Inga Markiewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii Klinika Psychiatrii Sądowej
Konstytucja RP z 1997 r. Ustawa o działalności leczniczej z 15 kwietnia 2011 r. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty z 5 grudnia 1996 r. ze zm. ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe i konwencje, np. Europejska Konwencja Praw Człowieka
Uznając, że zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa, stanowi się, co następuje:
1. promocja zdrowia psychicznego, zapobieganie zaburzeniom psychicznym, kształtowanie właściwych postaw wobec osób z zaburzeniami psychicznymi 2. dostępność opieki zdrowotnej i innych form pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi 3. ochrona praw obywatelskich osób z zaburzeniami psychicznymi
Rozporz. Rady Min. z 28 grudnia 2010 w sprawie określa strategię działań na lata 2011-2015, mających na celu: - ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego; - zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej - poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi
Świadoma zgoda na leczenie i przyjęcie do szpitala Zasada najmniejszej uciążliwości Zezwolenie na przepustki Zasada szczególnej ochrony tajemnicy zawodowej Zasada wydawania zaświadczeń po osobistym badaniu pacjenta Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego (2005 nowelizacja u.o.z.p.) (2008 ustawa o prawach Pacj. i Rzeczn. Praw Pacj.)
Ustne i pisemne skargi do RPP Z jego pomocy może korzystać: - pacjent psychiatryczny - jego przedstawiciel ustaw. - opiekun prawny - opiekun faktyczny Spotkania z RPP na osobności Informacje o rozstrzygnięciu sprawy RPP jest pracownikiem Biura Rzecznika Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia
pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z przyjęciem, leczeniem, warunkami pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego; zapewnienie pacjentowi dostępu do informacji prawnej; wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych skarg, pomoc w sporządzeniu i złożeniu skargi do kierownika szpitala psychiatrycznego lub innych instytucji; współpraca z rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem prawnym lub faktycznym pacjentów psychiatrycznych; inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjnoinformacyjnej w zakresie praw pacjentów psychiatrycznych
Osoby wykonujące czynności wynikające z u.o.z.p. są obowiązane do zachowania tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedzą się w związku z wykonywaniem tych czynności (art. 50 u.o.z.p.) Obowiązek osób udzielających świadczeń zdrowotnych do zachowania w tajemnicy (także po śmierci pacjenta) informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego (art. 13 u.r.p.p.)
Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą ( ) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
Pacjent Przedstawiciel ustawowy pacjenta Sąd
WZÓR: ZAŁĄCZNIK NR 3 DO HISTORII CHOROBY Pieczęć szpitala miejscowość.. data. Oświadczenie o upoważnieniu innej osoby do uzyskania informacji o stanie zdrowia i dostępie do dokumentacji medycznej [W przypadku pacjenta niepełnoletniego lub ubezwłasnowolnionego względnie niezdolnego do wyrażenia świadomej zgody, oświadczenie zgody składa jego pełnomocnik ustawowy. W przypadku niepełnoletniego, który ukończył 16 r.ż. lub ubezwłasnowolnionego, ale zdolnego do wyrażenia swego stosunku do leczenia, oświadczenie składają oba podmioty.] Dane pacjenta: Imię Nazwisko... PESEL Adres zamieszkania.. Dane przedstawiciela ustawowego, faktycznego Imię Nazwisko.. PESEL Adres zamieszkania.. Telefon przedstawiciela ustawowego Oświadczam, że: 1. Upoważniam do uzyskiwania informacji o moim stanie zdrowia oraz do wglądu w dokumentację medyczną: Imię i nazwisko Adres zamieszkania. 2. Nie upoważniam nikogo* Podpis pacjenta lub przedstawiciela ustawowego Podpis lekarza odbierającego oświadczenie.
Zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia pacjenta lub innych osób; pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy; trzeba przekazać niezbędne informacje o pacjencie związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi;
zachodzi potrzeba przekazania informacji lekarzowi sądowemu; badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie właściwych organów lub instytucji.
lekarza sprawującego opiekę nad osobą z zaburzeniami psych. organów administracji rządowej lub samorządowej (gdy to jest niezbędne dla wykonywania zadań z zakresu pomocy społecznej; osób współuczestniczących w wykonywaniu czynności w ramach pomocy społecznej w zakresie, w jakim to jest niezbędne; służb ochrony państwa i ich upoważnionych pisemnie funkcjonariuszy lub żołnierzy w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia postępowania sprawdzającego; policjanta, upoważnionego pisemnie przez kierownika jednostki, prowadzącego czynności operacyjno-rozpoznawcze w zakresie poszukiwań i identyfikacji osób.
zakaz utrwalania w dokumentacji dotyczącej badań lub przebiegu leczenia osoby z zaburzeniami psychicznymi takich oświadczeń (tych osób), które obejmują przyznanie się do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary (art. 50 u.o.z.p.)
zakaz przesłuchiwania osób obowiązanych do zachowania tajemnicy (w tym także biegłych lekarzy) jako świadków na okoliczność przyznania się osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary (art. 52).
Środki przymusu bezpośredniego Przytrzymanie Przymusowe podanie leku Unieruchomienie Izolacja doraźne, krótkotrwałe unieruchomienie osoby z użyciem siły fizycznej doraźne lub przewidziane w planie postępowania leczniczego wprowadzenie leków do organizmu osoby bez jej zgody obezwładnienie osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł, kaftana bezpieczeństwa lub innych urządzeń technicznych umieszczenie osoby, pojedynczo, w zamkniętym i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu
gdy osoba: dopuszcza się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu (np. próby samobójcze, samouszkodzenia, inne działania mogące wywołać poważne następstwa dla własnego życia lub zdrowia) dopuszcza się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu innej osoby (np. czynna agresja względem innych)
dopuszcza się zamachu przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu (stwarza zagrożenie względem większej liczby osób lub mienia w znacznych rozmiarach niebezpieczeństwo katastrofy, pożaru) w sposób gwałtowny niszczy lub uszkadza przedmioty znajdujące się w jej otoczeniu (np. demolowanie urządzeń szpitalnych) poważnie zakłóca lub uniemożliwia funkcjonowanie zakładu psychiatrycznej opieki zdrowotnej (art. 18 ust.1)
gdy jest to konieczne do dokonania odpowiednich czynności leczniczych w celu zapobieżenia samowolnemu opuszczeniu przez tę osobę szpitala psychiatrycznego (art. 34) w celu przeprowadzenia badania bez zgody (art. 21 ust.1) w celu przyjęcia do domu pomocy społecznej bez zgody (art. 40 ust.1) podczas wykonywania postanowień sądu opiekuńczego przymusowe doprowadzenia przez policję (art. 46 ust. 2a)
Lekarz Pielęgniarka Ratownik medyczny
Wyszkolony w tym zakresie pracownik
Stwierdzenie okoliczności uzasadniających zastosowanie przymusu bezpośredniego oraz decyzja o zastosowaniu Uprzedzenie pacjenta o zamiarze zastosowania środka Wybór środka Zlecenie jego zastosowania Użycie środka przymusu bezpośredniego Szczegółowe wpisanie do dokumentacji medycznej, wypełnienie karty zastosowania unieruchomienia lub izolacji. Ocena zasadności zastosowania środka przymusu bezpośredniego
Państwowe Ratownictwo Medyczne Policja Państwowa Straż Pożarna
Przyczyny zastosowania przymusu bezpośredniego Cel zastosowania Rodzaj zastosowanego środka i czas trwania Kto zlecił zastosowanie przymusu bezpośredniego? Kto uczestniczył w jego wykonaniu? * Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie sposobu stosowania i dokumentowania zastosowania przymusu bezpośredniego praz dokonywania oceny zasadności jego zastosowania
KARTA ZASTOSOWANIA UNIERUCHOMIENIA LUB IZOLACJI (podmiot leczniczy/jednostka organizacyjna pomocy społecznej) (oddział albo jednostka lub komórka organizacyjna) ZLECENIE Pacjent Nr historii choroby.. Powód zastosowania Rodzaj unieruchomienia:. Izolacja:.. Początek stosowania unieruchomienia lub izolacji: Data Godzina Zlecający (czytelny podpis, pieczątka) Osoby wykonujące (imię, nazwisko, czytelny podpis) Koniec stosowania unieruchomienia lub izolacji**:.. Lekarz zatwierdzający Data Godzina Lekarz/pielęgniarka (czytelny podpis, pieczątka) Uwagi PODSUMOWANIE Całkowity czas stosowania środka przymusu bezpośredniego: (godziny i minuty). Uwagi Lekarza:.. (podpis, data, pieczątka)
Przedłużenie stosowania unieruchomienia lub izolacji: Data Godzina Przedłużający (czytelny podpis, pieczątka) Przyczyny przedłużenia OBSERWACJE. OZNACZENIA (KOD): 1 szarpie się (uderza). 2 wykrzykuje. 3 płacze. 4 śmieje się. 5 śpiewa. 7 śpi. 8 spokojny. 9 podawane posiłki. 10 podawane płyny. 11 oddał mocz (stolec). 12 chwilowe zwolnienie. 13 inne. godzina. kod. podpis godzina. kod. podpis godzina. kod. podpis godzina. kod. podpis 12:00 18:00 24:00 06:00 12:15 18:15 00:15 06:15 12:30 18:30 00:30 06:30 12:45 18:45 00:45 06:45 13:00 19:00 01:00 07:00 13:15 19:15 01:15 07:15 13:30 19:30 01:30 07:30 13:45 19:45 01:45 07:45 14:00 20:00 02:00 08:00 14:15 20:15 02:15 08:15 14:30 20:30 02:30 08:30 14:45 20:45 02:45 08:45 15:00 21:00 03:00 09:00 15:15 21:15 03:15 09:15 15:30 21:30 03:30 09:30 15:45 21:25 03:45 09:45 16:00 22:00 04:00 10:00 16:15 22:15 04:15 10:15 16:30 22:30 04:30 10:30 16:45 22:45 04:45 10:45 17:00 23:00 05:00 11:00 17:15 23:15 05:15 11:15 17:30 23:30 05:30 11:30 17:45 23:45 05:45 11:45
Zgoda pacjenta Brak zgody pacjenta Brak możliwości wyrażenia zgody
wyrażona swobodnie; poprzedzona informacją o celu przyjęcia do szpitala, o stanie zdrowia pacjenta, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz dających się przewidzieć skutkach; wyrażona przez osobę rzeczywiście zdolną do pełnego zrozumienia przekazywanych informacji, niezależnie od stanu jej zdrowia psychicznego.
PODMIOT UPRAWNIONY DO WYRAŻENIA ZGODY Pacjent do 16 r.ż. - przedstawiciel ustawowy - jeżeli małoletni pacjent nie pozostaje pod władzą rodzicielską - sąd opiekuńczy i przedstawiciel ustawowy Pacjent od 16 do 18 r.ż. - pacjent i przedstawiciel ustawowy - jeżeli małoletni pacjent nie pozostaje pod władzą rodzicielską - sąd opiekuńczy i przedstawiciel ustawowy - sąd opiekuńczy, w przypadku sporu pacjenta i przedstawiciela ustawowego Drozdowska, U., Wojtal, W. (2010). Zgoda i informowanie pacjenta, Biblioteka Eskulapa,Warszawa,
Pacjent pełnoletni ubezwłasnowoln iony całkowicie - pacjent i przedstawiciel ustawowy - jeżeli pacjent nie pozostaje pod władzą rodzicielską - sąd opiekuńczy i przedstawiciel ustawowy - sąd opiekuńczy, w przypadku sporu pacjenta i przedstawiciela ustawowego Pacjent pełnoletni ubezwłasnowoln iony częściowo - pacjent - pacjent i kurator w przypadku, gdy został on powołany przez sąd opiekuńczy do reprezentowania pacjenta Pacjent pełnoletni - pacjent Drozdowska, U., Wojtal, W. (2010). Zgoda i informowanie pacjenta, Biblioteka Eskulapa,Warszawa,
WZÓR : ZAŁĄCZNIK NR 1 DO HISTORII CHOROBY Oświadczenie o zgodzie na hospitalizację [W przypadku pacjenta niepełnoletniego lub ubezwłasnowolnionego względnie niezdolnego do wyrażenia świadomej zgody, oświadczenie zgody składa jego pełnomocnik ustawowy (oświadczenie opiekuna faktycznego może być złożone, gdy chodzi o badanie pacjenta nieprzedstawiające podwyższonego ryzyka). W przypadku niepełnoletniego, który ukończył 16 r.ż. lub ubezwłasnowolnionego, ale zdolnego do wyrażenia swego stosunku do leczenia, oświadczenie składają oba podmioty.] Wyrażam zgodę na przyjęcie do szpitala/oddziału psychiatrycznego w (nazwa i siedziba szpitala/oddziału) Dane pacjenta: Imię. Nazwisko... PESEL. Adres zamieszkania.. Dane przedstawiciela ustawowego, gdy został ustanowiony: Imię.. Nazwisko. PESEL.. Adres zamieszkania. Telefon przedstawiciela ustawowego.. Miejscowość Data... Podpis pacjenta lub przedstawiciela ustawowego. Podpis lekarza odbierającego oświadczenie.
1. Ważne skierowanie do szpitala 2. Stwierdzenie przez lekarza zasadności przyjęcia do szpitala 3. Zgoda uprawnionej osoby 4. Przyjęcie do szpitala psychiatrycz nego
Postępowanie zmierzające do przyjęcia zaczyna się już wcześniej Procedura formalna nie kończy się z chwilą przyjęcia
Zasadą ZGODA pacjenta! Kiedy możliwe? jeśli z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób; Jeśli z powodu zaburzeń psychicznych nie jest zdolny do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych; jeżeli przeprowadzenia tego badania żąda uprawniony organ państwowy.!!! Lekarz psychiatra, a w razie niemożności inny lekarz musi stwierdzić, iż badanie jest zasadne i konieczne Możliwe zastosowanie przymusu bezpośredniego
W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala (przewiezienie następuje w obecności lekarza, pielęgniarki lub zespołu ratownictwa medycznego) Lekarz, który przeprowadził to badanie odnotowuje to w dokumentacji medycznej (okoliczności + uzasadnienie postepowania przymusowego)
1. Stwierdzenie przez lekarza niezdolności do wyrażenia zgody na przyjęcie do szpitala i w stosunku do leczenia 2. Zgoda sądu opiekuńczego 3. Stwierdzenie przez lekarza zasadności przyjęcia do szpitala 4. Przyjęcie do szpitala Jeśli osoba zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób - art. 23 ust. 3 5 (przyjęcie bez zgody) oraz art. 25 i 27 (przyjęcia w trybie wnioskowym)
1. Osobiste badanie osoby niezdolnej do wyrażenia zgody 2. Zasięgnięcie przez lekarza pisemnej opinii innego lekarza albo pisemnej opinii psychologa 3. Przyjęcie pacjenta do szpitala 4. Zawiadomienie sądu opiekuńczego przez kierownika szpitala 5. Zgoda sądu opiekuńczego na pobyt pacjenta w szpitalu
Tylko gdy z powodu choroby psychicznej: - zagraża bezpośrednio własnemu życiu; - zagraża życiu lub zdrowiu innych osób; 1. Osobiste zbadanie osoby chorej psychicznie przez lekarza i stwierdzenie wskazania do przyjęcia 2. Zasięgnięcie opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa 3. Wyjaśnienie choremu przyczyn przyjęcia do szpitala i poinformowanie o jego prawach 4. Zatwierdzenie przyjęcia przez ordynatora (48 h od chwili przyjęcia) 5. Zawiadomienie sądu opiekuńczego przez kierownika szpitala (72 h od chwili przyjęcia)
Tylko, gdy: Zachodzą wątpliwości, czy osoba jest chora psychicznie; Z powodu zaburzeń psychicznych osoba zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób Procedura jak w art. 23 Pobyt w szpitalu max 10 dni Biegli!
Jeżeli zachowanie osoby przyjętej do szpitala psychiatrycznego za zgodą (art.22) wskazuje na to, że zachodzą okoliczności określone w 23 ust.1, a zgoda została cofnięta, stosuje się odpowiednio art. 23 ust.2-5 oraz art.25-27.
Tylko, gdy: nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie zdrowia psychicznego pacjenta; jest on niezdolny do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu przyniesie poprawę jej stanu zdrowia O potrzebie przyjęcia orzeka sąd opiekuńczy.
nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie zdrowia psychicznego pacjenta
małżonek krewni w linii prostej rodzeństwo przedstawiciel ustawowy opiekun faktyczny organ pomocy społecznej prokurator Rzecznik Praw Obywatelskich
1. Osobiste badanie osoby chorej psychicznie 2. Orzeczenie lekarza psychiatry 3. Wniosek o umieszczenie w szpitalu psychiatryczny m 4. Postanowienie sądu opiekuńczego o przyjęciu bądź nieprzyjęciu do szpitala 5. Realizacja postanowienia sądu lub Badanie niemożliwe, brak orzeczenia lekarskiego 1. Wniosek o umieszczenie w szpitalu psychiatryczny m bez orzeczenia 2. Zarządzenie sądu opiekuńczego o poddaniu osoby, (której dotyczy wniosek) badaniu psychiatrycznem u 3. Postanowienie sądu opiekuńczego o przyjęciu bądź nieprzyjęciu do szpitala 4. Realizacja postanowieni a sądu Jeśli okaże się, że osoba kwalifikowana do przyjęcia bez zgody w trybie wnioskowym zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, stosuje się art. 23.
Odpowiedzialność szpitala za wykonywanie władzy publicznej w przypadku bezzasadnego przyjęcia do szpitala podstawa roszczeń odszkodowawczych wobec szpitala Konieczność uzyskania każdorazowej zgody na pobyt w szpitalu od osób ubezwłasnowolnionych całkowicie Czas trwania procedury uzyskiwania zgody sądu na leczenie pacjenta w trybie art. 29 Brak możliwości leczenia pacjentów bez zgody poza szpitalem w trybie ambulatoryjnym
tylko wówczas, gdy nie zagraża to życiu pacjenta albo życiu lub zdrowiu innych osób (art. 14) Za zgodą ordynatora! W dokumentacji medycznej należy odnotować wszelkie informacje dotyczące przepustki, tj. - czas jej trwania, - miejsca pobytu pacjenta, - krótką ocenę jego stanu zdrowia przed opuszczeniem szpitala i po powrocie!!! przepustki nie dotyczą osób przebywających w szpitalu psychiatrycznym na podstawie postanowienia sądu
Wniosek o wypis mogą złożyć: Decyzja ordynatora! osoba przebywająca w szpitalu psychiatrycznym bez swojej zgody, jej przedstawiciel ustawowy, małżonek, rodzeństwo, krewni w linii prostej, opiekun faktyczny
1. Wniosek o wypisanie ze szpitala psychiatryczn ego 2. Decyzja ordynatora o wypisaniu 3. Wypisanie ze szpitala 4. Zawiadomie nie kierownika szpitala 5. Zawiadomien ie sądu opiekuńczego Żądanie wypisania - nie wcześniej niż 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia sądu opiekuńczego w przedmiocie przyjęcia do szpitala lub dalszego leczenia tej osoby bez jej zgody
1. Wniosek o wypisanie ze szpitala psychiatryczne go 2. Odmowa wypisu przez ordynatora 3. Wystąpienie do sądu opiekuńczego 4. Postanowienie sądu opiekuńczego Wniosek - do sądu, w którego okręgu znajduje szpital, w terminie 7 dni od dnia powiadomienia o odmowie wypisania.