Hipokrates V w.p.n.e Droga ewolucji od anoskopu Hipokratesa do wideoendoskopii XXI wieku Dr Adolf Kusmaul 1886 ENDOALFA 2013
Prof. fizyki Harold H.Hopkins Uniwersytet Reading (W.Bryt.) i jego współpracownik N.S. Kapany skonstruowali giętką wiązkę zbudowaną z włókien szklanych posiadającą zdolność przewodzenia obrazu (światłowód) Dr Basil I.Hirschowitz Urodzony w RPA związany Uniwersytetem Alabamy w Birmingham (UAB) w St.Z.A Zwany ojcem współczesnej endoskopii na posiedzeniu AGA w Colorado Springs zaprezentował dwuwiązkowy fiberoskop z kanałem roboczym H.H. Hopkins opatentowuje system optyczny fiberoskopu Amerykanin Welch Alen zastosował kamerę elektroniczną początek wideoendoskopii
Dr Basil I.Hirschowitz ur 25.05.1925 zm. 19.01.2013
CO TO JEST ENDOSKOPIA? DO CZEGO SŁUŻY? Endoskopia- oglądanie (skopia) wnętrza (endo) ludzkiego ciała Endoterapia- leczenie przy użyciu endoskopu Endoskopy- gastroskop, duodenoskop, enteroskop, kolonoskop
ENDOSKOPIA W DIAGNOSTYCE NZJ AKTUALNIE GASTROSKOPIA 1932 B.B.CROHN REKTOSIGMOIDOSKOPIA REKTOSKOPIA >1969 PRZEŁOM XX/XXI GASTROSKOPIA ILEOKOLONOSKOPIA KOLONOSKOPIA ENTEROSKOPIA ENTEROSKOPIA KAPSUŁKOWA ECPW ILEO KOLONOSKOPIA EUS
PANENDOSKOPIA ESOPHAGO-GASTRO-DUODENOSKOPIA (GASTROSKOPIA) HISTORIA
ILEOKOLONOSKOPIA
ENTEROSKOPIA (BALONOWA, DWUBALONOWA) znaczna inwazyjność koszt ośrodki specjalistyczne DBE enteroskopia dwubalonowa Fujinon SBE enteroskopia jednobalonowa Olympus
ENTEROSKOPIA KAPSUŁKOWA (WIDEOENDOSKOPIA KAPSUŁKOWA) ENTEROSKOPIA KAPSUŁKOWA > ENTEROSKOPIA ENDOSKOPOWA
SŁOWNICZEK ENDOSKOPOWY 1. Rysunek naczyniowy 2. Nadżerka 3. Afty 4. Owrzodzenie 5. Brukowanie (kocie łby) 6. Pseudopolipy/polipy pozapalne 4 2 3 1 5 6
SŁOWNICZEK ENDOSKOPOWY 7. ileitis terminalis- zapalenie końcowego odcinka jelita cienkiego 8. backwash ileitis- odcinkowe zap. śluzówki j.cienkiego na krótkim odcinku, niewielkie nasilenie (wzjg) 9. caecal patch- izolowane zmiany wokół wyrostka w kątnicy (wzjg) 10. dysplazja - nieprawidłowości w budowie komórek, nieprawidłowa architektonika 11. pit pattern- wzór śluzówkowy 9 7 8
CELE ENDOSKOPII W NZJ A. Diagnostyka różnicowa B. Ustalenie zasięgu choroby C. Ocena aktywności choroby D. Ocena skuteczności leczenia E. Screening/nadzór dysplazji/ neoplazji
CELE ENDOSKOPII W NZJ DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA 1. NZJ czy (vs) NIE NZJ 2. CLC czy (vs) WZJG Czułość endoskopii 85-89% Salmonella Shigella Campylobacter Clostridium CMV Yersinia TBC jak WZJG jak CLC
CECHY ENDOSKOPOWE WZJG A. Zajęta prostnica (ale nie zawsze to widać) B. Rozsiany rumień w miejscu prawidłowego rysunku naczyniowego C. Granulowana powierzchnia śluzówki D. Kruchość śluzówki E. Owrzodzenia w obszarze zapalnym śluzówki, liczne linearne F. Zmiany ciągłe zwykle nagle gasnące
CECHY ENDOSKOPOWE CLC A. Prostnica zazwyczaj niezmieniona B. Zmiany asymetryczne, nieciągłe C. Owrzodzenia mogą występować na normalnie wyglądającej śluzówce D. Owrzodzenia podłużne i różnokształtne często duże, rozległe E. Brukowanie-kocie łby zazwyczaj występują F. Aftowate nadżerki w obszarach zapalenia ulegają z czasem agregacji w owrzodzenia
CELE ENDOSKOPII W NZJ NADZÓR ONKOLOGICZNY WG ECCO 2013 WYSOKIE RYZYKO Zwężenie jelita Dysplazja stwierdzona w ciągu ostatnich 5 lat Pierwotne stwardniejące zapalenie dróg żółciowych (PSC) Zapalenie całego jelita grubego (pancolitis) Obciążenie rodzinne (CRC-rak j.grubego rodzice lub krewni I-st w wieku <50 lat) NADZORY CO ROK ŚREDNIE RYZYKO Pancolitis ze średnio aktywnym zapaleniem Polipy pozapalne CRC u krewnych Ist <50 lat NADZORY co 2-3 lata PACJENCI NIE NALEŻCY DO GRUP ANI WYSOKIEGO ANI ŚREDNIEGO RYZYKA NADZORY CO 5 LAT
CO WIDAĆ W GASTROSKOPII? (CLC) Ok. 13%->20% pacientów z CLC ma zmiany w g.o.p.p PRZEŁYK PRZEŁYK ŻOŁĄDEK DWUNASTNICA
CO WIDAĆ W KOLONOSKOPII? (CLC) 1 i 2 Jelito cienkie końcowe Kocie łby 3 4 Owrzodzenia jelita grubego
CO WIDAĆ W KOLONOSKOPII? (WZJG) jeden pacjent ta sama choroba. 1 2 martwica blizny 4 3 rozsiany rumień
CO WIDAĆ W ENTEROSKOPII? (CLC) Czułość dla stwierdzenia CLC w końcowym odcinku j.cienkiego wynosi odpowiednio: 100% dla ENTEROSKOPII 81% dla MRI enterografia 76% dla TK enterografia
CO WIDAĆ W ENTEROSKOPII KAPSUŁKOWEJ? E F
CO WIDAĆ W ENTEROSKOPII KAPSUŁKOWEJ? 2004 pacjent 13 lat
CHROMOENDOSKOPIA ENDOMIKROSKOPIA
CHROMENDOSKOPIA CEL: wzmocnienie widoczności detali śluzówki naczyń podśluzówkowych uwidocznienie zmian patologicznych TECHNIKI: A. Z wybarwianiem środkami barwiącymi (błękit metylenowy, indygo karmin) B. Bez wybarwiania (techniki optyczne- wzmacniają naczynia krwionosne, cyfrowe- kontrast tkankowy) NBI- Narrow Band Imaging-Olympus (opt.) FICE- Fujinon Intelligence Color Enhancement (cyf.) i-scan- Pentax (cyf.) Do tego powiększenie cyfrowe do 150x (magnification zoom endoscopy) BIOPSJE CELOWANE > BIOPSJE ŚLEPE
RGB CHROMENDOSKOPIA BŁĘKIT METYLENOWY vs NBI BŁĘKIT M. RGB NBI
CHROMENDOSKOPIA Olympus HD i NBI RGB NBI Wąskie pasma zielone i niebieskie są silnie absorbowane przez hemoglobinę
RGB CHROMOENDOSKOPIA +POWIĘKSZENIE +POWIĘKSZENIE NBI HD +POWIĘKSZENIE
CHROMENDOSKOPIA MODEL ENDOSKOPOWEGO NADZORU W NZJ W OPARCIU O TECHNIKI ENDOSKOPOWE I KLASYFIKACJĘ PIT PATTERN (WZÓR ŚLUZÓWKI) BARWIENIE +POWIĘKSZENIE
ENDOMIKROSKOPIA CEL: Obrazowanie w czasie rzeczywistym z mikroskopowym powiększeniem 1000x: architektoniki krypt, kapilar, obecność komórek zapalnych, zmian dysplastycznych, neoplastycznych TECHNIKI: środek fluorescencyjny, niebieskie światło laserowe A. Integralna icle (integral Confocal Laser Endomicoscopy) Pentax B. System przez kanałowy pcle (passage through CLE)- Cellvizio, Mauna Kea Technology, Francja POŁĄCZENIE: CHROMOSKOPIA +ENDOMIKROSKOPIA daje 5x większą wykrywalność zmian neoplastycznych
ENDOMIKROSKOPIA Pentax icle (premiera 2004) ENDOSKOP ENDOMIKROSKOP OBRAZ ENDOMIKROSKOPOWY OBRAZ ENDOSKOPOWY PROCESOR
ENDOMIKROSKOPIA PENTAX icle horyzontalny przekrój tkanek do 250 um CELLVIZIO pcle
JESTEM PACJENTEM innowacyjny sprzęt w kompetentnych rękach
JESTEM PACJENTEM Co jest dla mnie najważniejsze? Rzetelność wykonania badania (czy wszystko zostało obejrzane, zauważone, właściwie zinterpretowane, pobrano wycinki w odpowiedniej ilości i z odpowiednich miejsc, sporządzono właściwy opis badania i dokumentację) Co jest mniej ważne? Jak bardzo badanie było dla mnie umęczliwe Co jest najmniej ważne? Użyty sprzęt ale do pewnych granic