20-lecie lotów gołębi z Radzymina 2010 r.
Niniejsze opracowanie dedykuję swojemu przyjacielowi, z którym przyjaźniłem się ponad 25 lat, który zmarł nagle. Ciągle Go wspominam, pomimo że już minęło pięć długich lat. Mariana Boska. Członka Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych. Prezesa Oddziału Łomża Miasto PL0384. Był bardzo zainteresowany lotem patriotycznym z Radzymina w dniu 15 sierpnia. Wielokrotnie był tego dnia na uroczystościach, a gołębie jego startowały dla uczczenia poległych żołnierzy z 33. Pułku Piechoty.
Fotografie z Radzymina z 1991 roku Juliusz Kossak Bój o Radzymin Nadszedł słynny miesiąc sierpień. Miesiąc pamięci narodowej. Tyle rocznic związanych z Polską z tym miesiącem: Powstanie Warszawskie 1 sierpnia 1944 r. Bitwa Warszawska 15 sierpnia 1920 r. Podpisanie porozumienia między rządem a stoczniowcami w dniu 31 sierpnia 1981 r. To są najważniejsze daty współczesne dotyczące wszystkich Polaków, jak również całej Polski. Są jeszcze nie mniej ważne, ale regionalne i tak nam bliskie. 23 sierpnia 1954 r. niedaleko Łomży w Przytułach, podczas rozbrajania posterunku milicji w niewyjaśnionych okolicznościach ginie bohater czasu okupacji hitlerowskiej, sowieckiej i peerelowskiej mjr AK i WiN Jan Tabortowski, pseudonim Bruzda Inspektor X Okręgu AK Łomża. 27 sierpnia 1952 r. pod Jedwabnem we wsi Grądy Małe ginie z rąk UB dowódca konspiracyjnego 33. Pułku Piechoty mjr AK Stanisław Cieślewski, pseudonim Lipiec. 3
Pierwszy plakat w powojennej Polsce informujący o uroczystościach 15 sierpnia Kabina łomżyńska z gołębiami na ulicach Radzymina w 1991 4
I ta nasza największa impreza, którą organizujemy od tylu już lat. Pierwszy raz 15 sierpnia 1991 r. Była to pierwsza, jeszcze skromna, oficjalna uroczystość obchodzona po pięćdziesięcioletniej przerwie. W tym dniu tak ważnym wypuściliśmy z pól bitewnych Radzymina ponad 5 tysięcy gołębi. Wystartowały o godzinie szóstej rano. Na krótko przed wypuszczeniem gołębi zrobiliśmy sobie kilka niewielkich zdjęć. Małe pamiątki, ale jak ważne obecnie i stały się już do tego historyczne. Jest na nich cały ówczesny Zarząd Oddziału i miejscowi organizatorzy tych obchodów i święta z okazji zwycięstwa z bolszewikami w 1920 roku pod Radzyminem. Wkrótce po tym wykonanym locie hodowcy z ziemi łomżyńskiej postanowili co roku uczestniczyć w uświęceniu i uatrakcyjnianiu tych uroczystości. Nadal jest aktualne zaproszenie dla wszystkich miłośników gołębi, zrzeszonych i jeszcze nie, do uczestnictwa w tym locie. Spoglądam na te fotografie z 1991 roku ze spokojem, radością i dumą. Cieszę się, że udało nam się przemienić ten lot w przepiękną tradycję. Pamiętam też o tym, że ta impreza ma również służyć jako lekcja patriotyzmu i szacunku do przeszłości, która Na fotografii m.in. Jarosław Ramotowski, Marian Bosak, Mirosław Jusiński, Janusz Dąbrowski 1991 r. liczy już 20 lat. Tradycje obecnie są często zapomniane, nie szanowane, zaliczane do archaizmów. 5
Musimy pamiętać, że pod Warszawą zaledwie w dwa lata po odzyskaniu niepodległości walczył nasz 33. Pułk Piechoty o suwerenną Ojczyznę. Odznaka 33. Pułku Piechoty z Łomży z 1929 r. Przyczynił się On walnie do wiktorii radzymińskiej. Z tego pułku poległo 456 żołnierzy, co szósty żołnierz oddał swoje życie tu pod Radzyminem i nie możemy o tym zapomnieć. Cmentarz Żołnierzy Polskich 1920 r., Radzymin. Bratnia mogiła żołnierska 6
W następnych latach hodowcy gołębi z Łomży przed wypuszczeniem, zaczęli składać kwiaty na grobach bohaterów w mauzoleum radzymińskim i tak jest do dziś. Patrzę z zadumą i nostalgią na zdjęcia i na czas przemijania. Niektórych wśród nas już nie ma. Odeszli na zawsze. Pamięć o nich została i jest żywa wśród hodowców. Delegacje z Radzymina i Łomży obserwują gołębie w 1991 r. Pozostali koledzy po dwudziestu latach trochę się zmienili, na głowach brakuje włosów, za to urosły brzuchy, ale nadal uczestniczą w tym nadzwyczajnym locie. My wszyscy ten dzień w taki sposób świętujemy. Dla nas hodowców z Oddziału Łomża Miasto lot radzymiński nadal jest ze wszystkich zaplanowanych (jest ich około osiemnastu) wyczekiwany i najważniejszy. I tak niech zostanie do końca świata i o jeden dzień dłużej, jak mówi słynny klasyk Jerzy Owsiak z Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Start gołębi w Radzyminie 7
Burmistrz z miasta Radzymin, pan Zbigniew Piotrowski w asyście Rady Miejskiej nagradza opiekunów gołębi, które zwyciężyły w tak wyjątkowym locie, z przepiękną dedykacją na pucharach. Każdy uczestnik, który wysłał swe gołębie na start z krwawych, radzymińskich pól bojowych, otrzymuje piękne pamiątki do kolekcji i do swego archiwum gołębiarskiego. Przez okres dwudziestu lat uczestnictwa gołębi z ziemi łomżyńskiej w uroczystościach radzymińskich w dniu 15 sierpnia ukazały się liczne artykuły w prasie regionalnej i ogólnokrajowej. Moment lotu gołębi w Radzyminie tego dnia ukazywały liczne stacje telewizyjne, regionalne w Białymstoku i Łomży. Można było przeczytać też w miesięczniku Hodowcy Gołębi Pocztowych na temat upamiętnienia i uatrakcyjnienia tych patriotycznych uroczystości przez wypuszczenie do lotu konkursowego gołębi młodych z Oddziału Łomża Miasto. Delegaci z Łomży otrzymują nagrody z rąk Rady Miejskiej Radzymina 8
Poniżej pokazane są tytuły różnych gazet i artykuły na ten temat: 9
Zaszczytna lista hodowców, których gołębie zwyciężały w locie z Radzymina i dlatego Oni już przeszli za życia do historii lotów zwanych Cudem nad Wisłą z całego Oddziału Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych: 1. Jerzy Wyszyński z Nowogrodu 1991 r. 2. Mirosław Dolinkiewicz z Łomży 1992 r. 3. Przed oficjalnym uroczystym startem kilku gołębiom udało się uwolnić z kabiny transportowej i z tego powodu nie można było ustalić zwycięzcy 1993 r. 4. Piotr Kordaszewski z Rajgrodu 1994 r. 5. Z powodu awarii kabiny na trasie do Radzymina nie wykonano lotu 1995 r. 6. Bronisław Ramotowski z Łomży 1996 r. 7. Bronisław Ramotowski z Łomży 1997 r. 8. Bronisław Ramotowski z Łomży 1998 r. 9. Mirosław Godlewski z Zambrowa 1999 r. 10. Wiesław Wasilewski z Wysokiego Mazowieckiego 2000 r. 11. Jarosław Borowy z Małkini 2001 r. 12. Sławomir Modzelewski z Łomży 2002 r. 13. Andrzej Jankowski z Szepietowa 2003 r. 14. Mariusz Supernak z Wysokiego Mazowieckiego 2004 r. 15. Andrzej Nozderka z Małkini 2005 r. 16. Wojciech Sadowski z Wysokiego Mazowieckiego 2006 r. 17. Czesław Malinowski z Ciechanowca 2007 r. 18. Jerzy Głębocki z Zambrowa 2008 r. 19. Andrzej Jankowski z Szepietowa 2009 r. 20. Kto zwycięży w roku 2010? 10
Każdy jubileusz należy podsumować: W ciągu tego okresu tylko dwa razy nie wyłoniliśmy mistrza lotu radzymińskiego z powodów niezależnych od organizatorów. Zwycięski gołąb z pierwszego lotu Jerzego Wyszyńskiego dwa miesiące wcześniej był zakupiony w Niemczech. Najwięcej, bo trzykrotnie zwyciężyły w tym locie gołębie Bronisława Ramotowskiego. Dwukrotnie zwyciężyły gołębie Andrzeja Jankowskiego. Rekord Szybkości w locie z Radzymina ustanowił gołąb Andrzeja Jankowskiego w 2003 r. Wynosi on 1580 m, 87 cm. Taką odległość pokonywał co minutę. W ciągu godziny przeleciał 94 km i 81 m. Jest to rekord gołębi młodych Oddziału Łomża Miasto. Za zwycięstwo indywidualne z lotu Cudu nad Wisłą" w dniu 15.08.1996 r. otrzymał Bronisław Ramotowski z Łomży Zdjęcie dwóch kabin, jedna z Ostrołęki, druga z Łomży Trzy razy uczestniczyły w tym locie Oddziały sąsiadujące: z Ostrołęki 2 razy i raz z Ostrowi Mazowieckiej. Wówczas było wypuszczonych ponad osiem tysięcy gołębi. W ciągu 19 lat brało udział ponad dwa tysiące hodowców. W tym czasie wystartowało 11
ponad 80 tysięcy naszych gołębi. W 1994 r. zwyciężył gołąb niemłody lecz pięcioletni Piotra Kordaszewskiego, ale w owym czasie regulamin na to zezwalał. Z przykrością muszę napisać też, że tak jak wszędzie i u nas próbowano oszukać w zwycięstwie tego lotu aż dwukrotnie. Stanisław Frączek z Zambrowa na lot 15 sierpnia włożył rekordową liczbę gołębi 126 sztuk w 2004 roku. Ponad 100 gołębi włożyli także: Czesław Malinowski z Ciechanowca 118 szt. 2006 r. Ortman-Wilczyński z Czyżewa 109 szt. 2008 r. Mariusz Walerzak z Zambrowa 108 szt. 2003 r. Dariusz Krystosiak z Czyżewa 107 szt. 2001 r. Andrzej Jankowski z Szepietowa 107 szt. 2009 r. Piotr Gawryś z Łomży 102 szt. 2008 r. Jerzy Popłaski z Miastkowa 101 szt. 2008 r. Maciej Szymański z Wysokiego Mazowieckiego 101 szt. 2009 r. Dariusz Ciecierski z Miastkowa 100 szt. 2009 r. Aby znaleźć się na tej liście trzeba było wysłać w sumie ponad 500 szt. gołębi. 1. Malinowski Czesław z Ciechanowca 660 szt. 2. Jankowski Andrzej z Brańska 562 szt. 3. Ramotowski Bronisław z Giełczyna 557 szt. 4. Krystosiak Dariusz z Czyżewa 520 szt. 5. Kozłowski Stanisław z Zambrowa 501 szt. Tu należy wspomnieć wspaniałego hodowcę z Szumowa, Stanisława Fraczka, który w trzech lotach wysłał 330 gołębi w dniu 15 sierpnia (obecnie nie należy do PZHGP). 12
Najaktywniejszymi działaczami w organizowaniu tego lotu są lub byli: Bronisław Ramotowski z Łomży, Andrzej Jankowski z Szepietowa, Dariusz Krystosiak z Czyżewa, Marek Malinowski z Wizny, Czesław Malinowski z Ciechanowca, Jerzy Głębocki z Szumowa, Robert Dąbrowski z Łomży, Jerzy Piaskowski z Nowogrodu, Bogusław Szczech z Nowogrodu, Koństańczuk Tadeusz z Wysokiego Mazowieckiego, Supernak Mariusz z Wysokiego Mazowieckiego, Popłaski Jerzy z Miastkowa, Ciecierski Dariusz z Miastkowa, Jastrzębski Wojciech ze Śniadowa, Nietupski Tadeusz z Łomży, Gawryś Piotr z Łomży, Mirosław Dolinkiewicz z Łomży (nie hoduje gołębi), Zdzisław Markowski z Wysokiego Mazowieckiego (nie hoduje gołębi), Marian Bosek z Łomży (nie żyje), Wiesław Kozikowski z Łomży (nie żyje), Wacław Eryng z Łomży (nie żyje), autor z Łomży. Miejscowości, z których hodowcy uczestniczyli w lotach z Radzymina: 1. Biała Piska 2. Ciechanowiec 3. Czyżew 4. Grajewo 5. Jedwabne 6. Kadzidło 7. Łomża 8. Małkinia 13
9. Nowogród 10. Ostrołęka (cały oddział ze swymi sekcjami) 11. Ostrów Mazowiecka (cały oddział ze swymi sekcjami) 12. Pisz 13. Rajgród 14. Stawiski 15. Szepietowo 16. Szumowo 17. Śniadowo 18. Wizna 19. Wysokie Mazowieckie 20. Zambrów 21. Zbójna Start łomżyńskich gołębi w Radzyminie Podczas wypuszczania gołębi w Radzyminie w dniu 15 sierpnia było 121 delegatów z Oddziału Łomża. Najwięcej uczestniczył autor 16 razy, Bronisław Ramotowski 13 razy, Marian Bosek 9 razy. 14
Liczni widzowie obserwują kabiny z gołębiami Hodowcy gołębi sportowych szanując już długoletnią tradycję i czcząc krwawe boje, jakie stoczył 33. Pułk Piechoty z Łomży pod Radzyminem każdego roku, w dniu 15 sierpnia biorą udział w odbywających się tam centralnych uroczystościach, w których uczestniczą najwyższe władze państwowe. 15
Z bitewnych pól do swego pierwszego lotu wzbijają się gołębie Oddziału Łomża. Miasto inaugurujące zawsze w ten sposób sezon lotów gołębi młodych i niosąc na swych skrzydłach ogólny pokój, zgodę do swych opiekunów. Lećcie, lećcie gołębie na wszystkie strony Polski i ogłoście wszem, że lot z Radzymina w dniu 15 sierpnia, jak co roku został wykonany, na chwałę oręża Wojska Polskiego. Opracował Janusz Dąbrowski z Łomży 16
Gołębie błyskawice Wykaz hodowców, których gołębie przekroczyły zaczarowaną prędkość 1650 m/min., czyli 99 km/h podczas lotu konkursowego w całej historii istnienia Oddziału Łomża Miasto. Lp Imię i nazwisko Nazwa sekcji Szybkość w m/min Szybkość w km/h Miejscowość, z której zostały wypuszczone gołębie Odległość do gołębnika 1. Tomasz Kulesza Łomża 1697,64 101,86 Działdowo 124,805 km 2001 2. Tadeusz Dołęgowski Wysokie Mazowieckie 3. Tadeusz Dołęgowski Wysokie Mazowieckie Rok 1693,17 101,59 Wolfsburg I 782,600 km 2009 1693,11 101,59 Wolfsburg I 782,600 km 2009 4. Piotr Gawryś Łomża 1676,5 100,59 Pasewalk II 534,3 2010 5. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,97 99,6 Pasewalk II 520,15 2010 6. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,7 99,58 Pasewalk II 520,15 2010 7. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,52 99,57 Pasewalk II 520,15 2010 8. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,35 99,56 Pasewalk II 520,15 2010 9. Krzysztof Michałowski Miastkowo 1659,24 99,55 Pasewalk II 522,19 2010 10. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,17 99,55 Pasewalk II 520,15 2010 11. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1659,06 99,54 Pasewalk II 522,19 2010 12. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1658,92 99,53 Pasewalk II 520,15 2010 13. Jan Kamionowski Miastkowo 1658,08 99,48 Pasewalk II 520,25 2010 14. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1657,85 99,47 Pasewalk II 520,15 2010 15. Krzysztof Michałowski Miastkowo 1657,4 99,44 Pasewalk II 522,19 2010 16. Jan Kamionowski Miastkowo 1655,44 99,33 Pasewalk II 520,25 2010 17. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1655,3 99,32 Pasewalk II 520,15 2010 18. Jan Kamionowski Miastkowo 1655,27 99,32 Pasewalk II 520,25 2010 19. Jerzy Piaskowski Nowogród 1651,85 99,11 Wolfsburg I 734,08 2009 20. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1651,1 99,06 Pasewalk II 520,15 2010 21. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1650,75 99,05 Pasewalk II 520,15 2010 22. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1650,48 99,03 Pasewalk II 520,15 2010 23. Dariusz Ciecierski Miastkowo 1650,22 99,01 Pasewalk II 520,15 2010 Uwaga: Prędkość notowana jest od 1993 r. i wynosiła wówczas 1507,318 m/min, co daje 90,498 km/h. Tą szybkość uzyskał gołąb Bronisława Romatowskiego. Był to pierwszy rekord Oddziału Łomża, który przekroczył szybkość 1500 m/min. Łomża 2010 17