Prymas Tysiąclecia Sługa Boży Stefan Kardynał Wyszyński

nr 15 (200) 2012 r. Wydanie okolicznościowe egzemplarz bezpłatny ISSN 1429 9437 www.pielgrzym.com.pl ukazuje się od 16 lat Prymas Tysiąclecia Sługa Boży Stefan Kardynał Wyszyński

2 Modlitwa o beatyfikację Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia Boże w Trójcy Świętej Jedyny, Ty w swojej niewypowiedzianej dobroci powołujesz ciągle nowych apostołów, aby przybliżali światu Twoją Miłość. Bądź uwielbiony za to, że dałeś nam opatrznościowego Pasterza Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Boże, źródło wszelkiej świętości, spraw, prosimy Cię, aby Kościół zaliczył go do grona swoich świętych. Wejrzyj na jego heroiczną wiarę, całkowite oddanie się Tobie, na jego męstwo wobec przeciwności i prześladowań, które znosił dla imienia Twego. Pomnij, jak bardzo umiłował Kościół Twojego Syna, jak wiernie kochał Ojczyznę i każdego człowieka, broniąc jego godności i praw, przebaczając wrogom, zło dobrem zwyciężając. Otocz chwałą wiernego Sługę Twojego Stefana Kardynała, który wszystko postawił na Maryję i Jej zawierzył bez granic, u Niej szukając pomocy w obronie wiary Chrystusowej i wolności Narodu. Ojcze nieskończenie dobry, uczyń go orędownikiem naszych spraw przed Tobą. Amen. Pokornie Cię błagam, Boże, udziel mi za wstawiennictwem Stefana Kardynała Wyszyńskiego tej łaski, o którą Cię teraz szczególnie proszę... *** 28 maja 2012 minęła 31. rocznica zakończenia ziemskiej drogi Sługi Bożego Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego człowieka świętego, żarliwego patrioty, obrońcy praw Narodu i godności człowieka, męża stanu, niekoronowanego króla Polski w czasach komunistycznego zniewolenia. Na wieść o śmierci Prymasa Tysiąclecia przebywający wówczas w szpitalu Ojciec Święty Jan Paweł II napisał do Polaków: Polecajcie Bogu duszę świętej pamięci Kardynała Stefana, Prymasa Polski. Módlcie się za Ojczyznę, za Kościół w niej, za cały Kościół, za świat. (...) Szczególnym przedmiotem takiej medytacji uczyńcie postać niezapomnianego Prymasa, świętej pamięci Kardynała Wyszyńskiego, Jego osobę, Jego naukę, Jego rolę w jakże trudnym okresie naszej historii. To wszystko uczyńcie przedmiotem medytacji i podejmijcie to wielkie i trudne dzieło, dziedzictwo przeszło tysiącletniej historii, na którym On, Kardynał Stefan, Prymas Polski, dobry Pasterz wycisnął trwałe, niezatarte piętno. Niech dzieło to podejmą z największą odpowiedzialnością Pasterze Kościoła, niech podejmie je duchowieństwo, kapłani, rodziny zakonne, wierni każdego wieku i każdego zawodu. Niech podejmą je młodzi. Niech podejmie je cały Kościół i cały Naród. Każdy na swój sposób tak, jak Bóg i własne sumienie mu wskazuje. Podejmijcie i prowadźcie je ku przyszłości. Ból Wasz niech przemienia się w nadzieję.... Chcąc wypełnić te słowa w trudnym znów dla naszego Narodu okresie historii przedstawiamy specjalny numer, przypominając postać Sługi Bożego Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. FOT. J. SZAREK pismo bezpłatne WYDAWCA: Agencja Reklamowa Wydawnictwo TA i TA, REDAKCJA: 30 435 KRAKÓW, UL. ZAKOPIAŃSKA 176B/1, ADRES KORESPONDENCYJNY: 30 960 Kraków 1, skr. pocztowa 159 tel. 602 75 45 75, fax: (12) 266 30 79, e mail: pielgrzymkrakow@wp.pl. REDAKTOR NACZELNY: Krzysztof Cyganik. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych i zastrzega sobie prawo skracania nadesłanych materiałów oraz zmiany tytułów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Zdjęcie na pierwszej stronie: archiwum Instytutu Prymasowskiego Stefana kard. Wyszyńskiego ISSN 1429 9437 REDAKCJA INFORMATORA PIELGRZYMA SKŁADA PODZIĘKOWANIE: Siostrom Urszulankom Serca Jezusa Konającego, a szczególnie siostrze Małgorzacie Krupeckiej za udostępnienie materiałów i zdjęć o Świętej Urszuli Ledóchowskiej. Instytutowi Prymasowskiemu Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie za udostępnienie materiałów i zdjęć. Serdeczne Bóg zapłać! Numer o Stefanie Kardynale Wyszyńskim przygotowali: Jarosław i Joanna Szarkowie

Kalendarium życia Stefana Wyszyńskiego 3 3 sierpnia 1901 We wsi Zuzela nad Bugiem, w rodzinie organisty Stanisława Wyszyńskiego i jego żony Julianny z Karpiów urodził się syn Stefan. 1910 Rodzina Wyszyńskich przeniosła się do Andrzejewa, gdzie dziewięcioletni Stefan stracił matkę, która zmarła wraz z nowonarodzonym dzieckiem Zofią, w miesiąc po porodzie. Wraz z pięciorgiem rodzeństwa był wychowany przez ojca, który poślubił Eugenię Godlewską. 1912 Rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Wojciecha Górskiego w Warszawie. 1913 W Andrzejewie został bierzmowany przez ks. Juliana Nowiejskiego z Płocka. 1915 1917 W związku z zajęciem Warszawy przez Niemców i odcięciem miasta przez linię frontu, kontynuował naukę w Gimnazjum im. Piotra Skargi w Łomży. 1917 1920 Uczęszczał do Liceum im. Piusa X we Włocławku. 1920 Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. 3 sierpnia 1924 Stefan Wyszyński został wyświęcony na kapłana przez ks. bpa Wojciecha Owczarka w kaplicy Matki Bożej w bazylice katedralnej we Włocławku. 5 sierpnia 1924 Odprawił prymicyjną Mszę św. przed cudownym obrazem Matki Bożej Jasnogórskiej. 1924 1925 Duszpasterzował jako wikary katedry włocławskiej, był prefektem w szkole przy fabryce Celuloza oraz redaktorem Słowa Kujawskiego dziennika diecezjalnego. 1925 1929 Studiował na Wydziale Prawa Kanonicznego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zajmując się katolicką nauką społeczną i ekonomią. W czasie studiów był wicedyrektorem konwiktu księży studentów oraz prowadził duszpasterstwo Stowarzyszenia Młodzieży Akademickiej Odrodzenie i w Bratniaku. Na KUL- u spotkał ks. Władysława Korniłowicza, który został jego ojcem duchowym. Czerwiec 1929 Obronił doktorat z prawa kanonicznego Stefan Wyszyński z rodzicami i rodzeństwem Kleryk Stefan Wyszyński (stoi w środku) z kolegami z Seminarium Duchownego we Włocławku (1921 r.) pt. Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły. 1929 1930 W celach naukowych odwiedził Austrię, Włochy, Francję, Belgię, Holandię i Niemcy, gdzie zajmował się kwestiami doktryn i ruchów społecznych, m.in. katolickimi związkami zawodowymi, organizacjami robotniczymi młodzieży. Po powrocie opublikował Główne typy Akcji Katolickiej za granicą. 1930 Był wikariuszem w Przedczu Kujawskim. 1931 Objął funkcję wikariusza katedry włocławskiej oraz sekretarza Liceum im. Piusa X, jednocześnie wykładał w Seminarium Duchownym we Włocławku, był dyrektorem Diecezjalnych Dzieł Misyjnych. 1931 1932 We Włocławku przy Chrześcijańskich Związkach Ks. Stefan Wyszyński, student KUL, z rodziną (1926 r.) Stefan Wyszyński w wieku ośmiu lat Zawodowych prowadził Uniwersytet Robotniczy wykładając zasady chrześcijańskiej nauki społecznej. 1932 1939 Był promotorem sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego, następnie sędzią Sądu Biskupiego w Kurii Włocławskiej. Jednocześnie stał na czele Sodalicji Mariańskiej Ziemian Ziemi Kujawsko Dobrzyńskiej. Nadal prowadził działalność oświatową w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych i zorganizował Katolicki Związek Młodzieży Robotniczej. W tym okresie był także redaktorem naczelnym Ateneum Kapłańskiego, opublikował ponad sto prac z zakresu nauki społecznej Kościoła. W 1937 roku został powołany przez Prymasa Augusta Hlonda do Rady Społecznej przy Prymasie Polski. Wrzesień 1939 Po wybuchu II wojny światowej próbował dotrzeć do Lublina, po powrocie zajął się organizowaniem nauki w Seminarium Duchownym we Włocławku. Październik 1939 Po wkroczeniu gestapo do Seminarium Duchownego we Włocławku, w ostatniej chwili na polecenie ks. bpa Michała Kozala wyjechał z miasta, ukrył się i uniknął aresztowania przez Niemców. Listopad 1939 lipiec 1940 We Wrociszewie zajmował się pracami nad encyklikami poświęconymi katolickiej nauce społecznej. Dokończenie na str. 4

4 Kalendarium życia Stefana Wyszyńskiego Dokończenie ze str. 3 Lipiec 1940 październik 1941 W Kozłówce na prośbę ks. Władysława Korniłowicza objął opieką duchową przesiedlone dzieci i siostry z Zakładu dla Niewidomych w Laskach. Październik 1941 Dla podratowania zdrowia w związku z chorobą płuc wyjechał do Zakopanego, gdzie został aresztowany w łapance. Nim jednak ustalono jego tożsamość udało się mu zbiec. Listopad 1941 czerwiec 1942 W Żułowie na Lubelszczyźnie nadal zajmował się opieką nad niewidomymi dziećmi oraz uczestniczył w tajnym nauczaniu. Czerwiec 1942 1 sierpnia 1944 Był kapelanem Zakładu dla Niewidomych w Laskach, jednocześnie prowadził działalność duszpaterską i konspiracyjną w Warszawie. 1 sierpnia 2 października 1944 Pod pseudoniem Radwan II pełnił funkcję kapelana Armii Krajowej na Żoliborzu oraz kapelana szpitala powstańczego w Laskach. Luty 1945 Powrócił do Włocławka, gdzie został rektorem Seminarium Duchownego (od 19 marca). Jednocześnie był proboszczem w dwu parafiach, redaktorem tygodnika diecezjalnego Ład Boży, Kroniki Diecezji Włocławskiej i Ateneum Kapłańskiego. 15 sierpnia 1945 Otrzymał nominację na kanonika kapituły katedralnej we Włocławku. 4 marca 1946 Ojciec Święty Pius XII mianował ks. Stefana Wyszyńskiego biskupem lubelskim. 12 maja 1946 Z rąk Prymasa Polski ks. kard. Augusta Hlonda otrzymał na Jasnej Górze konsekrację biskupią przyjmuąc zawołanie Soli Deo (Samemu Bogu), ingres do katedry lubelskiej odbył 26 maja. 22 24 maja 1946 Po raz pierwszy, jako najmłodszy biskup, uczestniczył w posiedzeniu Episkopatu Polski na Jasnej Górze. 12 listopada 1948 Po śmierci Prymasa Polski ks. kard. Augusta Hlonda, Ojciec Święty Pius XII mianował ks. bpa Ks. Stefan Wyszyński w Tatrach, na Kasprowym Wierchu (9 V 1937 r.) Ks. Stefan Wyszyński wśród dzieci pierwszokomunijnych w Laskach (1942 r.) Wyszyńskiego arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim czyli Prymasem Polski. Ingres do katedry gnieźnieńskiej odbył 2 lutego 1949, a 6 lutego do warszawskiej. 14 kwietnia 1950 Pragnąc ratować Kościół w Polsce idąc Ingres ks. bpa Stefana Wyszyńskiego do katedry lubelskiej (26 V 1946) na ustępstwa podpisał ugodowe porozumienie pomiędzy Episkopatem a komunistycznym rządem, który jednak złamał jego postanowienia (m.in. aresztowanie ks. bpa kieleckiego Czesława Kaczmarka, represje wobec duchownych, likwidacja nauki Ingres Prymasa Polski do katedry gnieźnieńskiej (2 II 1949) religii, usunięcie administratorów katolickich, wymuszenie w ich miejsce uległych komunistom). 3 lutego 1951 Spotkanie Prymasa Polski z komunistycznym prezydentem Bolesławem Bierutem, kolejne 12 maja po powrocie z Rzymu.

5 2 kwietnia 1951 Prymas po raz pierwszy wyjechał do Rzymu z wizytą ad limina apostolorum, dwukrotnie rozmawiał z Ojcem Świętym Piusem XII na temat sytuacji polskiego Kościoła pod komunistycznymi rządami i uzyskał zrozumienie dla jego postępowania. W darze przekazał Piusowi XII: garść ziemi polskiej, w którą wsiąkła krew dzieci podczas Powstania Warszawskiego, różaniec z chleba otrzymany od uwolnionych więźniów oraz ryngraf Matki Bożej. 31 marca 1952 Wystosował list do komunistycznego prezydenta Bolesława Bieruta w obronie zakonnych zakładów opiekuńczych. Kwiecień 1952 Rozmowy z członkiem Biura Politycznego KC PZPR Franciszkiem Mazurem w celu powstrzymania prześladowań Kościoła (m.in. sytuacja na tzw. Ziemiach Odzyskanych, sprawy obsadzania stanowisk duchownych). W następnych miesiącach komuniści przeprowadzają likwidację niższych seminariów duchownych, nowicjatów zakonnych, prasy katolickiej, uderzają w naukę religii, budowę świątyń, konfiskują budynki kościelne, nie uznają nowo tworzonych parafii, usuwają biskupów z ich diecezji, narzucając swoich kandydatów. 29 listopada 1952 W Rzymie ogłoszono publicznie, iż Ojciec Święty Pius XII wyniósł Prymasa Polski do godności kardynalskiej. 12 stycznia 1953 Na konsystorzu w Rzymie Pius XII mianował go kardynałem, ale komunistyczne władze odmówiły paszportu kard. Wyszyńskiemu. W Polsce nasiliła się fala represji wobec Kościoła. Kolejne rozmowy Prymasa z przedstawicielami reżimu nie przyniosły ich złagodzenia, a władze wydały dekret (9 II 1953) o obsadzaniu stanowisk duchownych, który uderzył w jurysdykcję Kościoła. 8 maja 1953 W imieniu Episkopatu Polski zebranego na konferencji w Krakowie kard. Wyszyński wystosował memoriał do komunistycznych władz, wyliczając w nim krzywdy doznane przez Kościół i informując, że nie może pójść na dalsze ustępstwa Non possumus (nie możemy) Rzeczy Bożych na ołtarzach cesarza składać nie wolno. 25/26 września 1953 Nocą funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali Prymasa Polski ks. kard. Wyszyńskiego wywożąc go do Rywałdu. Prymas Polski podczas Kongresu Maryjnego, Warszawa Bielany 15 VIII 1951 roku 12 października 1953 Został przewieziony do Stoczka koło Lidzbarka Warmińskiego. 8 grudnia 1953 Prymas Polski dokonał Aktu osobistego oddania się Matce Najświętszej. 6 października 1954 Przewieziono Prymasa do trzeciego miejsca uwięzienia w Prudniku Śląskim. 7 sierpnia 1955 Odrzucił propozycję reżimu zamieszkania w klasztorze, w zamian za zrzeczenie się wszystkich funkcji kościelnych. 27 października 1955 Prymasa osadzono w Komańczy. 16 maja 1956 Ksiądz Prymas napisał tekst Ślubów Jasnogórskich, będących programem moralnego przygotowania narodu do Milenium Chrztu Polski. Trzy miesiące później przygotował koncepcję Wielkiej Nowenny Tysiąclecia. 26 sierpnia 1956 Z udziałem milionowej rzeszy wiernych na Jasnej Górze odbyły się Jasnogórskie Śluby Narodu. Nieobecnego, uwięzionego Prymasa symbolizował pusty tron z bukietem białych lilii. 28 października 1956 Po trzyletnim uwięzieniu Prymas Polski został zwolniony i powrócił do Warszawy obejmując wszystkie Dokończenie na str. 6 Prymas Wyszyński na krakowskiej Skałce 8 V 1953 roku Podczas uwięzienia w Komańczy w 1956 roku

6 Kalendarium życia Stefana Wyszyńskiego Dokończenie ze str. 5 swe funkcje. Wcześniej wymógł na władzach przywrócenie praw Kościoła i naprawienie wyrządzonych krzywd. 8 grudnia 1956 Przedstawiciele rządu i Episkopatu podpisali tzw. małe porozumienie, wycofujące część krzywdzących decyzji reżimu wobec Kościoła. 14 stycznia 1957 Prymas Polski odbył rozmowę z premierem Józefem Cyrankiewiczem. W jego wyniku kard. Wyszyński wezwał katolików do udziału w wyborach. 3 maja 1957 Zainaugurował Wielką Nowennę dziewięcioletni czas przygotowania Narodu Polskiego do obchodów Milenium Chrześcijaństwa. Był to czas ponownych coraz większych szykan wobec polskiego Kościoła ze strony komunistów, których apogeum stanowiły uroczystości milenijne w 1966 roku. 6 maja 1957 Wyjechał do Rzymu, gdzie podczas ponad miesięcznego pobytu, Ojciec Święty Pius XII wręczył mu kapelusz kardynalski. 20 czerwca 1957 W czasie kazania na procesji Bożego Ciała w Warszawie zapowiedział peregrynację po wszystkich parafiach kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. 11 stycznia 1958 11 godzinne spotkanie Prymasa Polski z I sekretarzem KC PZPR Władysławem Gomułką i premierem Józefem Cyrankiewiczem nie przyniosło żadnych efektów. Władze wzmogły politykę konfrontacji z Kościołem: uderzenie w naukę religii (całkowicie usuniętą ze szkół w 1961 r.), represje podatkowe, pobór kleryków do wojska, zajmowanie budynków będących własnością Kościoła, wstrzymanie zezwoleń na budowę świątyń. 21 lipca 1958 W ramach nasilających się represji SB przeprowadziła rewizję w Instytucie Prymasowskim Ślubów Narodu na Jasnej Górze, co było zapowiedzią ataku reżimu na milenijny program Prymasa. 28 października 1958 Uczestniczył w konklawe, które dokonało wyboru Ojca Świętego Jana XXIII. 27 kwietnia 1960 Walki uliczne w Nowej Hucie w związku Na balkonie Domu Prymasowskiego błogosławi wiernych witających go po powrocie do Warszawy (28 X 1956) z próbą usunięcia krzyża, z miejsca, w którym wcześniej zezwolono na budowę kościoła, milicja użyła broni palnej. 21 czerwca 1963 Wziął udział w konklawe, które wybrało Ojca Świętego Pawła VI. 21 listopada 1964 Ojciec Święty Paweł VI ogłosił podczas Soboru Watykańskiego II Maryję Matką Kościoła, na prośbę Prymasa Polski i biskupów polskich biorących udział w obradach Soboru (1962 1965). 18 stycznia 1965 Polscy biskupi wystosowali list do biskupów niemieckich Przebaczamy i prosimy o przebaczenie co wzmogło ataki na Kościół. 30 maja 1965 Prymas nie wziął udziału w wyborach do Sejmu PRL w proteście, m.in. przeciw polityce komunistów wobec nominacji kościelnych, budownictwa sakralnego, powoływaniu kleryków do wojska. 3 maja 1966 W atmosferze propagandowej nagonki na polski Kościół i szykan komunistów (m.in. nie wpuszczenie do Polski Ojca Świętego Pawła VI) odbyły się centralne uroczystości milenijne na Jasnej Górze, gdzie Prymas wraz z Episkopatem dokonał Aktu całkowitego Oddania Polski w niewolę Matce Chrystusowej za wolność Kościoła w Ojczyźnie i w świecie. Komuniści aresztowali peregrynujący po Polsce obraz Matki Bożej Częstochowskiej, który do 1972 roku zastąpiły puste ramy. 7 stycznia 1967 W ramach nagonki na Kościół komuniści Ojciec Święty Pius XII wkłada Prymasowi Polski kapelusz kardynalski w Rzymie (18 V 1957) Z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, Stryszawa 19611957) odmówili Prymasowi paszportu, aby nie mógł uczestniczyć w obradach Synodu Biskupów. W ramach solidarności odmówili wyjazdu inni biskupi członkowie delegacji (m.in. kard. Karol Wojtyła).

7 20 marca 1968 Prymas Polski stanął w obronie bitej młodzieży domagającej się wolności: Słowo Episkopatu o bolesnych wydarzeniach, a wkrótce oświadczenie Słowo o wydarzeniach marcowych. 16 czerwca 1970 Episkopat Polski wydał list z okazji 50 lecia zwycięstwa odniesionego przez Polskę w bitwie warszawskiej nad bolszewikami w sierpniu 1920 roku. Grudzień 1970 Prymas wygłosił uspokajające kazania, aby powstrzymać rozlew krwi w czasie tłumienia przez reżim robotniczych protestów na Wybrzeżu. 5 września 1971 Wraz z Episkopatem Polski dokonał na Jasnej Górze Aktu oddania Maryi, Matce Kościoła całej rodziny ludzkiej. 17 września 1971 Uczestniczył w rzymskich uroczystościach beatyfikacji ojca Maksymiliana Marii Kolbego. 26 czerwca 1972 Ojciec Święty Paweł VI ustanowił nowe diecezje na tzw. Ziemiach Odzyskanych, co normalizowało sytuację Kościoła nie uregulowaną od końca II wojny światowej. 5 listopada 1972 Prymas udał się do Rzymu, aby podziękować Ojcu Świętemu za ustanowienie kanonicznej administracji na Ziemiach Zachodnich. 22 marca 1973 List Episkopatu do Sejmu PRL w obronie prawa rodziców do wychowania dzieci, w związku z planowanym nowym socjalistycznym systemem oświatowym państwa i planami powołania na wzór sowiecki, tzw. dziesięciolatki. 13, 20 i 27 stycznia 1974 W warszawskim kościele pw. Świętego Krzyża, Prymas wygłosił pierwszy cykl kazań poświęconych tematyce społecznej. Domagał się w nich poszanowania deptanych i odebranych przez komunistów, a należnych Narodowi polskiemu praw. Mówił za społeczeństwo pozbawione nie tylko swej reprezentacji, ale i możliwości swobodnego wyrażania swych żądań. Kazania były kontynuowane w styczniu 1975 i 1976 roku. 15 sierpnia 1975 Prymas Polski upomniał się na Jasnej Górze o prawa Kościoła i pogarszające się warunki życia. 6 12 października 1975 Uczestniczył w pielgrzymce Polaków do Rzymu z okazji Roku Świętego. Prymas Polski z kard. Karolem Wojtyłą (VII 1973 r.) 25 listopada 1975 Rada Główna Episkopatu wystosowała Pro memoria w sprawie zapowiadanych zmian w konstytucji PRL, 9 stycznia 1976 r. Episkopat wysłał kolejny protest do przewodniczącego Rady Państwa. 1976 Ogłosił program przygotowań Narodu do jubileuszu 600 lecia Jasnej Góry Sześć lat wdzięczności za sześć wieków obecności przypadającego w 1982 roku. 29 października 1977 Spotkanie z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem, podczas którego Prymas ostrzegł przed grożącą Polsce katastrofą gospodarczą. 8 listopada 6 grudnia 1977 Pobyt Prymasa Polski w Rzymie (Edward Gierek został przyjęty na audiencji przez Pawła VI 5 grudnia). 6 stycznia 1978 Kazanie Prymasa w katedrze warszawskiej, w którym zawarł główne postulaty Kościoła wobec państwa. 26 sierpnia 1978 Uczestniczył w konklawe, które wybrało Ojca Świętego Jana Pawła I. 16 października 1978 Wziął udział w konklawe, które wybrało na Stolicę Piotrową ks. kard. Karola Wojtyłę, a następnie uczestniczył w uroczystościach inauguracji pontyfikatu (22 X). Do historii przeszła scena, gdy Jan Paweł II podniósł i objął składającego mu hołd Prymasa Wyszyńskiego całując jego prymasowski pierścień. 24 stycznia 1979 Prymas Polski spotkał się z Edwardem Gierkiem, tematem rozmowy była m.in. spodziewana pielgrzymka papieska. Na budowie kościoła w Nowej Hucie Bieńczycach (8 V 1971 r.) Z dziećmi, Warszawa (20 I 1973) 2 10 czerwca 1979 Podejmował w Polsce podczas I pielgrzymki do Ojczyzny, Ojca Świętego Jana Pawła II. 14 grudnia 1979 Konferencja Episkopatu Polski krytycznie wypowiedziała się w sprawie sytuacji społeczno gospodarczej, stanu praworządności, kryzysu moralnego, korupcji, alkoholizmu, funkcjonowania nomenklatury. 23 grudnia 1979 Prymas Polski nazwał barbarzyństwem, dla którego brak słów oburzenia próbę odgrodzenia Jasnej Góry od miasta trasą szybkiego ruchu. 6 7 maja 1980 Konferencja Episkopatu pod przewodnictwem Prymasa Polski ostrzegła przed niepokojącymi zjawiskami negatywnymi w życiu społecznym, kulturalnym, gospodarczym i politycznym, wzywając do reform. 26 sierpnia 1980 Kazanie, w którym podczas fali strajków, wezwał do dojrzałości narodowej i obywatelskiej oraz skrytykował propagowaną ateizację, która podrywała więź i siłę kulturalną milenijnego Narodu. Tego dnia Rada Główna Episkopatu pod przewodnictwem Prymasa Polski uchwaliła Komunikat informujący, iż warunkiem pokoju społecznego jest poszanowanie niezbywalnych praw Narodu, a wśród nich prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych. 1980 1981 Wspierał moralnie i duchowo wolnościowe aspiracje wyrażone w powstałym ruchu Solidarności angażując się m.in. w zmagania na rzecz legalizacji niezależnej reprezentacji Dokończenie na str. 8

8 Kalendarium życia Stefana Wyszyńskiego Dokończenie ze str. 7 polskiej wsi NSZZ Rolników Indywidualnych Solidarność, co nastąpiło tuż przed jego śmiercią (28 V). 10 listopada 1980 Prymas przyjął przedstawicieli NSZZ Solidarność z Lechem Wałęsą. 14 grudnia 1980 Opublikowano list Episkopatu Biskupi Polscy wzywają do chrześcijańskiej odpowiedzialności za Ojczyznę. 16 18 grudnia 1980 Przedstawiciele Episkopatu uczestniczyli w uroczystościach w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie z okazji 10. rocznicy grudniowej masakry robotników w 1970 roku i odsłonięcia pomników. 2 lutego 1981 W Gnieźnie Prymas powiedział: Jeżeli pracownicy przemysłowi uzyskali prawo zrzeszania się, to trzeba to prawo przyznać również i pracownikom rolnym. 6 lutego 1981 Ponownie przyjął przedstawicieli NSZZ Solidarność z Lechem Wałęsą i wygłosił przemówienie do delegacji Solidarności Wiejskiej udzielając jej pełnego poparcia. 22 marca 1981 W czasie radiowej Mszy św. odczytano Słowo Prymasa Polski, wzywającego naród do spokoju, równowagi i odpowiedzialności zaś rząd do szacunku dla całości fizycznej i duchowej każdego obywatela. 2 kwietnia 1981 Przyjął członków prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ Rolników Indywidualnych Solidarność, ponownie udzielając im poparcia. 15 kwietnia 1981 Ogłoszono komunikat sekretariatu Prymasa Polski o jego chorobie i wezwano do modlitw w Jego intencji. 3 maja 1981 Chory Prymas w uroczystość NMP Królowej Polski udzielił wiernym arcypasterskiego błogosławieństwa z domu arcybiskupów warszawskich. 13 maja 1981 Wiadomość o zamachu na Ojca Świętego Jana Pawła II dotarła do śmiertelnie chorego Prymasa. 16 maja 1981 Przyjął sakrament chorych. Wszystko zawierzyłem Matce Najświętszej... Jestem całkowicie uległy woli Ojca. Was przepraszam za Prymas Wyszyński z Ojcem Świętym Janem Pawłem II w Rzymie (23 X 1978) Prymas Wyszyński z Ojcem Świętym Janem Pawłem II na Jasnej Górze (4 VI 1979) nieudolność mej służby. Moja droga była zawsze drogą Wielkiego Piątku na przestrzeni trzydziestu pięciu lat służby w biskupstwie. Jestem za nią Bogu bardzo wdzięczny. 22 maja 1981 Wygłosił ostatnie przemówienie do Rady Głównej Episkopatu Polski. 25 maja 1981 Prymas Polski odbył ostatnią rozmowę telefoniczną z Ojcem Świętym Janem Pawłem II. 28 maja 1981 o godz. 4.40 Prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński zmarł w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. 31 maja 1981 W Warszawie odbył się uroczysty pogrzeb Prymasa. Koncelebrze przewodniczył sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kardynał Agostino Casaroli. 29 maja 1989 Rozpoczął się proces beatyfikacyjny Sługi Bożego ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. 6 lutego 2001 Zakończono etap diecezjalny procesu beatyfikacyjnego i jego akta wysłano do Rzymu. Odbyło się 289 sesji, przesłuchano 59 świadków. Obecnie trwają prace nad opracowaniem tzw. positio. Ostatnia procesja Bożego Ciała Prymasa Wyszyńskiego (5 VI 1980) ZDJĘCIA ARCHIWUM INSTYTUTU PRYMASOWSKIEGO STEFANA KARD. WYSZYŃSKIEGO

9 Przyprawa, która leczy Oregano powszechnie znane jako przyprawa to roślina o niezwykłych właściwościach. Medycyna i nauka potwierdzają efektywność tego naturalnego leku w zwalczaniu wielu dolegliwości ODWIECZNA SKUTECZNOŚĆ Już starożytni Babilończycy używali oregano do walki z infekcjami dróg oddechowych oraz przy problemach z sercem. Egipcjanie wykorzystywali je do pielęgnacji skóry. Uzdrawiające właściwości rośliny potwierdza jeden z najwybitniejszych prekursorów medycyny Hipokrates. Znane także w Cesarstwie Rzymskim zostało upowszechnione dzięki lekarzowi legionów rzymskich Dioskuridesowi który z pomocą oregano odkażał rany legionistom. Także polskie źródła informują o leczniczych właściwościach rośliny. Już w XVI wieku ksiądz i uczony Marcin z Urzędowa pisze o oregano w swym dziele zatytułowanym Herbarz Polski (zbiorze informacji o roślinach i ich właściwościach leczniczych). Również współczesna nauka z pozytywnym skutkiem analizuje przydatność medyczną oregano. Doktor Frances Ann Draughon z Uniwersytetu Georgia w USA, która na co dzień zajmuje się badaniem wpływu naturalnych substancji na bezpieczeństwo żywności, laboratoryjnie przebadała właściwości wyciągu z tej niezwykłej rośliny. Okazało się, że skondensowane w olejku substancje czynne (szczególnie tymol i karwakrol) są nieprzeciętnie skuteczne w zwalczaniu różnego rodzaju chorobotwórczych mikroorganizmów. TARCZA OCHRONNA Leczenie olejkiem z oregano nie naraża pacjenta na efekty uboczne. Bakterie, grzyby i wirusy nie potrafią uodpornić się na zawarte w nim substancje. To istotna różnica w porównaniu z kuracją chemicznymi antybiotykami. Drobnoustroje uodparniają się na syntetyczne lekarstwa z coraz większą łatwością. Jak to możliwe? Podczas stosowania konwencjonalnej antybiotykoterapii wystawiamy na działanie antybiotyku nie tylko chorobotwórcze bakterie, ale i zasiedlające nasz organizm bakterie pożyteczne. Do DNA dobrych bakterii dostaje się informacja o zastosowanym antybiotyku. Kiedy organizm zostanie ponownie zaatakowany, szkodliwe bakterie przechwycą cenną wiedzę o antybiotyku, a w konsekwencji uodpornią się nań. To niezaprzeczalna wada antybiotykoterapii. Nadmierne stosowanie antybiotyków znacząco obniża naturalną odporność organizmu, a w konsekwencji prowadzi do częstszego chorowania. POWROT DO NATURY Na szczęście w ostatnich latach wzrasta społeczna świadomość problemu nadmiernej chemizacji medycyny. Lekarze zaczynają zwracać pacjentom uwagę na negatywny wpływ antybiotykoterapii i regularnego sięgania po powszechnie dostępne leki. Profilaktycznie, przeciwbólowo, przy przeziębieniu chętnie i bezrefleksyjnie przyjmujemy tabletki obciążające wątrobę, trzustkę, nerki narządy istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tak nie musi być! Najwyższy czas na powrót do natury. Medycyna naturalna oferuje nam szereg bezpiecznych, tradycyjnych rozwiązań. Jednym z nich jest stosowanie olejku z oregano zarówno w profilaktyce, jak i w zwalczaniu chorób. EwM

10 Życie moje musi iść drogą maryjną W domu nad moim łóżkiem wisiały dwa obrazy: Matki Bożej Częstochowskiej i Matki Bożej Ostrobramskiej. I chociaż w onym czasie do modlitwy skłonny nie byłem, zawsze cierpiąc na kolana, zwłaszcza w czasie wieczornego różańca, jaki był zwyczajem naszego domu, to jednak po obudzeniu się długo przyglądałem się tej Czarnej Pani i tej Białej. Zastanawiało mnie tylko jedno, dlaczego jedna jest czarna, a druga biała. ( ) Mój ojciec z upodobaniem jeździł na Jasną Górę, a moja matka do Ostrej Bramy [w Wilnie]. Razem się potem schodzili w nadbużańskiej wiosce, gdzie urodziłem się i opowiadali wrażenia ze swoich pielgrzymek wspominał swe dziecięce lata późniejszy Prymas Tysiąclecia ks. kard. Stefan Wyszyński. Z domu rodzinnego w Zuzeli nad Bugiem na styku Podlasia z Mazowszem wyniósł żarliwą pobożność nie tylko rodziców, ale i sąsiadów. Zdumiewająca była ich spokojna, ufna wiara. Tego nie można nazwać żadną miarą, niewiedzą religijną, bo z tym się łączy patrzenie w głąb, niemal jakieś mistyczne obcowanie. Ci ludzie widzą to, w co wierzą. Ten świat, w którym dorastał nauczył młodego Stefana który w wieku dziewięciu lat stracił matkę głębokiej wiary, szczególnej czci do Matki Bożej, szacunku do ludzkiej pracy, miłości do Ojczyzny. W wieku dziesięciu lat dostał od ojca, zakazaną w zaborze rosyjskim, książkę ukazującą historię Polski w 24 obrazkach. Wcześnie poznałem ( ) dzieje naszego Narodu ciągnące się przez tysiąc lat, aż do dziś dnia, wszczepiające się w krew, w myśli i serce człowieka, nie dające się od niego oderwać. Soli Deo per Mariam W tym czasie zaczęło w nim dojrzewać także powołanie do kapłaństwa. Uważałem, że to jest jedyna droga dla mnie, nie może być innej. Dlatego już w wieku 16 lat przeniósł się do Liceum św. Piusa X we Włocławku będącego zarazem Niższym Seminarium Duchownym, tam też wstąpił do Wyższego Seminarium. W swoje 23. urodziny przyjął święcenia kapłańskie w kaplicy katedralnej Matki Bożej, bazyliki włocławskiej. Stało się to możliwe dzięki uzdrowieniu z ciężkiej choroby przed cudownym obrazem Matki Bożej w Licheniu. Wygląd kandydata na kapłana nie wzbudził zaufania zakrystianina, który powiedział do przyszłego Prymasa Polski: Proszę księdza, z takim zdrowiem Pomnik Prymasa Wyszyńskiego przed katedrą w Łomży, gdzie w latach 1915 1917 uczęszczał do Gimnazjum im. Piotra Skargi FOT. J. SZAREK to chyba raczej trzeba iść na cmentarz, a nie do święceń. Mszę świętą prymicyjną ksiądz Wyszyński odprawił przed cudownym obrazem Matki Bożej na Jasnej Górze: Pojechałem na Jasną Górę, aby mieć Matkę, aby stanęła przy każdej mojej Mszy świętej, jak stanęła przy Chrystusie na Kalwarii. Za swoje zawołanie przyjął dewizę Soli Deo per Mariam (samemu Bogu przez Maryję). W następnych latach poza licznymi obowiązkami duszpasterskimi rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Społecznych, gdzie uzyskał stopień doktora. Tam też poznał księdza Władysława Korniłowicza, swojego duchowego ojca: Nosiłem się z zamiarem wstąpienia do zakonu paulinów i poświęcenia się pracy wśród pielgrzymów. Ojciec Korniłowicz, mój kierownik duchowy, oświadczył mi, że to nie jest moja droga. Ale nie przestałem myśleć, że życie moje musi jednak iść drogą maryjną, jakkolwiek by płynęło wspominał. Poświęcił się także pracy społecznej, m.in. wśród robotników, ratując ich przed zejściem na manowce bolszewizmu. Poznał dokładnie jego zgubne zasady (m.in. napisał Wpływ bolszewizmu na inteligencję polską ). W latach trzydziestych liczba inicjatyw, w które był zaangażowany jest imponująca. Aktywnie działał w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych, prowadził działalność oświatową, kierował Sodalicją Mariańską był redaktorem naczelnym Ateneum Kapłańskiego, był członkiem Rady Społecznej przy Prymasie Polski, publikował dziesiątki artykułów. Po wybuchu II wojny światowej Diecezja Włocławska poniosła najliczniejsze straty wśród duchowieństwa połowa jej kałanów, na czele z bł. ks. bp. Michałem Kozalem, została wymordowana przez Niemców. Właśnie ks. bp Kozal nakazał ks. Wyszyńskiemu opuszczenie Włocławka. Zdążył wyjechać i ukryć się nim przyszło po niego gestapo. Przebywał m.in. na Lubelszczyźnie, gdzie opiekował się niewidomymi dziećmi, prowadził tajne nauczenie, Następnie został kapelanem Zakładu dla Niewidomych w Laskach pod Warszawą. Był także kapelanem Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny wrócił do Włocławka, gdzie został rektorem Wyższego Seminarium Duchownego, zakładał także tygodnik Ład Boży. W święto Zwiastowania Pańskiego 1946 roku ksiądz Wyszyński dowiedział się od kardynała Augusta Hlonda,

11 że papież Pius XII mianował go biskupem, ordynariuszem lubelskim. Dwa lata później, 12 listopada 1948 roku, w uroczystość Pięciu Polskich Braci Męczenników, został arcybiskupem gnieźnieńsko warszawskim i Prymasem Polski. Nie czułem się przygotowany do tak od powiedzialnej pracy, zwłaszcza w dwóch archidie cezjach, i to odległych, mających odmienne właści wości, z którymi trzeba się było liczyć. Do takiej pracy niewątpliwie potrzebna była świa tłość. Nie mówię, że to jest mój jakiś nadzwyczajny dar. To jest dar łaski, zapowiedziany ustami mojego poprzednika, kardynała Augusta Hlonda, który umie rając w Warszawie, mówił: Pracujcie i walczcie pod opieką Matki Bożej. Zwycięstwo, gdy przyjdzie, bę dzie to zwycięstwo Najświętszej Maryi Panny. Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce Podczas ingresu powiedział: Nie jestem ci ja ani politykiem, ani dyplomatą, nie jestem działaczem ani reformatorem. Natomiast jestem ojcem waszym duchowym, pasterzem i bisku pem dusz waszych, jestem apostołem Jezusa Chrys tusa. Posłannictwo moje jest kapłańskie, pasterskie, apostolskie, wyrosłe z odwiecznych Bożych myśli, ze zbawczej woli Ojca, dzielącego się radośnie szczęściem swoim z człowiekiem. Zadaniem moim jest: chrzcić, bierzmować, konsekrować, święcić, ofiarować, nauczać i sądzić. Niosę wam światło Chrystusowie i wołam do wszystkich do was, ka płani, i do was, domownicy wiary: pomóżcie mi wydźwignąć w dom nasz pochodnię Bożą i umieścić na wysokim miejscu, aby świeciła wszystkim, któ rzy są w domu, aby rozświeciła mroki i zakątki umy słów i serc, aby Naród, który jeszcze w ciemności sie dzi, ujrzał światłość wielką. W swej pierwszej podróży udał się na Jasną Górę, po czym w tym najtrudniejszym i najbardziej krwawym czasie komunistycznej niewoli rozpoczął pełnienie swej prymasowskiej posługi. Broniąc Kościoła i narodu szedł również na kompromisy, aby ratować resztki jego deptanych praw. W 1953 roku wraz z Episkopatem wydał słynny list, który stał się jednym z powodów jego uwięzienia. Kościół będzie bronić wolności kapłaństwa, nawet za cenę krwi. Gdy cezar siada na ołtarzu, to mówimy krótko: Nie wolno! (Non possumus). Przewidując, że może stracić wolność mówił: Gdy będę w więzieniu, a powiedzą wam, że Prymas zdradził sprawy Boże nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas ma nieczyste ręce nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas stchórzył nie wierzcie. Gdy będą mówili, że Prymas działa przeciwko narodowi i naszej ojczyźnie nie wierzcie. Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, co czynię dla Kościoła, czynię dla niej. Tego dowiódł w czasie swego Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński podczas ingresu FOT. ARCHIWUM INSTYTUTU PRYMASOWSKIEGO STEFANA KARD. WYSZYŃSKIEGO - - Garvit A+E - Czym jest GardVit A+E? - - - - - GardVit A+E GardVit A+E - - GardVit A+E

12 O Polskę moralne przedmurze Europy Ufam, że Królowa Niebios i Polski dozna dziś wielkiej chwały na Jasnej Górze. Jestem już w pełni spokojny. Dokonało się dziś wielkie dzieło. Spadł kamień z serca. Oby stał się chlebem dla Narodu pisał w klasztornej celi w Komańczy więziony od trzech lat Prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński 26 sierpnia 1956 roku. Tego dnia na Jasnej Górze, na nieobecnego Prymasa Polski, oczekiwał pusty tron z wiązanką kwiatów, a milionowa rzesza wiernych, z udziałem 1500 kapłanów, składała napisane przez niego Jasnogórskie Śluby Narodu, których tekst przemycono z Komańczy. Te słowa będą mówiły za mnie do ludzi. A ja będę mówić tylko do Ciebie za nich. Modliłem się o największą chwałę Twoją na dziś. Chciałem ją zdobyć za cenę mej nieobecności notował Prymas Polski. Śluby Jasnogórskie pozostają jego testamentem, który nadal czeka na wypełnienie. Nieprzebrane rzesze powtarzały za kolejnymi wezwaniami: Królowo Polski: Przyrzekamy odnawiając tym samym królewskie śluby złożone 300 lat wcześniej przez polskiego króla Jana Kazimierza we Lwowie, w czasie potopu szwedzkiego. Tłumy były tak ogromne, że w klasztornej kronice nazwano to nowym oblężeniem Jasnej Góry. Ludzie stali ściśnięci pod Szczytem, w parku i Alei Najświętszej Maryi Panny wypełniając ją na 1,5 kilometra oraz innych przyległych uliczkach. Po zakończeniu uroczystości do przeora o. Jerzego Tomzińskiego podszedł ks. bp Zygmunt Choromański. Ukląkł przed zakonnikiem i powiedział: Słuchaj, przepraszam, to jest cud. Ja nie wierzyłem. W tym czasie więzionego w Komańczy Prymasa odwiedziła Maria Okońska, jedna z ósemek, najbliższych współpracowniczek kard. Wyszyńskiego. Założycielka Instytutu Prymasowskiego wspominała: Na drugi dzień, 27 sierpnia, musiałam wyjechać z Komańczy. Kończyła mi się przepustka. Przy pożegnaniu Ojciec powiedział mi: Dostałem wiadomość, że Śluby zostały złożone. Było przeszło milion ludzi. To był prawdziwy cud. I dodał: Wiedziałem, że Matka Boża Prymas Polski z różańcem podczas uwięzienia w Komańczy FOT. ARCHIWUM INSTYTUTU PRYMASOWSKIEGO STEFANA KARD. WYSZYŃSKIEGO Słowa Jasnogórskiego Ślubowania z 1956 roku się nie przedawniły (...) stoimy na progu nowej ich aktualności. Są aktualne w nowych warunkach i w nowy sposób. (...) Trzeba nam stale wracać do tego ślubowania, tak jak dawniej pokolenia wracały do Ślubów Jana Kazimierza. Trzeba nam stale na nowo ponawiać rachunek sumienia z tych wszystkich zobowiązań, które w nich się zawierają. Są one podstawowe, dotyczą życia narodu, budują na prawie Bożym, które jest zarazem prawem wpisanym w ludzkie sumienie. Prawo to odczytują zarówno wierzący, jak i niewierzący. Nie co innego też, tylko to moralne prawo winno stanowić rzetelną podstawę ustroju i państwa, i życia społeczeństwa. Poszanowanie wolności ludzkich sumień to nie co innego, jak poszanowanie tego prawa, bez którego sumienia są chore i społeczeństwo nie może być zdrowe. BŁ. JAN PAWEŁ II, 26 sierpnia 1990 roku Jasnogórska jest najpopularniejszą Postacią w Narodzie, ale nie wiedziałem, że Jej potęga w tym Narodzie jest aż tak wielka. Miał rację Generalny Gubernator w okupowanej Polsce, Hans Frank, mówiąc: Gdy wszystkie światła dla Polaków zgasną, zostaje jeszcze zawsze dla nich Święta z Częstochowy i Kościół. A inny Niemiec powiedział: Polacy to najbardziej katolicki naród, bo swoją wiarę w Chrystusa zaczynają od Panienki z Nazaretu. Spod obcych sił i niedoli społecznej Już podczas uwięzienia, Prymas zastanawiał się nad koncepcją przygotowań do obchodów Milenium Chrztu Polski, przypadających w 1966 roku. Był przekonany, iż wobec komunistycznego zniewolenia, Naród musi podjąć ogromny wysiłek odnowy moralnej i skupić się wokół Kościoła katolickiego oraz duchowej stolicy Polaków Jasnej Góry, gdyż tylko tak będzie mógł przetrwać ten trudny czas. Kard. Wyszyński wiedział, iż konieczna jest wieloletnia praca, aby wyrosło nowych ludzi plemię. W takie myślenie wpisywała się następnie nauka Ojca Świętego Jana Pawła II, wołającego dziesiątki lat później o ludzi sumienia. U końca pierwszego, najbardziej dramatycznego, krwawego i naznaczonego terrorem okresu zmagań z komunistycznym zniewoleniem Polacy mieli otrzymać duchowy chleb i pochodnię Jasnogórskie Śluby Narodu, które miały dać im siłę na kolejne lata zmagań z ateistycznym systemem. Zapaliliśmy wam pochodnię: Jasnogórskie Śluby! Nie stawiamy ich pod korcem ale na świeczniku, na miejscu wysokim, czyniąc je programem całej pracy duszpasterskiej Kościoła w Ojczyźnie naszej aż do Milenium, aby wszyscy, z każdego miejsca i ze wszystkich stron, mogli zobaczyć ich światło tłumaczył Prymas Tysiąclecia. Tymczasem, genezę jednego z najważniejszych dzieł Prymasa Tysiąclecia wyjaśniał on w liście do przeora Jasnej Góry ojca Jerzego Tomzińskiego: Myśl o odnowieniu Kazimierzowych

13 Ślubów w ich trzechsetlecie zrodziła się w mej duszy w Prudniku. W pobliżu Głogówka, gdzie król i prymas przed 300 laty myśleli nad tym, jak uwolnić naród z podwójnej niewoli: najazdu obcych sił i niedoli społecznej. Gdy z kolei mnie przewieziono tym samym niemal szlakiem z Prudnika na południowy wschód, do czwartego miejsca mego odosobnienia, w góry, jechałem z myślą: musi powstać nowy akt ślubowań odnowionych! I powstał właśnie tam, na południowym wschodzie, wśród gór, tam został napisany i stamtąd przekazany na Jasną Górę. Już po uwolnieniu Prymas Wyszyński, podczas uroczystości ku czci św. Wojciecha 23 kwietnia 1957 roku, mówił: W naszych Ślubowaniach, które nawiązują do Ślubów Królewskich, w Ślubowaniach całego Narodu mówimy, że chcemy stworzyć pomnik żywy, trwalszy od brązu. Będzie nim nasze życie chrześcijańskie. Zasady nowych Ślubów pragniemy wykuć nie w brązie, ale w żywych sercach, myślach, w woli i na dłoniach, aby Polska była chrześcijańska nie tylko z imienia, ale z wyznania, z wiary, z życia i czynu. By każdy z nas był chrześcijaninem nawet w drgnieniu swego serca, poruszeniu myśli i porywie woli. Odrodzenie Narodu i przemiana serc Prymas nie poprzestał na jednorazowym akcie ślubów. Był to dopiero początek wielkiej pracy, aż do Milenium. Jeszcze w Komańczy, między 15 a 29 sierpnia 1956 roku, przygotował plan Wielkiej Nowenny, który wręczył biskupom Klepaczowi i Choromańskiemu kiedy 29 sierpnia przybyli do więzionego Prymasa. Tak jak zwykle prosi się Boga o jakąś łaskę w dziewięciodniowej nowennie, tak Naród polski miał prosić o zachowanie wiary, zwycięstwo i wolność Kościoła, przez Wielką Nowennę dziewięcioletnią, trwającą do 1966 roku do Tysiąclecia Chrześcijaństwa. Każdy rok Wielkiej Nowenny poświęcony był kolejnym przyrzeczeniom Ślubów Jasnogórskich. Musimy (...) być w pełni świadomi tego, co stało się na Jasnej Górze, i tego, co się, ma stać w naszych parafiach w maju przyszłego roku, jak również tego, do czego dążymy: gruntownej przemiany ducha Narodu przed Milenium pisał Prymas w Apelu do duchowieństwa. Jasnogórskie Śluby zapoczątkowały wielki program religijnej i moralnej odnowy mającej przygotować naród do Milenijnego Aktu Oddania Matce Bożej w 1966 roku. Jak podkreślał Prymas Tysiąclecia: Zryw 26 sierpnia 1956 roku. Śluby Jasnogórskie, Wielka Nowenna to natchnienie Matki Najświętszej, jakby Jej macierzyńska dłoń wyciągnięta na ratunek swym dzieciom. Wyszła na Jasnogórskie wały w swym Cudownym Obrazie, przyjęła przyrzeczenia swych dzieci i teraz dalej prowadzi dzieło. To Ona prowadzi dzieło moralnego odrodzenia Narodu i przemiany serc. Prymas zamierzał bowiem oddać cały naród w niewolę za wolność Kościoła w Polsce i na całym świecie, co było zupełnie nową ideą. Dotychczas praktykowano jedynie osobiste oddanie się Matce Bożej w niewolę tak, jak to czynili wcześniej m.in. św. Ludwik Grignon de Montfort, św. Maksymilian Kolbe i sam kard. Wyszyński w Stoczku Warmińskim, 8 grudnia 1953 roku. Mamy tu do czynienia z nawiązaniem do historycznej roli Polski jako przedmurza chrześcijaństwa w Europie. Niegdyś chodziło o przedmurze w walce orężnej, gdy król Jan III Sobieski bronił Wiednia przed nawałą turecką. Teraz chodziło o przedmurze w sensie moralnym, o przedmurze kultury europejskiej wyrosłej z gleby grecko rzymskiej i treści chrześcijaństwa pisał biograf kardynała Wyszyńskiego, Andrzej Micewski. Akt milenijnego oddania w niewolę Maryi miał być zwieńczeniem długiej, dziewięcioletniej drogi, rozpoczętej odnowieniem ślubów królewskich już nie tylko samego króla, ale całego wierzącego narodu i wielkiej nowenny. Był to plan duchownej pracy nad odnową religijną i moralną narodu. Album Koronacja Ludźmierz 15 VIII 1963 Z radością informujemy, że ukazał się długo oczekiwany, przygotowywany przez szereg lat album o koronacji Matki Bożej Ludźmierskiej autorstwa Władysława Skalskiego. 15 sierpnia 2013 roku będziemy obchodzili 50. rocznicę koronacji cudownej figury Matki Bożej Ludźmierskiej, kiedy to bp Karol Wojtyła otrzymał od Matki Bożej berło. W albumie można znaleźć dokumenty kościelne i państwowe (także niegdyś tajne SB) związane z koronacją MBL. Oprócz opisu uroczystości i dokumentów album zawiera kilkadziesiąt zdjęć na wysokim poziomie artystycznym, także z momentem uchwycenia berła przez biskupa Wojtyłę. Album jest do nabycia za zaliczeniem pocztowym. Cena albumu: 80 zł + koszty przesyłki. Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala 34 471 Ludźmierz, ul. Jana Pawła II 124 tel. 18 265 55 27 fax. 18 26 555 27 w.30 email: sanktuarium@ludzmierz.pl Rekolekcje z Postem Daniela w Archidiecezjalnym Domu Rekolekcyjnym w * Y: A I ZAPISY tel. (61)8798-892, 607-239-047 516-075-118, 693-572-177 e-mail: zaborowiec@op.pl Terminy w 2013r. 14.01-24.01 04.02-14.02 04.03-14.03 08.04-18.04 29.04-09.05 03.06-13.06 01.07-11.07 22.07-01.08 05.08-15.08 09.09-19.09 07.10-17.10 11.11-21.11 02.12-12.12

14 Milenijne Te Deum Wraz z obejmującą Polskę odwilżą, powszechnie upominano się o prawa Kościoła. 24 października 1956 roku, na warszawskim wiecu, po VIII Plenum KC PZPR ponad 70 tys. zebranych wznosiło okrzyki Wyszyński!. Cztery dni później Prymas Polski został zwolniony, a wkrótce w diecezjach witano wygnanych biskupów. W grudniu 1956 roku przedstawiciele rządu i Episkopatu zawarli tzw. małe porozumienie naprawiające część krzywd wyrządzonych Kościołowi. Polityczna odwilż nie trwała jednak długo. Swobody z nią związane i nadzieje jakie z nimi wiązało, szybko okazały się złudzeniami. Partia komunistyczna nie zrezygnowała z monopolistycznej władzy. Nie odeszła także od narzucanych narodowi ideologicznych dogmatów. Wszelkie przejawy nieposłuszeństwa i oporu, zrezygnowawszy z masowego terroru, teraz PZPR dławiła nadal administracyjnymi szykanami i dotkliwymi represjami. Głównym przeciwnikiem komunistów stał się Kościół oraz Prymas Wyszyński, przygotowujący Naród w Wielkiej Nowennie do Milenium Chrztu Polski. Przeciwko Kościołowi Tymczasem w maju 1957 roku Jasnogórskie Śluby Narodu powtórzono we wszystkich parafiach, co zakończyło pierwszy rok Wielkiej Nowenny Tysiąclecia (każdy następny poświęcony był innemu zagadnieniu m.in.: Wierności Bogu, Krzyżowi, Ewangelii, Kościołowi i jego pasterzom, Obronie życia duszy i ciała, Rodzinie Bogiem silnej czy Młodzieży wiernej Chrystusowi ). Prymas zapowiedział także peregrynację po wszystkich parafiach kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Masowe religijne uroczystości miały przyczynić się do moralnej odnowy narodu. Działania te wywołały ostre ataki komunistów. Ich apogeum przypadło w 1966 roku, który okazał się jednak czasem wielkiego zwycięstwa polskiego Kościoła i kard. Wyszyńskiego. W 1958 roku pracownicy SB i MO, zarzucając nielegalną działalność wydawniczą i kolportaż bez zgody cenzury, przeprowadzili rewizję i dokonali konfiskaty wielu książek i materiałów w Instytucie Prymasowskim Ślubów Narodu na Jasnej Górze. Wierni odebrali to jako profanację, władze sprowadziły oddziały ZOMO, doszło do walk. Wkrótce uderzono w naukę religii w szkołach (całkowicie ją zlikwidowano w 1961 roku), zakazano dekorowania klas emblematami religijnymi (krzyże masowo wróciły do szkół po 1956 r.). Akcja dekrucyfikacyjna wywoływała opór rodziców, tłumiony w niektórych wsiach przez oddziały ZOMO. Wstrzymano zezwolenia na budowę nowych kościołów i kaplic złożone na fali odwilży. Wywołało to starcia wiernych z milicją (użyła broni) we wzorcowych socjalistycznych miastach Kraśniku Fabrycznym i Nowej Hucie. Od 1959 roku rozpoczęto wcielanie alumnów seminariów duchownych do jednostek Główne uroczystości Milenium Chrztu Polski na Jasnej Górze, 3 maja 1966 roku W tej dziejowej chwili, w pełni naszej świadomości, pełni wewnętrznej, duchowej wolności i miłości do narodu, oddajemy Polskę Maryi w Jej macierzyńską słodką niewolę, wiedząc, że naród drugiego tysiąclecia, ze wszystkimi swoimi skarbami, przyrodzonymi i nadprzyrodzonymi, najpewniej tam się czuć będzie. Pełni miłości do Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce, oddajemy Maryi naród nasz za Kościół, aby całym naszym duchem narodowym, wszystkimi wartościami przyrodzonymi i nadprzyrodzonymi, usłużyć Kościołowi powszechnemu i Kościołowi w Ojczyźnie naszej. Oto w tej chwili stajemy w obliczu Boga Ojca Wszechmogącego jako naród wierzący i wypowiadamy żywe wotum wdzięczności oraz zobowiązania na drugie tysiąclecie Chrztu Polski. Jest to wotum dziękczynne za tysiąc lat łask nadprzyrodzonych, a zarazem wprowadzenie w nowe Tysiąclecie, w znaku służby nadprzyrodzonej Dziełu Chrystusa wśród narodów. wojskowych (do 1980 roku). W latach 1959 1964 wojskowe mundury włożyło 687 kleryków. W grudniu 1959 roku minister oświaty wydał zarządzenie w sprawie nadzoru nad seminariami. W ciągu dwóch lat skontrolowano 91 niższych i wyższych seminariów, co stało się okazją do likwidacji części z nich. Jesienią 1961 roku w Toruniu doszło nawet do starć FOT. ARCHIWUM INSTYTUTU PRYMASOWSKIEGO STEFANA KARD. WYSZYŃSKIEGO KARDYNAŁ STEFAN WYSZYŃSKI, JASNA GÓRA, 3 MAJA 1966 ROKU milicji z wiernymi broniącymi likwidowanego niższego seminarium duchownego redemptorystów. Jeszcze burzliwsze wybuchły w Przemyślu, gdzie w październiku 1963 roku władze rozpoczęły eksmisję, jedynej w Polsce, prowadzonej przez salezjanów Średniej Szkoły Organistowskiej. Dla jeszcze skuteczniejszej walki z duchowieństwem, w listopadzie 1961 roku,

15 Uroczystości milenijne w Warszawie, wśród wiernych: (od lewej) ks. abp Karol Wojtyła, ks. abp Antoni Baraniak, Prymas Polski ks. kard. Stefan Wyszyński, ks. abp Bolesław Kominek, 23 czerwca 1966 roku FOT. ARCHIWUM INSTYTUTU PRYMASOWSKIEGO STEFANA KARD. WYSZYŃSKIEGO utworzono IV Departament MSW zajmujący się wyłącznie zwalczaniem Kościoła. W 1963 roku, sam Gomułka podjął decyzję o przemieleniu na makulaturę 60 tysięcy egzemplarzy wydrukowanych we Francji książek autorstwa ks. kard. Wyszyńskiego. W ten sposób chciano uderzyć w niezłomnego Prymasa Polski, nieobecnego w tym czasie w Polsce lecz przebywającego w Rzymie, gdzie uczestniczył w obradach II Soboru Watykańskiego. Skonfiskowane książki stanowiły trylogię poświęconą Wielkiej Nowennie i Milenium. Była to kolejna z wymierzonych w niego szykan. Z kolei list polskich biskupów do niemieckich: udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie z 1965 roku wywołał histeryczną reakcję władz. W atmosferze otwartej konfrontacji, w kwietniu 1966 roku, rozpoczęły się uroczystości milenijne (komuniści nie wpuścili na nie papieża Pawła VI oświadczając, że wizyta jest nie na czasie ). W macierzyńską niewolę Maryi Szczególną rolę w przygotowaniu narodu do Milenium Chrztu Polski odegrała peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej po całej Polsce, co miało znaczny udział w duchowej przemianie wiernych i było swoistą realizacją przyrzeczeń zawartych w Ślubach. Kopię Obrazu poświęcono w Rzymie i po uroczystościach na Jasnej Górze 26 sierpnia 1957 roku, trzy dni później Obraz Nawiedzenia Pani Jasnogórskiej, rozpoczął od Warszawy pielgrzymowanie przez wszystkie polskie parafie. Wizerunek nawiedzał kolejne diecezje i zawsze był owacyjnie witany przez dziesiątki tysięcy wiernych. Te szczególne misje wywoływały wściekłość peerelowskich władz, coraz brutalniej postępujących wobec Kościoła. Otwarta konfrontacja nastąpiła w połowie 1966 roku, kiedy komuniści zakłócili peregrynację. Samochód wiozący Obraz do Krakowa został skierowany na inną drogę, aby wierni nie mogli go powitać. Milicja ponownie zatrzymała go pod Lublinem, nakryła plandeką i wywiozła do Częstochowy. Podobnie było kilka dni później, w czasie peregrynacji w Diecezji Warmińskiej. 20 czerwca 1966 roku, gdy kopia Cudownego Obrazu wracała do stolicy w towarzystwie Prymasa Wyszyńskiego, w Liksajnach pod Ostródą, milicja urządziła blokadę. Funkcjonariusze MO, mimo protestów Prymasa, siłą zajęli samochód z Obrazem, który przewieźli do warszawskiej katedry. Matka Boża Uwięziona pozostała tam przez kilka miesięcy, co uniemożliwiło dalszą peregrynację. Wkrótce został ponownie zatrzymany w drodze do Diecezji Katowickiej. Tym razem władze zagroziły, że w razie wywiezienia kopii z Jasnej Góry zostaną zlikwidowane cztery domy zakonne należące do zakonu paulinów gospodarzy częstochowskiego klasztoru. Przed wejściem ustawiono milicyjny posterunek. Nie przerwało to jednak peregrynacji. Zatrzymany Obraz zastąpiły symboliczne, puste ramy. Tak było przez kilka lat, do 1972 roku, gdy Matka Boża wróciła na szlak nawiedzenia. Mimo licznych represji komunistów wierni gromadzili się wokół Kościoła. Uwieńczeniem Wielkiej Nowenny był milenijny Akt oddania Polski w macierzyńską niewolę miłości Maryi za wolność Kościoła w Polsce i świecie. Milenijne uroczystości stały się ogromnym triumfem polskiego Kościoła i zwycięstwem Prymasa Wyszyńskiego, którego walka o duszę narodu okazała się skuteczna, a jej owoce przyniosło następne dziesięciolecie.