Indonezja Bajo morscy Cyganie i Toradżowie Program autorski Anny Jaklewicz Kod AI, 22 dni Fot. Anna Jaklewicz
MAPA
DLACZEGO WARTO JECHAĆ Życie z morskimi cyganami Bajo, nazywani morskimi cyganami, żyją w ścisłym związku z morzem. Są świetnymi nurkami, potrafią zejść w głąb morza bez sprzętu nurkowego ponad 30 metrów i pozostać tam kilka minut na jednym oddechu. Dzieci umieją pływać, zanim uczą się chodzić. Podobno pod wodą widzą dwa razy lepiej niż ich rówieśnicy z lądu. Legenda głosi, że zamiast płuc Bajo mieli kiedyś skrzela. Pobyt w wiosce Bajo wzniesionej na morzu pozwoli nam poznać życie regulowane przypływami i odpływami, całkowicie zależne od morza. Ceremonie pogrzebowe Toradżów W Tana Toradża, czyli ziemia Toradżów, pogrzeby obchodzi się huczniej niż wesela, bo i uważa za ważniejsze. Przygotowania uroczystości trwają nawet kilka lat. To czas, w którym zmarły uważany jest jedynie za chorego, a jego zabalsamowane ciało spoczywa w domu najbliższej rodziny. Pogrzebom towarzyszą walki bawołów i ich rytualny ubój, bo tylko w ich towarzystwie dusza może bezpiecznie dostać się do raju. Wejścia na wulkany Bromo i Ijen Wulkan Bromo, położony wśród księżycowego krajobrazu, to święta góra Jawajczyków. Mieszkańcy wyspy pielgrzymują tutaj, żeby złożyć bogom ofiary wrzucając je do krateru. Ijen słynie za to z największego na świecie kwaśnego jeziora na dnie krateru i kopalni siarki, wydobywanej ręcznie przez mieszkańców okolicznych wiosek. Tutaj także można podziwiać nocą niebieskie płomienie palącego się gazu. ANNA JAKLEWICZ Z wykształcenia archeolog, z zamiłowania podróżniczka i antropolog. Miłość do Azji zaowocowała wyprawami do Wietnamu, Laosu, Kambodży, Indii i książką Niebo w Kolorze indygo. Chiny z dala od wielkiego miasta w której opisała niezwykłe tradycje mniejszości etnicznych z południa Chin. W Indonezji studiowała batik w Yogyakarcie, a potem ruszyła w samotną podróż do najbardziej odległych zakątków kraju. Na Sulawesi, gdzie spędziła niemal pół roku, realizowała projekt Piąta płeć dla National Geographic Traveler nagrodzony podczas VII edycji Travelerów, dokumentowała ceremonie pogrzebowe Toradżów, dzieliła życie na morzu morskich cyganów Bajo i, we współpracy z miejscową NGO, uczyła angielskiego dzieci z górskich wiosek plemienia Wana. W podróży najważniejsi są dla niej ludzie i ich unikalne zwyczaje, dlatego najwięcej czasu spędza we wioskach grup etnicznych, żyjąc tak, jak ich mieszkańcy. http://www.annajaklewicz.pl/
PROGRAM Dzień 1/2 Dżakarta Przelot na trasie Warszawa Dżakarta. Nocleg w Dżakarcie w hotelu. Dzień 3 Yogyakarta Poranny przelot do położonej u stóp wulkanu Merapi Yogyakarty, siedziby sułtanów i głównego ośrodka kultury jawajskiej. Zwiedzania Yogyakarty: Kraton - kompleks pałacowy i siedziba sułtana, Taman Sari Pałac Wodny sułtanów Yogyakarty, Malioboro główny deptak miasta. Wieczorem bahasa indonesia lekcja 1 czyli język indonezyjski dla początkujących nauka zwrotów pozwalających na interakcję z miejscowymi, umiejętność przydatna podczas dalszej części wyjazdu, kiedy zamieszkany w domach Toradżów i Bajo. Nocleg w hotelu w Yogyakarcie. Dzień 4 Borobudur, Prambanan Borobudur poranne zwiedzanie piramidalnej, buddyjskiej świątyni zbudowanej już w IX wieku n.e. Ze szczytu świątyni, o wschodzie słońca, roztacza się zapierający dech w piersiach widok na okolicę. Prambanan zwiedzanie hinduistycznego kompleksu świątynnego zbudowanego w IX wieku n.e., wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kurs batiku nauka tradycyjnej jawajskiej sztuki malowania woskiem i farbowania tkanin, możliwość samodzielnego wykonania batików w aż trzech kolorach. Bahasa Indonesia lekcja 2. Nocleg w hotelu w Yogyakarcie. Dzień 5 Cemoro Lawang Całodniowy przejazd do Cemoro Lawang, wioski położonej u podnóży wulkanu Bromo. Nocleg w hotelu.
Dzień 6 Bromo Około 4.00 rano wędrówka na górę Penanjakan (ok. 2,5 godziny), skąd o wschodzie słońca roztacza się niezwykły widok na dymiący wulkan Bromo, zieloną górę Batok i wulkan Semeru najwyższą górę Jawy. Zejście z Penanjakan do Cemoro Lawang i wejście na krawędź krateru Bromo, świętego wulkanu, któremu Jawajczycy oddają cześć. Powrót do Cemoro Lawang. Wyjazd w kierunku Ijen Plateau (ok. 8 godzin), zakwaterowanie w hotelu odpoczynek. Dzień 7 Kawah Ijen Około 2.00 w nocy ruszymy na szczyt wygasłego wulkanu Ijen, z największym na świecie siarkowym jeziorem. Tylko nocą można zobaczyć w głębi krateru niebieskie płomienie palącego się gazu, a o świcie wydobycie siarki i miejscowych mężczyzn, którzy na własnych barkach wynoszą jej ciężkie bloki do wioski położonej u podnóża góry. Zejście z wulkanu. Śniadanie i czas na odświeżenie w hotelu. Przejazd do Surabaya, nocleg w hotelu. Dzień 8 Makassar Przelot na trasie Surabaya Makassar. Przelot Makassar - Bau Bau. W tym portowym miasteczku na wschodnim wybrzeży wyspy Sulawesi (Celebes) wejdziemy na pokład łodzi, którą w godzinach wieczornych ruszymy w całonocną podróż do odległego archipelagu Wakatobi. Dzień 9 Archipelag Wakatobi, wyspa Hoga Wakatobi wczesnym porankiem dotrzemy na Wanci, największą wyspę archipelagu, gdzie przesiądziemy się na mniejszą łódkę, którą dopłyniemy do serca archipelagu na rajską wyspę Hoga (ok. 3 godz.). Zakwaterowanie w bungalowach, lunch i popołudniowy relaks na wyspie otoczonej lazurową wodą i bajecznie
kolorowymi rafami koralowymi. Dzień 10 Wyspa Hoga Wakatobi to archipelag wysp porośniętych palmami kokosowymi, śnieżnobiałych plaż i błękitnej wody. To także miejsce jednych z najciekawszych, najbardziej urozmaiconych raf koralowych i morskich toni kryjących tysiące egzotycznych gatunków ryb i innych morskich stworzeń. Co możemy robić? Do wyboru: snorkelling pływanie z marka i rurką; podczas którego będziemy podziwiać kolorowe ogrody morskie i ławice wielobarwnych, egzotycznych ryb, nurkowanie Wakatobi to miejsce, które bogactwem podwodnego świata przyciąga nurków z całego świata, plażowanie piaszczyste plaże i przezroczysta, ciepła woda idealne miejsce relaks Dzień 11 Hoga, morscy cyganie Bajo Hoga odpoczynek na rajskiej wyspie: snorkeling, plażowanie, spacer do pobliskiej wioski. Sampela po lunchu na wyspie Hoga transfer do pobliskiej Sampeli. To wioska, której nie ma na mapach. Drewniana osada na morzu. Z daleka wydaje się, że dryfuje po powierzchni wody. Bajo, mieszkańców podobnych wiosek, ludzie lądu nazwali cyganami morskimi. Legenda głosi, że zamiast płuc Bajo mieli kiedyś skrzela. Są świetnymi nurkami, potrafią zejść w głąb morza bez sprzętu nurkowego ponad 30 metrów i pozostać tam kilka minut na jednym oddechu. Na kolejne 2 dni zamieszkamy w domach Bajo by towarzyszyć im w codziennych czynnościach. Nocleg w domach Bajo. Dzień 12 Bajo cyganie morscy Sampela pobyt w wiosce morskich cyganów. Aktywności: - WYPRAWA W MORZE każdy z uczestników wyjazdu wypłynie z gospodarzami w morze. Będzie można nauczyć się łapać ośmiornice, łowić kalmary albo ryby przy użyciu harpuna.
Każdy uczestnik wyjazdu bierze udział w codziennych zajęciach rodziny, z którą mieszka. SZUKANIE TREPANGÓW w czasie odpływu spod wioski znika morze i wyłania się dno. dołączymy więc do dzieci w poszukiwaniu trepanów czyli morskich ogórków - TARG po złowieniu ryb i owoców morza popłyniemy z kobietami Bajo na targ na sąsiednią wyspę, żeby sprzedać to, co wcześniej złowiliśmy. Po drodze z zabierzemy do wioski zapas pitnej wody. Dzień 13 powrót do Makassar Poranny rejs do Wanci (ok. 3 godziny), gdzie spędzimy dzień w oczekiwaniu na nocny rejs. W Wanci możemy: plażować, iść na kurs gotowania bądź zwiedzać okolicę: stary meczet, pochodzący z początków XVIII wieku, Fort Liya, lokalny targ i jaskinie za miastem). Nocny rejs powrotny z Wanci do Bau Bau (przed rejsem będzie możliwość odświeżenia się). Dzień 14 Makassar Przelot z Bau Bau do Makassaru. Z Makassaru przejazd klimatyzowanym autokarem do Rantepao głównego miasteczka w górskim rejonie Tana Toradża (o. 10 godzin). Przyjazd wieczorem. Nocleg w hotelu w Rantepao. Dzień 15 Toradżowie Przedstawienie niezwykłych zwyczajów Toradżów, dla których pogrzeb jest najważniejszym wydarzeniem w życiu. Toradżowie mumifikują ciała zmarłych bliskich i trzymają je w domach nawet kilka lat traktując nadal jak żywych. Pogrzeb może trwać nawet siedem dni, a jednym z najważniejszych elementów jest rytualny ubój świętych zwierząt bawołów. Zwiedzanie: Londa kute w wysokiej skale grobowce i galerie tau tau drewnianych figur wykonanych na podobieństwo zmarłych, Lemo - grzebalna
jaskinia pełna legend i tajemnic, Kete Kesu jedna z najstarszych osad Toradżów, gdzie zachowały się drewniane, bogato dekorowane domy na palach przypominające kształtem łodzie lub rogi bawoła. Homestay - nocleg we wiosce Toradżów, 1-2 osoby u jednej rodziny. Kolejność zwiedzania i atrakcji podczas pobytu w Tana Toradża może ulec zmianie i będzie zależna od terminów ceremonii pogrzebowych i targu bawołów. Dzień 16 Toradżowie Pobyt we wiosce Toradżów. Bliski kontakt z miejscowymi rodzinami pozwoli lepiej poznać ich niezwykłą kulturę i cieszyć się piękną górska okolicą z dala od turystycznych szlaków. Przejazd do Batutumonga górskiej okolicy ze spektakularnymi widokami na ryżowe poletka i położone u podnóży gór wioski Toradżów. Zwiedzanie megalitycznych kręgów kultu w Bori, skalnych grobowców Loko Mata i świętych drzew, w których pniach, wysoko nad ziemią, umieszczano dawniej ciała zmarłych niemowląt. Nocleg w domach u Toradżów. Dzień 17 Toradżowie Targ bawołów najdroższe są nakrapiane te osiągają cenę równą wartości nowego samochodu, trochę tańsze są albinosy, a najtańsze te czarne, pospolite. Im więcej zostanie zgładzonych podczas pogrzebu, tym większa szansa zmarłego na raj. Im zmarły stał wyżej w hierarchii społecznej, tym więcej bawołów musi pójść na rzeź. Rodziny zmarłych wydają na to oszczędności życia, właśnie tu, na targu w Bolu. Warsztaty kobiety z wioski, w której będziemy mieszkać, nauczą nas własnych sposobów palenia kawy, z której słynie region, wyrabiania czekolady z nasion kakaowca, a mężczyźni jak wyrabiać wino palmowe. Nocleg w domach u Toradżów.
Dzień 18/19 Toradżowie CEREMONIA POGRZEBOWA udział w niezwykłej ceremonii pogrzebowej, obchodzonej przez Toradżów huczniej niż wesela. Rodziny zmarłych przygotowują się do pogrzebów nawet kilka lat, a na przygotowania wydają nieraz zarobek życia. Specjalnie na pogrzeb budowane są bambusowe pawilony dla gości skupione wokół placu, na którym mają miejsce poszczególne rytuały, w tym recepcja gości czy rytualny ubój bawołów. Nocleg w domach u Torajów. 13 dnia powrót do Rantepao i nocny przejazd do Makassaru. Dzień 20 Makassar, Dżakarta Makassar w miarę mozliwości czasowych zwiedzanie centrum miasta, w tym zabytkowego Fortu Rotterdam, zbudowanego przez Holendrów w XVII wieku jako centrum zarządządzania wyspą Sulawesi (Celebes), częścią ich rozległej kolonii. Przelot do Dżakarty, pożegnalna kolacja, nocleg w hotelu. Dzień 21 powrót Przelot na trasie Dżakarta Warszawa
INFORMACJE O WYJEŹDZIE: Grupa: 9-12osób + pilot Koszt: 6900pln + 990usd (przekazane pilotowi w Indonezji) Terminarz płatności: zaliczka 2000 zł do 35 dni przed wylotem - pozostała część złotówkowa 990usd- do przekazania pilotowi w Indonezji na wydatki na miejscu Koszt obejmuje: ubezpieczenie KL + NW wiza Indonezji opiekę przewodnika polskojęzycznego noclegi w hotelach turystycznych/guesthousach, a także w domach Bajo i Toradżów przejazdy i przeloty w Indonezji, transport łodziami przelot Warszawa-Dżakarta-Warszawa opiekę przewodników miejscowych wyżywienie podczas pobytu w domach Toradżów i Bajo i na wyspie Hoga wstępy Koszt nie obejmuje: Wyżywienia poza wymienionym i napojów wydatków o charakterze osobistym, tipów INFORMACJE PRAKTYCZNE: Charakter wyprawy To nie będą wakacje na Bali. Będziemy nocami wspinać się na wulkany, mieszkać w bambusowych domkach lokalnej ludności na morzu, w których nie ma toalet (a więc nie turystycznych bungalowach!), pokonywać bardzo długie odcinki, czasem powolnym, lokalnym transportem (całonocna podróż łodzią, długie transfery autobusowe). Czasem będziemy zmęczeni. Będzie zimno (Bromo) i upalnie (cała reszta). To jest więc wyjazd dla tych, którzy lubią aktywnie spędzać czas, dla tych, którzy chcą wstawać w nocy, żeby zobaczyć spektakularny wschód słońca nad księżycowym krajobrazem na szczycie wulkanu. A przede wszystkim dla tych, którzy chcą poznać i zrozumieć, a nie tylko zobaczyć. Wyjazd dla osób lubiących poznawać inne kultury i tradycje bardzo różne od tych europejskich i lubią kontakt z miejscowymi. Ze względu na charakter rytuałów w Tana Toradża (rytualny ubój bawołów) konieczny jest otwarty umysł, akceptacja różnic kulturowych, próba zrozumienia, a nie oceny. Zakwaterowanie Mieszkamy w pokojach 2-3 osobowych w hotelach/guesthousach o standardzie turystycznym. U Toradżów i u Bajo mieszkamy z rodzinami w prymitywnych warunkach.
hotele 11 nocy, domy Torajów 4 nocy, u Bajo - 2 noce, 2 noce w podróży autobusem na trasie Makassar-Rantepa-Makassar, 2 noce rejs na trasie Bau Bau Wanci Bau Bau Wyżywienie Jak to w Azji relatywnie tanie. W cenie wyżywienie u Toradżów i bajo a także na wyspie Hoga. Na Jawie tanio, na Sulawesi drożej. Na koszt własny uczestników. Orientacyjnie należy przygotować ok 4 USD/posiłek z napojem Transport Warszawa-Dżakarta lot międzykontynentalny Dżakarta Yogyakarta lot wewnętrzny 1h Yogyakarta Cemoro Lawang przejazd busem 9h Cemoro Lawang Kawah Ijen przejazd busem 8h Kawach Ijen Surabaya przejazd busem 6h Surabaya Makassar lot samolotem 1h 30min Makassar Rantepao przejazd autobusem kursowym 10h wokół Rantepao krótkie przejazdy (do 1,5 h samochodami osobowymi typu Toyota Kijang Ranteapao Makassar - przejazd autobusem kursowym nocnym 10h Makassar Bau Bau lot samolotem 1h Bau Bau Wanci rejs promem ok. 10h Wanci wyspa Hoga rejs mała łódką 3h wyspa Hoga Wanci - rejs mała łódką 3h Wanci Bau Bau rejs promem ok. 10h Bau Bau Makassar lot wewnętrzny 1h Makassar Dżakarta lot wewnętrzny 2h 20min Dżakarta Warszawa lot międzykontynentalny Wyposażenie co zabrać Na pewno zapas baterii do aparatów fotograficznych. W wioskach Bajo prąd jest tylko ok. 3 godziny wieczorem, czasem nie ma wcale, podobnie na wyspie Hoga i we wioskach Toradżów. W Indonezji dość często pojawiają się problemy z dostawą prądu. Do zdjęć podwodnych aparaty wodoodporne, jeśli ktoś ma. Dobrze też zabrać wodoodporną torbę na sprzęt elektroniczny). Lekkie buty trekkingowe do wejść na wulkany. Na pewno także jeden zestaw cieplejszych ubrań (długie spodnie, ciepła bluza i bluzka z długim rękawem) w okolicach wulkanu Bromo temperatura spada nocą do kilku stopni. Na miejscu jest wypożyczalnia kurtek (ok. 5 USD za dobę). Lekka chusta (sarong) do okrycia nocą bardzo przydatna będzie możliwość zakupu w Yogyakarcie na początku wyjazdu. Apteczka leki p/biegunkowe (np. loperamid - 10 tabletek, potas w saszetkach - ok. 10 sztuk), leki p/bólowe, leki p/przeziębieniowe, bandaż elastyczny (1 szt.), środki opatrunkowe (bandaż, gaza, plastry, środek dezynfekujący), witaminy, sole mineralne, leki wg indywidualnych potrzeb
Bagaż Ważne!!!! niektóre linie na przeloty wewnętrzne przyjmują bagaże do 15 kg, za nadbagaż uczestnicy będą dopłacać sami. Zdecydowanie polecamy spakowanie się do jednego plecaka ze względu na wygodę podróżowania i ilość miejsca przeznaczonego na bagaże. Ze względu na dużą ilość przejazdów, rejsów, traserów, zalecamy zabranie możliwie najlżejszego i najwygodniejszego bagażu. Dodatkowo na pewno przyda się mały, podręczny plecak na dzienne wypady i pas-skrytka na pieniądze i dokumenty. Informacje zdrowotne Szczepienia zalecane: błonica, tężec, WZW typu A i B, japońskie zapalenie mózgu Szczepienia obowiązkowe: nie ma UWAGA: Wszelkie sprawy dotyczące szczepień i profilaktyki antymalarycznej należy skonsultować z lekarzem, podawane przez nas wskazówki mają jedynie charakter informacyjny. Szczegółowych informacji można zasięgnąć w Poradni Chorób Tropikalnych albo pytać w Wojewódzkich Stacjach Sanepidu Pogoda Średnia temperatura w maju 24 (noc) 34 (dzień) stopnie. Duża wilgotność powietrza. Opady sporadyczne. Maj to początek pory suchej. Dokumenty Potrzebny paszport. Wiza Indonezji na granicy Pieniądze Rupie indonezyjskie: 1 USD ok. 12.000 rupii. W miastach łatwy dostęp do bankomatów. W Yogyakarcie łatwy dostęp do punktów wymiany waluty. Płatność w sklepach gotówką. Poza miastem bankomatów brak, jedyna forma płatności gotówka. Ubezpieczenie Pakiet KONTYNENTY, opcja świat w Towarzystwie Ubezpieczeń i Reasekuracji AXA: KL z assistance -30 tys euro, NNW -4 tys euro, bagaż podręczny - 400 euro, koszty ratownictwa - 5 tys euro (podlimit kosztów leczenia) Istnieje możliwość wykupienia ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z uczestnictwa w imprezie
turystycznej. Koszt 2,5% wartości imprezy. Konieczna decyzja do 5 dni po podpisaniu umowy (lub w wypadku zgłoszenia na krócej niż 30 dni przed imprezą w momencie podpisania).