Scenariusz apelu z okazji rocznicy wybuchu II wojny światowej PROWADZĄCY I Wrzesień to miesiąc cudownego babiego lata, dojrzewających kasztanów i spotkań z przyjaciółmi ze szkolnej ławy po wakacyjnej rozłące. Ale był również inny wrzesień Wrzesień 1939 roku. Rozlega się głos syren alarmowych. Następnie zostaje odtworzone nagranie radiowego komunikatu o wybuchu wojny: Halo! Halo! Tu Warszawa i wszystkie rozgłośnie Polskiego Radia! Dziś rano o godzinie piątej minut czterdzieści oddziały niemieckie przekroczyły granice polską, łamiąc pakt o nieagresji. Bombardowano szereg miast. Za chwilę usłyszą Państwo komunikat specjalny. A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszelkie sprawy i zagadnienia schodzą na plan dalszy. Całe nasze życie publiczne i prywatne przestawiamy na specjalne tory. Weszliśmy w okres wojny. Cały wysiłek narodu musi iść w jednym kierunku. Wszyscy jesteśmy żołnierzami! musimy myśleć tylko o jednym: Walka aż do zwycięstwa! PROWADZĄCY I Pierwszego września 1939 roku o godzinie 4:45 deszcz ognia zalał Polskę. Niemiecki okręt szkoleniowy Schlezwig- Holstein rozpoczął ostrzeliwanie przyczółka Westerplatte. PIOSENKA: Wojenko, wojenko : Dzień dobry państwu. Tu stacja telewizyjna Szkoła News. W tym roku przypada 73 rocznica wybuchu II wojny światowej. Z tej okazji przeprowadzam w centrum naszego miasta sondę uliczną na temat: z czym kojarzy ci się wrzesień. O, właśnie idzie nasz pierwszy
rozmówca. Przepraszam bardzo! Czy mogę zadać ci jedno pytanie? Jestem z telewizji Szkołą News. PRZECHODZIEŃ 1 O! Wow! Telewizja! Chłopaki na dzielni mnie zobaczą. Z czym kojarzy ci się pierwszy września? PRZECHODZIEŃ 1 Z ogólnonarodową żałobą po utracie wolności. No! Jaka wiedza historyczna PRZECHODZIEŃ 1 Raczej współczesna. Wakacje tego dnia się kończą, więc koniec wolności. Taaak Może następny respondent będzie bardziej zorientowany. Oto nadchodzi. Przepraszam, czy poświęcisz naszej stacji jedną chwilkę? PRZECHODZIEŃ 2 A o co chodzi? Z czym kojarzą ci się takie daty: 1 września, 17 września PRZECHODZIEŃ 2 1września to wiadomo, szkoła, poza tym moje urodziny, a 17 hmmm chyba z niczym Cóż, bardzo dziękuję. Ale widzę już następną osobę. Tym razem na pewno się uda. Przepraszam, z czym kojarzy ci się 1 września i 17 września?
PRZECHODZIEŃ 3 1 września, jak co miesiąc, biorę wypłatę, a 17 zazwyczaj jej nie mam A jakieś ważne wydarzenie? PRZECHODZIEŃ 3 No tak! Urodziny szefowej! No nie do końca o to mi chodziło. Ja chyba nigdy nie zrobię tej sondy. Czyżby nikt już z młodych ludzi nie kojarzył tych dat z tak ważnymi wydarzeniami historycznymi? Co ja mam teraz zrobić Chyba wiem o co pani chodzi. Te dwie daty, o które pani pytała w swojej sondzie. To rocznice naprawdę tragicznych wydarzeń w historii naszego kraju. Pan naprawdę wie, co wydarzyło się 1 i 17 września 1939 roku? Nie tylko wiem, ja to, moje dziecko, przeżyłem. Dobrze pamiętam ten wrześniowy poranek 70 lat temu wbiega gazeciarz, krzyczy Kurier warszawski, kurier!! Kurier warszawski, kurier! Niemcy napadli na Polskę! Kurier, kupujcie kurier warszawski. Dziś idę walczyć - Mamo! Może nie wrócę więcej, Może mi przyjdzie polec tak samo Jak, tyle, tyle tysięcy.
Poległo polskich żołnierzy Za wolność naszą i sprawę, Ja w Polskę, Mamo, tak strasznie wierzę I w świętość naszej sprawy. Dziś idę walczyć - Mamo kochana, Nie płacz, nie trzeba, ciesz się jak ja, Serce mam w piersi rozkołatane Serce mi dziś tak cudnie gra. Za kraj! Za honor nasz! Dziś idę walczyć Mamo! Józef Andrzej Szczepański Piosenka: Warszawo ma O szóstej rano rozgłośnia Polskiego Radia w Warszawie nadała komunikat: Zarządzam w całym kraju alarm przeciwlotniczy. Tak śmierć przyszła na nas z nieba Pieśń o Stefanie Starzyńskim Jakże Ciebie, Warszawo, dosięgnąć przez pieśnie, Ażeby Twoich murów nie dotknąć boleśnie, Gdy każda droga nazwa jest teraz jak rana? Oto dach potrzaskany od Świętego Jana I mury Zamku w gruzach i stropy paradne. A Zygmunt trzyma w ręku miecz i krzyż bezwładne. Ale ja Cię nie widzę okrytą żałobą I nie płaczę nad Tobą, nie płaczę nad sobą, Ani nad zostałymi w niewoli bliskiemi. I za żadne bogactwa i rozkosze ziemi, Za spełnione marzenia i pałace w chmurach Nie dałbym tego szczęścia, żem mieszkał w Twych murach. Taaak. Nie poszliśmy do szkoły, ale jakoś nie cieszyliśmy się z tego. Mój tato trafił do wojska, podobnie jak inni ojcowie. Zaczął się straszny czas. Niemal codziennie przychodziły informacje o zabitych, rannych, wziętych do niewoli To był czas dramatycznych pożegnań.
Piosenka: Pałacyk Michla Pan był wtedy bardzo młodym człowiekiem. Nie bał się pan? Czy się bałem? Pewnie tak. Wszyscy się bali. Strach było zostać w domu, bo z góry leciały bomby. Starch było wyjść na ulicę, bo strzelaniny Moje pokolenie musiało bardzo szybko dorosnąć i podjąć ważne decyzje życiowe. Dla większości z nas ten wybór był jasny. Nasz obowiązek orać ziemię, Wydrzeć to, co w jej wnętrzu drzemie. Nasz obowiązek o nią bić się, Ta ziemia to nasze życie. Bić się będziemy w imię człowieka, W imię dzieci, A przyszłość czeka. Westerplatte, Gdańsk, Kutno, Warszawa, Bydgoszcz, Wizna Nie było miejsca w kraju, w którym wojna nie zostawiłaby swojego krwawego śladu. Armia niemiecka kroczyła naprzód mimo niezwykłej, bohaterskiej postawy naszych żołnierzy. Każda bitwa to śmierć wielu wspaniałych ludzi, każda śmierć żołnierza to łzy bliskich w rodzinnym domu Wiersz: Wojna, wojna! Pociągami całemi Wywożą lud z naszej ziemi. Wierzę, że wrócę i tym tylko żyję, Że mnie przyjaciół powitają dłonie, Że duszę z brudów tułaczki obmyję, Kiedy mnie pierwszy polski wiatr owionie.
Piosenka: Z młodej piersi się wyrwało Czekaliśmy na wybawienie, które miało przyjść ze strony naszych sojuszników z zachodu. Ale wybawienie nie nastąpiło, stało się natomiast to, czego jeszcze Marszałek Piłsudski obawiał się najbardziej: Niemcy i Rosja po raz czwarty w historii zadecydowały o losach Polski. 17 września 1939r. Stalin dał rozkaz Armii Czerwonej, aby przekroczyła wschodnie granice Rzeczpospolitej. Miała ona nieść wolność i szczęście, chleb i pracę. Podobne i jeszcze inne treści można było odczytać z ulotek zrzucanych przez radzieckie samoloty. "KATYŃ" Tej nocy zgładzono Wolność W katyńskim lesie... Zdradzieckim strzałem w czaszkę Pokwitowano Wrzesień. Związano do tyłu ręce, By w obecności kata Nie mogły się wznieść błagalnie Do Boga i do świata. Feliks Konarski Tak dokonał się czwarty rozbiór Polski. Armia Radziecka nie przyniosła ani wolności, ani szczęścia, ani chleba. Przyniosła za to dramat tysięcy Polaków w Katyniu, Miednoje, dramat pomordowanych i zesłanych na Sybir. Ale o dziwo te tragiczne wydarzenia wyzwoliły w nas jakąś siłę do walki, do przetrwania. Nie przetrwania jednostki, ale narodu. Podjęliśmy walkę. piosenka: Taki kraj
Zawsze we wrześniu staram się wspominać tych, których mi wojna zabrała. Wiele razy, zbyt wiele, musiałem patrzeć na śmierć. Wspominam panią z piekarni, która zawsze miała jakieś anegdotki w zanadrzu, kiedy przychodziłem po chleb. Zginęła pod gruzami domu w pierwszym dniu wojny. Pamiętam rodzinę Goldmanów spod trzeciego. Mimo, że byli Żydami, pani Goldman zawsze przynosiła nam na święta Bożego Narodzenia pyszne smakołyki. Wszyscy zginęli w Oświęcimiu. Oświęcim Piszę do ciebie, mamo, ten list Z więziennych murów Oświęcimia Teraz jest wieczór, a wichru gwizd Niesie mi twoje święte imię. (...) Kto z nas powróci, trudno rzec, Popioły ludzkie trą w rzeszotach I ciągle dymi ten straszny piec, Ulata duch nasz jak tęsknota. Kazimierz Paszkowski Słucham pana z niedowierzaniem. Nie wyobrażam sobie siebie w tamtych czasach. Pewnie ze strachu schowałabym się w mysią dziurę. Skąd czerpaliście siłę i odwagę? Ona jest w każdym z nas. No nie wiem Niech pan zobaczy, młodzi ludzie dziś już nawet nie wiedzą co się wydarzyło 73 lata temu. A przecież gdyby nie wasze bohaterstwo dziś kto wie jak dziś wyglądałby świat.
Och! Nie oceniaj swojego pokolenia tak ostro. Żyjecie w innych czasach. Wojna to dla was odległa historia, może jeszcze przygoda w filmie Nie doświadczyliście zła i bardzo dobrze. O to przecież walczyliśmy o wasze szczęście i spokojne życie. Jednak mi wstyd. Powinniśmy pielęgnować pamięć o tamtych wydarzeniach, o bohaterach, bez odwagi których nie byłoby dziś wolnej Polski. (do widowni) Pamiętajmy o polskim wrześniu. Piosenka: Sanitariuszka Małgorzatka Scenariusz opracowała: Ewa Marzec i Barbara Janowska