50 LAT PRACY DUSZPASTERSKIEJ W ARGENTYNIE

50 LAT PRACY DUSZPASTERSKIEJ W ARGENTYNIE 1966 2016 O. HERKULAN WRÓBEL OFM BR. JERZY ŁAKOMIAK OFM BUENOS AIRES 2016 1

Klasztor OO. Bernardynów Calle Juan Pablo II 2360 1682 MARTIN CORONADO Prov. Buenos Aires ARGENTYNA Telfax: 0054 11 48420589 2

50 LAT PRACY DUSZPASTERSKIEJ W ARGENTYNIE 1966 2016 O. HERKULAN WRÓBEL OFM BR. JERZY ŁAKOMIAK OFM BUENOS AIRES 2016 3

4

O. Jerzy Twaróg OFM Rektor Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie W S T Ę P Dnia 2 grudnia 1966 roku dwóch polskich bernardynów: O. Herkulan Wróbel i Brat Jerzy Łakomiak - stanęło na argentyńskiej ziemi, aby rozpocząć pracę duszpasterską wśród Polonii w Polskim Ośrodku Katolickim OO. Franciszkanów (Bernardynów) w Martin Coronado, nazywanym przez wszystkich Rodaków Maciaszkowo. O. Herkulan Wróbel i Br. Jerzy Łakomiak 2 grudnia 1966 roku - Martin Coronado Pragniemy Bogu wyśpiewać radosne Te Deum za niezwykły jubileusz 50 lat pracy duszpasterskiej w Argentynie. 5

Dodać trzeba, że zawsze byliśmy Wam wdzięczni i wciąż jesteśmy! Nasza wdzięczność dziś wyrażona poprze tę radosną i podniosłą uroczystość jubileuszową, wpisuje się w Księgę Wydarzeń Maciaszkowa. Gromadzi nas dziękczynienie, i zasadnym jest, abyśmy uświadomili sobie, za kogo i za co Panu Bogu dziękujemy. Przede wszystkim dziękujemy Panu Bogu za Was, za Wasze powołanie. Św. Jan Paweł II, tak bliski naszym, a Waszym sercom szczególnie, mówił: Każde powołanie kapłańskie i zakonne w swej najgłębszej warstwie jest wielką tajemnicą, jest darem, który nieskończenie przerasta człowieka Wobec wielkości tego daru czujemy, jak bardzo do niego nie dorastamy Dlatego też, gdy w różnych okolicznościach, na przykład z okazji kapłańskich jubileuszy, czy jubileuszy życia zakonnego, mówimy o powołaniu i dajemy o nim świadectwo, winniśmy to czynić w postawie wielkiej pokory, świadomi, iż Bóg nas "wezwał świętym powołaniem nie na podstawie naszych czynów, lecz stosownie do własnego postanowienia i łaski" (2 Tm 1,9). Równocześnie zdajemy sobie sprawę z tego, że ludzkie słowa nie są w stanie udźwignąć ciężaru tajemnicy, jaką kapłaństwo w sobie niesie (Dar i Tajemnica, I). Wy, Czcigodni Jubilaci, otrzymawszy od Boga ewangeliczny skarb: łaskę powołania, nie ukryliście tego skarbu, ani też nie zachowaliście go tylko dla siebie. Pomnożyliście powierzone Wam dary i talenty. Maryja była i nie przestaje być na drodze Waszego życia Drogowskazem i Przewodniczką! Co więcej, sami 6

doświadczywszy owej pomocy nieustającej ze strony Niepokalanej Matki, zawsze innych do ufności Bogu przez Maryję zachęcaliście! Nie trzeba więcej słów. Jeśli dziś dziękujemy za dar Waszego powołania misyjnego, to w sposób szczególny dziękujemy za to świadectwo miłości i przywiązania do Matki Najświętszej! Przeogromny wkład, jaki w ciągu tych 50 lat polscy duszpasterze wnieśli w rozwój Maciaszkowa, w którym nadal prowadzą działalność! 50 lat głoszenia Słowa Bożego. Ich działalność duszpasterska na trwałe wpisała się w tym miejscu, gdzie poświęcili najlepsze lata swojego życia na pracę duszpasterską wśród Rodaków z nad Wisły. Zawsze byli i są prawdziwymi Ambasadorami Polski. 50 lat pracują na rzecz Kościoła i naszej Ojczyzny, służąc dla naszych sióstr i braci Rodaków mieszkających na argentyńskiej ziemi. Polska w ich sercach od zawsze zajmowała i zajmuje bardzo ważne miejsce. Prymas Polski - śp. Józef Kardynał Glemp, w czasie I Zjazdu Polonii i Polaków z zagranicy w Krakowie, 19 sierpnia 1992 roku powiedział : Myślę, że Polska musi wiele zawdzięczać Polonii. To dzięki Polonii, Polska jest bardziej i bliżej obecna we wszystkich krajach w całej rodzinie ludzkiej. Ale i Polonia potrzebuje Polski, bo przez Polskę, przez łączność z nią może wnosić coś więcej, coś innego w rozwój kraju zamieszkania. 7

Naszych jubilatów O. Herkulana i Brata Jerzego nazwamy -"ambasadorami polskości" bo jako misjonarze reprezentują Rzeczypospolitą i Polski Kościół, dając piękne świadectwo wartościom, polskości i jej kulturze, opartej na wierze chrześcijańskiej. Swoją posługą Czcigodni jubilaci zyskali sobie uznanie, autorytet, szacunek i miłość wielu pokoleń Polaków zamieszkałych w Argentynie. Dzisiaj jest to dzień wdzięczności Panu Bogu za naszych polskich misjonarzy, że przez te wszystkie lata pomnażali talenty dane przez Pana, służąc nimi całemu Ludowi Bożemu w Argentynie. Przepełnieni wdzięcznością życzymy czcigodnym jubilatom radości z dobrze spełnionego dzieła, dobrych ludzi i przyjaciół, oczywiście zdrowia, aby Chrystus odwdzięczył się Wam za te złote lata posługi - Swoją bliskością. Czcigodni Jubilaci - na dalsze lata życzymy, abyście w dobrym zdrowiu i mocy Ducha Świętego wypełniali swoje kapłańskie i zakonne posłannictwo w służbie Kościołowi i Ojczyżnie. 8

Bernardyni w Argentynie Grudzień 1966 Od lewej: O. Herkulan Wróbel, O. Andrzej Smoleń, O. Łucjan Łuszczki, Br. Jerzy Łakomiak Łączy Was, Dostojni Jubilaci, miłość do Chrystusa, do Jego Kościoła, do Matki Najświętszej i do Św. Jana Pawła II. Tak! Święty Papież Jan Paweł II nauczał: Każdy kapłan niesie ze sobą szczególne błogosławieństwo! W każdym kapłanie bowiem jest sam Chrystus. Jeśli więc Św. Cyprian powiedział, że Chrześcijanin jest "drugim Chrystusem", to tym bardziej można powiedzieć: Kapłan jest drugim Chrystusem. 9

Dziękujemy Wam za to świadectwo wiary i miłości! Dziękujemy za tę ludzką twarz współczesnego zakonnika, która jest piękna, autentyczna i bez słów przemawiająca i w ten sposób przybliża nas do Chrystusa i Jego Matki! O. Herkulan Wróbel i Br. Jerzy Łakomiak - Braciszek Dostojni Jubilaci. Dziękując razem z Wami za 50 lat pracy duszpasterskiej na argentyńskiej ziemi, całujemy z szacunkiem i miłością Wasze dłonie, a nasze dla Was życzenia pragniemy wyrazić słowami, które wypowiedział osobiście Św. Jan Paweł II w dniu 19.08.2002 r., gdy po raz drugi nawiedził Bernardyńskie Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej w Jubileuszowym roku 400 lecia jej powstania. 10

Całym sercem prosimy Matkę Najświętszą, Panią Kalwaryjską, by upraszała Wam siły ciała i ducha, abyście do końca wypełnili misję, którą zlecił Wam Zmartwychwstały Chrystus! Wiele błogosławieństwa... Na kolejnych stronach, przedstawione są krótkie biogramy naszych Złotych Jubilatów. o. Jerzy Twaróg OFM Rektor PMK 11

O. Herkulan Antoni Wróbel OFM O. Herkulan Antoni Wróbel ur. 8 marca 1934 w Wierzchowiskach woj. lubelskie. Rodzice Jan i Zofia Serwatka. Rodzice i rodzeństwo O. Herkulana Wróbla Szkołę podstawowa ukończył w 1948 roku w Wierzchowiskach. W latach 1949/51 uczęszczał do Niższego Seminarium Duchownego OO. Franciszkanów we Wrocławiu i w Nysie. 12

O. Herkulan Wróbel lata studenckie W 1951 r. wstąpił do nowicjatu OO. Bernardynów w Leżajsku. Po ukończeniu nowicjatu kontynuował naukę szkoły średniej w Kalwarii Zebrzydowskiej, a następnie studia filozoficzno - teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym OO. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. W Seminarium w Kalwarii Zebrzydowskiej O. Herkulan Wróbel wszczął redagowanie kwartalnika Młodzież Seraficka. Początkowo na maszynie, potem na powielaczu. Obecnie wychodzi w drukarni. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1960 r. w Kalwarii Zebrzydowskiej z rąk Biskupa Karola Wojtyły ówczesnego Biskupa pomocniczego w Krakowie. Dziś Świetego Jana Pawła II, Papieża. 13

Dzień święceń kapłańskich O. Herkulana Wróbla w Kalwarii Zebrzydowskiej W latach 1960/1961 uczęszczał w Krakowie na Studium Duszpasterskie dla zakonników. W latach 1961/64 studiował w Lublinie na Katolickim Uniwersytecie na Wydziale Teologicznym, sekcja Historia Kościoła. W 1994 r. uzyskał tytuł licencjata i magistra na Papieskim Wydziale Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu za pracę Błogosławiony Władysław z Gielniowa (ok. 1440-1505). W 1999 r. na tymże Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu obronił prace doktorską 14

Historia duszpasterstwa polskiego w Argentynie w latach 1897-1997 i uzyskał tytuł doktora Teologii. O. Herkulan Wróbel Doktor Teologii Za zgodą przełożonych zakonnych wyjechał 14 września 1966 r. do Argentyny razem z Bratem Jerzym Łakomiakiem do pracy duszpasterskiej wśród Polonii przy Polskim Ośrodku Katolickim OO. Franciszkanów (Bernardynów) w Martin Coronado. Pożegnanie Bernardynów wyjeżdżających do Argentyny: O. Herkulana Wróbla i Br. Jerzego Łakomiaka Kalwaria Zebrzydowska - 22 sierpnia 1966 roku. O. Herkulan Wróbel przed wyjazdem z rodziną 15

Dnia 2 grudnia 1966 r. przypłynął włoskim statkiem Giulio Cesare z Neapolu (Włochy) do portu w Buenos Aires. Statek Giulio Cesare 1966 W Polskim Ośrodka Katolickim OO. Franciszkanów (Bernardynów) w Martin Coronado na terenie Wielkiego Buenos Aires, rozpoczęła się jego nowa praca duszpasterska. Powitanie w Martin Coronado 4 grudnia 1966 roku Uczył religii w Polskiej Szkole Sobotniej im. Tysiąclecia Chrztu Polski w Martin Coronado. Był duszpasterzem polonijnym. 16

Pierwsze kazanie O. Herkulana Wróbla w Martin Coronado 4 grudnia 1966 roku O. Andrzej Smoleń i O. Herkulan Wróbel - Opłatek w Martin Coronado Grudzień 1966 rok W niedziele odprawiał Msze św. w Martin Coronado i dojeżdżał ze Mszą św. do Jose Carlos Paz, San Martin, Sarandi, gdzie mieszkali Polacy. Spotkania z Rodakami w salonie szkolnym w Martin Coronado Jedną z ważnych dziedzin pracy w duszpasterstwie emigracyjnym są odwiedziny rodzin polskich kolęda. O. Herkulan Wróbel odwiedzał rodziny polskie w 18 miejscowościach na terenie Wielkiego Buenos Aires terytorialnie należących do Martin Coronado. 17

Przy pomocy o. Andrzeja Samolenia przygotował pytania potrzebne do sporządzenia kartotek przy odwiedzaniu rodzin polskich. Kartoteka ta została uzupełnioną potem przez o. Piotra Kotyłę. W kartotece zamieścił wiele ciekawych informacji i danych personalnych. Kartoteka ta jest doskonałym materiałem do badań socjologicznych naszej polskiej emigracji. Uroczystość Bożego Ciała w Martin Coronado 16 czerwca 1968 roku W latach 1971-1980 na prośbę Rektora Polskiej Misji Katolickiej o. dr Łucjana Łuszczki i za zgodą przełożonego klasztoru w Martin Coronado o. Andrzej Smolenia wyjechał do Rosario, aby pomóc w pracy duszpasterskiej, podeszłemu w latach, ks. prałatowi Andrzejowi Gawędzkiemu, który był duszpasterzem polonijnym w Rosario (320 km od Buenos Aires). W Rosario O. Herkulan Wróbel był kapelanem SS. Dominikanek i SS. Kapucynek w Villa Diego oraz proboszczem parafii Matki Boskiej z Itati w dzielnicy Rosario zwanej Saladillo i duszpasterzem Polaków. 18

Ksiądz Prałat A. Gawędzki z o. Herkulanem Rosario październik 1972 Wystawa wyrobów regionalnych z Polski Mundial 1978 Rosario 18.VI.1978 W latach 1978/79 prowadził audycję radiowa w Radiu w San Nicolas (70 km od Rosario) pt. Pamiątki z Polski w każdą niedzielę rano, gdzie propagował pieśni i muzykę polską. O. Herkulan z Polakami w San Nicolas 28.XI.1971 rok 19

W latach 1974-1980 był współredaktorem Miesięcznika Franciszkańskiego wychodzącego w Pulaski USA. Był także członkiem Komitetu Redakcyjnego Głos Polski Tygodnik Związku Polaków w Argentynie. W styczniu 1980 r. powrócił do Martin Coronado, gdzie były większe potrzeby duszpasterskie. Objął opiekę duszpasterską nad Polakami w San Jose i w Llavallol prowincja Buenos Aires. W San José istniejącą kaplicę, która wymagała remontu zamienił na Kościół św. Maksymiliana Kolbe. Kościół św. Maksymiliana Kolbe w San Jose Zbudował także plebanię i salę szkolną dla dzieci. Uczył dzieci przedmiotów ojczystych w San José i w Llavallol. W styczniu albo w lutym wyjeżdżał na obozy młodzieżowe harcerzy i Polskiej Macierzy Szkolnej. W latach 1982-1992 był przełożonym klasztoru OO. Bernardynów w Martin Coronado. Organizował polskie uroczystości: 25-lecie Polskiego Ośrodka Katolickiego OO. Bernardynów w Martin Coronado, 60-lecie kapłaństwa 20

O. Andrzeja Smolenia, 300-lecie Odsieczy Wiedeńskiej, 500-lecie Ewangelizacji Ameryki Łacińskiej. Dzięki jego staraniom w 1992 r. postawiono pomnik św. Franciszka z Asyżu przed klasztorem z okazji 500-lecia odkrycia i ewangelizacji Ameryki. O. Herkulan przy pomniku św. Franciszka z Asyżu przed klasztorem. Wnętrze Kościoła MB Królowej Polski w Martin Coronado Wygłaszał w niedziele po Mszy św. w Martin Coronado pogadanki o polskiej kulturze religijnej. Zorganizował wystawę polskich pocztówek religijnych na Boże Narodzenie i na Wielkanoc oraz z okazji 10-lecia Pontyfikatu Papieża Jana Pawła II. Pierwotny Dom Spokojnej Starości dla Polaków otwarty w 1982 r. mógł pomieścić jedynie 18 osób. Chętnych do korzystania z niego było znacznie więcej. Dlatego O. Herkulan w latach 1989/1992 prowadził rozbudowę Domu Spokojnej Starości. 21

Polski Dom Spokojnej Starości im. Jana Pawła II w Martin Coronado Podopieczni z Siostrami Albertynkami przed domem starości Dobudowano drugi pawilon dla 17 pensjonariuszy i pokoje dla Sióstr Albertynek oraz kaplicę. Administrację tego Domu prowadzą Siostry Albertynki. Aktualnie w domu mieszka 43 pensjonariuszy. REKTOR POLSKIEJ MISJI KATOLICKIEJ W ARGENTYNIE W 1996 r. O. Antoni Herkulan Wróbel OFM został mianowany przez Prymasa Polski Kardynała Józefa Glempa Rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie. Obowiązki Rektora sprawował prze dwie kadencje do 2007. Zorganizował 9 zjazdów Duchowieństwa Polskiego: księży, braci i sióstr zakonnych pracujących w Argentynie. 22

I Zjazd Duchowieństwa Polskiego w Martin Coronado 17 grudnia 1996 roku Każdego roku organizował Polska Pielgrzymkę do Lujan (70 km do Buenos Aires), gdzie znajduje się Sanktuarium Maryjne. Matka Boże Lujańska Sanktuarium Maryjne w Lujan Odwiedził wszystkie ośrodki polskie w Argentynie. O. Herkulan Wróbel, dwa razy koncelebrował Mszę św. w prywatnej kaplicy w Watykanie z Papieżem Janem Pawłem II oraz uczestniczył w prywatnych audiencjach. 23

Pierwsze spotkanie miało miejsce 12 marca 1999 roku, drugie 25 maja 2001 roku. O. Herkulan Wróbel z Papieżem Janem Pawłem II Watykan: 1999 i 2001 rok Od września 2008 do czerwca 2014 pełnił obowiązki przełożonego klasztoru w Martin Coronado. O. Herkulan, kilka razy spotykał się z Kardynałem Jorge Mario Bergoglio Arcybiskupem Buenos Aires dzisiejszym Papieżem Franciszkiem. Na audiencjach prywatnych, przy okazji wizyt duszpasterskich w Argentynie polskich biskupów, czy koncelebrując wspólnie Msze św. w Buenos Aires. Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem Kard. Jorge Bergogliow Buenos Aires Od lewej: O. Herkulan Wróbel, Kard. Jorge Bergoglio, O. Seweryn Matyasik i O. Olaf Bochnak 24

O. Herkulan Wróbel z Biskupem Ryszardem Karpińskim na audiencji u Kardynała Jorge Mario Bergoglio w Buenos Aires Dzięki jego staraniom powstało pierwsze Polskie Towarzystwo im. Papieża Jana Pawła II w Coronel Du Graty Prowincja Chaco na północy Argentyny. Towarzystwo Polskie im. Jana Pawła II w Coronel Du Graty Od Stowarzyszenia Wspólnota Polska otrzymał donacje i zbudowano tam Polskie Towarzystwo Papieża Jana Pawła II. W Cornel Du Gaty każdego roku odprawia się Msza św. dla Polaków 3 - go maja i 26 sierpnia w kościele parafialnym, a po Mszy św. kolacja, śpiewy i tańce w siedzibie Towarzystwa. Poświęcenie oraz inauguracja siedziby odbyła się 26 sierpnia 2001. 25

Również dzięki jego staraniom otrzymał ze Wspólnoty Polskiej pieniądze na zakup instrumentów muzycznych dla młodzieży polskiego pochodzenia w Colonia Fram w Paragwaju. Dzięki inicjatywie O. Herkulana Wróbla został zbudowany nowy salon najstarszego Towarzystwa Polskiego im. Króla Jana III Sobieskiego w Argentynie w prowincji Misiones w Azara z okazji stulecia powstania tej Polskiej Kolonii. Kościół św. Antoniego z Padwy i Klub Polski im. Jana III Sobieskiego w Azara (Misiones) DIAŁALNOŚĆ PYBLICYSTYCZNA O. HERKULANA WRÓBLA O. Herkulan wygłosił dwa odczyty o Papieżu Janie Pawle II w: Centro de Espiritualidad de Juan Pablo II w Buenos Aires 30 czerwca 1997 r. i 18 maja 1998 r. Brał czynny udział w Konferencji pt. Rola duszpasterstwa polskiego w organizacji społeczności lokalnych w Ameryce Łacińskiej zorganizowanej przez Centrum Studiów Latynoamerykańskich przy Uniwersytecie Warszawskim w dniach 4-5 grudnia 1998 r. 26

Dnia 14 stycznia 1999 r. wygłosił odczyt pt. Duszpasterstwo polskie w Argentynie w Instytucie Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Na zaproszenie Pani Marszałek Senatu Alicji Grześkowiak brał udział dnia 25 maja 1999 r. w Konferencji pt. Polska Kultura emigracyjna i dziedzictwo narodowe za granicą i wygłosił odczyt Kultura religijna i polska w życiu Polonii w Argentynie. W 2000 r. od 14-17 lipca brał udział w 50-tym Międzynarodowym Kongresie Amerykanistów zorganizowanym przez Centrum Studiów Latynoamerykańskich w Warszawie, gdzie wygłosił dwa odczyty: Duszpasterstwo polskie w Argentynie i La inculturación en la pastoral del clero polaco en la Argentina. Dnia 12 października 2001 wziął udział w inauguracji Akademii Polonijnej w Częstochowie. O. Prof. Herkulan Wróbel na Inauguracji Roku Akademickiego w Akademii Polonijnej w Częstochowie Brał udział w Salonie Książki Polskiej w Rzymie(2002) i w Brukseli(2003) organizowany przez Panią Agatę Kalinowską. Brał także udział w Międzynarodowych Sympozjach Biografistyki Polonijnej 27

w Rzymie(2002) i w Zakopanem(2005) organizowane przez prof. dr hab. Zbigniewa Judyckiego. Wygłosił dwa odczyty w Buenos Aires w Junta de Historia Eclesiástica Argentina (Zakład Historii Kościoła Argentyny): Aporte de la Iglesia Polaca en la evangelización de Argentina w 1998 i Historia de la pastoral Polaca en Argentina.1897-1997 w 2000 roku. W dnia od 16 do 18 listopada 2002 O. Herkulan Wróbel wraz z o. Sewerynem Matyasikiem towarzyszyli Panu Prezydentowi Ryszardowi Kaczorowskiemu wraz z małżonką i Rektorem Akademii Polonijnej Ks. Andrzejem Kryńskim na słynnych wodospadach Iguazu po stronie argentyńskiej oraz w odwiedzinach Polaków mieszkających w Oberá w prowincji Misiones. W dniach od 19-25 marca 2003 miał wykłady do studentów Akademii Polonijnej w Częstochowie na temat: Odkrycie Ameryki Łacińskiej, Indianie, chrystianizacja i Polacy w Ameryce Łacińskiej. Brał udział w 51 Międzynarodowym Kongresie Amerykanistów w Santiago de Chile od 14-18 lipca 2003. Wygłosił po hiszpańsku referat pt. Współczesne charakterystyczne cechy Polaków w Argentynie. Dnia 20 października 2003 na zaproszenie prof. dr hab. Władysława Miodunki i dr Andrzeja Krzyżanowskiego miał wykład dla studentów na Katedrze Ameryki Łacińskiej w Krakowie pt. Historia i współczesność środowisk polonijnych w Argentynie. W dniach od 21-22 października 2003 uczestniczył w Sympozjum Naukowym 550 lat obecności Zakonu Braci Mniejszych Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP w Polsce w Kalwarii Zebrzydowskiej i wygłosił referat Praca OO. Bernardynów po drugiej wojnie światowej w Argentynie. 28

Od 24 do 28 października 2003 uczestniczył w III Światowym Polonijnym Spotkaniu Intelektualistów, Ludzi Nauki i Sztuki w Instytucie Badań nad Kulturą Polonijna w Monachium. Wygłosił dwa odczyty Ksiądz Prałat Gawędzki i O. Andrzej Smoleń założyciel Polskiego Ośrodka Katolickiego w Martin Coronado. Dnia 21 maja 2004 uczestniczył w VIII Seminario sobre Iglesia e Inmigración w Buenos Aires i wygłosił referat La tarea de la Iglesia Polaca en la conservación de la identidad nacional de los Polacos en Argentina. Od 4-7 lipca 2004 uczestniczył w Bratysławie w Europejskim Kongresie -Rada Europejska Badań Specjalnych Ameryki Łacińskiej i wygłosił referat w języku hiszpańskim Główne ośrodki Polonijne w Argentynie. Dnia 5 Października 2004 wygłosił wykład dla młodzieży szkoły średniej u Sióstr Augustianek w Krakowie. Dnia 7 października tego samego roku wygłosił wykład o pracy Polaków w Argentynie dla młodzieży gimnazjum na terenie parafii OO. Bernardynów na Czerniakowie w Warszawie. W dniach od 18-22 października 2004 miał 15 wykładów w Centrum Studiów Łacińsko Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego o tematyce Polacy w Argentynie. Historia i współczesność. Od 9 do 12 listopada 2004 uczestniczył w Santa Maria Porto Alegre, Brazylia na Międzynarodowym Sympozjum, Granice Ameryki Łacińskiej Rozwój i Integracja. Wygłosił tam odczyt w języku hiszpańskim pt. Integracja międzykulturowa emigrantów polskich w Misiones. Granice które łączą. Dnia 11 października 2005 uczestniczył w Konferencji Naukowej z okazji 500-lecia śmierci bł. Władysława 29

z Gielniowa w Kalwarii Zebrzydowskiej i wygłosił referat pt. Rys biograficzny Bł. Władysława z Gielniowa. O. Antoni Herkulan Wróbel opublikował 277 artykułów w tym dziesięć książek. Oto niektóre tytuły książek: Pod Krzyżem Południa, Por las huellas de los antepasados 1997 (Śladami przodków). Contribución de la Iglesia polaca en la evangelización de Argentina, Posadas 1997, Historia duszpasterstwa polskiego w Argentynie w latach 1897-1997, Cien ańos de los polacos en Azara 1901-2001 (Sto lat Polaków w Azara),Buenos Airees 2001, Wkład Kościoła Polskiego w ewangelizacji Argentyny, Żywiec 2004, W służbie Bogu, Kościołowi, Zakonowi, Ojczyźnie i bliźnim, Buenos Aires, 2006. 50 lat przy Ołtarzu, Buenos Aires 2010. INNE PRACE O. HERKULANA WRÓBLA Będąc w Polsce w październiku 2004 roku O. Herkulan Wróbel zamówił w Gdańsku u rzeźbiarza Stanisława Szwechowicza Popiersie Papieża Jana Pawła II i przywiózł je do Argentyny. Popiersie jest długie 74 cm, 40 cm szerokie i wysokie 60 cm. Zrobiono już kilka replik tego Popiersia w Argentynie. 30

Popiersie Papieża Jana Pawła II Dnia 3 maja 2005 staraniom O. Herkulana Wróbla postawiono w Coronel Du Graty kapliczkę, a w niej umieszczono popiersie Papieża Jana Pawła II. Kapliczka z popiersiem stoi na początku ulicy Papieża Jana Pawła II. O. Herkulan Wróbel poświęca Popiersie Jana Pawła II w Coronel Du Graty Dnia 26 maja 2005 roku podobna uroczystość odbyła się w Martin Corondo przy ulicy Papieża Jana Pawła II, gdzie znajduje się Klasztor OO. Bernardynów. Kaplicę zbudowały władze powiatowe Tres de Febrero i umieszczono w niej popiersie Papieża Jana Pawła II. 31

Inauguracji Inauguracja Popiersia i Ulicy Jana Pawła II 26 maja 2015 roku w Martin Coronado Popiersie Papieża Jana Pawła II znajduje się przed Kościołem Matki Boskiej Częstochowskiej w Kolonia Wanda oraz przed Kościołem w Puerto Libertad (Prowincja Misiones). Poświęcenia Popiersia Jana Pawła II przez J.E. Ks. Bpa. Ryszarda Karpińskiego w Wandzie O. Seweryn Matyasik i O. Sylwan Jędryka przed Pomnikiem Jana Pawła II w Puerto Libertad (Misiones) Za zgodą władz kościelnych umieszczono Popiersie Papieża Jana Pawła II w siedzibie Arcybiskupa w Cordobie i w auli Katolickiego Uniwersytetu (UCA) w Buenos Aires. 32

Poświęcenie Popierskia Jana Pawła II Cordoba: O. Jerzy Twaróg i O. Władysław Bojko Uniwersytet Katolicki w Buenos Aires: Kardynał Stanisław Dziwisz i Kardynał Jorge Mario Bergoglio Tak więc dzięki O. Herkulanowi Wróblowi, który przywiózł z Polski Popiersie Papieża Jana Pawła II, znajduje się ono teraz w wielu miastach Argentyny. Tę akcję O. Herkulana można uważać za bardzo cenną w szerzeniu polskiej kultury religijnej w Argentynie. O. Herkulan Wróbel jest członkiem w dwóch argentyńskich instytucjach naukowych, Junta de Historia Eclesiástica Argentina (Zakład Historii Kościoła w Argentynie), Centro de Estudios Migratorios Latinoamericanos (Centrum Studiów Łacińsko - Amerykańskich). W Polsce jest członkiem Światowego Stowarzyszenia Dziedzictwa Kulturowego Polonii. Otrzymał dnia 17 maja 2002 od Rektora Akademii Polonijnej prof. dr hab. Andrzeja Kryńskiego tytuł Visiting Professor Akademii Polonijnej w Częstochowie. Nadto O. Herkulan Wróbel należał do Komitetu obchodów stulecia przybycia pierwszych kolonistów polskich do Apóstoles w 1997 r i do Azary w 2001 w prowincji Misiones. 33

Dnia 1 kwietnia 2005 roku przyjechał z Polski do Argentyny Kardynał i Prymas Polski Józef Glemp i zamieszkał w Nuncjaturze Apostolskiej w Buenos Aires. Program tej wizyty przygotował ówczesny Rektor Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie O. dr Herkulan Antoni Wróbel OFM. ARCHIWISTA Ważną dziedziną w działalności O. Herkulana jest gromadzenie wiadomości - materiałów archiwalnych. Z tych materiałów stworzył Archiwum OO. Bernardynów w Martin Corondo. O. Herkulan w Archiwum OO. Bernardynów w Martin Coronado Dzięki jego staraniom Dyrektor Archiwów Generalnych w Polsce przysłał pracownika z Archiwum Akt Nowym i pomógł O. Herkulanowi uporządkować i skatalogować materiały archiwalne. Archiwum podzielono na 26 działów, ma 30 m. bieżących. 34

Polski Ośrodek Katolicki OO. Bernardynów w Martin Coronado, Polska Misja Katolicka w Argentynie, Papież Jan Paweł II(Jego podróże apostolskie -104), Duchowieństwo Polskie w Argentynie, Polskie ośrodki w Argentynie, Polacy w Argentynie(osobistości), Inne emigracje w Argentynie, Polskie Ośrodki w Argentynie, Polscy w Ameryce Łacińskiej, Polacy w Ameryce Północnej, Polscy w świecie, Badania nad Polonią, Archiwalia, Polskie ośrodki w Prowincji Misiones Kościół Katolicki w Argentynie, Kościół Katolicki w Polsce i w świecie Akta Generała Zawiszy, Akta Pułk Władysława Zakrzewskiego Akta Bolesława Turowicza, Akta Emila Ciawłowskiego, Akta Jana Miecznikowskiego, Akta Stanisława Śliwińskiego Materiały ks. prałata Jerzego Bekiera, Akta o. Piotra Witosławskiego Obchody Millenium Chrztu Polski w Argentynie, Akta Tadeusza i Wojciecha Dąbrowskich, Akta Ziemowita Granowskiego,Prasa Polska w Argentynie. ODZNACZENIA DLA O. HERKULANA WRÓBLA Za pracę duszpasterską w Martin Coronado i w Rosario oraz w okolicy, za prace jakie wykonał będąc przełożonym klasztoru w Martin Coronado, za działalność duszpasterską jako Rektor Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie i za działalność publicystyczną i za stworzenie Archiwum otrzymał wiele nagród, które podajemy niżej: Podczas pobytu Ks. Kardynała Prymasa Polski Józef Glempa w Martin Coronado, dnia 3 kwietnia 2005 otrzymał 35

od niego Złoty Medal dla zasłużonych w posłudze dla Kościoła i Narodu. O. Herkulan Wróbel z Prymasem Polski Kard. Józefem Glempem Martin Coronado 3.04.2005 Dnia 4 grudnia 1991 r. otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski od Prezydenta Polski Lecha Wałęsy. Dnia 8 maja 1997 r. otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski od Prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego. Dnia 22maja 2002 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego. JUBILEUSZ 50 LAT PRACY DUSZPASTERSKIEJ O. HERKULANA WRÓBLA W WANDZIE MISIONES Dnia 5 czerwca 2016 roku - Wspólnota Polska w Kolonia Wanda (Misiones) wraz ze współbraćmi zakonnymi z Puerto Libertad zorganizowali Uroczystość Jubileuszową z okazji 50 lat pracy misyjnej O. Herkulana Wróbela w Argentynie. 36

O. Jubilatowi towarzyszył O. Olaf Bochnak przełożony z Martin Coronado. Uroczystość 50 lecia pracy duszpasterskiej O. Herkulana Wróbla Wanda 5 czerwca 2016 Od lewej: O. Sylwan Jędryka, O. Herkulan i O. Olaf Bochnak Polacy z Jubilatem i współbraćmi po Mszy św. w Kościele MB Częstochowskiej w Wandzie Pamiątki Złotego Jubileuszu O. Herkulana Wróbla otrzymane od Polaków z Wandy (Misiones) 37

Br. Jerzy Józef Łakomiak OFM Brat Jerzy Łakomiak urodził się 13 marca 1924 roku w małej wiosce Cisowa, powiat Wieluń. W Szynkielowie ukończył szkołę podstawową w 1939 roku Podczas wojny był na przymusowych pracach w folwarku (dwa tysiące morgów) w Piątkowie powiat Wąbrzeźno w majątku Niemca koło Torunia. Po wojnie 9 maja 1945 r. wstąpił do służby wojskowej. Przez dwa lata i cztery miesiące służył w Wojsku Polskim. Był na szkoleniu w 60-tym Pułku Piechoty Podoficerskiej w Warszawie. W wojsku spełniał obowiązki wojskowe w artylerii, piechocie i w kawalerii w Krakowie, Słupsku, Garwolinie i w Skierniewicach. Służbę wojskową ukończył 16 września w 1947 r. W wojsku zrodziło się u niego powołanie zakonne. Po wyjściu z wojska odwiedził rodzinę. Następnie pojechał do OO. Franciszkanów w Wieluniu z prośba o przyjęcie do zakonu, ale go nie przyjęto. Wówczas pojechał do O. Prowincjała w Panewnikach. O. Przełożony przyjął go, dał mu wskazania, co należy zabrać ze sobą do klasztoru i kazał czekać miesiąc czasu. 38

Wówczas Brat Jerzy pojechał do Krakowa do OO. Bernardynów. Zorientował się, że kościół OO. Bernardynów to był ten sam kościół, gdzie uczęszczał na Mszę św. z całą kompanią, kiedy odbywał służbę wojskową. Ucieszył się z tego powodu. Była to niedziela 22 września 1947 roku. Wchodząc do klasztoru spotkał O. Alojzego Palucha, którego prosił o przyjęcie do Zakonu na brata. Został przyjęty do postulatu i przez rok czasu pracował w klasztorze w Krakowie. Zadowolony, że tak szybo została załatwiona sprawa przyjęcia do zakonu. Przez rok czasu wykonywał wszelkie prace zlecone mu przez przełożonego. Dnia 8 grudnia 1948 r. pojechał do nowicjatu w Alwerni. Pod kierunkiem magistra O. Floriana Rogowskiego poznawał obowiązki życia zakonnego i regułę św. Franciszka z Asyżu. Po ukończeniu nowicjatu złożył profesję czasową w 1949 roku. i skierowano go do Warszawy na Czerniaków jako zakrystian. Podczas pożegnania przed wyjazdem do Argentyny 22 sierpnia 1966 r. o. Bogumił Migdał scharakteryzował pracę brata Jerzego w ten sposób: Brat Jerzy jest mi znany bardzo dobrze i chyba jestem tu jedyny w tym zgromadzeniu, który o nim może powiedzieć kilka konkretów, wszak byliśmy szereg lat w Warszawie i mogłem zaobserwować go w różnej pracy. Był zakrystianinem. Nie tylko kościół ale i zakrystię trzymał w czystości. Ale tej pracy mu nie 39

wystarczyło, szukał pracy wszędzie, że aż dziw człowieka brał, co to jemu nieraz w głowie powstaje. Np. kościół był w restauracji, chodził koło artystów, podawał im materiał, przyglądał się ich pracy, jak to się robi, może to się przydać. Nie miał pojęcia o nutach. Zaczął się uczyć nut, grał na fisharmonii, a potem na organach. Chodził na lekcje muzyki do Prof. Edwarda Mrozowskiego Jego prace związane z elektrycznością. Nie było czegoś takiego, czego by nie umiał zrobić, czy naprawić. Miał pomysły i dużo wysiłku wkładał do każdej pracy. Ileż to kosztów było mniej w tym odnawianym klasztorze warszawskim. A w wolnym czasie brał do ręki książkę, powtarzał rachunki, ćwiczył się w ortografii, pisał. Chciał być na poziomie pod każdym względem i czasu nigdy nie marnował. Ale to nie byłoby może jedyna ocena tego człowieka. Przy tym wszystkim Brat Jerzy wyrobił w sobie prawdziwego ducha pobożności. Proszę wierzyć, że po takim dniu mrówczej, żmudnej pracy całego dnia, zawsze miał czas na modlitwę. Często wieczorem widziałem go klęczącego w kościele. A przy tym wszystkim była u niego taka naturalna kultura, grzeczność, uprzejmość w stosunku do zakonników, pracowitość. Powiem, że był wzorem dla nas wszystkich, wzorem pracowitości, pobożności i modlitwy. Profesję wieczystą złożył 3 maja 1953 roku. w Warszawie. Po jedenastu latach pracy w 1960 roku został przeniesiony do klasztoru OO. Bernardynów 40

w Radecznicy woj. Lubelskie. Do Radecznicy każdego roku na 13 czerwca przychodzą pielgrzymi do cudownego obrazu św. Antoniego z Padwy. Tam brat Jerzy był organistą i prowadził chór czterogłosowy. We wrześniu 1965 r. jadąc na rekolekcje zakonne do Alwerni wstąpił wpierw do klasztoru w Krakowie. Tam O. Prowincjał Wilhelm Wrona zaproponował mu wyjazd do Argentyny do pracy przy Polskim Ośrodku Katolickim w Martin Coronado. Brat Jerzy wyraził zgodę i rozpoczął starania o paszport i wizę do Argentyny. Po wielu staraniach otrzymał paszport z początkiem sierpnia. Dowiedział się, że O. Herkulan Wróbel już od czerwca miał paszport, bo on także jedzie do Argentyny. Na pożegnaniu w Kalwarii Zebrzydowskiej w dniu 22 sierpnia 1966 r. poznali się obaj misjonarze O. Herkulan i Brat Jerzy. W niedzielę 11 września Radecznica żegnała Brata Jerzego. Następnego dnia 12 września O. Prowincjał Wilhelm Wrona pożegnał O. Herkulana i Brata Jerzego na Mszy św. w Krakowie. W środę 14 września pociągiem międzynarodowym Warszawa - Wiedeń odjechali misjonarze. O. Herkulan wsiadał w Koluszkach, a Brat Jerzy w Katowicach. Razem z nimi wracał do Rzymu O. Izydor Chmiel. Po jednodniowym pobycie w Wiedniu odjechali do Rzymu. Wielka radość i wzruszenie dla Misjonarzy oglądać Rzym Wieczne Miasto. 41

W niedziele 18 września razem z O. Izydorem Chmielem byli na Placu św. Piotra. Widzieli w oknie Papieża Pawła VI. Nie przypuszczali, że będą mogli oglądać z tak bliska Ojca Świętego. W Rzymie obaj misjonarze zamieszkali u OO. Franciszkanów w Papieskim Uniwersytecie Antonianum. W oczekiwaniu na okręt obaj misjonarze zwiedzali Rzym, Wenecję, Asyż, Bolonię, Florencję, Monte Cassino. Dnia 14 listopada w Neapolu pożegnał misjonarzy o. Izydor Chmiel. Okrętem z Neapolu odpłynęli do Buenos Aires. Br. Jerzy Łakomiak na statku Giulio Cesare w drodze do Argentyny Do portu w Buenos Aires przypłynęli w piątek 2 grudnia 1966 r. W porcie czekali na nowych misjonarzy: O. Andrzej Smoleń, O. Łucjan Łuszczki Rektor PMK w Argentynie, Pan Władysław Sempoliński ze swoimi dziećmi: Jackiem i Joanną, Pan Stanisław Gaweł i Stefan Maszewski. 42

W Argentynie obaj misjonarze pracowali w różnych dziedzinach i spełniali obowiązki wyznaczone przez przełożonego O. Andrzeja Smolenia. Głównymi zadaniami było: głoszenie Słowa Bożego, przekazywanie polskiej kultury religijnej, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów, nauczanie języka polskiego. O. Andrzej Smoleń i Br. Jerzy w rozmowie z Danutą i Władysławem Sempolińscy Maciaszkowo 27 sierpnia 1967 Pożegnanie na lotnisku w Buenos Aires Bpa. Władysława Rubina przez O. Herkulana i Brata Jerzego 14 październik 1968 Od pierwszego dnia, aż po dzień dzisiejszy, Brat Jerzy jest organistą, zakrystianinem, ogrodnikiem, elektrykiem, mechanikiem w Martin Coronado. 43

Brat Jerzy na swojej Pierwszej Polskiej Pielgrzymce do Sanktuarium Maryjnego w Lujan 11 grudnia 1966 roku Brat Jerzy przy organach Przez wiele lat był kierowcą w Maciaszkowie. Ze względu na wiek zostawił ten zawód. W Polskiej Szkole Sobotniej im. Tysiąclecia Chrztu Polski przez wiele lat był nauczycielem śpiewu. 44

Polska Szkoła im. Tysiąclecia Chrztu Polski w Martin Coronado Podejmował się wszelkiej pracy. Sadził kwiaty i warzywa w ogrodzie. Sadził młode drzewka, które dzisiaj wielkimi konarami dają schronienie przed słońcem. Kiedy jeden z Polaków podarował klasztorowi siedem uli z pszczołami, Brat Jerzy stał się zapalonym pszczelarzem, tym bardziej, że te prace wykonywał także w Warszawie. Podobnie jak w Warszawie czy w Radeczenicy, brat Jerzy roznosił opłatki przed Bożym Narodzeniem. Argentynie robił to razem z jednym z Ojców, który święcił domy polskie. Poznawał dzięki temu warunki w jakich mieszkają nasi rodacy w Argentynie. 45

Brat Jerzy z O. Herkulan z wizytą duszpasterską u polskiej rodziny: Maria i Józef Wujtowicz grudzień 1967 rok Trzeba powiedzieć, że brat Jerzy mimo podeszłego wieku nie odmawia nikomu pomocy, ani żadnej pracy. Zawsze jest uśmiechnięty, niesłychanie cierpliwy. Brat Jerzy jest niezwykłym mirem wśród naszych rodaków w Martin Coronado i okolicy. Jeżeli coś potajemnie wymyśli..., czy postanowi... stara się zrealizować, choćby np. przejechać się na wielbłądzie, czy zaprzyjaźnić się z żywym lwem. Braciszek na przejażdżce na wielbłądzie w ZOO w Lujan 46

Szczególnie doceniają go Siostry Albertynki, którym zawsze idzie z pomocą, gdy chodzi o jakąś naprawę w Polskim Domu Spokojnej Starości. Braciszek z Siostrami Albertynkami 47

W 1989 r. będąc w Polsce na wakacjach przywiózł maszynkę do wyrobu opłatków. Tak więc na obczyźnie przybył mu niejako nowy zawód, wytwórcy opłatków, które ofiaruje rodakom podczas kolędy, albo wysyła do innych ośrodków, gdzie mieszkają Polacy, jak np. Ezpeleta, Misiones, Coronel Du Graty, Rosario. Kaplica Porciunkula w Chapadmalal Od 46 lat (1970) każdego roku w miesiącach: styczeń - luty, towarzyszy swoim współbraciom kapłanom w pracy duszpasterskiej w maleńkiej kaplicy Porciunkula - Santa Silvina w Chapadmalal nad Oceanem. Każdego poranka w czasie Mszy św. w Kapliczce gra na organach. Za swoją pracę wśród Polonii w Argentynie został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi nadanym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego, dnia 4 czerwca 1997 roku. 48

Podczas pobytu Ks. Kardynała Prymasa Polski Józef Glempa w Martin Coronado, dnia 3 kwietnia 2005 otrzymał od niego Złoty Medal dla zasłużonych w posłudze dla Kościoła i Narodu. Br. Jerzy Łakomiak Uczestniczył we Mszy św. celebrowanej przez Ojca Świętego Jana Pawła II w prywantej kaplicy w Watykanie, dnia 8 maja 2000 roku. Po Mszy św. rozmawiał z Papieżem Polakiem. 49

Br. Jerzy Łakomiak z Papieżem Janem Pawłem II Watykan 8 maja 2000 Trzeba powiedzieć, że Brat Jerzy mimo podeszłego dziś wieku nie odmawia nikomu pomocy. Zawsze jest uśmiechnięty, niesłychanie cierpliwy. Bardzo dużo czasu poświęca na modlitwie. Ma wielkie nabożeństwo do Chrystusa Ukrzyżowanego i do Matki Najświetszej. Codziennie uczestniczy w Eucharystii, odmawia Liturgię Godzin, Drogę Krzyżowa, różaniec i prywante modlitwy. Sam Pan Bóg wie o jego modlitwie i ofiarach za rodaków. To także ciche, ale skuteczne duszpasterstwo. Dziękujemy Bogu, że Brat Jerzy już 50 lat jest z nami. Dziękujemy także za to wszystko co robi przy tym Polskim Ośrodku Katolickim w w Maciaszkowie, za jego prace, za jego modlitwy, za jego ofiary i poświęcenie dla Boga, Kościoła, Zakonu, Ojczyzny i Rodaków. Oby jak najdłużej pracował z nami i wśród nas Szczęść Ci Boże Kochany Bracie na dalsze lata 50

Papież Jan Paweł II w Kalwarii Zebrzydowskiej 7 czerwca 1979 51

52