spąg kampanu definiuje ostatnie wystąpienie krynoida Marsupites testudinarius i mniej lub bardziej zasięg otwornicy Stensioeina pommerana; spąg mastrychtu leży tuż poniżej pierwszego pojawienia się inocerama Endocostea typica oraz zdaje się odpowiadać pierwszemu wystąpieniu belemnita Belemnella vistulensis. Jestem autorem dwóch z pięciu rozdziałów - stratygrafia i zonacja w oparciu o amonity i belemnity. Na bieżąco konsultowałem ostateczny zakres pracy. Mój wkład oceniam na 20%. 2) zapis belemnitowy na granicy kredy i paleogenu (Europa, Ameryka N) 12. Landman N., Remin Z., Garb M. and Chamberlain J.jr. 2013. Cephalopods from the Badlands National Park area, South Dakota: Reassessment of the position of the Cretaceous/Paleogene boundary. Cretaceous Research, 42, 1 27. IF = 2.390; 5yIF = 2.318; cytowania 2 Artykuł prezentuje ponowną ocenę pozycji granicy kreda/paleogen w formacji Fox Hills na obszarze Parku Narodowego Badlands (Południowa Dakota, USA), która dotychczas lokowana była w charakterystycznej warstwie zwanej Disrupted Zone. Zespół amonitów pochodzących z interwału poniżej Disrupted Zone sugeruje, iż najlepiej koreluję się on z górną częścią poziomu Hoploscaphites nicolletii w jej typowym obszarze występowania w obrębie formacji Fox Hills. Dodatkowo, okazało się, że zespół cyst dinoflagellata jest również zgodny z danymi amonitowymi i wskazuje na środkowy górny mastrycht. Belemnity, podobnie jak amonity, również występują poniżej warstwy Disrupted Zone jako izolowane rostra lub będąc włączone w konkrecje wraz ze szczątkami amonitów. Belemnity zostały zaliczone do dwóch gatunków, Belemnitella bulbosa Meek and Hayden oraz nowo opisanego gatunku B. badlandsensis charakteryzującego się nietypowo wysokim kątem szczelinowym. Kontakt pomiędzy formacjami Pierre Shale and Fox Hills oraz charakterystyka facjalna w różnych stanowiskach Zachodniego Interioru USA odzwierciedlają ostatnie etapy wycofywania się morza z tego obszaru w późnym mastrychcie. Z głównym autorem dyskutowałem ogólną koncepcję pracy, uczestniczyłem w pracach terenowych na obszarze Badlands National Park, USA gdzie byłem współodpowiedzialny za pobór prób, zbiory materiału amonitowego oraz belemnitowego i jego późniejsze opracowanie. Byłem odpowiedzialny za przygotowanie części belemnitowej pracy (taksonomia, analizy statystyczne etc.). Mój udział oceniam na 25%. 13
13. Keutgen, N, Remin, Z. and Jagt, J. 2017. The late Maastrichtian Belemnella kazimiroviensis group (Cephalopoda, Coleoidea) in the Middle Vistula valley (Poland) and the Maastricht area (The Netherlands, Belgium) taxonomy and paleobiological implications. Palaeontologia Electronica, XXX [zaakceptowane; w druku]. IF (najbliższy 2015) = 1.234; 5yIF = 1.667; cytowania - x W pracy przedstawiono stadium belemnitów z grupy Belemnella kazimiroviensis z najpóźniejszego mastrychtu Nasiłowa z profilu doliny środkowej Wisły (Polska centralna), SE Holandii i NE Belgii. Populacje te porównano z materiałem z Danii, wybranych obszarów południowej i centalnej Rosji i centralnej Azji. W obrębie analizowanego materiału wyróżniono dwa gatunki: Belemnella (Neobelemnella) kazimiroviensis (Skołozdrówna 1932) i Belemnella (Neobelemnella) skolozdrownae (Kongiel 1962). Wykazano, że populacje przedstawicieli grupy kazimiroviensis z Nasiłowa i Mastrychtu były zdominowane przez osobniki relatywnie małe, co może sugerować, że znaczna część ich populacji albo nie osiągała wieku reprodukcyjnego, albo zmieniała środowisko w trakcie cyklu życiowego. Jestem autorem korespondencyjnym artykułu. W różnym stopniu brałem udział w napisaniu większości rozdziałów lub/i ich weryfikacji. Jestem autorem ostatecznej wersji większości figur. Mój wkład oceniam na 33%. 3) badania eksperymentalne 14. Remin Z., Dubicka Z., Kozłowska A. and Kuchta B. 2012. New method of rock disintegration and forams extraction with use of liquid nitrogen [LN2]. Do the conventional methods lead to biased paleoecological and paleoenviromental interpretations? Marine Micropaleontology, 86-87, 11 14. IF = 1.925; 5yIF = 2.713; cytowania 9 W artykule proponujemy niezwykle szybką, wydajną, prostą i czystą metodę dezintegracji skały oraz ekstrakcji mikroskamieniałości, z różnie zlityfikowanych skał, przy zastosowaniu ciekłego azotu [LN2]. Proponowana metoda znacząco skraca czas potrzebny do dezintegracji skały; z dni (czasem nawet tygodni) do zaledwie minut/godzin. Co ważne, zastosowana metoda jest bezpieczna dla otwornic/innych mikroskamieniałości i nie wymaga w specjalistycznych laboratoriów chemicznych. W eksperymencie, LN2 został użyty do dezintegracji skały połączonej z jednoczesną ekstrakcją mikroskamieniałoći. Metoda pozwala na uzyskanie frakcji mniejszej niż w przypadku użycia soli glauberskiej. Pozwala to na pozyskanie większej ilości mniejszych otwornic planktonicznych i bentonicznych. Skutkuje to bardzo wyraźnymi zmianami zespołów otwornic rozumianych jako stosunek P/B prowadząc do całkowicie nowych wniosków. Zaprezentowano również porównanie wynikowe metod LN2 oraz soli glauberskiej wskazujące, że stosunki otwornic planktonicznych do bentonicznych mogą przyjmować nawet wartości przeciwne! Metoda została opatentowana patrz wykaz publikacji. Zaprojektowałem badania eksperymentalne, skompletowałem zespół do ich wykonania i weryfikacji. Badania eksperymentalne prowadzone były pod moim nadzorem: Zosia Dubicka weryfikowała stan zachowania otwornic; Agata Kozłowska i Basia Kuchta wykonywały prace laboratoryjne. Napisałem tekst i stworzyłem osnowę graficzną. Mój udział oceniam na 80%. 15. Remin Z., Krogulec T., Drela T. and Surowski M. 2014. The recognition of hailstone impressions in clay-rich sediment: experimental results and relation to the Neoproterozoic case. Journal of Sedimentary Research, 84, 543 551. IF = 1.786; 5yIF = 2.896; cytowania 1 W pracy zilustrowano i pokazano podstawowe różnice między śladami zostawianymi przez spadające krople deszczu, a grad, opierając się na badaniach eksperymentalnych. Zasadnicza różnica, która bezsprzecznie rozróżnia te dwa typy śladów uderzeniowych jest taka, że raindropsy zawsze są częścią sfery (nawet po kompakcji). Przeciwnie, ślady po uderzeniach gradu nigdy nie przyjmują takiego kształtu, 14
będąc mniej lub bardziej lejkowate i zakończone strukturą sutkową, która zwykle odzwierciedla oryginalny kształt gradziny. W pracy przedyskutowaliśmy przyczyny prawie całkowitego braku odcisków gradu w zapisie kopalnym, wskazując jednak, że ich potencjał fosylizacyjny zdaje być się znacznie większy niż raindropsów, które z kolei znane są z różnych typów skał o bardzo różnym wieku. Powstawanie gradu wymaga specyficznych warunków atmosferycznych, podobnych do dzisiejszych, a gradobicia ograniczone są głównie do wybranych regionów w średnich szerokości geograficznych, wzdłuż łańcuchów górskich i są praktycznie nieznane z obszarów równikowych i polarnych. Dlatego obecność odcisków gradu może mieć bardzo dużą wartość interpretacyjną dotykającą fundamentalnych pytań o dynamikę prekambryjskiej atmosfery jak również aspektów paleogeograficznych. Z tego względu prezentowane w pracy odciski gradu w osadach sebkhi z granicznego interwału neoproterozoik/kambr z zachodniej Afryki (Mauretania) mają bardzo duże znaczenie poznawcze. Obecność sebkhi w okolicach 70 stopnia szerokości południowej (tam znajdowała się Mauretania) z jednej strony oraz obecność gradu, daleko poza obszarem jego typowego występowania z drugiej, sugeruje znacząco różny rozkład stref klimatycznych oraz inną cyrkulację atmosferyczną. Zaprojektowałem badania eksperymentalne, skompletowałem zespół do ich wykonania i weryfikacji. Badania eksperymentalne prowadzone były pod moim bezpośrednim nadzorem. Napisałem tekst i stworzyłem osnowę graficzną. Mój udział oceniam na 80%. 4) zapis ichnologiczny (głównie kręgowców) w osadach kontynentalnych triasu i wczesnej jury 16. Niedźwiedzki G, Kin A., Remin Z. and Małkiewicz M. 2007. Środkowotriasowa ichnofauna kręgowców z "warstw z Krynek" w Górach Świętokrzyskich wstępny przegląd. [Middle Triassic vertebrate ichnofauna from the "Krynki Beds" in the Holy Cross Mountains preliminary review]. Przegląd Geologiczny, 55, 870 879. IF brak; cytowania 2 Mój udział oceniam na 15%. 17. Niedźwiedzki G. and Remin Z. 2008. Tropy wielkich teropodów z osadów górnego pliensbachu Gór Świętokrzyskich. [Gigantic theropod dinosaur footprints from the Upper Pliensbachian of the Holy Cross Mountains, Poland]. Przegląd Geologiczny, 56, 823 825. IF brak; cytowania - 3 Mój udział oceniam na 30%. 18. Niedźwiedzki G., Remin Z., Roszkowska J. and Meissner U. 2009. Nowe znaleziska tropów dinozaurów z osadów liasowych Gór Świętokrzyskich. [New finds of dinosaur tracks in the Liassic strata of the Holy Cross Mountains]. Przegląd Geologiczny, 57, 252 262. IF brak; cytowania - 1 Mój udział oceniam na 20%. 15
Literatura cytowana Christensen, W.K. 1997. Palaeobiogeography and migration in the Late Cretaceous belemnite family Belemnitellidae. Acta Palaeontologica Polonica, 42, 457 495. Dubicka, Z. Peryt, D. and Szuszkiewicz, M. 2014. Foraminiferal evidence for paleogeographic and paleoenvironmental changes across the Coniacian Santonian boundary in western Ukraine. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 401, 43 56. Hakenberg, M. and Świdrowska, J. 1998. Evolution of the Holly Cross segment of the Mid-Polish Trough during the Cretaceous. Geological Quarterly, 42, 239 262. Hancock, J.M., 1991. Ammonite time scales for the Cretaceous System. Cretaceous Research, 12, 259 291. Jarvis, I., Gale, A., Jenkyns, H.C. and Pearce, M.A. 2006. Secular variation in Late Cretaceous carbon isotopes: a new δ 13 C carbonate reference curve for the Cenomanian Campanian (92.6 70.6 Ma). Geological Magazine, 143, 561 608. Jaskowiak-Schoeneichowa, M. and Krassowska, A. 1988. Paleomiąższości, litofacje i paleotektonika epikontynentalnej kredy górnej w Polsce. Kwartalnik Geologiczny, 32, 177 198. Jenkyns, H.C., Gale, A.S. and Corfield, R.M. 1994. Carbon- and oxygen-isotope stratigraphy of the English Chalk and Italian Scaglia and its palaeoclimatic siginificance. Geological Magazine, 131, 1 34. Kamieński, M. 1925. Przyczynek do zanjomości kredy żurawieńskiej. Kosmos, 50, 1408 1425. Kauffman, E.G., 1973. Cretaceous Bivalvia. In: A. Hallam (Ed.), Atlas of Palaeobiogeography. Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam, pp. 353 383. Kaplan, U. and Kennedy, W.J. 2000. Santonian ammonite stratigraphy of the Münster Basin, NW Germany. Acta Geologica Polonica, 50, 99 119. Kennedy, W.J. and Cobban, W.A. 1976. Aspects of ammonite biology, biogeography, and biostratigraphy. Special Papers in Palaeontology, 17, 1 94. Kennedy, W.J. and Kaplan, U. 2000. Ammonitenfaunen des hohen Oberconiac und Santon in Westfalen. Geologie und Paläontologie in Westfalen, 57, 1 131. Kennedy, W.J., Bilotte, M. and Melchior, P. 1995. Ammonite faunas, biostratigraphy and sequence stratigraphy of the Coniacian-Santonian of the Corbières (NW Pyrenees). Bulletin des Centres de Recherches Exploration-Production elf Aquitaine, 19, 377 499. Krzywiec P. 2000. O mechanizmach inwersji bruzdy środkowopolskiej wyniki interpretacji danych sejsmicznych. Biuletyn Polskiego Instytutu Geologicznego, 393, 135 166. Krzywiec P., Gutowski J., Walaszczyk I., Wróbel G. and Wybraniec S. 2009. Tectonostratigraphic model of the Late Cretaceous inversion along the Nowe Miasto-Zawichost Fault Zone, SE Mid-Polish Trough. Geological Quarterly, 53, 27 48. Kutek, J. and Głazek, J. 1972. The Holy Cross area, central Poland, in the Alpine cycle. Acta Geologica Polonica, 22, 603 653. Lamolda, M.A. and Paul, C.R.C. 2007. Carbon and oxygen stable isotopes across the Coniacian/Santonian boundary at Olazagutia, northern Spain. Cretaceous Research, 28, 37 45. Lamolda, M.A., Paul, C.R.C., Peryt, D. and Pons, J.M. 2014. The Global Boundary Stratotype and Section Point (GSSP) for the Base of the Santonian Stage,"Cantera de Margas", Olazagutia, Northern Spain. Episodes, 37, 2 13. Lommerzheim, A.J. 1995. Stratigraphie und Ammonitenfaunen des Santons und Campans im Münsterländer Becken (NW-Deutschland). Geologie und Paläontologie in Westfalen, 40, 1 97. 16