Scenariusz Scenariusz wykonano na zamówienie Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin przy dofinansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie
Jestem odpowiedzialnym właścicielem i opiekunem zwierząt (gimnazjum) Cel: kształtowanie odpowiedzialnej i życzliwej postawy wobec zwierząt, stosowanie prawa mówiącego o postępowaniu ze zwierzętami. Uczniowie odpowiedzialnie traktują obowiązki i wykazują się postawą szacunku dla wszystkich zwierząt; omawiają podstawowe przepisy regulujące prowadzenie hodowli, posiadania psa rasy uważanej za agresywną; wyjaśniają konieczność posiadania przez właściciela zezwolenia na prowadzenie hodowli lub utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców; znają zapisy dotyczące niektórych gatunków zwierząt egzotycznych zagrożonych wyginięciem i podlegających ograniczeniom w handlu na podstawie Konwencji Waszyngtońskiej i przepisów Prawa Unii Europejskiej (CITES); wyjaśniają przyczyny bezdomności zwierząt oraz okrucieństwa wobec nich, potrafią we właściwy sposób reagować w takich sytuacjach; wskazują sterylizację jako metodę zapobiegania bezdomności zwierząt; wskazują instytucje i zapisy regulujące opiekę nad zwierzętami. Scenariusz może być realizowany w formie warsztatów lub włączony do edukacji, np. realizowany w ramach godzin wychowawczych czy biologii. Zadania w scenariuszu mogą być realizowane we fragmentach, także jako odrębne działania, np. w ramach akcji poświęconej ochronie zwierząt. 2 2
Faza wstępna zajęć Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody Czynności wstępne 1. Nauczyciel: Bez względu na to, czy posiadamy zwierzę czy spotykamy je na ulicy pamiętajmy, o tym że Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę (ustawa o ochronie zwierząt). Uczniowie wskazują obowiązki ludzi wobec zwierząt oraz prawa zwierząt. Praca zbiorowa Fragment ustawy o ochronie zwierząt obraz na prezentacji Załącznik 1 tabela Pogadanka wstępna, zapis w tabeli informacji podanych w czasie rozmowy W tabeli na tablicy (lub w prezentacji) wpisujemy informacje, które pozyskujemy w trakcie pogadanki. Jakie obowiązki wobec zwierząt ma człowiek? Jakie prawa mają zwierzęta? W jaki sposób staramy się poprawić los zwierząt? Czy w tej dziedzinie następują zmiany, czy są to zmiany korzystne dla zwierząt? 3 3
Komentarz do zadania: Obowiązki ludzi wobec zwierząt to np. szacunek do nich, ograniczanie ich cierpień, nie sprawianie im bólu, otaczanie opieką, także weterynaryjną, nie niszczenie ich środowisk życia; a wobec zwierząt, które żyją w naszym otoczeniu to także pomoc w trudnych okresach ich życia, reagowanie na ich krzywdę. Prawa zwierząt to np. prawo do życia, prawo do szacunku, do przebywania w otoczeniu dla nich sprzyjającym, prawo do ochrony przed cierpieniem, prawo do poruszania się na wolnej przestrzeni, prawo do zabawy. Problem z właściwym traktowaniem zwierząt jest podejmowany przez liczne i bardzo różnorodne organizacje na świecie. Zajmują się one zwierzętami dzikimi, ochroną ginących gatunków, ale także zwierzętami, które wykorzystuje człowiek w różnych dziedzinach swojego życia. Dzięki zasługom ludzi z tych organizacji oraz niezrzeszonych, wrażliwych osób, dostrzegających okrucieństwa i bezduszny stosunek do zwierząt, toczy się na świecie wiele akcji, cyklicznych działań, by chronić istoty żyjące. W działaniach tych podejmuje się trudne tematy, np. połowy wielorybów, ubój zwierząt lub ich niewłaściwe przetrzymywanie. Prawo polskie chroni zwierzęta, przewiduje także dotkliwe kary dla tych, którzy są wobec nich okrutni. Do nas wszystkich należy zdobywanie wiedzy i reagowanie w sytuacjach, gdy zwierzę potrzebuje pomocy. Zadanie ma na celu uświadomienie uczniom, że zwierzę zawsze, w każdej sytuacji ma prawo do ochrony i szacunku oraz zmniejszania cierpień, na które może być narażone. 4 4
Faza główna zajęć Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody 1. Praca w grupie: Sytuacja zwierząt w mieście, takim jak Lublin, zależy od wielu czynników, w tym od nas ludzi, mieszkańców miasta. Mimo wielu działań i pracy edukacyjnej jest jeszcze wiele do zrobienia. Dokonajcie analizy zachowania ludzi w stosunku do przebywających w mieście zwierząt, wskażcie przyczyny nieprawidłowości i wyciągnijcie odpowiednie wnioski. Prezentacja pracy grup, omówienie i odczytanie wniosków. Uczniowie odpowiedzialnie traktują obowiązki wobec zwierząt i wykazują się postawą szacunku dla wszystkich zwierząt. Praca w grupach Załącznik 2: Plansza do metaplanu Metaplan - grupy mogą wykonać pełną analizę lub możemy wskazać grupy, które dokonają opisu: jak jest? i grupy, które pomyślą nad tym: jak ma być? Zestawienie analiz obu grup jest bardzo ciekawe i pozwala wyciągać wnioski oraz zastanawiać się, co można zrobić, by poprawić stan rzeczy. Komentarz do zadania: W czasie realizacji tego zadania uczniowie powinni dokonać analizy sytuacji zwierząt w mieście. Podkreślone powinny być zjawiska takie jak brak zainteresowania losem zwierząt wolno żyjących i bezdomnych, niewłaściwy sposób pomagania zwierzętom, złe traktowanie, niechęć wielu ludzi, konflikty i próby okrutnego ograniczenia życia niechcianych zwierząt. Jak chcemy, aby było: zwierzęta są otoczone pełną opieką, znajdują opiekę w instytucjach, ludzie interesują się ich losem, dbają o bezdomne zwierzęta, chętnie wspierają akcje na ich rzecz, szczepią, leczą i są życzliwi, dostrzegają znaczenie kontaktów ze zwierzętami oraz ich udział w życiu ludzi. Zwierzęta są sterylizowane i czipowane, by ograniczać zjawisko bezdomności i porzucania. Dlaczego nie jest tak, jak być powinno: Ludzie są mało empatyczni, niewrażliwi, nie chcą ponosić kosztów, lekceważą inne istoty żywe, nie znają i nie przestrzegają prawa w zakresie ochrony zwierząt, nieodpowiedzialnie podejmują decyzje o posiadaniu zwierząt i łatwo z nich rezygnują. Ważne jest, by wnioski dotykały zagadnień edukacji, odpowiedzialności, świadomości oraz znajomości prawa. 5 5
2. Nauczyciel wprowadza w istotę zadania: Prawo naszego kraju chroni zwierzęta. Wymaga od nas szacunku dla nich oraz zapewnienia im stosownej opieki. Niektóre zwierzęta są pod szczególnym nadzorem prawa. Posiadanie takich zwierząt wymaga często znajomości przepisów i stosowania ich pod groźbą sankcji kar dla ich właścicieli. Teksty mówią właśnie o takich zwierzętach. Praca w grupach: Grupa jest ekspertem w dziedzinie zwierząt, które są pod nadzorem polskiego prawa. Przygotujcie więc informacje o tym, jakie obowiązki ma właściciel takich zwierząt. I grupa to eksperci od psów ras uważanych za agresywne; II grupa to eksperci od chartów i ich mieszańców; III grupa to eksperci od zwierząt egzotycznych, rzadkich i chronionych Po dyskusji grupowej następuje omówienie prawa dotyczącego wymienionych grup zwierząt. Po prezentacji każda grupa zadaje pytania innym tak, by przekonać się, czy treści, o których mówiła, zostały prawidłowo zrozumiane. Uczniowie omawiają podstawowe przepisy regulujące prowadzenie hodowli, posiadania psa rasy uważanej za agresywną; wyjaśniają konieczność posiadania przez właściciela zezwolenia na prowadzenie hodowli lub utrzymywania chartów rasowych lub ich mieszańców; znają zapisy dotyczące niektórych gatunków zwierząt egzotycznych zagrożonych wyginięciem i podlegających ograniczeniom w handlu na podstawie Konwencji Waszyngtońskiej i przepisów Prawa Unii Europejskiej (CITES) - konieczność zgłoszenia przez właściciela posiadanych zwierząt do rejestru. Praca w grupach eksperckich Załącznik 3: Teksty znajdujące się na stronie Urzędu Miasta Lublin Wydział Ochrony Środowiska, flamastry, duże arkusze papieru - zamiast arkuszy papieru mogą być teksty, o których mowa powyżej, wydrukowane na dużym formacie, plansza - rasy psów zdjęcia psów ras uważanych za agresywne oraz chartów, zwierzęta znajdujące się na liście CITES. Psy ras uważanych za agresywne: 1) amerykański pit bull terrier, 2) pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin), 3) buldog amerykański, 4) dog argentyński, 5) pies kanaryjski (Perro de Presa Canario), 6) tosa inu, 7) rottweiler, 8) akbash dog, 9) anatolian karabash, 10) moskiewski stróżujący, 11) owczarek kaukaski. Fragment metody JIGSAW grupy eksperckie, analiza tekstu praca z tekstem 6 6
Komentarz do zadania: Prawo mówi o szacunku i opiece należnej wszystkim zwierzętom. Trzeba je traktować tak, jak istoty odczuwające różnorodne emocje. Prawo nakłada także szczególne obowiązki w przypadku psów ras uważanych za agresywne (z powodu zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi), psów rasy chart oraz mieszańców tej rasy (z powodu szczególnych potrzeb tej rasy) oraz zwierząt podlegających ochronie na podstawie Konwencji Waszyngtońskiej i przepisów Prawa Unii Europejskiej (CITES). Zadanie to przygotowuje uczniów do ewentualnych decyzji o posiadaniu zwierząt i kształtuje znajomość prawa w tym zakresie. Przy okazji tego zadania można podkreślić, że nie wszystkie duże psy są uważane za agresywne i są na liście ras, których posiadanie jest pod specjalnym nadzorem prawnym. Warto zwrócić uwagę uczniom na to, że wiele zwierząt pochodzi z hodowli prowadzonych w sposób niewłaściwy. Zwierzęta są przetrzymywane w bardzo złych warunkach, traktowane przedmiotowo dotyczy to szczególnie suk, które są zbyt często matkami, są źle odżywiane i nie mają odpowiedniej opieki weterynaryjnej. Kupowanie zwierząt z takiej hodowli jest nieetyczne i sankcjonuje jej istnienie. Ludzie, którzy chcą mieć psa/kota, a nie zależy im, by było to zwierzę rasowe, powinni zwrócić się do schroniska. Instytucja ta prowadzi akcje, w których przygotowuje bezdomne zwierzęta do adopcji. NIE KUPUJ! ADOPTUJ! To jest hasło, które przyświeca działalności Schroniska w Lublinie. Takie postępowanie ograniczy nielegalne hodowle i zmniejszy bezdomność zwierząt. 7 7
3. Nauczyciel: Posiadanie zwierzęcia to bardzo odpowiedzialna decyzja związana z charakterem, stanem zdrowia, obyczajami i możliwościami jego właściciela. Pamiętajmy, że biorąc psa, kota czy jaszczurkę do naszego domu, jesteśmy zobowiązani do stałej, wieloletniej opieki nad naszym pupilem. Nie wszyscy właściwie spełniają ten obowiązek. Jakie są przyczyny pozostawienia zwierzęcia bez właściwej opieki lub jego porzucenia? Nauczyciel zapisuje informacje o przyczynach bezdomności na tablicy. Uczniowie podchodzą do tablicy i przy tych zapisach, które według nich są najczęstszą przyczyną bezdomności zwierząt, stawiają znak +(każdy uczeń wybiera np. jedną ważną przyczynę). Uczniowie wyjaśniają przyczyny bezdomności zwierząt oraz okrucieństwa wobec nich, potrafią we właściwy sposób reagować w takich sytuacjach. Praca indywidualna i zbiorowa Załącznik 4 Grafika logo schroniska w Lublinie: http://www.schronisko-zwierzaki. lublin.pl/ Plansza znak graficzny schroniska, informacje o tym, co robi schronisko dla zwierząt bezdomnych i jak zawiadomić o bezdomności zwierząt. Burza mózgów, ustalenie kolejności, znaczenia, rangi która z przyczyn bezdomności zwierząt jest najczęstsza, obserwacja/pokaz filmu, pogadanka. W każdym środowisku uczniowie mają inne doświadczenia związane z postępowaniem ludzi wobec zwierząt, dlatego też inne będą informacje. Warto porozmawiać o tym, jak można zmniejszyć ilość zachowań niewłaściwych, np. uczulać ludzi, by zwierzę nigdy nie było prezentem, by ludzie, którzy nie mają dostatecznych środków na późniejszą opiekę, nie nabywali zwierząt itp. Papier, flamastry (może być tablica i kreda) Co dzieje się z bezdomnymi zwierzętami w naszym mieście? 8 8
Jakie są konsekwencje dla ludzi, którzy porzucają zwierzęta, traktują je źle lub postępują wobec nich w okrutny sposób? Uczniowie wysłuchują wywiadu z pracownikiem schroniska, który mówi o problemie bezdomności oraz możliwościach adopcji zwierząt. Komentarz do zadania: Zadanie pozwala uczniom na refleksje nad postępowaniem ludzi wobec zwierząt oraz uczy odpowiedzialności w stosunku do nich. Trzeba pamiętać, że opiekun zobowiązany jest do utrzymywania zwierzęcia przez całe jego życie, musi zapewnić mu odpowiednie warunki i pomoc w przypadku chorób. Szczególnie ważne jest, by zwierzęta, które przebywają z ludźmi w celach gospodarskich także były szanowane. Przykrym przykładem są psy łańcuchowe. Gospodarz-właściciel psa musi stosować zasady łańcuch nie może być krótszy niż 3metry, a zwierzę może na nim przebywać najwyżej 12 godzin w ciągu doby. Obowiązki wobec psów wyczerpująco omawia artykuł na stronie Urzędu Miasta Lublin http://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/ochrona-zwierzat/mam-psa/obowiazki-wlasciciela-psa Uczniowie powinni wiedzieć, jak interweniować w przypadku nieprawidłowości lub okrucieństwa wobec zwierząt oraz poznać konsekwencje prawne za złe ich traktowanie. 9 9
4. Nauczyciel: Opisz sytuację zwierząt pokazanych na zdjęciach. Jakiego pouczenia udzielisz opiekunowi zwierzęcia w pokazanych na zdjęciu sytuacjach odegraj scenkę z właścicielem pokazanego na zdjęciu psa/ kota. Uczniowie prowadzą obserwacje zwierząt, są wrażliwi na sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu zwierząt. Praca Załącznik 5 zbiorowa, indywidualna Drama Komentarz do zadania: W zadaniu trzeba zwrócić uwagę na przypadki niewłaściwego i okrutnego zachowania wobec zwierząt. Zdjęcia dotyczą psów i kotów, ale problem jest szerszy pozostawianie rybek bez właściwej opieki, niewłaściwe prowadzenie hodowli gadów, zaniedbywanie drobnych ssaków, np. chomików. Zdjęcia pokazują typowe sytuacje, gdzie zwierzę jest krzywdzone głodzone lub przekarmiane, uwięzione lub pozostawione bez opieki. Uczniowie próbują wyrazić swoje zdanie, udzielając właściwej informacji właścicielom pokazanych zwierząt, np. nie wolno zostawiać psa przed sklepem, gdyż jest zaniepokojony. Bez kagańca, w stresie pies może wykazać agresywna postawę. Nie trzeba brać psa wtedy, gdy właściciel planuje długie zakupy. 1010
Faza podsumowująca zajęcia Lp. Zadania wykonywane przez uczniów Cel zadania Formy Środki Metody 1. Nauczyciel prowadzi pogadankę podsumowującą: Jakie zapisy prawne dotyczą zwierząt? Czy wszystkie rasy psów można posiadać bez zgody i zgłoszenia do odpowiednich organów? Jakie zwierzęta znajdują się na liście CITES? Uczniowie znają przepisy prawa o ochronie zwierząt i ich właściwym traktowaniu Praca indywidualna Pogadanka z elementami quizu Komentarz do zadania: Pytania, które zadaje nauczyciel, powinny dotyczyć zagadnień poruszanych na zajęciach. Zadanie jest przygotowaniem do wykonania krzyżówki definiowania pojęć i nazw podanych w krzyżówce. Pytania mogą być zadawane także przez uczniów innym uczniom. 11 11
2. Nauczyciel: W krzyżówce podane są hasła, które trzeba zdefiniować określić ich znaczenie. Uczniowie znają zasady i prawa dotyczące tych, którzy posiadają zwierzęta lub chcą się nimi opiekować. Praca indywidualna Załącznik 6: krzyżówka Pogadanka wyjaśnianie haseł znajdujących się w krzyżówce Komentarz do zadania: W krzyżówce zapisane są hasła związane z omawianymi na zajęciach zagadnieniami. Uczniowie definiują je wskazując, dlaczego pojawiły się w krzyżówce, np.: zwierzęta istoty żywe, które zasługują na opiekę i troskę, jak mówi prawo polskie. 12 12
Załącznik 1 Obowiązki ludzi wobec zwierząt Prawa zwierząt 13 13
Załącznik 2 TEMAT JAK JEST? JAK BYĆ POWINNO? DLACZEGO NIE JEST TAK JAK BYĆ POWINNO? WNIOSKI 14 14
Załącznik 3 Wykaz ras psów uznawanych za agresywne: 1. amerykański pit bull terrier, 2. pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin), 3. buldog amerykański, 4. dog argentyński, 5. pies kanaryjski (Perro de Presa Canario), 6. tosa inu, 7. rottweiler, 8. akbash dog, 9. anatolian karabash, 10. moskiewski stróżujący, 11. owczarek kaukaski. (rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne) 15 15
Mój pies należy do rasy uznawanej za agresywną Wielu z nas sądzi, że wszystkie pitbulle, amstaffy i bulteriery spacerujące po ulicach Lublina są niebezpieczne, budzą w nas lęk lub respekt. Mamy obawy o bezpieczeństwo własne czy naszych dzieci, gdy kolejny groźnie wyglądający pies zamieszka w naszym sąsiedztwie. Oczekujemy, że jego właściciel musi posiadać zgodę na jego posiadanie. Musimy pamiętać, że prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznanej za agresywną wymaga posiadania zezwolenia na ich utrzymanie. Jednak lista ras uznanych za agresywne jest krótka i obejmuje 11 ras, a obowiązek uzyskania zgody na ich utrzymanie lub hodowlę dotyczy psów posiadających rodowód. Psy bez rodowodu traktowane są jako w typie danej rasy i ich ten obowiązek nie dotyczy. W świetle polskiego prawa należy traktować jako niebezpieczne dla ludzi i innych zwierząt następujące rasy psów: amerykański pit bull terrier; pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin); buldog amerykański; dog argentyński; pies kanaryjski (Perro de Presa Canario); tosa inu; rottweiler; akbash dog; anatolian karabash; moskiewski stróżujący; owczarek kaukaski. Będąc posiadaczem któregokolwiek z wyżej wymienionych rasowych psów masz obowiązek: posiadać zezwolenie na prowadzenie hodowli lub jego utrzymywanie wydane przez Prezydenta Miasta Lublin, o ile zwierzę jest przetrzymywane na terenie miasta Lublin, wyprowadzać go na uwięzi i z założonym kagańcem oraz być osobą pełnoletnią. Pamiętaj, że psy ras uznawanych za niebezpieczne i agresywne mogą być wyprowadzane tylko przez osoby pełnoletnie. Wniosek o wydanie zezwolenia na utrzymywanie psa rasy uznanej za agresywną jest dostępny na stronie Urzędu Miasta Lublin w zakładce Jak załatwić sprawę w urzędzie - Wydział Ochrony Środowiska - Pozostałe WOŚ. Źródło: http://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/ochrona-zwierzat/mam-psa/moj-pies-nalezy-do-rasy-uznawanej-za-agresywna/ 16 16
Mój pies to chart lub jego mieszaniec Mało kto wie, że charty, a także ich mieszańce, ze względu na swój silny instynkt gończy są uważane za psy wymagające szczególnych warunków utrzymywania i zgody na ich posiadanie lub prowadzenie hodowli. Zgodnie z polskim prawem, polowanie z chartami jest zabronione. Ze względu na fakt, iż Lublin jest miastem na prawach powiatu funkcję starosty pełni Prezydent Miasta i to do niego należy wystąpić o zezwolenie na utrzymywanie lub prowadzenie hodowli charta rasowego lub jego mieszańca (pies bez rodowodu). Będąc posiadaczem charta lub jego mieszańca masz obowiązek: posiadać zezwolenie na prowadzenie hodowli lub utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców wydane przez Prezydenta Miasta, zapewnić codzienny ruch odpowiedni do wieku i stanu fizjologicznego psa, wypełniać pozostałe obowiązki nałożone na właścicieli czworonogów opisane w zakładce Obowiązki właściciela psa. Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie hodowli lub utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców jest dostępny na stronie Urzędu Miasta Lublin w zakładce Jak załatwić sprawę w urzędzie - Wydział Ochrony Środowiska - Pozostałe WOŚ. Źródło: http://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/ochrona-zwierzat/mam-psa/moj-pies-to-chart-lub-jego-mieszaniec/ 17 17
Mam zwierzę egzotyczne Zwierzęta egzotyczne, np. węże, jaszczurki czy papugi, coraz częściej stają się towarzyszami naszego życia. Wzbudzają w nas podziw, respekt, intrygują swoją oryginalnością. Decydując się na takie zwierzę musimy pamiętać, że niektóre z gatunków zagrożone są wyginięciem i podlegają ograniczeniom w handlu na podstawie Konwencji Waszyngtońskiej i przepisów Prawa Unii Europejskiej (CITES). Jeżeli posiadasz albo planujesz wejść w posiadanie zwierzęcia, które jest umieszczone w wykazie dostępnym na stronie: http://checklist.cites.org/#/en, a do chwili obecnej nie zarejestrowałeś go w rejestrze prowadzonym przez Prezydenta Miasta Lublin, bezzwłocznie to zrób. Każdy posiadacz zwierzęcia egzotycznego (płaza, gada, ptaka lub ssaka) ma obowiązek zgłosić wejście w jego posiadanie, jak również jego utratę lub zgon. Pamiętaj, że masz obowiązek zabezpieczyć klatki, terraria itp., by Twoje zwierzę nie wydostało się na zewnątrz i nie narażało siebie i ludzi na niebezpieczeństwo czy stres. Wniosek o wpis do rejestru zwierząt należących do gatunków podlegających ograniczeniom na podstawie Konwencji Waszyngtońskiej i przepisów Prawa Unii Europejskiej jest dostępny na stronie Urzędu Miasta Lublin w zakładce: Jak załatwić sprawę w urzędzie - Wydział Ochrony Środowiska - Pozostałe WOŚ. Źródło: http://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/ochrona-zwierzat/mam-zwierze-egzotyczne/ 18 18
Załącznik 4: Grafika logo schroniska w Lublinie: http://www.schronisko-zwierzaki.lublin.pl/ 19 19
Załącznik 5 2020
Załącznik 6! 21 21