PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA im. MARIANA REJEWSKIEGO W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ INFORMACYJNO - BIBLIOGRAFICZNY ul. M. Skłodowskiej - Curie 4 85-094 Bydgoszcz tel. (052) 341-30-74 http:/www.pbw.bydgoszcz.pl e-mail:pbw@pbw.bydgoszcz.pl NAUCZYCIELE - PSYCHOLOGIA zestawienie bibliograficzne w wyborze wydawnictw zwartych i artykułów z czasopism z lat 2000 2013 opracowane na podstawie zbiorów PBW w Bydgoszczy Opracowała: Ewa Bedełek Bydgoszcz 2013
1. Bezradność nauczyciela / Krzysztof Polak. - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012. - 192 s. sygnatura 154910 Zawiera m.in. rozdziały: Bezradność nauczyciela w perspektywie temporalnej. Bezradność jako forma dramatu nauczycielskiej egzystencji. Bezradność nauczyciela a poczucie osamotnienia. Bezradność a deficyt zasobów osobistych i społecznych nauczyciela. Bezradność nauczyciela w zetknięciu z edukacyjną rzeczywistością pozoru. Bezradność w sytuacji zmiany. Bezradność a (nie)wiara w sukces i (nie)zdolność uczenia się z porażek. Rytualizacja jako obrona przed poczuciem bezradności. 2. Edukacja wzbogacająca życie : porozumienie bez przemocy przyczynia się do poprawy wyników nauczania, redukuje konflikty i wzbogaca wzajemne relacje między uczniami i nauczycielami / Marshall B. Rosenberg. - Warszawa : Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, 2006. - 134 s. sygnatura 148626 Zawiera rozdziały: W stronę edukacji wzbogacającej życie. Wyrażanie komunikatów wzbogacających życie. Słuchanie innych z empatią. Tworzenie partnerskich relacji między nauczycielami a uczniami. Tworzenie niezależnej uczącej się społeczności. Przekształcanie szkół. 3. Jak przeżyć szkołę / Klaus Schaefer. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2005. - 205 s. sygnatura 143370 143372 Zawiera rozdziały: Kształcenie nauczycieli. Droga do szkoły. Lekcje. Dyscyplina. Prace administracyjne. Rady pedagogiczne i konferencje. Koledzy. Rodzice. Zdrowie psychiczne. Plan czy improwizacja? Zasady pracy w domu. Gabinet do pracy i wyposażenie. Przygotowania do lekcji.
Klasówki i sprawdziany. Wycieczki szkolne. Dokształcanie się. Podstawowe zasady gospodarowania czasem. Najważniejsze zasady. Komputer dla progresywnego nauczyciela. 4. Jakie działania można podejmować, by ograniczyć stres zawodowy nauczycieli? / Jacek Pyżalski // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 47-52 sygnatura 154662p 5. Jestem mobbowany Ale czy na pewno? O podobieństwach i różnicach miedzy mobbingiem a innymi zjawiskami / Dorota Merech // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 99-105 sygnatura 154662p 6. Kryzys w szkole : krótki poradnik psychologiczny / Jarosław Jagieła. - Kraków : Wydawnictwo Rubikon, 2009. - 221 s. sygnatura 151781 151782 Zawiera rozdziały: Czym jest kryzys? Zdarzenia krytyczne w szkole. Skutki zdarzeń kryzysowych. Dziecięcy żal po stracie. Umiejętność pomocy kryzysowej. Interwencja kryzysowa. Szkolne zarządzanie kryzysowe. Kryzys szkolny w literaturze światowej. Słownik wybranych pojęć związanych z kryzysem.
7. Mobbing w środowisku pracy nauczyciela / Agnieszka Moscicka, Marcin Drabek // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 75-98 sygnatura 154662p Zawiera: Skala narażenia nauczycieli na mobbing. Skutki doświadczania mobbingu. Czy wrogie środowisko pracy jest problemem polskich nauczycieli? Przeciwdziałanie mobbingowi i wrogim zachowaniom. 8. Myśleć jak pedagog / Bogusław Śliwerski. - Sopot : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2010. - 254 s. sygnatura 154346 Zawiera : Część I: Homo paedagogicus. Pedagog jako quasi-zawód, misja, utrapienie. Myślenie pedagogiczne w procesie wychowania. Kształcenie myślenia pedagogicznego. Część II: Kształcenie myślenia pedagogicznego. Ćwiczenia pedagogicznego myślenia. Scenariusze: Porażki w szkole. Pedagogiczna wiwisekcja. Ocenianie zachowania uczniów. Co jest grane? Zasady wychowania. Mam problem. Nosił wilk razy kilka. Razem czy osobno. Budowa wieży. Zagrajmy w reformę oświaty. Wartości w reformowanej szkole. Szkoła jako środowisko permanentnych zmian. Demokracja szkolna. Sąd nad Korczakowską myślą. 9. Narcystyczna szkoła : o psychologicznej rzeczywistości szkoły / Jarosław Jagieła. - Kraków : Wydawnictwo Rubikon, 2007. - 219 s. sygnatura 148281 p Zawiera rozdziały: Gry psychologiczne w szkole. Uczniowska pasywność. Samotność ucznia. Uczeń jedynak. Autentyczność uczniowskiego sukcesu.
Narcystyczna szkoła. Trudny uczeń. Rozważne zaangażowanie nauczyciela. Skrzywdzone dzieci naszej psychiki. Komputer w szkole. 10. Nauczyciel i uczeń : problemy etyczne wychowania i nauczania / Maciej Kałuszyński. - Wrocław : "Atla 2", 2002. - 144 s. sygnatura 148334 Zawiera rozdziały: Kim jest uczeń? Dorosły jako ciemiężca. Miejsce na etyczną rozmowę w szkole. Etyczny problem szkoły. Budowanie drogi ku marzeniu. Dzień powszedni nauczyciela. 11. O autorytecie w wychowaniu i nauczaniu / pod red. Małgorzaty Bednarskiej. - Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. - 214 s. sygnatura 151169 151170 Zawiera: Część I: Autorytet próba definicji pojęcia. Część II: Autorytet w wychowaniu i nauczaniu perspektywa teoretyczna. Część III: Autorytet w wychowaniu i nauczaniu perspektywa badawcza. 12. Opiekun nauczyciela : umiejętności psychologiczne : poradnik / Tomasz Garstka. - Warszawa : Wydawnictwa CODN, 2003. - 177 s. sygnatura 145101, 145100p Zawiera rozdziały: Pomaganie. Opiekun w roli osoby pomagającej. Etap nawiązywania relacji. Etap rozwoju współpracy. Trudności na etapie współpracy Część I Bariery w komunikowaniu się, konflikty, opór. Trudności na etapie współpracy Część II. Przeniesienie. Kończenie współpracy. Higiena psychiczna w pracy opiekuna. Rozwój psychologicznych umiejętności opiekuna stażu. 13. Osoba, edukacja, dialog. T.1 / red. Maria Ledzińska. - Kraków : Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2002. - 268 s.
sygnatura 139440, 139439p Zawiera części: Osoba jako podmiot edukacji. Miejsce dialogu w edukacji. Osobowość jednostki w kontekście edukacji. Rozwój jednostki a edukacja. 14. Osoba, edukacja, dialog. T.2 / red. Maria Ledzińska. - Kraków : Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2002. - 287 s. sygnatura 139440, 139439p Zawiera części: Uczenie się i nauczanie w praktyce. Zadania nauczycieli w procesie edukacji. Edukacja w perspektywie klinicznej. Dzieci i młodzież ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi. Różne konteksty edukacji. 15. Osobowość i specyficzne problemy psychologiczne nauczycieli / Maciej Wilski // W: Psychologia ucznia i nauczyciela : podręcznik akademicki / red. nauk. Stanisław Kowalik. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. - S. 334-366 sygnatura 154489 154491, 154488p Zawiera: Wprowadzenie trudności nauczyciela w realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych. Osobowość i kompetencje nauczyciela. Aspekt ideologiczny rozwoju osobowości nauczyciela etyka i prestiż zawodu. Aspekt instytucjonalny rozwoju osobowości nauczyciela środowisko zewnętrzne. Aspekt indywidualny rozwoju osobowości nauczyciela problemy psychologiczne i wypalenie zawodowe. 16. Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli : studium teoretyczno-empiryczne / Joanna M. Michalak. - Warszawa : Instytut Badań Edukacyjnych, 2003. - 301 s. sygnatura 140813, 140812p
Zawiera rozdziały: W poszukiwaniu istoty odpowiedzialności. Analiza współczesnej literatury filozoficznej. Problematyka odpowiedzialności w świetle psychologii. Odpowiedzialność zawodowa nauczyciela. Metodologiczne i organizacyjne założenia badań własnych. Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli w świetle badań. Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli w kontekście pełnionej przez nich roli społecznej w świetle badań. Poczucie odpowiedzialności zawodowej nauczycieli w kontekście pełnionej przez nich roli społecznej w świetle badań. 17. Podmiotowość roli nauczyciela i ucznia : (w świetle analizy opinii społecznych) / Andrzej Olubiński. - Wyd. 2 uzup. i popr. - Toruń : Adam Marszałek, 2001. - 206 s. sygnatura 136125 136126 Zawiera m.in. rozdziały: Społeczno-pedagogiczna problematyka roli społecznej. Główne orientacje badawcze nad rolą nauczyciela i ucznia. Psychospołeczne uwarunkowania pracy nauczycielskiej oraz roli ucznia. Wokół scenariusza roli. Wzory i wzorce osobowe nauczyciela i ucznia. Stosunki wychowawcze w klasie szkolnej. Wybrane wskaźniki efektywności roli nauczyciela i ucznia. 18. Pomyśl siebie... : minieseje dla wychowawcy klasy / Maria Dudzikowa. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007. - 360 s. sygnatura 147332 Zawiera części: Pomyśl siebie jako kreatora ładu społecznego. Pomyśl siebie jako autorytet. Pomyśl siebie jako uwikłanego w śmiech. Pomyśl siebie jako rzecznika autokreacji.
19. Problemy nauczycieli i uczniów we współczesnej szkole w Polsce / Ewa Muszyńska // W: Psychologia rozwiązywania problemów szkoły / red. Jolanta Miluska. - Poznań : "Bonami" Wydawnictwo-Drukarnia, 2001. - S. 13-36 sygnatura 143035 149474, 143034p 20. Psychologia rozwiązywania problemów szkoły / red. Jolanta Miluska. - Poznań : "Bonami" Wydawnictwo-Drukarnia, 2001. - 367 s. sygnatura 143035 149474, 143034p Zawiera: Szkoła obszar zagrożeń. Uczeń rozwój i jego zaburzenia. Nauczyciel zadania i dylematy. 21. Psychologia ucznia i nauczyciela : podręcznik akademicki / red. nauk. Stanisław Kowalik. - Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. - 417 s. sygnatura 154489 154491, 154488p 22. Psychospołeczne cechy pracy: stresory i czynniki pozytywne / Dorota Merecz // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 23-30 sygnatura 154662p 23. Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - 155 s. sygnatura 154662p
24. Samoaktualizacja w teorii i praktyce kształcenia nauczycieli / Janina Janowska. - Wyd. 3 rozsz. i popr. - Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003. - 202 s. sygnatura 143462 25. Skutki oddziaływania warunków pracy na polskich nauczycieli // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 31-46 sygnatura 154662p 26. Stałe cechy osobowości nauczyciela determinantami jakości jego pracy zawodowej / Beata Pituła. - Bydgoszcz : Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2010. - 140 s. sygnatura 153233 Zawiera rozdziały: Osobowość nauczyciela. Podstawowe założenia nauczyciela w świetle postulowanych i wymaganych kwalifikacji oraz kompetencji. Umiejętności empatyczne nauczyciela a jego stałe indywidualne cechy osobowości. Proces podejmowania decyzji a stałe indywidualne cechy osobowości nauczyciela. Awans zawodowy jako formalnoprawne narzędzie mierzenia jakości pracy nauczyciela w kontekście koncepcji stałych indywidualnych cech osobowości. Konceptualizacja postępowania badawczego. Funkcjonowanie zawodowe badanych nauczycieli a ich stałe indywidualne cechy w świetle własnych eksploracji.
27. Stres w zawodzie nauczyciela / Rudolf Kretschmann. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2003. - 183 s. sygnatura 139721 139723, 139720p Zawiera rozdziały: Obciążenia w zawodzie nauczycielskim i ich skutki. Co to jest stres? Wyczerpanie dniem szkolnym. Miedzy rodziną, czasem wolnym a przygotowaniami, Jak zmniejszyć odczuwanie stresu w szkole. Zapobieganie stresom w trakcie lekcji. Mentalne przygotowanie do lekcji. Jak się zmienić. Zwalczanie stresu pogodą ducha. Dobre chęci i co potem? 28. Stres w zawodzie nauczyciela : specyfika, uwarunkowania i następstwa / Maria Katarzyna Grzegorzewska. - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006. - 195 s. sygnatura 148600 148602 Zawiera m.in.: Część I. Uwarunkowania i następstwa stresu w zawodzie nauczyciela. Koncepcje stresu. Specyfika stresu w pracy nauczyciela. Szkoła jako organizacja. 29. Stresory w środowisku pracy nauczyciela / Jacek Pyżalski // W: Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli : pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem / pod red. Jacka Pyżalskiego i Doroty Merecz. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. - S. 53-74 sygnatura 154662p Zawiera: Niewłaściwe zachowania uczniów. Przekonania nauczycieli związane z utrzymaniem dyscypliny w klasie i radzeniem sobie z niewłaściwymi zachowaniami uczniów. Przemoc. Propozycje rozwiązań. Rozwijanie kompetencji wychowawczych. Obciążenia wynikające ze
współpracy z rodzinami uczniów. Propozycje rozwiązań. Niewłaściwe relacje interpersonalne w Radzie Pedagogicznej. Propozycje rozwiązań. 30. Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty / Anna Włodarczyk. - Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2007. - 234 s. sygnatura 148105 148106 Zawiera rozdziały: Humanizm odkrywanie osobowości nauczyciela terapeuty. Zdarzenia krytyczne w nauczaniu budowanie refleksyjnej postawy nauczyciela. Analiza transakcyjna odkrywanie relacji nauczyciel uczeń w sytuacjach dydaktyczno-wychowawczych. Istota stylu terapeutycznego na lekcjach języka polskiego. 31. Tożsamość nauczycieli : [między anomią a autonomią] / Henryka Kwiatkowska. - Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. - 242 s. sygnatura 144176 144179, 144175p Zawiera rozdziały: Dynamika współczesności wywołaniem problematyki tożsamości. Tożsamość jako kategoria analityczna współczesnej humanistyki. Ustalenia terminologiczne. Wybrane koncepcje teoretyczne. Aspekty problematyki tożsamości. Kategoria tożsamości w badaniach pedagogicznych. Źródłowe podstawy tożsamości nauczycieli. Społeczne identyfikacje nauczycieli. Tożsamość nauczycieli typologiczne ujęcia. Tożsamość nauczycieli a demokratyczne kategorie pojęciowe. 32. Umiejętności terapeutyczne nauczyciela / Gail King. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2003. - 120 s. sygnatura 139814, 140172 140174, 139813p Zawiera rozdziały: Praca z uczniami gimnazjów i szkół średnich.
Umiejętne słuchanie. Umiejętne reagowanie. O korzystaniu z umiejętności terapeutycznych i o tym, co z tego wynika. O tym, jak uczniowie przedstawiają swoje sprawy. 33. Wypalenie zawodowe nauczycieli a ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i uczniów o prawidłowym rozwoju na etapie szkoły podstawowej / Iwona Chrzanowska. - Łódź : Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, 2004. - 121 s. sygnatura 142684 34. Wypalenia zawodowe nauczycieli przyczyny, uwarunkowania i możliwości zapobiegania / Helena Sęk // W: Psychologia rozwiązywania problemów szkoły / red. Jolanta Miluska. - Poznań : "Bonami" Wydawnictwo-Drukarnia, 2001. - S. 271-287 sygnatura 143035 149474, 143034p Zawiera: Stres społeczny w zawodzie nauczycielskim a wypalenie. Uwarunkowania procesu wypalania się i możliwości zapobiegania. 35. Wypalenie zawodowe u nauczycieli : psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań / Stanisława Tucholska ; Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wydział Nauk Społecznych. - Wyd. 2 popr. - Lublin : Wydaw. KUL, 2009. - 266 s. sygnatura 151288p Zawiera rozdziały: Psychologiczne koncepcje wypalenia. Z badań nad uwarunkowaniami i korelatami wypalenia. Stres i wypalenie w zawodzie nauczyciela. Metodologia badan własnych. Analiza wyników badania Zespołu wypalenia zawodowego. Psychologiczne korelaty zespołu wypalenia zawodowego. Psychologiczne korelaty typów wypalenia się pracy. Dyskusja wyników i podsumowanie.
36. Zdrowie jako funkcja twórczego radzenia sobie ze stresem : psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania zdrowia w zawodzie nauczyciela / Helena Wrona-Polańska. - Kraków : Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2003. - 319 s. sygnatura 140591 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. ABC komunikacji / Agnieszka Czerw // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 3, s. 23-28 2. Być lepszym od siebie wczoraj / Agnieszka Kozak // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 1, s. 34-41 3. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 1] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2011, nr 11, s. 50-51 4. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 2] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2011, nr 12, s. 48-49 5. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 3] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2012, nr 1, s. 52-53 6. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 4] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2012, nr 2, s. 52-53 7. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 5] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2012, nr 3, s. 48-49 8. Cechy dobrego nauczyciela. [Cz. 6] / Joanna Łukasik // Bliżej Przedszkola : wychowanie i edukacja. - 2012, nr 4, s. 44-45
9. Czy można mieć kontrolę nad wszystkim? / Marta Kochan-Wójcik // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 4, s. 21-28 10. Istnieje świat poza szkołą / Małgorzata Wirecka // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 2, s. 14-22 11. Młody nauczyciel - samopoznanie, samoświadomość i kompetencje / Zuzanna Słoma, Dominika Szymańska // Remedium : miesięcznik poświęcony promocji zdrowego stylu życia i profilaktyce uzależnień. - 2013, nr 2, s. 4-5 12. Nauczyciel i szkoła: do siebie dopasowani / Agnieszka Czerw // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 2, s. 143-149 13. Nauczyciel - ten, który wie / Marcin Jaroszewski // Psychologia w Szkole. - 2013, nr 3, s. 94-100 14. Nauczyciel w szkolnym tyglu / Aleksandra Lorenc-Steinmec // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 2, s. 118-125 15. Nauczyciele A.D. 2011 / Mira Prajsner // Remedium : miesięcznik poświęcony promocji zdrowego stylu życia i profilaktyce uzależnień. - 2011, nr 2, s. 1-4 16. Poważany czy lekceważony? / Piotr Żak // Psychologia w Szkole. - 2013, nr 1, s. 64-72 17. Rozwój osobisty nauczyciela, czyli tędy droga (cz. 1) / Małgorzata Taraszkiewicz // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 1, s. 51-58 18. Szczęśliwi nauczyciele / Magdalena Dziedziak-Wawro // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 4, s. 29-36 19. Szukaj swoich mocnych stron / Renata Kaczyńska-Maciejewska // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 2, s. 23-29 20. Ten, który prowadzi przez informacyjny śmietnik / Michał Zawadzki // Psychologia w Szkole. - 2013, nr 3, s. 40-46
21. Testowanie autorytetu / Anna Lissewska // Psychologia w Szkole. - 2011, nr 4, s. 106-117 22. Trening Skutecznego Nauczyciela / Violetta Kruczkowska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 9, s. 38-39 23. Ufność i zaufanie w edukacji / Henryka Kwiatkowska // Nowa Szkoła. - 2011, nr 8, s. 17-21 24. Uważny nauczyciel / Ewa Kaian Kochanowska // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 3, s. 131-136 25. Wśród rodziców i kolegów / Aleksandra Teliszewska // Psychologia w Szkole. - 2013, nr 1, s. 30-37 26. Wychowawca do oceny / Dorota Pankowska // Psychologia w Szkole. - 2012, nr 2, s. 81-89