Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele, Jest mi niezmiernie miło powitać Państwa na VIII Międzynarodowej Konferencji Naukowo Szkoleniowej Nowe wyzwania w odniesieniu do ludzi u schyłku życia w opiece hospicyjnej i paliatywnej w dniach 29 listopada 1 grudnia 2012 r. Ból, cierpienie i kres życia dotyczący człowieka dorosłego i dziecka to zagadnienia wciąż bardzo aktualne. Wyrażam nadzieję, iż spotkanie w gronie uznanych specjalistów z zakresu opieki hospicyjnej i medycyny paliatywnej pozwoli na pogłębienie refleksji nad rolą lekarza, pielęgniarki, psychologa, socjologa, woluntariusza, ludzi kultury i sztuki, duchownych i etyków wobec trudnych problemów dzieci i dorosłych u kresu życia. Cierpienie Człowieka sięga wielu dziedzin naszego życia i jego tajemnicy, dlatego nasze spotkania integrują aspekty medyczne, psychosocjalne i duchowe opieki oraz łączą wszystkie osoby zainteresowane refleksją nad cierpieniem i udzielaniem wszechstronnej pomocy chorym i rodzinom. Witam w stolicy Dolnego Śląska. Liczę na Państwa aktywny udział w Konferencji, życząc owocnych obrad i udanych spotkań towarzyskich. Z wyrazami szacunku, dr n. med. Eleonora Mess z zespołem organizacyjnym Uniwersytetu Medycznego KORESPONDENCJA: Fundacja Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci al. Wiśniowa 36, 53-137 Wrocław tel.: +48 728 922 934 tel./fax.: +48 71 367 51 09 konferencja@hospicjum.wroc.pl www.konferencja.hospicjum.wroc.pl
TERMIN I MIEJSCE KONFERENCJI 29 listopada 2012 r. 1 grudnia 2012 r. Aula Papieskiego Wydziału Teologicznego, Plac Katedralny 1 CEL KONFERENCJI Wymiana doświadczeń naukowych i organizacyjnych uczestników Konferencji, w celu poprawienia, jakości życia chorych z zaawansowanymi schorzeniami oraz dyskusja nad stanem obecnym i perspektywami rozwoju opieki paliatywnej w Polsce. ORGANIZATORZY Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich Wybrzeże im. Ludwika Pasteura 1 50-367 Wrocław PARTNERZY Zakład Pielęgniarskiej Opieki Paliatywnej Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Uniwersytetu Medycznego ul. K. Bartla 5 51-618 Wrocław Fundacja Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci Al. Wiśniowa 36 53-137 Wrocław Katedra i Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego ul. Bujwida 44 50-345 Wrocław Fundacja Hospicyjna ul. Chodowieckiego 10 80-208 Gdańsk Fundacja Lubię Pomagać ul. Chodowieckiego 10 80-208 Gdańsk Fundacja Akademii Medycznej ul. Mikulicza Radeckiego 5 50-345 Wrocław emes Małgorzata Siebert ul. Włościańska 14 a 51-514 Wrocław 2
PATRONAT HONOROWY Lidia Geringer de Oedenberg Poseł do Parlamentu Europejskiego prof. dr hab. n. med. Alicja Chybicka Senator RP, Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Kierownik Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego Aleksander Marek Skorupa Wojewoda Dolnośląski Rafał Jurkowlaniec Marszałek Województwa Dolnośląskiego Rafał Dutkiewicz Prezydent Wrocławia Kardynał Stanisław Dziwisz Arcybiskup Metropolita Krakowski abp Marian Gołębiewski Metropolita Wrocławski abp Jeremiasz Prawosławny Arcybiskup Wrocławski i Szczeciński 3
bp Ryszard Bogusz Biskup Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego w Polsce prof. dr hab. n. med. Marek Ziętek Rektor Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. Marek Bojarski Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prof. AM dr hab. Krystian Kiełb Rektor Akademii Muzycznej prof. dr hab. Roman Kołacz Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego prof. dr hab. Juliusz Migasiewicz Rektor Akademii Wychowania Fizycznego prof. dr hab. inż. Tadeusz Więckowski Rektor Politechniki Wrocławskiej 4
prof. dr hab. n. med. Wojciech Witkiewicz Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego prof. dr hab. n. med. Marian Zembala Dyrektor Naczelny Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Przewodniczący Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia prof. dr hab. Andrzej Zoll Kierownik Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego dr n. med. Igor Chęciński Prezes Dolnośląskiej Rady Lekarskiej, Kierownik Zakładu Ratownictwa Medycznego Uniwersytetu Medycznego mgr Anna Kaptacz Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Opieki Paliatywnej Krzysztof Zanussi Dyrektor i Kierownik Artystyczny Studia Filmowego TOR, reżyser i scenarzysta PATRONAT MEDIALNY 5
KOMITET NAUKOWY Przewodniczące: dr hab. n. med. Bernarda Kazanowska, prof. nadzw. Katedra i Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego Członkowie: dr n. med. Eleonora Mess Zakład Pielęgniarskiej Opieki Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Alicja Chybicka Senator RP, Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Kierownik Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Andrzej Gładysz Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Marian Klinger Kierownik Katedry i Kliniki Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Jan Kornafel Kierownik Katedry Onkologii I Kliniki Onkologii Ginekologicznej Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Jerzy Leszek Katedra i Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Jacek Łuczak Prezes Zarządu Stowarzyszenia Rozwijania Opieki Paliatywnej w Krajach Europy Środkowo Wschodniej, Ordynator Hospicjum Palium w Poznaniu prof. dr hab. n. med. Mikołaj Majkowicz Kierownik Katedry Psychologii i Zakładu Badań nad Jakością Życia Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. n. med. Dariusz Patrzałek Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej Akademickiego Szpitala Klinicznego prof. dr hab. n. med. Ludwika Sadowska Wydział Nauk o Zdrowiu Katedra Fizjoterapii Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Andrzej Szuba Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Krystyna de Walden Gałuszko Prezes Polskiego Towarzystwa Psychoonkologicznego, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej, Katedra Prawa Karnego Materialnego i Wykonawczego oraz Psychiatrii Sądowej Uniwersytetu Gdańskiego, Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdańsku dr hab. n. med. Jerzy Heimrath, prof nadzw. Kierownik Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego 6
ks. dr hab. Jerzy Machnacz, prof. PWr., prof. PWT Dyrektor Studium Nauk Humanistycznych Politechniki Wrocławskiej dr hab. n. med. Małgorzata Krajnik Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej Collegium Medicum w Bydgoszczy dr hab. n. med. Wojciech Leppert Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dr n. med. Igor Chęciński Prezes Dolnośląskiej Rady Lekarskiej, Kierownik Zakładu Ratownictwa Medycznego Uniwersytetu Medycznego dr n. med. Aleksandra Ciałkowska Rysz Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny paliatywnej, Kierownik Pracowni Medycyny Paliatywnej Katedry Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi dr n. med. Tomasz Dzierżanowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSW w Warszawie, Stowarzyszenie Hospicjum Łódzkie w Łodzi dr n. med. Anna Jakrzewska Sawińska Prezes Wielkopolskiego Stowarzyszenia Wolontariuszy Opieki Paliatywnej Hospicjum Domowe dr n. med. Aleksandra Korzeniewska - Eksterowicz Kierownik Pracowni Pediatrycznej Opieki Paliatywnej, Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Fundacja Gajusz Hospicjum Domowe dla Dzieci Ziemi Łódzkiej ks. dr Piotr Krakowiak Krajowy Duszpasterz Hospicjów przy Konferencji Episkopatu Polski dr n. med. Lenka Machálková Wydział Nauk Zdrowotnych Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu dr n. med. Sylwester Mordarski II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego dr n. med. Iwona Pirogowicz Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego dr n. med. Łukasz Przysło Pracownia Pediatrycznej Opieki Paliatywnej Kliniki Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Hospicjum Domowe dla Dzieci Ziemi Łódzkiej, Klinika Neurologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi dr n. med. Krzysztof Szmyd Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego, Prezes Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci mec. Krzysztof Bramorski Radca prawny mgr Zdeňka Mikšová Wydział Nauk Zdrowotnych Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu 7
KOMITET ORGANIZACYJNY Przewodnicząca Wiceprzewodniczący dr n. med. Eleonora Mess Zakład Pielęgniarskiej Opieki Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego dr n. med. Krzysztof Szmyd Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego, Prezes Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci Sekretarz mgr inż. Agnieszka Więckiewicz Kierownik Biura Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci KONTAKT - BIURO ORGANIZATORA: Fundacja Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci Al. Wiśniowa 36 53-137 Wrocław sekretarz konferencji - Agnieszka Więckiewicz tel.: +48 728 922 934 faks: +48 71 367 51 09 konferencja@hospicjum.wroc.pl www.konferencja.hospicjum.wroc.pl OPŁATY Udział w konferencji: 150 zł, studenci - 30 zł Opłata obejmuje: - udział w sesjach plenarnych i warsztatowych, - przerwy kawowe, - lunch (w dniu 30.11.2012 r.), - materiały konferencyjne, - certyfikat uczestnictwa. Fakultatywnie: Dodatkowa opłata za uroczystą kolację koleżeńską w dniu 30.11.2012 r. - 140 zł Opłata za warsztaty ze stymulacji bazalnej 150 zł Termin zgłoszenia oraz uiszczenia opłaty za udział w konferencji: do 15.11.2012 r. UWAGA - W przypadku rezygnacji po 20 listopada 2012 r. organizator zastrzega sobie prawo do odmowy 8
zwrotu opłaty za udział w konferencji. Wpłaty prosimy dokonywać na konto: ING O/Reg. Opole: 71 1050 1504 1000 0090 9535 4339 (emes Małgorzata Siebert, ul. Włościańska 14 a, 51-514 Wrocław, NIP 895-114-73-85) z dopiskiem Konferencja paliatywna 2012 STRESZCZENIA Serdecznie zapraszamy Państwa do prezentacji własnych prac związanych z tematyką konferencji. Streszczenia prac należy zgłaszać wyłącznie w wersji elektronicznej do dnia 1 listopada 2012 r. na adres konferencja@hospicjum.wroc.pl, podając w tytule wiadomości informację streszczenie. Praca powinna zawierać nie więcej niż 2500 znaków. Nadesłane prace podlegać będą recenzji Komitetu Naukowego. Autorzy zostaną poinformowani o akceptacji prac do dnia 16 listopada 2012 r. Najciekawsze prace zostaną zakwalifikowane do wygłoszenia w czasie sesji plenarnych, pozostałe prace do prezentacji w sesji plakatowej. Zachęcamy również do przesyłania pełnych tekstów prac zgodnie z regulaminem czasopisma Onkologia Polska, dostępnym pod adresem: http://cornetis.pl/files/op_regulamin.pdf. Termin przesyłania pełnych prac upływa z dniem 10 listopada 2012 r. PUNKTY EDUKACYJNE Za udział w Konferencji uczestnik może otrzymać 17 punktów edukacyjnych. 9
WSTĘPNY PROGRAM KONFERENCJI 29 listopada 2012 r. (czwartek) 13:00 Msza Św. Katedra Św. Jana Chrzciciela, Pl. Katedralny, Wrocław 14:00 15:30 Otwarcie konferencji wystąpienia inauguracyjne 15:30 16:00 Przerwa kawowa 16:00 18:00 SESJA 1 Człowiek w obliczu cierpienia wyzwania dla opieki hospicyjno paliatywnej 30 listopada 2012 r. (piątek) 9:00 11:00 SESJA 2 Pediatryczna medycyna hospicyjno paliatywna 11:00 13:00 SESJA 3 Leczenie bólu i nowości w terapii hospicyjno - paliatywnej 13:00 14:30 LUNCH 14:30 16:30 SESJA 4 Leczenie objawowe w medycynie hospicyjno paliatywnej 16:30 17:00 Przerwa kawowa 17:00 18:30 cd. SESJA 4 Leczenie objawowe w medycynie hospicyjno paliatywnej 18:30 19:30 SESJA PLAKATOWA 1 grudnia 2012 r. (sobota) 9:00 11:00 SESJA 5 Jakość życia chorych w opiece paliatywno - hospicyjnej 11:00 11:30 Przerwa kawowa 11:30 13:00 SESJA 6 Dylematy filozoficzne, etyczne, prawne w opiece hospicyjno - paliatywnej 13:00 14:30 SESJA 7 Interdyscyplinarne problemy w opiece hospicyjno - paliatywnej 14:30 ZAKOŃCZENIE OBRAD 10
W czasie Konferencji wykłady wygłoszą: lek. Anna Adamczyk, Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy Wskazania i przeciwwskazania do włączenia leczenia interwencyjnego u chorego ze stwardnieniem bocznym zanikowym. dr hab. n. med. Zbigniew Bohdan, Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, Hospicjum im ks. E. Dutkiewicza w Gdańsku Dziecko ciężko chore - smutek dorosłych. dr hab. Igor Borkowski, prof. UWr., Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego Zakonny model umierania. Przykłady historyczne i współczesne. mec. Krzysztof Bramorski, radca prawny Prawne aspekty opieki hospicyjno-paliatywnej. o. dr Filip Buczyński, Przewodniczący Rady OFPOP, Założyciel i Prezes Lubelskiego Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia w Lublinie (temat w trakcie uzgodnień) dr Anna Maria Choińska, Katedra Fizjoterapii Samodzielna Pracownia Rehabilitacji Rozwojowej Uniwersytetu Medycznego Badania poziomu akceptacji eutanazji i aborcji u studentów wrocławskich uczelni wyższych w roku akademickim 2010/2011. dr n. med. Aleksandra Ciałkowska-Rysz, Konsultant Krajowy w dziedzinie medycyny paliatywnej, Kierownik Pracowni Medycyny Paliatywnej Katedry Onkologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierunki rozwoju w medycynie paliatywnej w Polsce. Leczenie bólu u chorych na nowotwory według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej dr n. med. Tomasz Dzierżanowski, Klinika Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSW w Warszawie, Stowarzyszenie Hospicjum Łódzkie w Łodzi Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego wywołane opioidami - nowe możliwości lecznicze. 11
prof. dr hab. n. med. Andrzej Gładysz, Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego Skutki zakażeń szpitalnych u ludzi u schyłku życia w ocenie biegłego. dr n. med. Anna Jakrzewska - Sawińska, Wiceprezes Wielkopolskiego Stowarzyszenia Wolontariuszy Opieki Paliatywnej "Hospicjum Domowe" prof. dr hab. n. med. Laura Wołowicka, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Analiza opieki holistycznej pacjentów z niewydolnością oddechową prowadzonych przez WSWOP Hospicjum Domowe w Poznaniu. mgr Anna Kaptacz, Prezes Stowarzyszenia Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej Rola pielęgniarki w leczeniu bólu i innych objawów w opiece paliatywnej. dr hab. n. med. Bernarda Kazanowska, prof. nadzw., Katedra i Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego (temat w trakcie uzgodnień) dr n. med. Aleksandra Korzeniewska - Eksterowicz, Kierownik Pracowni Pediatrycznej Opieki Paliatywnej Kliniki Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Fundacja Gajusz Hospicjum Domowe dla Dzieci Ziemi Łódzkiej Perinatalna opieka paliatywna - zadania, dotychczasowe doświadczenia i wyzwania. dr hab. n. med. Małgorzata Krajnik, Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej Collegium Medicum w Bydgoszczy Miejsce opioidów w leczeniu duszności. ks. dr Piotr Krakowiak, Krajowy Duszpasterz Hospicjów przy Konferencji Episkopatu Polski, Katedra Socjologii Edukacji i Pedagogiki Społecznej Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1) Od opieki paliatywno- hospicyjnej do opieki u kresu życia. Działania podejmowane w krajach UE. 2) Przewlekle chore dziecko w domu (razem z mgr Anną Janowicz). dr hab. n. med. Wojciech Leppert, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Ocena bólu u chorych na nowotwory. 12
prof. dr hab. n. med. Jerzy Leszek, Katedra i Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego Ekspresja bólu u chorych z otępieniem. prof. dr hab. n. med. Jacek Łuczak, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Rozwijania Opieki Paliatywnej w Krajach Europy Środkowo Wschodniej, Ordynator Hospicjum Palium w Poznaniu Czy potrafimy opiekować się umierającym chorym? dr Lenka Machálková, Wydział Nauk Zdrowotnych Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu Pojęcie podstawowej stymulacji w opiece paliatywnej. ks. dr hab. Jerzy Machnacz, prof. PWr., Dyrektor Studium Nauk Humanistycznych Politechniki Wrocławskiej Umieranie w oczach filozofów. prof. dr hab. n. med. Mikołaj Majkowicz, Kierownik Katedry Psychologii i Zakładu Badań nad Jakością Życia Uniwersytetu Gdańskiego Obciążenia i zasoby w ocenie stresu onkologicznego i kresu życia. dr n. med. Eleonora Mess, Zakład Pielęgniarskiej Opieki Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego Ból u dzieci. Metody poznania. mgr Zdeňka Mikšová, Wydział Nauk Zdrowotnych Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu Kompetencje pielęgniarki w świadczeniu opieki paliatywnej w Republice Czeskiej. dr n. med. Sylwester Mordarski, II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego Sens cierpienia w opinii osób osieroconych. dr n. med. Anna Orońska, Kierownik Hospicjum Domowego i Poradni Medycyny Paliatywnej, Konsultant Wojewódzki w dziedzinie medycyny paliatywnej Opieka paliatywna i hospicyjna - w jakim kierunku zdąża? prof. dr hab. n. med. Dariusz Patrzałek, Klinika Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej Akademickiego Szpitala Klinicznego (temat w trakcie uzgodnień) 13
mgr Wiesława Piotrowska, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Udział pielęgniarki opieki paliatywnej w prowadzeniu sedacji chorych z szybko postępującą chorobą nowotworową. dr n. med. Iwona Pirogowicz, Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego Starość - człowiek u schyłku życia - nie pozbawiajmy tego czasu godności i radości. dr n. med. Łukasz Przysło, Pracownia Pediatrycznej Opieki Paliatywnej Kliniki Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Hospicjum Domowe dla Dzieci Ziemi Łódzkiej, Klinika Neurologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 1) Behawior bólu u noworodków i niemowląt - odrębności i postępowanie. 2) Sedacja paliatywna w pediatrii. prof. dr hab. n. med. Ludwika Sadowska, Wydział Nauk o Zdrowiu - Katedra Fizjoterapii Uniwersytetu Medycznego Ocena stanu odżywienia pacjentów hospicyjnych z chorobą nowotworową płuc lub przewodu pokarmowego. dr hab. n. med. Marzena Samardakiewicz, Klinika Hematologii i Onkologii Dziecięcej II Katedry Pediatrii Akademii Medycznej im. prof. Feliksa Skubiszewskiego w Lublinie (temat w trakcie uzgodnień) prof. Loredana Sasso, Wiceprezes Europejskiej Federacji Organów Regulujących w Pielęgniarstwie (FEPI), Uniwersytet w Genui (temat w trakcie uzgodnień) dr Bogusław Stelcer, Zakład Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu W trosce o dobro dziecka. dr n. med. Krzysztof Szmyd, Prezes Fundacji Wrocławskie Hospicjum dla Dzieci, Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego (temat w trakcie uzgodnień) 14
dr n. med. Marcin Świerad, Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Przewlekła niewydolność krążenia - najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. prof. dr hab. n. med. Krystyna de Walden - Gałuszko, Prezes Polskiego Towarzystwa Psychoonkologicznego, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej, Katedra Prawa Karnego Materialnego i Wykonawczego oraz Psychiatrii Sądowej Uniwersytetu Gdańskiego, Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdańsku Nowe wyzwania wobec ludzi u schyłku życia w opiece hospicyjnej/ paliatywnej. dr hab. Aleksander Woźny, prof. nadzw. UWr., Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego Śmierć i cierpienie w mediach - wczoraj i dziś. Krzysztof Zanussi, Dyrektor i Kierownik Artystyczny Studia Filmowego "TOR", reżyser i scenarzysta Ars moriendi - sztuka o śmierci. prof. dr hab. n. med. Marian Zembala, Dyrektor Naczelny Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Przewodniczący Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia Nowoczesna kardiochirurgia i kardiologia nie tylko nadzieją, ale i szansą dla chorych starszych z chorobami serca. W czasie Konferencji, w piątek 30 listopada, odbędą się warsztaty: Stymulacja bazalna w opiece pielęgniarskiej prowadzona przez dr Lenkę Machálkovą i mgr Zdeňkę Mikšovą, Grupa Balinta prowadzona przez dra Bogusława Stelcera, Muzykoterapia w opiece paliatywnej. Koszt udziału w warsztatach ze stymulacji bazalnej 150 zł ZAPRASZAMY! 15