PARAJEŹDZIECTWO. Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek. Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland



Podobne dokumenty
PRZEPISY MISTRZOSTW ŚWIATA MŁODYCH KONI ZAPRZĘGI JEDNOKONNE (aktualizacja styczeń 2016)

KONFERENCJA PARAJEŹDZIECTWA

Regulamin rozgrywania Mistrzostw Polski Młodych Koni w 2017 r. postanowienia szczegółowe: dyscyplina powożenia zaprzęgami jednokonnymi

PRZEPISY MISTRZOSTW ŚWIATA MŁODYCH KONI ZAPRZĘGI JEDNOKONNE

Propozycje zawodów jeździeckich w skokach przez przeszkody i ujeżdżeniu. Test Caprilliego

Konferencja Parajeździectwa. Torwar, 15 marca 2014 roku Cavaliada Warszawa

I Eliminacje Halowego Pucharu Powożenia 2012/13

Regulamin Amatorskich Zawodów w Powożeniu Zaprzęgi w Starej Kamienicy

III Eliminacje Halowego Pucharu Powożenia 2012/13

REGULAMIN ROZGRYWANIA MPMK W 2015 POSTANOWIENIA SZCZEGÓŁOWE: WKKW

I Towarzyskie Zawody Kombinowane w Grobicach

HALOWE TOWARZYSKIE ZAWODY W POWOŻENIU ZAPRZĘGAMI

Finał Pierwszego Halowego Pucharu Polski 2011/2012

Regulamin rozgrywania Sportowego Championatu Koni Ujeżdżeniowych

Międzynarodowych Mistrzostw Polski w Jeździe bez Ogłowia Wrocław, Partynice r.

W systemie krajowego współzawodnictwa sportowego rozgrywane są następujące rodzaje zawodów w paraujeżdżeniu:

I Halowe Mistrzostwa Wielkopolski

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY MŁODZIEŻY 2015 OOM

UCHWAŁA ZARZĄDU POLSKIEGO ZWIĄZKU JEŹDZIECKIEGO Nr U/244/12/E/2014 z dnia 10 stycznia 2014 r. Zarząd PZJ

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY MŁODZIEŻY 2014 OOM

Ujeżdżenie wg programu dowolnego z muzyką, kl. L. Program: dowolny z muzyką Czworobok: 20 x 60 m Ilośd pkt.: SĘDZIA (Imię i Nazwisko):

PROGRAM MIĘDZYNARODOWY KONKURS WSTĘPNY C-1 MISTRZOSTW EUROPY JUNIORÓW

Stowarzyszenie Pro Hipico Bono, Wrocławski Tor Wyścigów Konnych Partynice. oraz Polska Liga Western i Rodeo. zapraszają na

REGULAMIN IV LETNICH, OTWARTYCH IGRZYSK KUCÓW I MAŁYCH KONI W UJEŻDŻENIU, SKOKACH, WKKW, PRÓBACH CAPRILLEGO

Regulamin rozgrywania Mistrzostw Polski Młodych Koni w 2018 r. postanowienia szczegółowe: dyscyplina powożenia zaprzęgami jednokonnymi

REGULAMIN. Czerwiec Regulamin sporządzony został w oparciu o Regulamin Dolnośląskiej Amatorskiej Ligi Zaprzęgowej (DALZ) 1 Postanowienia ogólne

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY MŁODZIEŻY 2016 OOM

REGULAMIN HALOWEGO PUCHARU POLSKI W POWOŻENIU ZAPRZĘGAMI

PARAJEŹDZIECKI. Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland r.

II LETNIE TOWARZYSKIE ZAWODY KONI ŚLĄSKICH. WAŁBRZYCH KSIĄŻ, r

Stowarzyszenie Pro Hipico Bono, Wrocławski Tor Wyścigów Konnych Partynice. oraz Polska Liga Western i Rodeo. zapraszają na

REGULAMIN DOLNOŚLĄSKIEJ AMATORSKIEJ LIGI ZAPRZĘGOWEJ

dokładność i równowaga i jednakowe zgięcie na

REGULAMIN Amatorskich Zawodów w Powożeniu Zaprzęgami Konnymi ( r.)

Regulamin Zawodów Paraujeżdżeniowych. podczas Zawodów Jeździeckich Osób Niepełnosprawnych. w Katowicach

REGULAMIN HALOWEGO PUCHARU POLSKI W POWOŻENIU ZAPRZĘGAMI

Regulamin rozgrywania Mistrzostw Polski Młodych Koni w 2017 r. postanowienia szczegółowe: dyscyplina WKKW

Regulamin rozgrywania Mistrzostw Polski Młodych Koni w 2019 r. postanowienia szczegółowe: dyscyplina WKKW

REGULAMIN OTWARTEJ LIGI MAZOWSZA W WKKW EDYCJA III

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY MŁODZIEŻY 2018 OOM

PÓŁFINAŁ MISTRZOSTW AMAZONEK W MAŁEJ RUNDZIE Ujeżdżenie w damskim siodle. Program L

Puchar Stajni Raduszyn 2017

3. Honorowy patronat: Marszałek Województwa Wielkopolskiego Pan Marek Woźniak oraz Burmistrz Miasta i Gminy Murowana Goślina Pan Dariusz Urbański

Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich Regulamin konkursu Zawody w Powożeniu 2011

3. Honorowy patronat: Burmistrz Miasta i Gminy Murowana Goślina Pan Dariusz Urbański

Stowarzyszenie Pro Hipico Bono, Wrocławski Tor Wyścigów Konnych Partynice. oraz Polska Liga Western i Rodeo i FOPiT GOBI.

REGULAMIN. Kwiecień Postanowienia ogólne

REGULAMIN Transgranicznych Amatorskich Zawodów w Powożeniu Zaprzęgami Konnymi ( r.)

Zawody w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego (WKKW)

REGULAMIN oceny koni oraz nagradzania właścicieli na XXIX Narodowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych

DRIVING CUP 2016/2017 IV ELIMINACJA Bogusławice r.

V Halowy Puchar Powożenia 2016 III Halowe Mistrzostwa Polski Amatorów Bogusławice r.

Komunikat nr 7/05. Zasady kwalifikacji na MŚ i ME i inne zawody rangi ****

I Powoływanie i zatwierdzanie zawodników do kadry narodowej seniorów, młodych jeźdźców, juniorów, jeźdźców na kucach i dzieci.

REGULAMIN. Regulamin sporządzony został w oparciu o Regulamin Dolnośląskiej Amatorskiej Ligi Zaprzęgowej (DALZ) 1 Postanowienia ogólne

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

Mistrzostwa Świata w Jeździe bez Ogłowia

REGULAMIN OTWARTEJ LIGI MAZOWSZA W WKKW EDYCJA IV

Stowarzyszenie Pro Hipico Bono, Wrocławski Tor Wyścigów Konnych Partynice. oraz Polska Liga Western i Rodeo i FOPiT GOBI.

REGULAMIN OTWARTEJ LIGI MAZOWSZA W WKKW EDYCJA V

PROJEKT REGULAMIN KADRY NARODOWEJ DYSCYPLINY UJEŻDŻENIA

1. Zasady jazdy konnej cz. 1, 2 i 3.

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

PROPOZYCJE. 1. Organizator: Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Klub Jeździecki LIDER ul. Anieli Krzywoń 1, Radzionków

Puchar Stajni Raduszyn 2018

REGULAMIN. Kwiecień Postanowienia ogólne

KRYTERIA TESTOWANIA SPRAWNOŚCI UŻYTKOWEJ KONI SŁUŻBOWYCH

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

REGULAMIN oceny koni oraz nagradzania właścicieli na XXVIII Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI. REGULAMIN ROZGRYWANIA KRAJOWYCH ZAWODÓW W POWOŻENIU i PARA-POWOŻENIU

PRZEPISY KONKURENCJI COWBOY RACE POLSKIEJ LIGI WESTERN I RODEO. I. Wstęp

REGULAMIN ROZGRYWANIA DOLNOŚLĄSKIEJ AMATORSKIEJ LIGI ZAPRZĘGOWEJ

Regulamin I Powiatowych Amatorskich Zawodów w Powożeniu. 05 czerwca 2016r. Postanowienia wstępne

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI SYSTEM ODZNAK JEŹDZIECKICH

X Mistrzostwa Polski w Paraujeżdżeniu Zawody Ogólnopolskie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Bogusławice, września 2014

MIĘDZYNARODOWE MISTRZOSTWA POLSKI W JEŹDZIE BEZ OGŁOWIA

Nr 3/2010 ISSN Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland

REGULAMIN DOLNOŚLĄSKIEJ AMATORSKIEJ LIGI ZAPRZĘGOWEJ

REGULAMIN SPECJALISTYCZNYCH ODZNAK JEŹDZIECKICH POLSKIEGO ZWIĄZKU JEŹDZIECKIEGO DYSCYPLINY NIEOLIMPIJSKIE Obowiązuje od dnia r.

Kombinat Rolny Kietrz Sp. z o.o.- Stadnina Koni Huculskich GŁADYSZÓW Sp. w Regietowie września 2014 r.

Kombinat Rolny Kietrz Sp. z o.o.- Stadnina Koni Huculskich GŁADYSZÓW Sp. w Regietowie września 2015 r.

klasycznych podstawowym Mistrzostwa Polski Konkursy 145 cm 0 pkt. karnych 4 pkt. karnych

PARAJEŹDZIECTWO Nr 1/2010 ISSN

Propozycje. Towarzyskie Zawody Konne w Skokach przez Przeszkody O XI Memoriał Krzysztofa Kulikowskiego Stajnia Niwka 2013

REGULAMIN DRIVING CUP

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

Regulamin Polskiej Ligi Jeździeckiej (PLJ) i Drużynowego Pucharu Polski w skokach przez przeszkody (na sezon 2016) & 1. Postanowienia ogólne

Regulamin rozgrywania Mistrzostw Polski Młodych Koni w 2013 r. postanowienia szczegółowe: dyscyplina skoków przez przeszkody

DRIVING CUP 2018/2019 I ELIMINACJA oraz eliminacja do CAVALIADA HPP D-4 Bogusławice r.

PROPOZYCJE UDZIAŁU W ZAWODACH MISTRZOSTWA POLSKI KONI RASY HUCULSKIEJ W SKOKACH PRZEZ PRZESZKODY

Propozycje Kampinoskich Spotkań Jeździeckich 2014 IV spotkanie Stajnia ZIELONKI

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY MŁODZIEŻY 2013 OOM

Ogólnopolskie Zawody w Długodystansowych Rajdach Konnych Mistrzostwa Warszawsko Mazowieckiego Okręgu Jeździeckiego Jasiorówka 2005

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

REGULAMIN HALOWEGO PUCHARU POLSKI W POWOŻENIU ZAPRZĘGAMI 2017/18

Konkurs dla młodych koni

Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich Mistrzostwa Podhala w Powożeniu Regulamin Zawodów w Powożeniu

POLSKI ZWIĄZEK JEŹDZIECKI

UCHWAŁA ZARZĄDU POLSKIEGO ZWIĄZKU JEŹDZIECKIEGO Nr U/56/5/E/2013 z dnia 19 marca 2013 r. Zarząd PZJ

Transkrypt:

Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland

Fot. Piotr Maciaszek Paweł Sowa na III MP w 2007 r. Spis treści: 1. Parajeździectwo... 3 2. Ujeżdżenie... 4 3. Co to jest ujeżdżenie?... 5 4. Trochę historii... 5 5. Zasady obowiązujące w ujeżdżeniu... 6 6. Ocenianie zawodnika przez sędziów... 7 7. Poziomy w paraujeżdżeniu... 8 8. Program dowolny czyli Kür... 9 9. Powożenie... 10 10. Parapowożenie...13 11. Powożenie dla osób niepełnosprawnych w Polsce... 15 12. Skoki przez przeszkody... 15 13. Skoki przez przeszkody jako sport dla niepełnosprawnych... 16 Autorzy: Magdalena Jarmuła, Małgorzata Pyrka-Majerkiewicz, Magdalena Pawlik, Jadwiga Maźnicka-Maciaszek 2

1. Parajeździectwo Idea parajeździectwa opiera się na przekonaniu, iż niepełnosprawność nie powinna utrudniać nikomu możliwości konkurowania w sportach związanych z jeździectwem. Parajeździectwo daje możliwość osobom z różnymi stopniami niepełnosprawności rozwijać swoje umiejętności jeździeckie i realizować swoje marzenia związane z kontaktem z końmi. Parajeździectwo obejmuje wszystkie dyscypliny jeździeckie uprawiane przez osoby niepełnosprawne: ujeżdżenie, powożenie, skoki przez przeszkody, woltyżerkę czy jazdę w stylu western. Choć wielu niepełnosprawnych sportowców może śmiało konkurować z zawodnikami pełnosprawnymi, potrzebne było stworzenie oddzielnych dyscyplin, gdzie również zawodnicy z ciężkim stopniem niepełnosprawności mogliby ze sobą konkurować. Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Valerie Sales z Francji podczas lonżowania konia W duchu tworzenia równych szans dla wszystkich niepełnosprawnych zawodników, sportowcy konkurują ze sobą na poziomach na których zostali sklasyfikowani, w zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności 1. Jeśli jest to niezbędne, zawodnik może korzystać z różnego rodzaju pomocy zatwierdzonych przez władze FEI ( Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej), takich jak specjalne siodła, przystosowane wodze, czy dwa baty. Obecnie jedynie paraujeżdżenie i parapowożenie są dyscyplinami regulowanymi przez przepisy FEI, jednak coraz częściej mówi się o dodaniu do tej listy skoków przez przeszkody. Celem poniższej publikacji jest przybliżenie najpopularniejszych dyscyplin parajeździeckich. 1 ) www.fei.org/disciplines/para-equestrian/about_para-equestrian/pages/what_is_para-equestrian.aspx 3

2. Ujeżdżenie Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Zawodniczka na zawodach w Czechach...ujeżdżenie to próba zatarcia granicy między jeźdźcem a koniem, magia niewidzialnych sygnałów, na które koń reaguje w sposób niewymuszony, wyzwalając swoją energię, ujawniając lekkość, harmonijne piękno i naturalny wdzięk... 2 2 ) www.dressage.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=72&itemid=53 4

3. Co to jest ujeżdżenie? Ujeżdżenie czyli inaczej dressage (z francuskiego, dosłownie tłumaczenie tresura). Połączenie elegancji, wdzięku, szyku dążenie do jak najlepszego porozumienia z koniem tak można jednym zdaniem opisać dyscyplinę jaką jest ujeżdżenie. Celem klasycznego ujeżdżenia jest harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia, wyszkolenie konia lekko niosącego jeźdźca, zrównoważonego, elastycznego, dobrze i szybko reagującego na polecenia. 4. Trochę historii... 3 Po raz pierwszy w historii, zawody w ujeżdżeniu odbyły się w Bratysławie w 1873 roku. Na zawody wyższej rangi trzeba było poczekać aż do 1963 roku, kiedy to rozegrano pierwsze Mistrzostwa Europy w Ujeżdżeniu, a trzy lata później odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata. Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Reprezentant Wielkiej Brytanii Lee Pearson na Paraolimpiadzie w 2008 roku W latach 80 wprowadzono do konkursów tzw. Kür, czyli programy dowolne wykonywane do muzyki. W Polsce pierwsze Mistrzostwa Seniorów rozegrano w 1932 roku. W pierwszych latach najtrudniejszym wykonywanym elementem był kontrgalop. 3 ) www.dressage.pl O ujeżdżeniu 5

5. Zasady obowiązujące w ujeżdżeniu Konkursy ujeżdżenia rozgrywane są na czworoboku (piaszczystym lub trawiastym) o wymiarach 20 m x 40 m lub 20 m x 60 m. Czworobok ograniczony jest płotkami i oznaczony literami w wybranych punktach. Programy polegają na wykonaniu określonych elementów pomiędzy wskazanymi literami. Osoby niewidome i niedowidzące, sklasyfikowane na III poziomie, mogą korzystać z podpowiedzi pomocników, którzy informują zawodnika do jakiej litery się zbliża lub jaką literę minął. 4 Konkursy ujeżdżeniowe dzielą się na klasy w zależności od stopnia ich trudności: L (najłatwiejsza podstawowe chody robocze ), P, N, C, CC, CS (najtrudniejsza piaf, pasaż, piruety w galopie, sekwencje lotnych zmian nóg w galopie). Dla każdej klasy opracowano kilkanaście różnych programów w tym program dowolny z muzyką. Czworobok ujeżdżeniowy 5 Zarówno strój zawodnika jak i rząd konia określają przepisy. Na zawodach wyższej rangi, zawodnik powinien być ubrany w czarny lub granatowy frak, cylinder, kremowe lub białe bryczesy, rękawiczki, czarne długie buty i ostrogi. 6 4 ) www.es4pd.co.uk/es4pd/paralympics/html/rules.aspx 5 ) www.blogkonie.pl 6 ) www.dressage.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=72&itemid=53 6

6. Ocenianie zawodnika przez sędziów Zawodnik wykonuje na czworoboku określony program, którego jakość wykonania jest oceniana zwykle przez trzech sędziów ( w zawodach najwyższej rangi przez 5 sędziów). Oceny i uwagi sędziów odnotowywane są na specjalnych arkuszach. Na ocenę pary składają się oceny cząstkowe za wykonanie poszczególnych elementów programu oraz cztery tzw. oceny ogólne za chody, impuls, posłuszeństwo, oraz postawę i dosiad jeźdźca (w paraujeżdżeniu określa się ją jako wyczucie jeździeckie i umiejętności jeździeckie ). Sędziowie posługują się następującą skalą ocen: 10 element wykonany doskonale, 9 element wykonany bardzo dobrze, 8 element wykonany dobrze, 7 element wykonany dość dobrze, 6 element wykonany zadowalająco, 5 element wykonany dostatecznie, 4 element wykonany niedostatecznie, 3 element wykonany prawie źle, 2 element wykonany źle, 1 element wykonany bardzo źle, 0 element nie wykonany. Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Patrycja Gepner Czechy, 2005 rok Na jakość wykonania składa się wielość czynników związanych przede wszystkim z tzw. skalą wyszkolenia (takt, rozluźnienie, kontakt, impuls, wyprostowanie, zebranie, posłuszeństwo) oraz precyzja wykonania danego ruchu. Wynik każdego zawodnika podawany jest w procentach. Taki wynik obrazuje stosunek zdobytych punktów do maksymalnej ich liczby możliwej do uzyskania w danym programie. 7

7. Poziomy w paraujeżdżeniu W paraujeżdżeniu zawodnicy podzieleni są na 5 poziomów sprawnościowych (ze względu na swój profil funkcjonalny). Każdy poziom posiada właściwe dla siebie programy o zróżnicowanym stopniu trudności. Najtrudniejsze programy na każdym poziomie to tzw. programy mistrzowskie (Individual Championship) wykonywane na zawodach najwyższej rangi: Mistrzostwach Świata, Igrzyskach Paraolimpijskich. Wykonanie programu mistrzowskiego dla zawodnika niepełnosprawnego sklasyfikowanego np. na poziomie Ia porównywane jest do wykonania programu klasy Grand Prix (CS) dla sportowca pełnosprawnego. Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Zawodnik podczas zawodów paraujeżdżeniowych w Anglii, 2006 rok Poziom Ia to programy wykonywane tylko w stępie. Najtrudniejsze elementy programu mistrzowskiego to wolty 8 m w stępie w połączeniu z półwoltami (tzw. ósemka) wykonywane w kierunku linii środkowej Poziom Ib programy wykonywane głównie w stępie z niewielkimi fragmentami pracy w kłusie. Najtrudniejsze elementy programu mistrzowskiego to przejścia stęp - kłus oraz koło 20 m w kłusie/ pół wolty 10 m w kłusie 8

Poziom II na którym programy wykonywane są w stępie i kłusie. Najtrudniejsze elementy programu mistrzowskiego to przejścia kłus roboczy - kłus pośredni, półkola 10 m z przejściami prawo/lewo w kłusie. Poziom III to programy wykonywane w stępie, kłusie i galopie w chodach roboczych i pośrednich (stopień trudności klas L i P). Najtrudniejsze elementy to zwykła zmiana nogi w galopie, przejścia galop roboczy pośredni - roboczy, cofanie. Poziom IV programy wykonywane w 3 chodach (zebranych, pośrednich, wyciągniętych) półpiruety w stępie, ustępowanie od łydki, łopatka, trawersy, renwersy. Najtrudniejsze elementy z programu mistrzowskiego to ciągi w kłusie i galopie, kontrgalop, półpiruety w stępie (stopień trudności klasy N z elementami klasy C). Fot. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek Zawodniczka niewidoma podczas zawodów w paraujeżdżeniu, Czechy, 2005 rok 8. Program dowolny czyli Kür W programie dowolnym zawodnik układa samodzielnie program do wybranej przez siebie muzyki. Program taki musi się składać z wyznaczonych dla danej klasy (lub poziomu - w przypadku parajeździectwa) elementów obowiązkowych. Jego długość regulują odpowiednie przepisy. Przeciętnie programy mieszczą się w normie czasu 4-4,5 minuty. Za przekroczenie takiej normy, zarówno w górę jak i w dół, sędziowie nakładają punkty karne. Za wykonanie tak skonstruowanego programu sędziowie wystawiają oceny techniczne (podobnie jak w standardowym programie ujeżdżeniowym) oraz oceny artystyczne. W części artystycznej arkusza sędziowskiego ocenie poddaje się choreografię układu, jego stopień trudności oraz dobór i interpretację muzyki. 9

9. Powożenie Historia powożenia Powożenie to najstarsza dyscyplina konna. Jej historia zaczyna się w roku 680 p.n.e. w Grecji, gdzie podczas olimpiady rozegrano pierwszy wyścig kwadryg. Za prekursora sportowej jazdy zaprzęgami czasów nowożytnych powszechnie uważany jest król Anglii Jerzy VI (XIX wiek). W 1968 roku powożenie zostało włączone do FEI jako kolejna dyscyplina. Jej wielkim orędownikiem był w latach 70-tych i 80-tych Książę Filip szef FEI oraz aktywny zawodnik. W Polsce dyscyplina powożenia reprezentuje wysoki poziom, o czym świadczą medale naszych reprezentantów na Mistrzostwach Europy i Świata, a także regularne przyznawanie naszemu krajowi prawa do organizacji zawodów najwyższej rangi. Brytyjski zaprzęg jednokonny w trakcie próby ujeżdżenia podczas zawodów w Niemczech 7 Zawody w powożeniu Brytyjska drużyna podczas zawodów w Niemczech 8 Powożenie to jedna z najbardziej złożonych i wszechstronnych dyscyplin konnych. Zawody w powożeniu składają się z 3 konkurencji. Zwycięzcą zawodów zostaje zawodnik, który w ciągu zazwyczaj trzydniowych zmagań zgromadził najmniejszą ilość punktów karnych. Zawody zaprzęgowe rozgrywane są w osobnych kategoriach ze względu na ilość koni w zaprzęgu. (tzw. jedynki, dwójki i czwórki). 7 ) www.aliciacastleton148.webs.com 8 ) www.aliciacastleton148.webs.com 10

Konkurs A ujeżdżenie Konkurs ten rozgrywany jest na czworoboku o wymiarach 100 m x 40 m. Zaprzęg wykonuje określony program składający się z figur w stępie i kłusie. Ocenie podlegają zarówno konie (regularność chodów, impuls, giętkość, lekkość i łatwość ruchów) jak i zawodnicy (umiejętność powodowania zaprzęgiem, dokładność wykonywania poszczególnych figur, trzymanie lejców i bata, postawa na koźle). Zaprzęgi oceniane są także za prezentację całego zaprzęgu, dobór dopasowanie i kondycję koni, stan uprzęży i pojazdu, ubiór zawodnika i luzaka). Konkurs B maraton. Trasa maratonu składa się z 3-5 odcinków pokonywanych kłusem i stępem. Liczy przeciętnie kilkanaście kilometrów (pełny maraton nie przekracza 22 km). Dla każdego odcinka wyznaczona jest określona norma czasu. Jej przekroczenie (w obie strony) powoduje konsekwencje w postaci określonej liczby punktów karnych. Punkty karne można otrzymać także za zmianę nakazanego chodu np. kłusowanie lub galopowanie na odcinku, gdzie obowiązuje jazda stępem. W ostatniej części maratonu na zawodników czeka 5-8 terenowych przeszkód, które zaprzęg musi pokonać w dowolnym chodzie, w jak najkrótszym czasie. Każda przeszkoda maratonu składa się z maksymalnie 6 bramek, oznaczonych białymi i czerwonymi literami A, B, C itd. Bramki muszą zostać pokonane w nakazanym kierunku oraz w kolejności alfabetycznej. Jakakolwiek pomyłka w kolejności pokonywania bramek, która nie zostanie poprawiona przed opuszczeniem pola przeszkody, powoduje eliminację. O zwycięstwie w maratonie decyduje szybkość, precyzja oraz technika prowadzenia a także umiejętność rozłożenia sił. Ważna jest także taktyka pokonywania przeszkód, gdyż większość z nich posiada alternatywne drogi ich pokonania dłuższa - z bezpiecznymi, ale dłuższymi najazdami lub krótsza - z węższymi bramkami i bardziej trudnymi zakrętami. Konkurs ten sprawdza także przygotowanie koni, ich kondycję oraz współpracę zawodnika i luzaka w pokonywaniu maratonu. Brytyjski zawodnik Terry Kirby 9 na trasie maratonu Photo by Malcolm Parnell 9 ) www.horsedrivingtrials.co.uk 11

Konkurs C - zręczność powożenia Konkurs rozgrywany jest na placu, gdzie ustawione są przeszkody - bramki. Nieprecyzyjne wjechanie w przeszkodę powoduje potrącenie ograniczającego ją tzw. kegla i upadek położonej na nim piłeczki co skutkuje określoną liczbą punktów karnych. Celem tej konkurencji jest sprawdzenie kondycji koni po maratonie oraz precyzji powożenia zawodnika. Brytyjska drużyna podczas zawodów w Niemczech 10 Zaprzęg W powożeniu ważna jest elegancja, toteż oczekuje się by zawodnicy oraz luzacy a także bryczki i konie prezentowały się nienagannie. Tak jak w innych konkurencjach także tutaj przepisy regulują strój zawodników: Ubiór zawodnika i luzaka musi pasować do stylu zaprzęgu. Powożącego obowiązuje derka na nogi, nakrycie głowy i rękawiczki. Każda bryczka musi być wyposażona w latarnie przednie oraz światła tylne (mogą być odblaskowe). Niedozwolone jest ogumienie pneumatyczne koła muszą być zaopatrzone w żelazne obręcze lub gumowe bandaże. Przepisy dyscypliny regulują także minimalny ciężar bryczki oraz rozstaw osi. 10 ) www.aliciacastleton148.webs.com 12

10. Parapowożenie Parapowożenie, jako osobna dyscyplina uprawiana jest jedynie w 15 krajach. Jest to póki co liczbą zbyt małą, aby włączyć zaprzęgi do dyscyplin paraolimpijskich. Na uprawianie powożenia decydują się najczęściej ci miłośnicy koni, którym niepełnosprawność uniemożliwia jazdę konną. W 1988 roku zorganizowano dwukrotnie zawody w parapowożeniu, a w rok później podobne zawody rozegrano już pięciokrotnie. W roku 1998 w Niemczech rozegrano pierwsze Mistrzostwa Świata. Największą popularnością parapowożenie cieszy się w Stanach Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii, gdzie istnieje ponad 100 grup zrzeszających łącznie ponad 600 osób 11. zajmujących się parapowożeniem. Brytyjski zaprzęg podczas zawodów z Nieczech 12 Niepełnosprawni zawodnicy-powożeniowcy rywalizują na 2 poziomach sprawnościowych w dwóch kategoriach jedynek (tzw. Singli) oraz dwójek. Aby wystartować w zawodach trzeba mieć skończone 16 lat (jedynki) lub 18 lat (dwójki). Zawodnicy niepełnosprawni posiadający odpowiednią kartę klasyfikacyjną FEI z wyszczególnionym na niej wyposażeniem mogą rywalizować w zawodach krajowych z pełnosprawnymi sportowcami w określonych klasach. 11 ) www.hipoterapia_sopot.free.ngo.pl 12 ) www.aliciacastleton148.webs.com 13

Ogromną wagę przywiązuje się do wszystkich aspektów bezpieczeństwa konia i powożącego. We wszystkich konkurencjach dozwolona jest pomoc luzaka(w przeciwieństwie do klasycznego powożenia, gdzie luzak współpracuje z powożącym jedynie na trasie maratonu). Każdemu zawodnikowi może dodatkowo towarzyszyć tzw. przewodnik (siedzący z tyłu lub z boku) interweniujący tylko w razie niebezpieczeństwa. Przewidziano także obecność pomocnika podającego bat lub pomagającego używać bata. Zawodnicy parapowożenia muszą obowiązkowo jeździć w kaskach z zapięciem. Obowiązuje ich także derka na nogi oraz jeśli to możliwe rękawiczki. Pojazdy używane podczas zawodów Bryczki używana podczas zawodów muszą być odpowiednio przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Bryczki posiadają specjalnie modyfikowane siedziska oraz są zaopatrzone w szybko uwalniające się pasy. Dozwolone są opony pneumatyczne oraz modyfikowane lejce. 14 W konkurencji singli dozwolone są bryczki zarówno na dwóch jak i czterech kołach. W czasie wszystkich trzech konkurencji można używać tej samej bryczki. Pierwsza bryczka dla osób niepełnosprawnych została zaprojektowana w 1975 roku, dziś używa się już trzech modeli bryczek. 15 Brytyjski zawodnik podczas zawodów 13 13 ) www.aliciacastleton148.webs.com 14 ) www.es4pd.co.uk/es4pd/paralympics/html/driverrules.aspx 15 ) www.hipoterapia_sopot.free.ngo.pl 14

11. Powożenie dla osób niepełnosprawnych w Polsce W Polsce parapowożenie to jeszcze ciągle dyscyplina nieznana. Pierwszą jaskółką być może staną się niepełnosprawni powożący z Integracyjnego Klubu Powożenia (IKP), mającego swoją siedzibę w Sopocie. W 2004 roku firma Handmet z Gostynia zaprojektowała pierwszy w Polsce powóz przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych na wózkach, tak by mogli oni bezpiecznie i samodzielnie powozić. Powóz może pomieścić 8 osób, w tym jedną na wózku inwalidzkim. Sprzęt ten został przekazany do IKP z Sopotu. Choć jest to pojazd rekreacyjno-turystyczny na pewno pozwoli niejednemu niepełnosprawnemu poczuć choć namiastkę tej pięknej i tak eleganckiej dyscypliny sportu. Bryczka przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych 16 12. Skoki przez przeszkody Pierwsze oficjalne zawody w skokach przez przeszkody rozegrano w 1864 roku w Dublinie. Od roku 1900 jest to dyscyplina olimpijska (Paryż 1900). Zawody w skokach przez przeszkody to najstarsza i zarazem najbardziej popularna dyscyplina jeździecka w Polsce i na świecie. Konkurencja polega na pokonaniu (przeskoczeniu) określonej ilości przeszkód, ustawionych na placu zwanym parkurem w odpowiedniej kolejności i określonym czasie. Za każdy błąd (np. zrzucenie przeszkody, zatrzymanie przed przeszkodą, przekroczenie normy czasu) para koń - jeździec otrzymuje punkty karne. Wysokość przeszkód określa klasę danego konkursu. Najniższa klasa to klasa LL przeszkody mają maksymalnie 80 cm wysokości, najwyższa to klasa CC-3, w której wysokość przeszkód przekracza 150 cm. 16 ) www.hipoterapia_sopot.free.ngo.pl 15

13. Skoki przez przeszkody jako sport dla niepełnosprawnych Zawodniczka podczas zawodów w Pradze Zawody w skokach przez przeszkody dla osób niepełnosprawnych to najmłodsza dyscyplina parajeździecka, a jej przepisy są nadal w trakcie tworzenia. W skokach przez przeszkody wykorzystywany jest ten sam system klasyfikacji funkcjonalnej co w paraujeżdżeniu. Do tej pory w skokach wydzielono cztery poziomy sprawnościowe. Na poziomie I (Grade I) rywalizują zawodnicy najbardziej niepełnosprawni, a na poziomie III (Grade III) najmniej. Poziom IV (Grade IV) zarezerwowany jest wyłącznie dla jeźdźców niewidomych i niedowidzących. Poziom I - profile: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12a, 12b, 13, 14, 17a, 17b, 18a, 27, 31a, 31b, Poziom II - profile: 15, 18b, 21, 26a, 28 Poziom III - profile: 16, 19b,22, 23, 24, 25, 26b Poziom IV - profile:36, 37a (niewidomi i niedowidzący) Przypisanie określonych profili do odpowiednich poziomów nie oznacza jednak, że każda osoba z danym profilem może skakać przez przeszkody w zdecydowanej większości przypadków jest to raczej niewskazane a nawet niebezpieczne. W konkurencji skoków startują przede wszystkim osoby po amputacjach oraz niewidomi i niedowidzący. Niewidomi zawodnicy mają przewodnika, który również jedzie na koniu, podpowiada on zawodnikowi w jakim kierunku musi poprowadzić konia i ile kroków koń potrzebuje zrobić by przeskoczyć daną przeszkodę. 17 Na świecie od kilku lat regularnie rozgrywane są zawody krajowe i międzynarodowe na przeszkodach do wysokości 110 cm. Liderem zawodów w skokach przez przeszkody jest Francja, która w ostatnich latach rozpoczęła organizację zawodów międzynarodowych przy okazji zawodów pucharu świata w Bordeaux. Zawody te rozgrywane są w trzech grupach (w tym osobna grupa niewidomych) na przeszkodach 90 cm oraz 110 cm. 17 ) www.es4pd.co.uk/es4pd/paralympics/html/showjumping.aspx 16

Brytyjska zawodniczka niedowidząca podczas zawodów 18 W zawodach tych regularnie bierze udział około 20 jeźdźców z kilku krajów. 19 Poza Francją duże zainteresowanie paraskokami istnieje także w Niemczech, Irlandii oraz w Wielkiej Brytanii, gdzie od kilku lat działa Brytyjskie Stowarzyszenie Paraskokowe (British Para Show Jumping Association) 20. Obecnie nie ma jednolitych przepisów regulujących konkurencję skoków dla niepełnosprawnych w różnych krajach obowiązują różne regulacje 21. Dla wielu sportowców największym marzeniem jest wystartowanie na Igrzyskach Olimpijskich. Obserwując dynamiczny rozwój konkurencji skoków przez przeszkody możemy mieć nadzieję, że za kilka lat Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski włączy skoki osób niepełnosprawnych do programu paraolimpiad. Aby tak się jednak stało musi być to dyscyplina uprawiana w minimum w 24 krajach, na trzech kontynentach. 18 ) www.bpsja.co.uk 19 ) www.bpsja.co.uk 20 ) www.bpsja.co.uk 21 ) www.ipec-athletes.de/index.php?option=content&task=view&id=22 17

Podsumowanie sportowego sezonu jeździeckiego - 2009 W roku 2009 Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland zorganizowało w Polsce następujące jeździeckie imprezy sportowe dla osób niepełnosprawnych w dyscyplinie ujeżdżenie: X Ogólnopolskie Zawody Osób Niepełnosprawnych w ujeżdżeniu, maj 2009. Udział wzięło 27 zawodników z 8 sekcji i 1 zawodniczka nie zrzeszona. Wyniki najlepszych zawodników: Imię Nazwisko Koń Klub indywidualny dowolny suma poziom 1. Mariusz Woszczek Daria Fundacja Hej, Koniku 63,509% 65,017% 128,526 II 2. Kamil Wojda Daria Fundacja Hej, Koniku 60,256% 61,667% 121,923 IV 3. Tomasz Zdańkowski Ernal Fundacja Hippoland 58,986% 62,033% 121,019 III 4. Patrycja Dziubińska Jacht Fundacja Hippoland 56,154% 60,167% 116,321 IV 5. Patrycja Gepner Romeo Fundacja Centauri 0,000% 65,000% 65,000 IV 6. Anna Mikołajczyk Menager ORK w Kisielnicy 59,792% 0,000% 59,792 Ia Otwarte Zawody Osób Niepełnosprawnych w ujeżdżeniu, Włocławek, czerwiec 2009. Zawody zorganizowane we współpracy Zespołem Szkół Integracyjnych Nr 1 we Włocławku. Udział wzięło 20 zawodników z 3 klubów. Wyniki najlepszych zawodników: Miejsce Miejsce Imię Nazwisko Koń Klub indywidualny dowolny suma poziom 1. Tomasz Zdańkowski Jantar Fundacja Hippoland 62,029% 63,517% 125,546 III 2. Kamil Wojda Daria Fundacja Hej, Koniku 60,128% 63,617% 123,745 IV 3. Patrycja Dziubińska Jantar Fundacja Hippoland 55,128% 60,383% 115,512 IV 4. Marika Fijałkowska Dalila ZSI nr 1, UKS 5 50,145% 55,183% 105,328 III V Mistrzostwa Polski Osób Niepełnosprawnych w ujeżdżeniu były trzecimi i ostatnimi zawodami w tym roku. Zaraz po Mistrzostwach odbyło się zebranie Komisji Parajeździeckiej Polskiego Związku Jeździeckiego, która po przeanalizowaniu wyników całorocznych podjęła decyzję o powołaniu na rok 2010 kadry A w składzie: 1. Mariusz Woszczek 2. Tomasz Zdańkowski 3. Patrycja Gepner i kadry B, a składzie: 1. Patrycja Dziubińska 2. Adam Lubowicki 3. Kamil Wojda Zawodnicy ci będą brani pod uwagę jako reprezentanci Polski na zawodach międzynarodowych w roku 2010. 18

Nowym Mistrzem Polski został Mariusz Woszczek na klaczy Daria, reprezentujący barwy Fundacji Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym Hej, Koniku. II miejsce zajęła Patrycja Geper na koniu Romeo, zawodniczka Fundacji Rozwoju Parajeździectwa Centauri. III miejsce zajął Tomasz Zdańkowski na koniu Ernal, zawodnik Stowarzyszenia Jeździeckiego Osób Niepełnosprawnych Hippoland. Wyniki najlepszych zawodników sumarycznie z dwóch przejazdów indywidualnego i dowolnego: Miejsce W dniach 23 i 24 października 2009 w Starej Miłosnej odbyły się V MISTRZOSTWA POLSKI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W UJEŻDŻENIU W zawodach wzięło udział 21 zawodników z siedmiu klubów oraz 2 zawodniczki nie zrzeszone. Imię Nazwisko Koń Klub indywidualny dowolny suma poziom 1. Mariusz Woszczek Daria Hej Koniku! 68,254% 71,850% 140,104 II 2. Patrycja Gepner Romeo Centauri 62,738% 65,967% 128,705 IV 1. Tomasz Zdańkowski Ernal SJON Hippoland 62,564% 66,100% 128,664 III 2. Adam Lubowicki Ritordo Centauri 61,282% 62,483% 123,765 III 3. Kamil Wojda Daria Hej Koniku! 60,714% 62,567% 123,281 IV 1. Patrycja Dziubińska Figaro SJON Hippoland 58,452% 62,050% 120,502 IV 2. Marika Fijałkowska Dalila UKS 5 54,359% 55,633% 109,992 III 3. Magdalena Cycak Tygrys indywidualnie 57,451% 57,451 Ia 4. Karolina Karwowska Madras ORD Kisielnica rezyg. 56,300% 56,300 III 1. Krzysztof Antoniak Tygrys DPS Jedlina 54,706% 54,706 Ia 2. Aleksandra Mąkosa Romez SJON Hippoland 54,603% 54,603 II 3. Mateusz Ziółkowski Natawa UKS 5 elim. 45,567% 45,567 II 19

Gdzie szukać informacji na temat parajeździectwa? Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych HIPPOLAND ul. Kickiego 2, lok. U-2, 04-369 Warszawa, tel. 0 22 671 51 77, 0 509 785 665 www.hippoland.pl Fundacja Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym Hej, Koniku www.hejkoniku.org Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne www.pthip.otg.pl Ministerstwo Sportu i Turystyki www.msport.gov.pl Międzynarodowa Federacja Jeździecka www.fei.org Polski Związek Jeździecki www.pzj.pl Publikacja dofinansowana ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz PFRON.