PREZYDENT MIASTA CHEŁM Informacja dotycząca realizacji zasad przyznawania i udzielania świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Miasta Chełm. listopad 2013 r.
Przedmiotem niniejszej informacji jest przedstawienie realizacji przez Miasto Chełm i chełmskie placówki oświatowo wychowawcze zadań związanych z udzielaniem pomocy materialnej o charakterze socjalnym (stypendium oraz zasiłku szkolnego) będących w gestii Miasta, jako jednostki samorządu terytorialnego. Pomoc materialna dla uczniów z rodzin będących w trudnej sytuacji ekonomiczno społecznej ma na celu wyrównywanie szans edukacyjnych i umożliwienie im lepszego startu w dorosłe życie. Celem tych działań jest także zapobieganie dyskryminacji uczniów ze względu na sytuację materialną oraz stworzenie im możliwości równego uczestnictwa w życiu społeczności szkolnej. Formy pomocy materialnej realizowanej przez Miasto Chełm reguluje Ustawa o systemie oświaty. Rozdział 8a Ustawy zatytułowany "Pomoc materialna dla uczniów" szczegółowo opisuje świadczenia, jakie mogą być przyznawane uczniom tj.: stypendium szkolne, które może być przyznane uczniowi, znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej wynikającej z niskich dochodów w rodzinie. Do dnia 30 września kwotą uprawniającą do ubiegania się o przyznanie stypendium szkolnego było 351,00 zł netto, natomiast od 1 października 2012 r. kwota 456,00 zł netto na osobę miesięcznie. W ramach stypendium uczeń może się ubiegać o całkowite lub częściowe pokrycie kosztów udziału w zajęciach edukacyjnych oraz pomoc rzeczową o charakterze edukacyjnym, jak zakup podręczników czy też przyborów szkolnych. zasiłek szkolny, o który może się ubiegać uczeń, będący "przejściowo" w trudnej sytuacji materialnej spowodowanej zdarzeniem losowym. Podobnie jak stypendium szkolne, może być przyznany w formie świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych z procesem edukacyjnym lub w formie pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym tyle, że tą formę pomocy uczeń może otrzymać raz lub kilka razy do roku. Świadczenia, o których mowa przysługują mieszkającym na terenie Miasta Chełm uczniom szkół publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych - dla młodzieży i dla dorosłych - oraz słuchaczom publicznych kolegiów nauczycielskich, 2 z 11
nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych - do czasu zakończenia kształcenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 24 roku życia. Świadczenia przysługują również wychowankom publicznych i niepublicznych ośrodków umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu głębokim, uczestniczących w zajęciach rewalidacyjno wychowawczych, a także dzieciom i młodzieży upośledzonej umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, realizującymi odpowiednio obowiązek szkolny i obowiązek nauki - do czasu ukończenia realizacji tegoż obowiązku. Stypendium szkolne może otrzymać uczeń w szczególności gdy w jego rodzinie występuje: bezrobocie, niepełnosprawność, ciężka lub długotrwała choroba, wielodzietność, brak umiejętności wypełniania funkcji opiekuńczo - wychowawczych, alkoholizm lub narkomania, a także gdy rodzina jest niepełna lub wystąpiło zdarzenie losowe. Z pomocy tej nie może skorzystać uczeń, który otrzymuje ze środków publicznych inne stypendium o charakterze socjalnym, jeżeli suma obu źródeł pomocy przekraczałaby kwotę 2 090,00 zł, zaś w przypadku słuchaczy kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych jeżeli przekraczałaby kwotę 1893,00 zł. Ustawodawca określił udzielanie świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym jako zadanie własne gminy. Niemniej jednak na dofinansowanie pomocy socjalnej gmina otrzymuje też dotację celową z budżetu państwa. W związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2010 r. nowej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz 1240 z późn. zm.), zgodnie z art. 128 ust.2, kwota dotacji na dofinansowanie zadań własnych samorządu terytorialnego bieżących i inwestycyjnych nie może stanowić więcej niż 80% kosztów realizacji zadania, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej. Zasady przyznawania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów i słuchaczy placówek oświatowo wychowawczych, zamieszkałych na terenie Miasta Chełm określa Regulamin udzielania świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Miasta Chełm, który został przyjęty Uchwałą Nr XXXVII/336/09 Rady Miasta Chełm w dniu 25 czerwca 2009 r. 3 z 11
Regulamin, stanowiący załącznik do przedmiotowej uchwały zawiera rozstrzygnięcia dotyczące w szczególności: 1) beneficjentów i kryteria udzielenia pomocy, 2) zasady ustalania dochodów na osobę w gospodarstwie domowym, 3) sposób ustalania wysokości stypendium szkolnego, 4) formy stypendium szkolnego, 5) tryb i sposób udzielania stypendium szkolnego, 6) tryb i sposób udzielania zasiłku szkolnego. Regulamin został opracowany w oparciu o przepisy ustawowe, o których mowa na wstępie. Stosownie do rozstrzygnięć zawartych w w/w Regulaminie stypendium szkolne i zasiłek szkolny przyznawane są przez Prezydenta Miasta Chełm w drodze decyzji administracyjnej. Stypendium szkolne jest przyznawane na okres nie dłuższy niż od września do czerwca danego roku szkolnego, a w przypadku słuchaczy kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych - na okres nie dłuższy niż od października do czerwca w danym roku szkolnym. W uzasadnionych przypadkach może być realizowane w okresach innych niż miesięczne lub jednorazowo. Pomoc materialna w postaci zasiłku szkolnego przyznawana jest również uczniom, którzy przejściowo znajdują się w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego. Zasiłek może przybrać formę świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych z procesem edukacyjnym lub formę pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym, raz lub kilka razy w roku, niezależnie od otrzymywanego stypendium szkolnego. Z wnioskiem o przyznanie świadczeń w formie zasiłku szkolnego lub stypendium szkolnego mogą wystąpić: rodzice lub pełnoletni uczeń, dyrektor szkoły. Wniosek o przyznanie stypendium szkolnego składa się do dnia 15 września danego roku szkolnego, a w przypadku słuchaczy kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych - do dnia 15 października danego roku szkolnego. W uzasadnionych przypadkach wniosek może zostać złożony także po upływie tego terminu. Świadczenia o charakterze pomocy socjalnej mogą być również przyznane z urzędu. 4 z 11
Wysokość stypendium szkolnego nie może być niższa niż 80% kwoty miesięcznie, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. 72,80 zł miesięcznie za okres wrzesień październik i 84,80 zł miesięcznie za okres listopad - czerwiec) i nie wyższa niż 200% kwoty miesięcznie o której mowa w/w ustawie (tj. 182,00 zł miesięcznie za okres wrzesień październik i 212,00 zł miesięcznie za okres listopad - czerwiec). Wysokość zasiłku nie może przekroczyć jednorazowo kwoty stanowiącej pięciokrotność kwoty, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. 455,00 zł w okresie wrzesień październik i 530,00 zł w okresie listopad - czerwiec). Stypendium szkolne może być przyznane w następujących formach: całkowitego lub częściowego pokrycia kosztów udziału w zajęciach edukacyjnych, w tym wyrównawczych, wykraczających poza zajęcia realizowane w szkole w ramach planu nauczania, a także udziału w zajęciach edukacyjnych realizowanych poza szkołą; pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym, w tym w szczególności zakupu podręczników; całkowitego lub częściowego pokrycia kosztów związanych z pobieraniem nauki poza miejscem zamieszkania, ale tylko w stosunku do uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz słuchaczy kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych i kolegiów pracowników służb społecznych; świadczenia pieniężnego, jeżeli organ przyznający stypendium uzna to za właściwe. W roku szkolnym na realizację programu pomocy materialnej o charakterze socjalnym wydatkowano kwotę 453 006,94 zł. Średnia wypłata w skali roku szkolnego na jednego ucznia i słuchacza wyniosła 798,95 zł. Programem pomocy objęto ogółem 567 osób. W okresie objętym informacją, 528 stypendystów otrzymało stypendium szkolne w łącznej wysokości 444 966,94 zł, natomiast zasiłki szkolne otrzymało 39 stypendystów na kwotę 8040,00 zł. Według informacji przekazanych przez szkoły biorące udział w realizacji programu środki zostały przeznaczone na refundację wydatków poniesionych w szczególności na zakup: podręczników, przyborów szkolnych, strojów galowych, strojów gimnastycznych, obuwia sportowego, sprzętu i akcesoriów komputerowych, pomocy naukowych, opłat za 5 z 11
dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, w tym naukę języków obcych, opłat za abonament internetowy. Podstawowe dane ilościowe (w formie tabelarycznej i graficznej), obrazujące realizację przez Miasto Chełm programu pomocy materialnej o charakterze socjalnym w poszczególnych placówkach przedstawiono poniżej: Tabela Nr 1 stypendium szkolne i zasiłek szkolny Rok szkolny Wnioski złożone Stypendia szkolne Stypendia przyznane Wnioski złożone Zasiłki szkolne Zasiłki przyznane 533 528 42 39 600 500 400 300 Wnioski złożone na stypendium szkolne Wnioski złożone na zasiłek szkolny Stypendia przyznane w roku szkolnym Zasiłki przyznane w roku szkolnym 200 100 0 Komentarz: Spośród 533 osób ubiegających się o przyznanie stypendium, 99,06% świadczenie otrzymało i zrealizowało. Niewielki odsetek uczniów i słuchaczy dotyczy osób, którym świadczenia nie przyznano z uwagi na przekroczenie progu dochodowego na członka rodziny, uprawniającego do otrzymania stypendium. 6 z 11
O zasiłek szkolny ubiegało się 42 osoby, z czego 39 zostało objęte programem. Powodem nie przyznania zasiłku szkolnego był brak wystąpienia zdarzenia losowego jak również jeden wniosek został przekazany ze względu na właściwość organu. Tabela Nr 2 stypendium szkolne Rok szkolny Ilość uczniów, którym przyznano stypendium szkolne Udział procentowy w ogólnej liczbie stypendystów Ogólna liczba uczniów w szkole lp. Nazwa szkoły 1 Szkoła Podstawowa Nr 2 41 7,76 141 2 Szkoła Podstawowa Nr 4 30 5,68 336 3 Szkoła Podstawowa Nr 5 25 4,73 430 4 Szkoła Podstawowa Nr 10 23 4,35 176 5 Szkoła Podstawowa Nr 11 28 5,30 541 6 Gimnazjum Nr 2 18 3,40 267 7 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 53 10,03 614 8 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 3 33 6,25 364 9 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 6 16 3,03 667 10 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 33 6,25 564 11 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 36 6,81 673 12 I Liceum Ogólnokształcące 9 1,70 618 13 II Liceum Ogólnokształcące 8 1,51 875 14 Zespół Szkół Ekonomicznych i III LO 11 2,08 879 15 IV Liceum Ogólnokształcące 14 2,65 479 16 Zespół Szkół Budowlanych 9 1,70 459 17 Zespół Szkół Technicznych 11 2,08 669 18 Zespół Szkół Gastronomicznych i Hotelarskich 26 5,3 715 19 Zespół Szkół Zawodowych Nr 5 5 0,94 416 20 Zespół Wychowania i Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej Nr 1 4 0,75 181 21 Centrum Kształcenia Ustawicznego 16 3,03 705 Niepubliczna Szkoła Podstawowa Nr 2 22 z Oddziałami Integracyjnymi 28 5,30 158 23 Niepubliczne Gimnazjum Nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi 3 0,56 19 24 Niepubliczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi RAZEM 26 4,92 175 25 Uprawnieni składający wnioski do Urzędu Miasta 22 4,16 0 Razem 528 100 11121 7 z 11
Komentarz: Z danych z tabeli Nr 2 wynika, że zdecydowanie najwięcej stypendystów (10,03%) uczyło się w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Chełmie. W przedziale 5% - 9% znalazło się 7 placówek (Szkoła Podstawowa Nr 2, Szkoła Podstawowa Nr 4, Szkoła Podstawowa Nr 11, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 3, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8, Niepubliczna Szkoła Podstawowa Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi). W 16 placówkach mniej niż 5% ogółu stypendystów otrzymywało świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Do grupy tej należały też osoby, które składały wnioski w Urzędzie Miasta Chełm (uczniowie i słuchacze placówek oświatowo- wychowawczych mających siedzibę poza terenem Miasta Chełm). Porównanie roku szkolnego do roku szkolnego, liczba złożonych wniosków oscyluje na tym samym poziomie. Dane z roku ubiegłego obrazuje poniższa tabela Nr 3 wraz z wykresem: Tabela Nr 3 stypendium szkolne i zasiłki szkolne Rok szkolny Wnioski złożone Stypendia szkolne Stypendia przyznane Wnioski złożone Zasiłki szkolne Zasiłki przyznane 584 569 64 63 8 z 11
600 500 400 300 200 Wnioski złożone na stypendium szkolne Wnioski złożone na zasiłek szkolny Stypendia przyznane w roku szkolnym Zasiłki przyznane w roku szkolnym 100 0 Komentarz: Spośród 584 osób ubiegających się o przyznanie stypendium, 97,43% świadczenie otrzymało i zrealizowało. Niewielki odsetek uczniów i słuchaczy dotyczy osób, którym świadczenia nie przyznano z uwagi na przekroczenie progu dochodowego na członka rodziny, uprawniającego do otrzymania stypendium. Z kolei o zasiłek szkolny ubiegało się 64 osoby, z czego 63 zostało objęte programem, natomiast 1 wniosek został rozpatrzony negatywnie. Powodem nie przyznania zasiłku szkolnego było złożenie wniosku po terminie. Tabela Nr 4 stypendium szkolne Rok szkolny lp. Ilość uczniów, którym przyznano stypendium szkolne udział procentowy w ogólnej liczbie stypendystów Ogólna liczba uczniów w szkole Nazwa szkoły 1 Szkoła Podstawowa Nr 2 34 5,97 136 2 Szkoła Podstawowa Nr 4 35 6,15 352 3 Szkoła Podstawowa Nr 5 17 2,99 422 4 Szkoła Podstawowa Nr 10 32 5,62 222 5 Szkoła Podstawowa Nr 11 36 6,33 531 6 Gimnazjum Nr 2 25 4,40 300 9 z 11
7 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 70 12,30 627 8 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 3 44 7,73 426 9 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 6 12 2,12 691 10 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 34 5,97 596 11 Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 43 7,56 691 12 I Liceum Ogólnokształcące 4 0,70 679 13 II Liceum Ogólnokształcące 7 1,23 890 14 Zespół Szkół Ekonomicznych i III LO 16 2,81 953 15 IV Liceum Ogólnokształcące 14 2,46 531 16 Zespół Szkół Budowlanych 5 0,89 490 17 Zespół Szkół Technicznych 9 1,58 692 18 Zespół Szkół Zawodowych Nr 4 26 4,57 743 19 Zespół Szkół Zawodowych Nr 5 11 1,93 423 20 ZWIPPP Nr 1 7 1,23 198 21 Centrum Kształcenia Ustawicznego 18 3,16 648 22 Niepubliczna Szkoła Podstawowa Nr 2 33 5,80 127 Uprawnieni składający wnioski do 23 Urzędu Miasta 37 6,50 0 Razem 569 100 11368 Komentarz: Z danych w tabeli Nr 4 wynika, że zdecydowanie najwięcej stypendystów (ponad 9,49%) uczyło się w Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Chełmie. W przedziale 5%-9% znalazło się 9 placówek (Szkoła Podstawowa Nr 2, Szkoła Podstawowa Nr 10, Szkoła Podstawowa Nr 11, Gimnazjum Nr 2, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 3, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8, Niepubliczna Szkoła Podstawowa Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi). Do grupy tej należały też osoby, które składały wnioski w Urzędzie Miasta Chełm (uczniowie i słuchacze placówek oświatowowychowawczych mających siedzibę poza terenem Miasta Chełm). W 13 placówkach mniej niż 5% ogółu stypendystów otrzymywało świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Podsumowanie: Realizowany od kilku lat przez Miasto Chełm program wsparcia materialnego uczniów i słuchaczy znajdujących się w trudnej sytuacji społeczno ekonomicznej jest jedną z form, której celem jest wyrównywanie szans edukacyjnych. Duże zainteresowanie tego typu wsparciem pozwala sądzić, że jest to działanie pożądane. Niemniej trudno ocenić 10 z 11
jego efektywność - zarówno niski próg dochodowy upoważniający do ubiegania się o świadczenie jak i poziom wypłat wskazuje wyraźnie na socjalny charakter przedsięwzięcia. Ubóstwo nadal jest jedną z głównych barier, ograniczających szanse rozwoju edukacyjnego dzieci i młodzieży. Bariera finansowa wpływa negatywnie na proces edukacyjny, zaburza relacje dzieci z rówieśnikami, a tym samym spowalnia tempo uspołeczniania dziecka w środowisku. Zagwarantowanie uczniowi łatwiejszego dostępu do korzystania z pomocy zapewnia mu poczucie przynależności do grupy oraz poczucie bezpieczeństwa. Zapewnienie podstawowych potrzeb pomaga motywować dziecko do aktywności poznawczej i społecznej oraz inspiruje do nauki. W związku z wejściem w życie z dniem 1 października 2012 r. nowego Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń z pomocy społecznej Rada Miasta Chełm podjęła nową Uchwałę w sprawie regulaminu udzielania świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie miasta Chełm, która weszła w życie z dniem 1 września 2013 r. Nowa Uchwała zmieniła progi, a tym samym dostosowała nowe stawki do w/w Rozporządzenia mając na uwadze poprawę jak i próbę polepszenia szerszego dostępu do korzystania z pomocy. Dzięki podniesieniu kwot wypłacanego stypendium i zasiłku szkolnego uczniowie mają większą możliwość uczestniczenia w dodatkowych zajęciach pozaszkolnych, wycieczkach turystyczno krajoznawczych, wyjazdach do zielonej szkoły, łatwiejszego zakupu pomocy naukowych. Pomoc materialna dla uczniów ma na celu wyrównanie szans edukacyjnych i umożliwienie im lepszego startu w dorosłe życie. 11 z 11