P P OLISH ESIGN. Tomorrow is today Organizator: Akademickie Centrum Designu www.acdesign.com.pl Współorganizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza/ Culture.pl Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego SALONE DEL MOBILE 2017 Milano 4 9 kwietnia 2017 SUPERDESIGN SHOW Superstudio Più Via Tortona 27, Mediolan kontakt dla mediów: Rzecznik Prasowy 3 kwietnia 2017, godz. 15.00 20.00 Akademia Sztuk Pięknych Wernisaż Strzemińskiego w Łodzi 5 kwietnia 2017, godz. 18.00 im. Władysława rzecznik@asp.lodz.pl +48 691 555 444 Magdalena Mich WSPÓŁORGANIZATORZY Rzecznik Prasowy Instytut Adama Mickiewicza m mic h@iam.pl To mo r r ow is t o d ay Jarosław Skotnicki Dzień prasowy +48 602 663 570 PATRONAT HONOROWY PATRONAT MEDIALNY Polish design PARTNERZY
POLISH DESIGN. Tomorrow is today jest pierwszą wystawą prezentującą na polu międzynarodowym najważniejsze polskie państwowe uczelnie artystyczne i ich wydziały projektowe. To pierwsza taka prezentacja w ramach najważniejszego w dziedzinie designu wydarzenia na świecie, jakim jest Salone del Mobile w Mediolanie. Wystawa jest też pierwszą tego typu w historii naszego kraju. Przedsięwzięcie mogło zostać zrealizowane dzięki inicjatywie Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, której władze w 2014 roku powołały Akademickie Centrum Designu skupiające wydziały projektowe wszystkich ośmiu uczelni artystycznych w Polsce. Łódź ma bogate tradycje w zakresie inicjatyw środowisk kulturalnych i artystycznych. To właśnie z inwencji samych artystów powstało jedyne w swoim rodzaju na skalę światową Muzeum Sztuki Współczesnej w Łodzi, któremu kibicował w początkach jego powstania cały świat artystyczny. Powstanie kolekcji sztuki współczesnej stanowi światowy fenomen z kilku względów. Po pierwsze, pomysł wyszedł od samych artystów. Niezwykły zbiór powstał dzięki zapałowi i poświęceniu zaledwie pięciu członków grupy a.r. : artystów Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro, Henryka Stażewskiego, oraz poetów Juliana Przybosia i Jana Brzękowskiego. Ich działalność i kontakty, sięgające od Moskwy do Paryża, umożliwiły utworzenie wspaniałej, międzynarodowej kolekcji sztuki współczesnej. W historii tego muzeum, dzięki kontaktom międzynarodowym artystów polskiej awangardy i polskiego konstruktywizmu, inicjatywa stworzenia muzeum spotkała się z dużym optymizmem wśród artystów na całym świecie. W 1981 roku niezwykle istotnym i symbolicznym wydarzeniem, ze względu także na okres przemian politycznych w Polsce, stała się dla Muzeum Sztuki wizyta Josepha Beuysa. W ramach akcji zatytułowanej Polentransport 1981 podarował on wówczas muzeum część swojego archiwum, obejmującego ponad tysiąc prac. 1
Z inicjatywy samych artystów w Łodzi powstała również Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych). Jednym z pomysłodawców był obecny patron uczelni Władysław Strzemiński. Współcześnie Łódź i jej środowisko artystyczno-projektowe, z Akademią Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, której obecnym Rektorem jest prof. Jolanta Rudzka-Habisiak, ponownie wyszło z koncepcją połączenia wszystkich uczelni artystycznych w Polsce i ich wydziałów projektowych w celu wspólnej promocji w świecie. Powołano do życia, jak już wspomniałam, Akademickie Centrum Designu, w którym prowadzone są projekty badawczo-naukowe, również w bezpośrednim kontakcie z przemysłem. W skład ACD wchodzą wszystkie wydziały projektowe państwowych uczelni artystycznych i są to: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Akademia Sztuki w Szczecinie, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Najstarszą uczelnią artystyczną w Polsce jest Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, której początki sięgają 1816 roku, kiedy to na Uniwersytecie Warszawskim powstał Oddział Sztuk Pięknych, a wykładowcami tam byli między innymi Marcello Bacciarelli włoski malarz epoki baroku i klasycyzmu, oraz Zygmunt Vogel. Dwa lata później, bo w 1818 roku, powstała Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1919 roku powołano do życia Państwową Szkołę Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu, która po wojnie przerodziła się w Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych, a od kilku lat nosi nazwę Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu. Po II wojnie światowej powstawały kolejne uczelnie artystyczne. Od 1945 roku istnieje obecna Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi (powołana jako Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych) oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku. Ta ostatnia również powstała z inicjatywy grupy artystów ze środowiska Trójmiasta. W 1946 roku utworzono Akademię Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, a w 2001 roku Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach. Najmłodszą uczelnią artystyczną jest Akademia Sztuki w Szczecinie, która powstała z połączenia Szkoły Architektury Wnętrz i Akademii Muzycznej. Ta niebywała fuzja spowodowała, że na mapie świata jest to dziś wyjątkowa uczelnia, w której łączą się sztuki czyste, projektowanie, architektura oraz muzyka. Bogata historia wszystkich uczelni artystycznych w Polsce, różnorodność kierunków studiów i specjalności, jakie oferują, pozwoliły na wykształcenie wielu pokoleń artystów i projektantów, którzy tworzą w kraju i za granicą. Państwowe uczelnie artystyczne w Polsce oferują studia na trzech stopniach: licencjackim, magisterskim oraz doktoranckim. 2
To wyróżnia je na tle powstających coraz częściej uczelni prywatnych i oferowanych kilkumiesięcznych kursów, które zapewniają zdobycie zawodu. Studia w państwowych uczelniach to kilka lat nauki, podczas których student ma możliwość rozwijania swoich talentów pod okiem doświadczonych profesorów i gdzie otrzymuje solidne podstawy do pracy w zawodzie projektanta. O prestiżu tych szkół wyższych świadczą także nazwiska niezwykłych osobowości, którym uczelnie przyznały tytuły doktora honoris causa. Wrocławska Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta w 2014 roku nadała ten zaszczytny tytuł guru światowego designu, kilkukrotnemu dyrektorowi pisma Domus najważniejszego i najstarszego pisma z dziedziny architektury, projektowania i sztuki na świecie Alessandro Mendiniemu, natomiast gdańska Akademia Sztuk Pięknych w 2010 roku w ten sposób uhonorowała Petera Greenawaya. Projektowanie w Polsce studiuje się głównie w akademiach sztuk pięknych, dzięki czemu studenci przez cały okres studiów mają kontakt ze sztukami czystymi i mogą indywidualnie tworzyć swój program studiów. Powiązania projektowania ze sztuką dają studentom możliwość szerszego spojrzenia nie tylko na samo projektowanie i jego problematykę, ale stanowią także podstawę przyszłej pracy projektanta. Zdobywając wiedzę i umiejętności z zakresu sztuk czystych oraz nauki, młody człowiek kształci się także w obszarze zagadnień z historii sztuki i kultury, co stanowi bazę, dzięki której w przyszłości jak najlepiej będzie odpowiadał na potrzeby innego człowieka. We wszystkich państwowych uczelniach artystycznych w Polsce projektowanie studiuje się w szerokim spektrum począwszy od architektury, poprzez architekturę wnętrz, projektowanie dla przemysłu, na grafice projektowej skończywszy. Ten model możemy odwołać do czasów renesansu epoki, w której ludzkość dokonała wielu odkryć właśnie dzięki dyscyplinom przewijającym się w życiu wybitnych postaci. Nazwę renesans możemy odnieść także do czasów współczesnych. W wielu dziedzinach potrzebujemy zupełnie innego spojrzenia oraz przewartościowania licznych aspektów naszego życia, także w społeczeństwach. Żyjemy w czasach zabiegania i ciągłego braku czasu, nawet na spotkanie z drugim człowiekiem. Produkujemy ponad miarę naszych potrzeb, tym samym zaśmiecając coraz bardziej środowisko, w którym żyjemy. Przez dynamiczny rozwój produkcyjny wcale nie staliśmy się bogatsi, wręcz przeciwnie. Obecnie na świecie coraz bardziej pogłębiają się różnice pomiędzy bogatymi i biednymi. Jedyną dziedziną, która może nas uchronić przed błędnymi decyzjami jest sztuka. Artyści zawsze wyprzedzali swoje epoki i widzieli znacznie dalej niż inni. Dlatego związek sztuk projektowych ze sztukami pięknymi to najbardziej współczesne podejście do procesu projektowania. 3
Wielu może uważać, że projektowanie to specjalizacje i bardzo wyspecjalizowane jednostki. Zależy to od typu projektu, gdzie istotną rolę odgrywa np. sprzęt medyczny czy elektroniczny. Projektami takimi zajmują się wyspecjalizowane zespoły, składające się z naukowców, projektantów i informatyków czy też inżynierów. Studia oferowane przez polskie państwowe uniwersytety artystyczne i akademie dają młodym studentom bardzo szerokie spojrzenie, pomagają im rozwijać talenty, horyzonty i tym samym dają solidną bazę do przyszłej pracy w zawodzie projektanta. Każda z tych uczelni ma swój odrębny charakter, lecz łączy je to, że oferują studentom studia jednocześnie w dziedzinach projektowych i artystycznych. Łódzka ASP jest najważniejszym ośrodkiem w kraju słynącym z projektowania ubioru i tkanin. ASP w Łodzi, oprócz wspomnianego kierunku, oferuje także studia na innych kierunkach zarówno w zakresie sztuk pięknych, jak i projektowych Łódzka uczelnia może pochwalić się wspaniale rozwiniętą infrastrukturą do przeprowadzania profesjonalnych pokazów mody. Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu słynie głównie z projektowania szkła oraz ceramiki. W nowo wybudowanym obiekcie powstała profesjonalna mała huta szkła, w której studenci mogą uczyć się pod okiem specjalistów formowania szkła w różnych technikach. Uczelnia ta rozbudowała także pracownie ceramiczne o piece wielkoformatowe. Poznański Uniwersytet Artystyczny słynął od zawsze z projektowania mebli. Dziś w Poznaniu studiuje się różne dziedziny projektowania i sztuki, ale w projektowaniu mebli uczelnia ta ma największe tradycje. Specjalizacje, z których zasłynęły poszczególne uczelnie, wiążą się najczęściej z przemysłem i uwarunkowaniami regionalnymi, w zależności od położenia na mapie Polski. I tak Łódź była historycznie największym ośrodkiem włókiennictwa w Polsce, Dolny Śląsk ze stolicą we Wrocławiu jest regionem, w którym istniało i do dziś istnieje wiele hut szkła oraz zakładów ceramicznych, Wielkopolska i Poznań to największy w Polsce ośrodek meblarski, a Katowice słyną z grafiki projektowej, filmu animowanego czy projektów związanych z medycyną. To skutek tego, że właśnie w tym regionie Polski istniały najważniejsze wytwórnie filmów animowanych, a aktualnie znajdują się współpracujące z uczelnią ośrodki medycznych badań naukowych. Kraków i Warszawa to najstarsze uczelnie w Polsce z najstarszymi wydziałami projektowania. Były zawsze ogromnym wsparciem dla masowej produkcji przemysłowej w Polsce. I wreszcie najmłodsza, ale wyjątkowa uczelnia: Akademia Sztuki w Szczecinie, która oferuje współczesne spojrzenie na studia artystyczne i projektowe, ponieważ łączy sztuki wizualne z projektowaniem i muzyką. Student tej uczelni może rozwijać swoje talenty i zainteresowania, łącząc wszystkie te dziedziny. 4
We wszystkich państwowych uczelniach artystycznych w Polsce ogromną rolę stanowi projektowanie graficzne, z którego wcześniej zasłynęliśmy. Polska szkoła plakatu jest dziś niepodważalną marką na arenie międzynarodowej. Wielu znakomitych artystów grafików wykładało bądź wykłada na tych uczelniach, a wśród nich znajdziemy takie nazwiska, jak: Waldemar Świerzy, Grzegorz Marszałek, Roman Kalarus, Lex Drewniński, Eugeniusz Skorwider, Władysław Pluta i wielu, wielu innych. Przykłady polskiej szkoły grafiki będą częścią wystawy mediolańskiej. W ostatnich latach we wszystkich polskich państwowych uczelniach artystycznych bardzo rozwinęły się wydziały multimediów. Mają one imponujące zaplecze techniczno-medialne i oferują studentom możliwość studiów w dziedzinach filmu, animacji, sztuki video, grafiki komputerowej oraz intermediów. Studiowanie projektowania w kontekście sztuk czystych wpływa na rozwój kreatywności. Efekty widoczne są w awangardowych, innowacyjnych projektach związanych z modą, których wiele powstaje w uczelniach w Łodzi, Poznaniu i Warszawie. W ramach wystawy zostaną zaprezentowane obszerne relacje z profesjonalnych pokazów mody, do przygotowania których, w ramach pracy dyplomowej, zobligowani są studenci kończący kierunek projektowanie ubioru. Jeszcze bardziej awangardowe wydają się projekty kostiumów teatralnych, które na wystawie pokażą Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi oraz Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu. Wyjątkową inicjatywą praktykowaną przez polskie uczelnie artystyczne jest organizacja warsztatów i plenerów projektowych. Najczęściej odbywają się one poza terenem uczelni, zazwyczaj poza miastem, w otoczeniu natury. Podczas tych wyjazdów istnieje możliwość konfrontacji, dyskusji czy też wspólnej pracy ze studentami z innych ośrodków akademickich z kraju i z zagranicy. Uczelnie te prowadzą prace badawcze we współpracy z firmami. Mają też rozbudowany program wymiany zagranicznej studentów i doktorantów. Przedsięwzięcie to z pewnością zaprezentuje światu Polskę jako kraj z długą historią w dziedzinach projektowych i artystycznych. Pokaże dynamicznie rozwijający się kraj ludzi kreatywnych, gdzie z wielkim entuzjazmem inwestuje się w rozwój uczelni artystycznych i funkcjonujących tam wydziałów projektowych, stając się tym samym świetnym partnerem dla studentów, naukowców, projektantów, artystów czy biznesmenów. 5