S. 428 Hutnik Wiadomości hutnicen nr 8 Zakładając, iż temperatura wewnętrnej powierchni wymurówki jest równa temperature stali, na podstawie najomości rokładu temperatury płasca, po prekstałceniu równania (6) można oblicyć grubość warstwy wymurówki: λ ( ) λ w s = (7) 4 4 α ( ot ) + ε σ ( ot ) ak więc, na podstawie regularnych pomiarów kadi, można badać użycie warstwy jej wymurowania. Analiując wyniki pomiarów można określić miejsca, w których niscenie wymurówki jest najbardiej intensywne. 5. Podsumowanie. Okres eksploatacji kadi stalownicych determinowany jest żywotnością ich wewnętrnego wymurowania ogniotrwałego. Stąd wieda na temat stanu technicnego wymurówki ma bardo duże nacenie. Ponieważ temperatura ewnętrnej powierchni kadi jest min. funkcją gru- bości wymurówki, jej termogram jest bepośrednim źródłem informacji na temat stanu wymurowania. Badania diagnostycne kadi są mało skomplikowane. Podstawową wadą tej metody jest wysoki kost sprętu pomiarowego, ponieważ preciętna kamera termowiyjna kostuje kilkaset tysięcy łotych. L i t e r a t u r a 1. Sala A.: Radiacyjna wymiana ciepła. WN, Warsawa 1982 2. Kostowski E.: Promieniowanie cieplne. PWN, Warsawa 1993 3. Minkina W.: Pomiary termowiyjne pryrądy i metody, Wydawnictwa Politechniki Cęstochowskiej, Cęstochowa 2004 4. User s Manual hermacam M P65, FLIR Systems, 2004 5. Rodek M.: Masyny i urądenia metalurgicne, WSiP 1976 6. Materiały informacyjne Zakładów Magneytowych Ropcyce S.A Dr inż. BOŻENA GAJDZIK UKD 669.013(438):65.011.8(438):658.3(438) Politechnika Śląska, Katedra Zarądania Procesami echnologicnymi ul. Krasińskiego 8, 40-019 Katowice e-mail: Boena.Gajdik@polsl.pl Racjonaliacja atrudnienia w predsiębiorstwie hutnicym Mittal Steel Poland jako kontynuacja programu restrukturyacji Polskich Hut Stali S.A. Employment rationaliation at the metallurgical company Mittal Steel Poland as continuation of restructuring process of Polish Steelworks W artykule predstawiono kontynuację procesu restrukturyacji atrudnienia, wynikającego binesplanu Polskich Hut Stali S.A., atwierdonego pre rąd i pryjętego pre Unię Europejską. Zgodnie jego apisami, do końca 2007 r., stan atrudnienia w Mittal Steel Poland musi wynosić 10 411 pracowników. Program realiowany jest etapowo. Wyniki procesu restrukturyacji atrudnienia predstawiono w niniejsym artykule. he paper presents restructuring process of employment at the Mittal Steel Poland SA, as continuation of the businessplan of Polish Steelworks. he programme was accepted by Polish government and European Union. According to the programme, in 2007 employment should be decreased to 10,411 workers. Restructuring process is realised gradually. Its effects were presented in the paper. Słowa klucowe: racjonaliacja atrudnienia, hutnictwo Key words: employment rationaliation, steel and iron sector
2007 r. Hutnik Wiadomości hutnice S. 429 1. Wstęp. Proces racjonaliacji atrudnienia w polskim hutnictwie jest wynikiem mian, achodących w otoceniu predsiębiorstw. W racjonaliacji atrudnienia nacisk kładiony jest na redukcję licby pracowników nieprodukcyjnych [1]. Najwięksym wywaniem była redukcja stanu atrudnienia w Polskich Hutach Stali S.A. W maju 2002 r. restrukturyując sektor hutnicy utworono Polskie Huty Stali S.A. (skrót: PHS) na baie cterech hut: Katowice, Cedler, im.. Sendimira, Florian [2]. Polskie Huty Stali pod koniec 2003 r. prejął brytyjski LNM Group, który później akupiony ostał pre hinduski Ispat. W maju 2004 r. Polskie Huty Stali ostały prekstałcone w predsiębiorstwo o nawie ISPA Polska Stal S.A. (IPS S.A.). Z dniem 17 lutego 2005 r. predsiębiorstwo ISPA Polska Stal ponownie mieniło nawę, na Mittal Steel Poland S.A. W pierwsych latach istnienia Polskie Huty Stali atrudniały ponad 16,4 tys. pracowników. W programie restrukturyacyjnym pryjęto, że licba pracowników do grudnia 2006 r. ostanie obniżona do 10,4 tys. osób. Łącna redukcja atrudnienia wyniesie 6 tys. osób, w tym 3 tys. osób najdie atrudnienie w wydielanych podmiotach, gdie kontynuowane będą procesy restrukturyacji i prywatyacji, natomiast poostała cęść odejdie na emerytury, skorysta programu dobrowolnych odejść i odpraw. Pryjęty program restrukturyacji kadrowej PHS S.A. ostał aakceptowany pre polski rąd i Unię Europejską. Mittal Steel Poland S.A. kontynuuje trudny proces redukcji atrudnienia, wynikający binesplanu Polskich Hut Stali. Program jest jednak realiowany opóźnieniem. Według stanu na 31.12.2006 r. w predsiębiorstwie Mittal Steel Poland atrudnionych było 13 014 osób, cyli o 2614 pracowników więcej niż akładano w planach. Predsiębiorstwo, w ramach Programu Osłonowego i Programu Aktywiacji Zawodowej ora innych form wolnień (emerytury, renty), dąży do redukcji atrudnienia do wymaganego poiomu 10 411 pracowników. W niniejsym artykule dokonano preglądu struktury kadrowej analiowanego predsiębiorstwa w latach 2003 2006. Omówiono ważniejse efekty procesu racjonaliacji atrudnienia w Mittal Steel Poland. 2. Polityka kadrowa predsiębiorstwa Mittal Steel Poland. Polityka kadrowa w predsiębiorstwie jest godna obowiąującymi ustawami o restrukturyacji sektora hutnicego. U podstaw restrukturyacji atrudnienia pryjęto ałożenie, że nie obejmuje ona wyłącnie redukcji licby atrudnionych w poscególnych oddiałach, ale będie świadomym procesem mierającym do uyskania efektywnej kadry pracownicej, potrafiącej realiować cora bardiej łożone adania nowocesnego predsiębiorstwa. Diałania restrukturyacyjne skutkować będą poprawą wydajności pracy, osiągając wskaźnik ponad 500 ton stali rocnie w preliceniu na 1 pracownika. 3. Stan i struktura atrudnienia w PHS S.A. ora w Mittal Steel Poland. W grudniu 2003 r. predsiębiorstwo atrudniało 15 190 pracowników, w tym Oddiały Dąbrowa Górnica 829 1232 4744 8229 osoby 0 2000 4000 6000 8000 Rys. 1. Zatrudnienie w PHS S.A. stan na 31.12. 2003 r. (be centrali) Fig. 1. Employment at the PHS S.A. 31.12.2003 Oddiały Dąbrowa Górnica Dąbrowa Górnica Centrum 661 840 4073 6305 0 2000 4000 6000 8000 licba atrudnionych Rys. 2. Zatrudnienie w Mittal Steel Poland S.A. stan na 31.12.2006 r. (be centrali) Fig. 2. Employment at the Mittal Steel Poland S.A. 31.12.2006 Dąbrowa Górnica Mężcyźni Kobiety 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90% Rys. 3. Struktura atrudnienia (płeć) w Mittal Steel Poland Fig. 3. Structure of employment (sex) at the Mittal Steel Poland stanowiska nierobotnice stanowiska robotnice 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rys. 4. Struktura atrudnienia stanowiska robotnice i nierobotnice w Mittal Steel Poland Fig. 4. Structure of employment at the Mittal Steel Poland (working place and unworking)
S. 430 Hutnik Wiadomości hutnicen nr 8 w oddiałach było atrudnionych 15 034 pracowników, a w centrali 156 osób (rys. 1). Najwięcej pracowników było atrudnionych w oddiałach: krakowskim i dąbrowskim (89,36 % ałogi). W grudniu 2006 r. licba atrudnionych w cterech oddiałach Mittal Steel Poland wynosiła 11 879 pracowników (rys. 2). W całym predsiębiorstwie atrudnionych było 13 014 osób. Najwięksy spadek atrudnienia odnotowano w krakowskim oddiale, gdie odpraw, prejścia na wceśniejse emerytury i renty skorystały 1924 osoby. Z całego predsiębiorstwa od stycnia 2003 r. do grudnia 2006 r. odesło ponad 3000 osób. Ponad 80 % ałogi predsiębiorstwa stanowią mężcyźni. Najwięcej kobiet atrudnionych jest w centrali predsiębiorstwa. Kobiety stanowią tam ponad 35 % kadry. Zatrudnienie kobiet w poscególnych oddiałach wynosi około 20 %. Udiał procentowy kobiet i mężcyn w poscególnych oddiałach predsiębiorstwa predstawiono na rys. 3. Ponad 70 % ałogi atrudnionych jest w produkcji, 4 % w administracji, resta to personel usług pomocnicych około 25 %. Jeżeli analiie poddane ostaną stanowiska robotnice i nierobotnice, to okauje się, że stanowią one od 70 do 80 % ogółu stanowisk predsiębiorstwa (rys. 4). Analiując miany w strukture wykstałcenia pracowników, daje się auważyć stopniowy wrost licby osób wykstałceniem wyżsym i średnim. W Polskich Hutach Stali pod koniec 2003 r. najwięcej osób posiadało wykstałcenie awodowe 5828 osób (rys. 5) [3]. Analiując strukturę wykstałcenia pracowników w grudniu 2006 r., odnotowano nienacny spadek licby pracowników wykstałceniem podstawowym, a wrost licby pracowników wykstałceniem awodowym (rys. 6). Na niemienionym poiomie poostał udiał pracowników wykstałceniem średnim. Pracownicy e średnim wykstałceniem stanowią nadal 36 % ałogi (tabl. 1 i 2). Osoby wykstałceniem wyżsym w poscególnych oddiałach predsiębiorstwa stanowią około 10 %, wyjątkiem centrum, gdie dominują pracownicy wykstałceniem wyżsym (ponad 85 % atrudnionych) [4]. Uwględniając strukturę wiekową pracowników Mittal Steel Poland, stwierdono dominację grupy wiekowej od 36 do 56 lat. Pracownicy ci stanowią ponad 70 % ałogi predsiębiorstwa. W tak seroko ujętym prediale wiekowym, najlicniejsą grupę stanowią osoby pomiędy 46 a 51 rokiem życia (ponad 25 % ogółu). Średnia wieku pracowników to 42 lata. W krakowskim oddiale najlicniejsą grupę stanowią pracownicy w prediale wiekowym pomiędy 40 a 50 rokiem życia (39,2 %). a sama grupa wiekowa dominuje w dąbrowskim oddiale. W sosnowieckim, grupa międy cterdiestką a pięćdiesiątką stanowi 33 % ałogi. W Świętochłowicach 279 osób, tj. 42 % to pracownicy w wieku od 41 do 50 lat [4]. Mało w Mittal Steel Poland jest atrudnionych osób powyżej 60 roku życia. Pracownicy bowiem w tym wieku korystają uprawnień emerytalnych, które wynikają ogólnie obowiąujących prepisów prawa pracy i ubepieceń społecnych. Dodatkowo, w myśl apisów awartych w prepisach o pracy w warunkach skodliwych i uciążliwych, pracownicy korystają prawa do obniżonego wieku emerytalnego o 5 i 10 lat (rys. 7). W krakowskim oddiale najlicniej repreentowaną pod wględem okresu atrudnienia w hucie jest grupa pracowników e stażem pracy od 11 do 15 lat (24 %). Na drugim miejscu są pracownicy o stażu pomiędy 26 a 30 lat. W dąbrowskim oddiale najlicniejsą grupę stanowią pracownicy o stażu ponad 30-letnim (28 %). W oddiale w Sosnowcu grupa pracowników e stażem od 21 do 30 lat stanowi 34 % ałogi. Jesce licniejsą grupą są pracownicy, który prepracowali w hucie ponad 30 lat (36 %). Z kolei w Świętochłowicach, najlicniejsą grupę stanowią pracownicy e stażem od 21 do 30 lat (42 %) [4]. W wyniku realiowanego w predsiębiorstwie Mittal Steel Poland programu racjonaliacji atrudnienia, mającego na celu dostosowanie jego poiomu do wielkości apisanych w binesplanie PHS S.A., w 2006 r. poscególnych oddiałów huty odesło 844 pracowników. Najwięcej pracowników odesło krakowskiego i dąbrowskiego oddiału. W Krakowie w wyniku prejścia na emerytury i renty odesło 100 osób. W ramach restrukturyacji atrudnienia mniejsono licebność ałogi o 286 osób, w tym Programu Aktywiacji Zawodowej PAZ skorystały 103 osoby. Odprawy podstawowe 16% awodowe 38% wyżse 10% wyżse 10% średnie 36% Rys. 5. Wykstałcenie pracowników PHS S.A. w 2003r. Fig. 5. Education of workers at the PHS S.A. in 2003 podstawowe 14% awodowe 40% średnie 36% Rys. 6. Wykstałcenie pracowników Mittal Steel Poland w 2006 r. Fig. 6. Education workers at the Mittal Steel Poland in 2006
2007 r. Hutnik Wiadomości hutnice S. 431 Pakietu Socjalnego otrymało 12 pracowników. Z dąbrowskiego oddiału Mittal Steel Poland odesło w 2006 r. ok. 300 osób. Załoga sosnowieckiego oddiału mniejsyła się o 106 pracowników. Z Programu Osłonowego skorystało 30 pracowników, a Programu Aktywiacji Zawodowej 14 osób. Z huty w Świętochłowicach odesło 52 pracowników, w tym 15 skorystało Programu Osłonowego, a 22 Programu Aktywiacji Zawodowej (rys. 8) [4]. Analiując strukturę płacową predsiębiorstwa Mittal Steel Poland obserwuje się wrost wynagrodenia. W 2006 r. preciętna płaca w Mittal Steel Poland wynosiła 3740 ł [5]. Opierając się na danych 2002 roku ustalono, że preciętne miesięcne wynagrodenie pracowników Polskich Hut Stali atrudnionych na stanowiskach robotnicych wynosiło ponad 2500 ł (brutto). Nastąpił atem wrost wynagrodenia o 1240 ł. Na stanowiskach nierobotnicych w PHS S.A. preciętna płaca wynosiła 3299 ł [2]. 4. Racjonaliacja atrudnienia w Mittal Steel Poland w 2007 roku. W 2007 r. Mittal Steel Poland S.A. planuje mniejsenie atrudnienia o 2614 pracowników. Onacałoby to uyskanie w grudniu 2007 r. atrudnienia na poiomie 10 400 pracowników. W ramach strategii racjonaliacji atrudnienia dąży się do preniesienia Programu Osłonowego 22.10.2004 r. na 2007 rok. Ważnym instrumentem redukcji atrudnienia jest także Program Dobrowolnych Odejść. Zwolnienia pracowników będą dokonywane popre wykorystanie posia- powyżej 66 od 61 do 66 od 56 do 61 od 51 do 56 od 46 do 51 od 41 do 46 od 36 do 41 od 31 do 36 od 25 do 31 do 24 0 5 10 15 20 25 30 % Rys. 7. Struktura atrudnienia pracowników Mittal Steel Poland (wiek) w 2006 r. Fig. 7. Structure of employment at the Mittal Steel Poland in 2006 (age) a b l i c a 1. Struktura wykstałcenia pracowników PHS S.A. stan na 31.12.2003 r. [2, 3] a b l e 1. Structure of workers education at the PHS S.A. 31.12.2003 [2, 3] Wyżse Średnie Zawodowe Podstawowe Wyscególnienie Raem osób % osób % osób % osób % Centrum 133 85,26 23 14,74 156 771 9,37 2627 31,92 3573 43,42 1258 15,29 8229 Dąbrowa Górnica 568 11,97 1934 40,77 1549 32,65 693 14,61 4744 131 10,63 508 41,23 415 33,69 178 14,45 1232 108 13,03 318 38,36 291 35,1 112 13,51 829 RAZEM 15190 a b l i c a 2. Struktura wykstałcenia pracowników Mittal Steel Poland stan na 31.12.2006 r. a b l e 2. Structure of workers education at the Mittal Steel Poland 31.12.2006 Wyżse Średnie Zawodowe Podstawowe Wyscególnienie Raem osób % osób % osób % osób % 509 8,10 1976 31,34 2800 44,40 940 14,90 6305 Dąbrowa Górnica 407 10,00 1670 41,00 1466 36,00 529 13,00 4073 76 9,04 350 41,66 306 36,42 108 12,85 840 68 10,29 229 34,64 271 41,30 86 13,77 661 W tablicy nie uwględniono pracowników centrali i arądu predsiębiorstwa RAZEM 11879
S. 432 Hutnik Wiadomości hutnicen nr 8 Inne 45% Program Osłonowy 22% Program Aktywiacji Zawodowej 33% Rys. 8. Restrukturyacja atrudnienia w Mittal Steel Poland w latach 2003 2006 Fig. 8. Employment restructuring process at the Mittal Steel Poland in 2003 2006 danych lub nabywanych pre pracowników spółki uprawnień do świadceń: predemerytalnych, emerytalnych, renty tytułu chorób awodowych, wypadków (niedolności do pracy), rowiąywanie umów o pracę wypłatą stosownych odpraw, rowiąywanie umów o pracę pry wykorystaniu Programu Dobrowolnych Odejść, określonym pre pracodawcę wypłatą odpraw, rowiąywanie umów o pracę (Pakiet Socjalny Spółki paragraf 13) wra wypłatą odpraw [4,6]. Program racjonaliacji atrudnienia na 2007 r. akłada kontynuowanie diałań wiąanych outsourcingiem, cyli wydielaniem diałalności pomocnicej. W 2007 r. będą one dotycyły m.in. Zakładu Walcowni Rur w Krakowie, ransportu Kolejowego w Sosnowcu, Krakowie i Świętochłowicach ora Koksowni oddiału krakowskiego predsiębiorstwa [7]. Realiując proces wydieleń, planuje się mniejsenie atrudnienia o 1700 osób, cego 1573 pracowników krakowskiego oddiału, 64 dąbrowskiego, 37 świętochłowickiego ora 22 sosnowieckiego [7]. Znacna cęść pracowników odejdie pracy w sposób naturalny (emerytury, renty). Kontynuowany pre Mittal Steel Poland S.A. proces restrukturyacji atrudnienia Polskich Hut Stali S.A. prynosi widocne efekty. Od stycnia 2003 r. do grudnia 2006 r. odesło predsiębiorstwa ponad 3000 osób. Ponad 20 % skorystało rekompensaty finansowej w ramach tw. Programu Osłonowego, a ponad 30 % skorystało możliwości dobrowolnych odejść w ramach Programu Aktywiacji Zawodowej (rys. 8). Poostali pracownicy skorystali innych form wolnień świadcenia emerytalne, predemerytalne. 5. Podsumowanie. Kontynuacja programu restrukturyacji atrudnienia Polskich Hut Stali prynosi wymierne efekty, licba pracowników spada. Polskie Huty Stali atrudniały ponad 16,4 tys. pracowników. Obecnie Mittal Steel Poland atrudnia 11,8 tys. osób i wytwara ponad 5 mln ton stali rocnie. Zgodnie planami racjonaliacji atrudnienia do grudnia 2007 r. atrudnienie ostanie obniżone do 10,4 tys. osób. Sytuacja ta prekłada się na wrost wydajności pracy (550 ton stali rocnie w preliceniu na 1 pracownika) i wrost płac o około 10 %. Predsiębiorstwo Mittal jest unanym producentem wyrobów hutnicych. W 2007 r. produkcja spredana powinna wynosić od 5,8 5,9 mln ton stali. Diałania racjonaliujące atrudnienie powolą predsiębiorstwu kontynuować strategię ekspansji rynkowej. Predsiębiorstwo osiągnie wskaźnik wydajności pracy bliżony do średniej wartości w Unii Europejskiej (od 600 do 700 ton stali rocnie w preliceniu na 1 pracownika). L i t e r a t u r a 1. Pełka B.: Restrukturyacja predsiębiorstwa premysłowego c. II, Wyd. Instytut Organiacji i Zarądania w Premyśle Orgmas Warsawa 1994, s. 59 2. http://www.phssa.pl/firma.php 10.07.2004 3. Raport o atrudnieniu w PHS SA (stan na dn. 31.12.2003 r.) 4. Kwaśniowski M. i inni: Zatrudnienie w 2006 roku. Polska Stal nr 5 02.20.2007, s. 5 5. Kuźniak, R. Zabiegała: Dobry rok 2006, Polska Stal nr 5 02.02.2007, s. 3 6. Restrukturyacja atrudnienia 2007, Polska Stal Nr 49 7.12.2006 r. 7. Restrukturyacja atrudnienia w roku 2007, Polska Stal nr 4 16.02.2007, s. 3