1.1. Przepisy krajowe i unijne dotyczące podatku od środków transportowych Podstawowe regulacje krajowe dotyczące podatku od środków transportowych zawarte są w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 Nr 95 poz. 613, z późn. zm.) oraz Obwieszczeniach Ministra Finansów zawierających zaktualizowane stawki podatku od środków transportowych na poszczególne lata podatkowe. Dyrektywy unijne zawierające regulacje związane z podatkiem od środków transportowych to: dyrektywa 92/106/EWG z dnia 7 grudnia 1992 r. w sprawie ustanowienia wspólnych zasad dla niektórych typów transportu kombinowanego towarów między państwami członkowskimi (Dz. Urz. WE L 368 z 17.12.1992) zawierająca regulacje w zakresie ulg i zwolnień w podatku od środków transportowych w przypadku wykonywania transportu kombinowanego z ich użyciem dyrektywa 1999/62/WE z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy ciężarowe (Dz. Urz. WE L 187 z 20.07.1999) zwierające regulacje w zakresie stawek podatku od środków transportowych dla pojazdów i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 ton oraz przyczep i naczep. Teksty dyrektyw dostępne są na stronie www.polskawue.gov.pl Informacje o UE/Prawo/ Dostęp do aktów prawnych i dokumentów UE/Eur-Lex wyszukiwarka lub Dziennik Urzędowy UE. 1.2. Przedmiot opodatkowania Przedmiotem opodatkowania podatkiem od środków transportowych są: 1) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton; 2) samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton; 3) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton; 4) ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton; 5) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego; 1
6) przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego; 7) autobusy. 1.3. Zestawy pojazdów a wysokość podatku Przedmiotem opodatkowania podatkiem od środków transportowych są m.in. : - ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i wyższej, - przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i wyższą przystosowane do pracy w zespołach. Wszystkie wyżej wymienione pojazdy są odrębnymi przedmiotami opodatkowania, niezależnie od tego czy są używane w zespołach pojazdów czy samodzielnie. Pojęcie zespołu pojazdów jest używane pomocniczo wyłącznie dla ustalenia przedziału stawki podatku jaka w przypadku pojazdu będzie miała zastosowanie. Na przykład podatnik posiadający naczepę, której dmc w dowodzie rejestracyjnym określono na 39 ton łącznie w zespole płaci podatek od naczepy według stawki dla tej dmc a nie zespołu. Jeżeli do tej naczepy posiada ciągnik i ciągnik będzie miał dmc 40 ton, to od ciągnika podatnik zapłaci podatek według stawki dla tej dmc ustalonej dla ciągników. Przepisy nie dopuszczają możliwości opodatkowania zespołu pojazdów jak też podwójnego opodatkowania pojazdów. Z powyższego wynika, iż w oparciu o przedstawione przepisy i zasady regulowania podatku od środków transportowych nie jest możliwym dwukrotne ustalenie obowiązku podatkowego od jednej naczepy, raz w zespole z ciągnikiem siodłowym drugi raz od samej naczepy. Zespół naczepa plus ciągnik siodłowy nie jest bowiem przedmiotem opodatkowania jako całość. Oznacza to, że podatnik powinien w deklaracji DT-1 wykazać odrębnie naczepę o dmc 39ton i jeżeli posiada do niej ciągnik odrębnie ciągnik według ustalonej dmc dla tego ciągnika. Określone ustawą o podatkach i opłatach lokalnych zasady poboru podatku od środków transportowych dla pojazdów są zgodne w części związanej z ustalaniem przedmiotu opodatkowania z Dyrektywą 1999/62 EC Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 17 czerwca 1999r. dotyczącą pobierania opłat od pojazdów ciężarowych za korzystanie z niektórych rodzajów infrastruktury. W tej dyrektywie stawki minimalne jakich poszczególne kraje UE są zobowiązane przestrzegać są ustalone dla pojazdów i uzależnione od dmc zespołu pojazdów w jakim może być wykorzystywany pojazd będący przedmiotem opodatkowania. 1.4. Podatnicy podatku Podmiotami obowiązanymi do zapłaty podatku od środków transportowych są: 1) właściciel środka transportowego; 2) jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, na którą środek transportowy został zarejestrowany. 3) posiadacz środka transportowego zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako środek powierzony przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną. Obowiązek podatkowy ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych. Jak właścicieli traktuje sie również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest 2
zarejestrowany. Jeżeli środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Powinni oni być odnotowani w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w razie nabycia zarejestrowanego środka transportowego od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Obowiązek podatkowy powstaje także od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu. Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu lub z końcem miesiąca, w którym upłynął czas, na który pojazd powierzono. W okresie czasowego wyrejestrowania pojazdu, posiadacz tego pojazdu jako podatnik, nie jest objęty obowiązkiem podatkowym za ten okres. Fakt ten musi być poprzedzony złożeniem do gminy deklaracji podatkowej ze wskazaniem danych pojazdu oraz okresu, na jaki został ten pojazd wyrejestrowany i tym samym podatnikowi przysługuje z tego tytułu wyłączenie z obowiązku podatkowego. Zasady i warunki czasowego wyrejestrowywania pojazdów regulują przepisy art. 78a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2005 r. nr 108, poz.908, z późn. zm.). 1.5. Stawki podatku, tryb ich ustalania Stawki maksymalne podatku od środków transportowych obowiązujące na terenie danej gminy, na dany rok, określa w drodze uchwały rada gminy. Rada gminy nie może jednak uchwalić stawek wyższych niż określone na dany w obwieszczeniu Ministra Finansów na podstawie art. 20 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Na 2015 rok stawki maksymalne dla podatku od środków transportowych określone zostały w obwieszczeniu Ministra Finansów. Maksymalne stawki podatku od środków transportowych zostały ogłoszone w obwieszczeniu ministra finansów z 7 sierpnia 2014 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2015 r. (M. P., poz. 718) i wzrosły w stosunku do 2014 roku o 0,4 proc., czyli o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2014 r. w stosunku do I półrocza 2013 r. Stawki minimalne podatku od środków transportowych na dany rok określane są w załączniku do ustawy i aktualizowane rozporządzeniami lub obwieszczeniami Ministra Finansów. Stawki te są określane stosownie do art. 12b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Na 2015 rok stawki minimalne zostały określone w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 10 października 2014r. w sprawie stawek podatku od środków transportowych obowiązujących w 2015r.( M.P. poz. 895). W związku z nieznaczną zmianą kursu euro w stosunku do roku ubiegłego, stawki te pozostaną na niezmienionym poziomie w stosunku do stawek obowiązujących w 2014r. 3
Roczna stawka podatku od jednego środka transportowego w 2015r. nie może przekroczyć: 1) od samochodu ciężarowego, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu: a) ponad 3,5 tony do 5,5 tony włącznie 821,45 zł, b) powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie - 1370,38 zł, c) powyżej 9 ton 1644,45 zł, 2) od samochodu ciężarowego o całkowitej masie równej lub wyższej niż 12 ton - 3138,07 zł, - z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot minimalnych określonych w obwieszczeniu Ministra Finansów 3) od ciągnika siodłowego lub balastowego przystosowanego do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu od 3,5 tony i poniżej 12 ton - 1918,50 zł, 4) od ciągnika siodłowego lub balastowego, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów od 12 ton : a) do 36 ton włącznie 2425,51 zł, b) powyżej 36 ton - 3138,07 zł, - z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot minimalnych określonych w obwieszczeniu Ministra Finansów 5) od przyczepy lub naczepy od 7 ton i poniżej 12 ton - 1644,45 zł, 6) od przyczepy lub naczepy, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów powyżej 12 ton : a) do 36 ton włącznie - 1918,50 zł, b) powyżej 36 ton - 2425,51 zł, - z tym że w zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot minimalnych określonych w obwieszczeniu Ministra Finansów 7) od autobusu, w zależności od liczby miejsc do siedzenia: a) mniejszej niż 30 miejsc 1918,50 zł, b) równej lub wyższej niż 30 miejsc 2425,51 zł. Roczna stawka podatku od jednego środka transportowego w 2015r. nie może być niższa niż : STAWKI MINIMALNE PODATKU DLA SAMOCHODÓW CIĘŻAROWYCH 4
Liczba osi i dopuszczalna masa całkowita (w tonach) Minimalna stawka podatku (w złotych) Nie mniej niż mniej niż oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne inne systemy zawieszenia osi jezdnych 1 2 3 4 Dwie osie 12 13 0 138,95 13 14 138,95 383,99 14 15 383,99 540,96 15 18 540,96 1224,18 Trzy osie 15 17 138,95 241,69 17 19 241,69 495,77 19 21 495,77 643,73 21 23 643,73 991,52 23 25 991,52 1541,49 25 26 991,52 1541,49 Cztery osie i więcej 23 25 643,73 652,76 25 27 652,76 1018,62 27 29 1018,62 1617,14 29 31 1617,14 2398,61 31 32 1617,14 2398,61 5
STAWKI MINIMALNE PODATKU DLA CIĄGNIKÓW SIODŁOWYCH I BALASTOWYCH Liczba osi i dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów: ciągnik siodłowy + naczepa, ciągnik balastowy + przyczepa (w tonach) nie mniej niż mniej niż oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne Minimalna stawka podatku (w złotych) inne systemy zawieszenia osi jezdnych 2 osie 12 18 0 37,29 18 25 259,78 469,81 25 31 547,73 898,94 31 40 1381,13 1894,94 3 osie 36 40 1218,53 1684,91 40 44 1684,91 2492,33 STAWKI MINIMALNE PODATKU DLA PRZYCZEP I NACZEP Liczba osi i dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów: naczepa/przyczepa + pojazd silnikowy (w tonach) Minimalna stawka podatku (w złotych) nie mniej niż mniej niż oś jezdna (osie jezdne) z zawieszeniem pneumatycznym lub zawieszeniem uznanym za równoważne Inne systemy zawieszenia osi jezdnych 1 oś 12 18 0 24,89 18 25 173,93 312,84 25 28 312,84 548,86 2 osie 6
23 28 205,57 302,69 28 33 599,67 831,18 33 38 831,18 1262,56 38 44 1123,66 1662,33 3 osie 36 38 661,79 921,50 38 44 921,50 1252,40 Podatnicy są obowiązani składać, w terminie do dnia 15 lutego roku podatkowego właściwemu organowi podatkowemu, deklaracje DT 1 na podatek od środków transportowych wraz z załącznikami o posiadanych środkach transportowych na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru, odpowiednio skorygować deklaracje w razie zaistnienia okoliczności mających wpływ na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Wzory deklaracji na podatek od środków transportowych określane są w rozporządzeniach Ministra Finansów. Wzory deklaracji na podatek od środków transportowych dostępne są na stronie www.mofnet.gov.pl w zakładce formularze podatkowe. 1.6. Zwolnienia z podatku dla transportu kombinowanego Podatnikom wykorzystującym środki transportu dla wykonywania przewozów w transporcie kombinowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje zwrot zapłaconego podatku od tych środków. Kwotę zwrotu podatku od środków transportowych, ustala się, przyjmując za podstawę liczbę jazd z ładunkiem lub bez ładunku wykonanych przez środek transportu w przewozie koleją w danym roku podatkowym. Zwrotu zapłaconego podatku od środków transportowych dokonuje organ podatkowy, na rachunek którego uiszczono podatek, na wniosek podatnika złożony nie później niż do dnia 31 marca roku następującego po roku podatkowym. Podstawą sporządzenia wniosku są dane zawarte w dokumentach przewozowych stosowanych przy wykonywaniu przewozów w transporcie kombinowanym, w których dokonano wpisu o wykonaniu przewozu koleją. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego II FSK 992/07 z 22 października 2008r., zwrot podatku od środków transportowych wykorzystywanych w transporcie kombinowanym został ograniczony jedynie do transportu drogowo-kolejowego i jedynie dokument potwierdzający wykonanie transportu koleją stanowi podstawę sporządzenia wniosku o zwrot zapłaconego podatku od środków transportowych. Zwrot podatku od środków transportowych następuje w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. 7
1.7. Istotne orzecznictwo dla transportu Orzecznictwo administracyjne ( Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzkie Sady Administracyjne) w zakresie podatku od środków transportowych jest dostępne na stronie www.nsa.gov.pl w zakładce Baza orzecznictwa, gdzie poprzez sygnaturę wyroku lub hasło i odwołanie do aktu prawnego można uzyskać dostęp do treści orzecznictwa. Poniżej przywołane zostały niektóre z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego mające istotne znaczenie dla prawidłowego regulowania zobowiązań w podatku od środków transportowych. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego II FSK 992/07 z 22 października 2008r. - zwrot podatku od środków transportowych wykorzystywanych w transporcie kombinowanym został ograniczony jedynie do transportu drogowo-kolejowego i jedynie dokument potwierdzający wykonanie transportu koleją stanowi podstawę sporządzenia wniosku o zwrot zapłaconego podatku od środków transportowych. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego II FSK 157/06.16 stycznia 2007 r. 1. Jeżeli dowód rejestracyjny pojazdu nie zawiera określenia jego dopuszczalnej masy całkowitej, to wówczas, dokumentem decydującym w sprawie o opodatkowanie pojazdu podatkiem od środków transportowych powinno być istniejące świadectwo homologacji i zawarte tam dane o dopuszczalnej masie całkowitej, odnoszące się do tego rodzaju pojazdu. W takim przypadku, wpisane w dowodzie rejestracyjnym pojazdu informacje, w postaci masy własnej i dopuszczalnej ładowności, nie mogą podlegać sumowaniu w celu określenia dopuszczalnej masy całkowitej tego pojazdu dla potrzeb podatku od środków transportowych. 2. Przy ustalaniu parametrów środka transportowego (w tym dopuszczalnej masy całkowitej) dla celów podatkowych, przede wszystkim należy opierać się na danych wynikających z dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego, świadectwa homologacji, wyciągu ze świadectwa homologacji lub karty pojazdu. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego II FSK 330/05 z 21 lutego 2006r. 1. Kradzieży samochodu nie można utożsamiać ze zbyciem samochodu. Zbycie, skutkujące wygaśnięciem obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, to przeniesienie zgodnie z wolą dotychczasowego właściciela na inną osobę prawa własności rzeczy w drodze umowy cywilnoprawnej (sprzedaży, darowizny). Pozbawienie właściciela władztwa nad samochodem w wyniku kradzieży wymaga, dla wygaśnięcia obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych, złożenia przez właściciela wniosku o wyrejestrowanie pojazdu w związku z kradzieżą. 2. Właściciel pojazdu jest zobowiązany do zapłaty podatku od środków transportowych od skradzionego samochodu do dnia jego wyrejestrowania. 8