WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE KL. I GIMNAZJUM
WYMAGANIA EDUKACYJNE OCENA ŚRÓDROCZNA Ocenie podlega: - wiedza i umiejętności przewidziane w wymaganiach edukacyjnych na poszczególne oceny, - przygotowanie do lekcji, - aktywność na lekcji (zaangażowanie ucznia, praca w grupie), - odpowiedź ustna - kartkówki i sprawdziany, - zadania i ćwiczenia, - prowadzenie zeszytu przedmiotowego, - chęć przezwyciężenia trudności w nauce.
OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który wykazuje się wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ I: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA I ŻYCIE W SZKOLE Stosuje właściwą do sytuacji modulację głosu i gestykulację ( mowę ciała ). Występuje publicznie na forum szkoły. Prezentuje godna postawę uczniowską. Ma własne poglądy. Potrafi uzasadnić swoje opinie. Jest negocjatorem w zaistniałym w klasie lub w szkole konflikcie i potrafi osiągnąć kompromis. Sam jest inicjatorem przeprowadzania burzy mózgów w klasie lub szkole. Aktywnie uczestniczy w życiu szkoły. Jest członkiem samorządu uczniowskiego lub innej organizacji działającej na rzecz szkoły. DZIAŁ II: TOŻSAMOŚĆ CZŁOWIEKA Świadomie kształtuje swoją tożsamość, rozwijając swoje cechy pozytywne i pracując nad pozbyciem się wad. Zdaje sobie sprawę z czasochłonności trudu kształtowania samego siebie, ale i korzyści z tego płynących. Potrafi wymienić podstawowe wartości obecne w kulturze polskiej i europejskiej. Przygotowuje na lekcje referat na temat Konflikty interpersonalne z wykorzystaniem opracowań z zakresu psychologii. Potrafi wykazać się tolerancją wobec wielości ról pełnionych przez członków jego najbliższego otoczenia. Podaje przykłady sytuacji, gdy dobro publiczne i dobro prywatne są za sobą zbieżne i gdy pozostają ze sobą w konflikcie. Dokonuje analizy zmienności poszczególnych grup społecznych. Potrafi sformułować pisemną prośbę o pomoc do instytucji broniących praw dziecka. Pełni funkcję w samorządzie klasowym i dba o dobro społeczności klasowej. Potrafi łączyć potrzebę przynależności do grupy rówieśniczej z zachowaniem osobowości i autonomii. DZIAŁ III: NAJBLIŻSZE ŚRODOWISKO SPOŁECZNE CZŁOWIEKA Wyjaśnia jaką role odgrywają w ludzkim życiu więzy społeczne, określa ich rodzaje. Tłumaczy ludzką potrzebę tworzenia więzi społecznych. Uzasadnia reguły i normy jakimi powinni kierować się w życiu ludzie. Potrafi wykazać się dążeniem do minimalizowania konfliktowości pełnionych przez siebie ról. Przygotowuje referat na temat typów grup społecznych.
Uzasadnia dlaczego rodzina jest podstawową grupa społeczną. Jest wrażliwy na odmienność sytuacji ekonomicznej różnych rodzin i nie ocenia ich na podstawie sytuacji materialnej. Posługuje się zapisami Karty praw dziecka. Potrafi korzystać ze swoich praw w sposób nie krzywdzący innych. Rozwija w sobie poczucie współodpowiedzialności za życie społeczności klasowej. Przewodniczy w życiu klasy. Jest świadomy swojej pozycji i roli w grupie rówieśniczej. Potrafi ocenić niebezpieczeństwa wpływu grup rówieśniczych na poszczególne jednostki i podać konkretne przykłady. Ponadto ocenę celującą otrzymuje uczeń, który osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Bierze aktywny udział w życiu szkoły. Ogólnie wykazuje się aktywną i pro społeczną postawą. OCENA BARDZO DOBRA Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności z poszczególnych działów: DZIAŁ I: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA I ŻYCIE W SZKOLE Pamięta, jaki jest procentowy udział w rozmowie języka werbalnego i niewerbalnego. Umie dostosować się do rozmówcy. Potrafi przygotować wystąpienie publiczne na zadany temat. Podaje przykłady wystąpień publicznych i potrafi dokonać ich oceny. Umie zastosować w praktyce ocenę wydarzeń oraz sformułować pogląd na jego temat. Potrafi prowadzić negocjacje z zachowaniem podanych zasad. Potrafi dojść do kompromisu. Wie, na czym polega demokratyczny sposób wyłaniania samorządu uczniowskiego. Umie świadomie wpływać na życie szkoły. Współpracuje z grupą. DZIAŁ II: TOŻSAMOŚĆ CZŁOWIEKA Zna rolę samooceny w budowaniu własnej tożsamości oraz relacji z innymi ludźmi. Krytycznie i tolerancyjnie odnosi się do oceny własnej oceny, dokonanej przez kolegów. Umie podać źródła wartości (przede wszystkim wartości ogólnoludzkich). Wyrabia w sobie przekonanie o relatywizmie hierarchii potrzeb zwłaszcza społecznych. Potrafi rozwiązywać problemy w sposób pokojowy.
Umie uzyskać konsensus. Wie, że przemoc fizyczna jest uzasadniona jedynie w przypadku zagrożenia życia (wojna). Wie, na czym polega zróżnicowanie psychologiczne dziewcząt i chłopców. Umie odróżnić potrzeby ludzi w określonym wieku. Obserwując, dokonuje oceny działań i celów działań poszczególnych grup. DZIAŁ III: NAJBLIŻSZE ŚRODOWISKO SPOŁECZNE CZŁOWIEKA Potrafi wyjaśnić jaką role odgrywają w ludzkim życiu więzy społeczne. Rozumie ludzką potrzebę tworzenia więzi społecznych. Wymienia reguły i normy jakimi powinni kierować się w życiu ludzie. Umie wykazać się dążeniem do minimalizowania konfliktowości pełnionych przez siebie ról. Umie określić typy konkretnej grupy ze względu na jej wielkość, rodzaj więzi między jej członkami oraz kolejność przynależności do niej. Potrafi uzasadnić dlaczego rodzina jest podstawową grupa społeczną. Jest wrażliwy na odmienność sytuacji ekonomicznej różnych rodzin i nie ocenia ich na podstawie sytuacji materialnej. Potrafi posługiwać się zapisami Karty praw dziecka. Potrafi korzystać ze swoich praw w sposób nie krzywdzący innych. Rozwija w sobie poczucie współodpowiedzialności za życie społeczności klasowej. Chętnie angażuje się w życie klasy. Jest świadomy swojej pozycji i roli w grupie rówieśniczej. Potrafi ocenić wpływ grup rówieśniczych na poszczególne jednostki i podać konkretne przykłady. Ponadto ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie i wnioski oraz potrafi racjonalnie uzasadnić własne zdanie. Operuje bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Dba o styl wystąpienia. Aktywnie współpracuje z grupą, zachęca innych do działania i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę, nie będąc zachęcany przez nauczyciela. Bierze udział w życiu klasy. Przygotowuje na lekcje ciekawe prasówki. OCENA DOBRA Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który samodzielnie wyjaśnia najważniejsze pojęcia i zagadnienia omówionych tematów lekcyjnych. Posiada wiedzę i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ I: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA I ŻYCIE W SZKOLE Umie uzasadnić wpływ rozmowy na relacje między ludźmi. Potrafi określić style rozmowy.
Wie, jak pokonać barierę psychiczna przy poznawaniu nowych osób. Wskazuje na różne rodzaje wystąpień publicznych. Wie, dlaczego powinien korzystać z różnych źródeł informacji. Podaje źródło, z którego zaczerpnął określony fakt. Umie iść na pewne ustępstwa. Zdaje sobie sprawę z odmienności punktów widzenia różnych osób. Jest tolerancyjny wobec innych poglądów i argumentów. Umie określić, co stanowi problem. Wysuwa propozycje rozwiązania problemu. Zna zadania samorządu uczniowskiego, dyrektora szkoły, rady pedagogicznej, rady szkoły. Potrafi korzystać ze swoich praw i przestrzegać obowiązków. DZIAŁ II: TOŻSAMOŚĆ CZŁOWIEKA Wymienia cechy wrodzone i cechy nabyte. Potrafi ocenić swoje dobre i złe strony w sferze umiejętności, relacji z innymi ludźmi, moralności, wyglądu zewnętrznego. Potrafi scharakteryzować pięć poznanych rodzajów potrzeb biologicznych i pieć rodzajów potrzeb społecznych. Potrafi wskazać wartości chrześcijańskie. Wie, że do znalezienia pokojowego rozwiązania problemu uczeń może się posłuzyc metodą burzy mózgów, negocjacji. Jest świadomy potrzeby wzajemnego szacunku między płciami. Potrafi scharakteryzować etapy rozwoju człowieka. Potrafi określić, co to znaczy być dojrzałym człowiekiem. DZIAŁ III: NAJBLIŻSZE ŚRODOWISKO SPOŁECZNE CZŁOWIEKA Potrafi wyjaśnić dlaczego człowiek nazywany jest istota społeczną. Zna różne reguły postępowania niektórych grup. Zna pojęcia: struktura grupy, hierarchia w grupie. Dokonuje oceny ról pełnionych przez siebie i członków rodziny. Potrafi scharakteryzować poznane typy grup. Określa kryteria i cechy łączące rodzinę. Wie, jakie znaczenie maja funkcje pełnione przez rodzinę dla dziecka, dla rodziców oraz dla społeczeństwa polskiego. Potrafi okazać szacunek rodzicom za trud wożony w ich wychowanie. Wymienia dokumenty w których zawarte są prawa dziecka. Potrafi uzasadnić że klasa jest grupa formalną i wtórną. Potrafi uzasadnić, dlaczego w klasie tworzą się grupy nieformalne. Umie rozpoznać i unikać nieformalnych grup rówieśniczych stosujących przemoc. Potrafi rozwijać swoje zainteresowania w ramach grup rówieśniczych. Ponadto ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie i wnioski oraz potrafi racjonalnie uzasadnić własne zdanie. Operuje bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Dba o styl wystąpienia. Aktywnie współpracuje z grupą, zachęca innych do działania i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę,
nie będąc zachęcany przez nauczyciela. Bierze udział w życiu klasy. Przygotowuje na lekcje ciekawe prasówki. OCENA DOSTATECZNA Ocenę dostateczna otrzymuje uczeń który zna podstawowe pojęcia, zagadnienia i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ I: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA I ŻYCIE W SZKOLE Zna wymagania programowe. Zna kryteria oceniania. Zna pojęcia: język werbalny, język niewerbalny. Wymienia cechy dobrej rozmowy. Wie, jak przygotować się do wystąpienia publicznego. Zna cechy różniące fakt od poglądu, opinii. Potrafi odróżnić fakty od poglądów. Zna zasady dobrych negocjacji. Zna zasady przeprowadzania burzy mózgów. Wie, kto wchodzi w skład: samorządu uczniowskiego, rady szkoły, rady pedagogicznej. Wie, w jaki sposób może uczestniczyć w życiu szkoły. DZIAŁ II: TOŻSAMOŚĆ CZŁOWIEKA Wie, co to są cechy wrodzone i cechy nabyte. Zna podstawowe składniki, na podstawie których kształtuje się własną tożsamość (umiejętności, wygląd zewnętrzny, inteligencja, mądrość, charakter, moralność, płeć, środowisko społeczne, w którym żyje człowiek). Określa potrzeby społeczne. Dokonuje podziału potrzeb na pierwszorzędne i wtórne. Zna pojęcie wartości i hierarchii wartości. Zna główne źródła konfliktów interpersonalnych. Wie, jak opanować gniew. Zna sposoby rozładowania swojej złości. Zna pojecie tożsamość płciowa. Potrafi wyjaśnić pojęcia: okres prenatalny, okres niemowlęcy, okres wczesnodziecięcy, okres przedpokwitaniowy, okres pokwitania, okres wczesnoszkolny, okres młodzieżowy. Wyjaśnia cechy charakterystyczne dla okresu młodzieżowego, wieku średniego, okresu starości. DZIAŁ III: NAJBLIŻSZE ŚRODOWISKO SPOŁECZNE CZŁOWIEKA Zna cechy grupy społecznej. Potrafi porównać pojęcia zbiorowość i grupa społeczna. Potrafi nazwać i opisać role społeczne pełnione przez członków jego najbliższej rodziny. Zna rodzaje kryteriów podziału grup społecznych.
Potrafi określić rolę człowieka w grupie. Wymienia i opisuje charakterystyczne cechy rodziny jako grupy społecznej. Zna sposoby małżeństw w Polsce (ślub cywilny, kościelny). Potrafi scharakteryzować funkcje: prokreacyjną, opiekuńczą, wychowawczą i ekonomiczną rodziny. Zna podstawowe prawa dziecka gwarantowane w Konwencji o prawach dziecka i Deklaracji praw dziecka. Zna główne obowiązki rodziców wobec dzieci oraz obowiązki dzieci względem rodziców na podstawie polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Potrafi wymienić etapy rozwoju klasy. Jest świadomy swej pozycji i roli w klasie. Wymienia różne rodzaje grup rówieśniczych, Wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z przynależności do grup społecznych. Ocenę dostateczna otrzymuje uczeń, który potrafi kojarzyć niektóre zagadnienia. Nie popełnia zbyt często błędów składniowych i językowych. Aktywnie współpracuje z grupą. Czasami sam zgłasza się do odpowiedzi. Przygotowuje prasówkę na lekcje, ale sam nie potrafi zreferować przygotowanego tekstu. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić pojęcia i zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ I: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA I ŻYCIE W SZKOLE Jest świadomy specyfiki przedmiotu. Właściwie posługuje się podręcznikiem. Wie, jakie są cele rozmowy. Wymienia elementy składowe rozmowy. Zna istotę publicznego wystąpienia. Zna pojęcia: fakt, pogląd, opinia. Potrafi określić pojęcia: kompromis, negocjacje. Wie, na czym polega burza mózgów. Zna strukturę organizacyjną szkoły (dyrektor, rada pedagogiczna, rada szkoły, komitet rodzicielski, samorząd uczniowski). Zna prawa i obowiązki ucznia. DZIAŁ II: TOŻSAMOŚĆ CZŁOWIEKA Potrafi określić pojęcia: tożsamość człowieka, autoportret. Potrafi określić własne cechy osobowe. Zna podział potrzeb na biologiczne i społeczne. Potrafi wymienić potrzeby biologiczne. Potrafi określić pojęcia: gniew, emocje, agresja. Zdaje sobie sprawę, że gniew i przemoc fizyczna nie rozwiąże problemu.
Zna cechy płciowości. Rozumie różnice między dziewczętami i chłopcami. Potrafi wymienić etapy rozwoju człowieka. Wie, w jakim okresie rozwoju uczeń znajduje się teraz i czym ten okres charakteryzuje się. Wyjaśnia pojęcie - dojrzałość płciowa. Potrafi wymienić okresy dojrzałości. DZIAŁ III: NAJBLIŻSZE ŚRODOWISKO SPOŁECZNE CZŁOWIEKA Wie, co to jest grupa społeczna, zbiorowość ludzi. Wymienia grupy społeczne. Potrafi określić, co to jest rola społeczna. Potrafi nazwać i opisać pełnione przez siebie role społeczne. Wymienia rodzaje grup społecznych. Potrafi podąć przykłady różnych typów grup. Wyjaśnia pojęcia: rodzina, małżeństwo, potomstwo, ślub. Zna rodzaje rodzin. Potrafi wymienić główne funkcje jakie pełni rodzina. Jest świadomy, jakie ma prawa i jakie zobowiązania jako dziecko. Wie, jak powstała klasa szkolna jako grupa społeczna. Rozwija w sobie poczucie wspólnoty z klasą. Potrafi określić pojęcie grupa rówieśnicza. Podaje przykłady grupy rówieśniczej poza klasą. Ponadto ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie potrafi kojarzyć zagadnień. Ma mały zasób słownictwa. Popełnia logiczne błędy językowe i składniowe. Nie unika współpracy z grupą, ale nie wykazuje w tym własnej inicjatywy. Uaktywnia się tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń oraz wykonuje polecenia i zadania na lekcji. OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczna otrzymuje uczeń, jeżeli: - nie opanował wiedzy i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą, - nie wykonuje zadań i poleceń nauczyciela, - nie uczestniczy aktywnie w lekcji, - nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, - nie przezwycięża trudności, - ma lekceważący stosunek do przedmiotu i nauczyciela, odrzuca pomoc nauczyciela i kolegów z klasy.
WYMAGANIA EDUKACYJNE OCENA ROCZNA OCENA CELUJĄCA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który wykazuje się wiedzą i umiejętnościami wykraczającymi poza zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ IV: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przygotowuje ciekawy referat lub folder o swojej miejscowości. Proponuje interesujące kierunki rozwoju Gminy Raba Wyżna. Przygotowuje referat na temat Społeczeństwo polskie na tle społeczeństwa europejskiego. Przedstawia rolę środków masowego przekazu w państwie demokratycznym i porównuje ja z ich sytuacją w państwie totalitarnym. Określa cechy narodowe Polaków i porównuje z cechami innych narodów. Patrzy na współczesne problemy narodowościowe w kontekście historycznym. Interesuje się problemami mniejszości narodowych w Polsce oraz Polonii. Przygotowuje ciekawy referat na temat Patriotyzm wczoraj i dziś. Podaje przykłady ze środków masowego przekazu informacji o skrajnych postawach, jakie miały miejsce na świecie w ostatnim czasie. DZIAŁ V: GOSPODARSTWO DOMOWE. Wyraża samodzielny, krytyczny stosunek do omawianego zagadnienia, jasno formułuje własne poglądy. Jest autorem pracy wykonanej techniką o dużych walorach poznawczych i dydaktycznych (np. kolekcja znaczków filatelistycznych, kolekcja monet). Wymienia rodzaje transakcji przeprowadzanych pomiędzy gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami. Ma nowatorskie podejście do analizowanego problemu (np. jak pomnażać swoje dochody i zyski?). DZIAŁ VI: OBRONA CYWILNA Przygotowuje referat na temat podejmowanych działań mających na celu zminimalizowanie skutków kataklizmów. Jest członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej i służy społeczności lokalnej. Przygotowuje rozprawkę na temat Czy człowiek jest w stanie wygrać walkę z żywiołem?. Jest wrażliwy na los innych ludzi i niesie pomoc ofiarom, które ucierpiały w wyniku powodzi, pożarów i innych kataklizmów. Ponadto ocenę celującą otrzymuje uczeń, który osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. Bierze aktywny udział w życiu szkoły. Ogólnie wykazuje się aktywną i pro społeczną postawą.
OCENA BARDZO DOBRA Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności z poszczególnych działów: DZIAŁ IV: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zna historię powstania symboli Gminy Raba Wyżna (herbu, pieczęci i flagi). Jest świadomy swojej przynależności do społeczności lokalnej, regionalnej, krajowej, europejskiej, światowej. Wymienia czynniki wpływające na zmianę przynależności do określonej klasy lub warstwy społecznej. Orientuje się, jak wygląda podział społeczeństwa na klasy społeczne w innych krajach europejskich i na świecie. Potrafi zachować dystans do rzeczywistości medialnej i nie utożsamiać jej z realnym życiem. Określa relatywizm i wiarogodność informacji. Dokonuje oceny informacji. Przedstawia etapy powstania narodu polskiego. Tworzy własne, samodzielne opinie na podstawie faktów. Dostrzega złożoność problemów narodowościowych. Określa czynniki tworzące skupiska mniejszości polskiej i wskazuje na mapie największe z nich. Uznaje odmienność i prawa mniejszości narodowych w Polsce. Porównuje procentowy udział mniejszości narodowych w społeczeństwie polskim współcześnie i w dwudziestoleciu międzywojennym. Zna historie polskich symboli narodowych. Ocenia znaczenie symboli narodowych. Dokonuje oceny podstaw: nacjonalizmu, szowinizmu i ksenofobii. Podaje przykłady polskich bohaterów narodowych i ich postaw patriotycznych. DZIAŁ V: GOSPODARSTWO DOMOWE Wymienia i objaśnia istotę wymiany i kredytu. Wie, jakie warunki trzeba spełnić aby uzyskać kredyt. Potrafi wyjaśnić pojęcie partycypacja. Potrafi scharakteryzować gospodarstwa konsumpcyjne o produkcyjnokonsumpcyjne. Potrafi dokonać szacunku wydatków. Określa bilans budżetowy. Charakteryzuje się postawą świadomego konsumenta. Zna sposoby oszczędzania i pomnażania swoich dochodów. DZIAŁ VI: OBRONA CYWILNA Podaje przykłady wykorzystywania służb obrony cywilnej do walki ze skutkami klęsk żywiołowych. Jest świadomy ważności zadań, jakie stoją przed służbami obrony cywilnej. Jest świadomy potrzeby niesienia pomocy innym na wypadek klęsk żywiołowych.
Ponadto ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który logicznie kojarzy fakty. Formułuje własne opinie i wnioski oraz potrafi racjonalnie uzasadnić własne zdanie. Operuje bogatym słownictwem i poprawnym językiem, słowa artykułuje w sposób płynny i wyraźny. Dba o styl wystąpienia. Aktywnie współpracuje z grupą, zachęca innych do działania i dba o dobrą jakość efektów pracy grupy. Wykazuje inicjatywę, nie będąc zachęcany przez nauczyciela. Bierze udział w życiu klasy. Przygotowuje na lekcje ciekawe prasówki. OCENA DOBRA Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który samodzielnie wyjaśnia najważniejsze pojęcia i zagadnienia omówionych tematów lekcyjnych. Posiada wiedzę i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ IV: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Umie scharakteryzować swoja małą ojczyznę. Wie, jaką rolę pełnia euroregiony. Podaje nazwy euroregionów. Wyjaśnia pojęcia: hierarchia społeczna, warstwa społeczna. Potrafi wykazać różnice pomiędzy klasą i warstw społeczną. Dokonuje hierarchizacji klas i warstw społecznych. Potrafi wyjaśnić pojęcie globalna wioska. Pamięta o przeroście formy nad treścią w środkach masowego przekazu. Potrafi krytycznie korzystać z różnorodnej oferty medialnej. Wymienia kryteria, na podstawie których zbiorowość ludzi nazywa się narodem. Wymienia etapy powstania narodu. Potrafi dyskutować z użyciem nowo poznanych zwrotów. Wymienia najważniejsze prawa przysługujące mniejszościom narodowym w Polsce. Określa miejsce mniejszości narodowych w społeczeństwie polskim. Potrafi uzasadnić przyczyny ustanowienia polskich świąt państwowych. Potrafi wskazać więzy łączące nas z ojczyzną narodową. Umie odróżnić ksenofobie od szowinizmu. DZIAŁ V: GOSPODARSTWO DOMOWE Wyjaśnia historie pieniądza. Wskazuje na funkcje pieniądza. Podaje powody, dla których ludzie oszczędzających pieniądze. Potrafi wyjaśnić pojecie konsumpcja. Wyjaśnia, na czym polega problem nadmiernej konsumpcji. Określa składniki budżetu domowego, jego gospodarstwa domowego. Wyjaśnia, dlaczego nie jest możliwe zaspokojenie wszystkich potrzeb ekonomicznych.
Ocenę dobra otrzymuje uczeń który potrafi kojarzyć fakty i zagadnienia, formułować własne opinie i wnioski. Dba o styl wypowiedzi. Aktywnie współpracuje z grupą i zachęca innych do aktywności. Często sam zgłasza się do odpowiedzi. Przygotowuje prasówkę na lekcje i sam potrafi zreferować przygotowany tekst. OCENA DOSTATECZNA Ocenę dostateczna otrzymuje uczeń który zna podstawowe pojęcia, zagadnienia i umiejętności z następujących działów: DZIAŁ IV: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wyjaśnia pojęcia: Powiat grodzki, powiat ziemski, euroregion. Potrafi określić, jakiego rodzaju jest powiat, w którym mieszka. Charakteryzuje się postawa patriotyzmu wobec małej i wielkiej ojczyzny. Wyjaśnia pojęcia: klasa społeczna, klasa wyższa, średnia i niższa. Potrafi scharakteryzować klasę wyższą, średnią i niższą. Wie, co to jest społeczeństwo informacyjne. Zna dobre i złe strony przekazu medialnego. Dokonuje selekcji informacji. Ostrożnie podchodzi do znajomości zawieranych przez mass media. Wyjaśnia pojęcie grupa etniczna. Odróżnia pojęcie mniejszość narodowa od pojęcia grupa etniczna. Odróżnia mity od faktów. Wie, jaki jest procentowy udział mniejszości narodowych w społeczeństwie. Umie wyjaśnić, dlaczego powstała Polonia. Wymienia polskie święta narodowe. Wie, co to jest nacjonalizm i szowinizm. Opisuje symbole narodowe Polaków. Potrafi odróżnić nacjonalizm od patriotyzmu. Potrafi uzasadnić obowiązek obrony ojczyzny. DZIAŁ V: GOSPODARSTWO DOMOWE Wie, kto wymyślił pierwsze papierowe pieniądze. Wymienia, co w dawnych czasach pełniło funkcje pieniądza. Wymienia akcesoria wymienne (np. znaczek, breloczek, dawne banknoty). Dokonuje podziału gospodarstw domowych ze względu na ich charakter. Potrafi scharakteryzować gospodarstwa indywidualne, zbiorowe. Zna pojęcie gospodarzenie ekonomiczne. Określa podstawowe wydatki jego gospodarstwa domowego.. Ocenę dostateczna otrzymuje uczeń, który potrafi kojarzyć niektóre zagadnienia. Nie popełnia zbyt często błędów składniowych i językowych. Aktywnie współpracuje z grupą. Czasami sam zgłasza się do odpowiedzi. Przygotowuje prasówkę na lekcje, ale sam nie potrafi zreferować przygotowanego tekstu.
OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który potrafi przy pomocy nauczyciela wyjaśnić pojęcia i zagadnienia z następujących działów: DZIAŁ IV: CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wie, co to jest gmina województwo, powiat, mała ojczyzna, wielka ojczyzna. Potrafi nazwać gminę, powiat i województwo, w którym mieszka. Definiuje pojęcie społeczeństwo. Wymienia klasy i warstwy społeczne. Wyjaśnia pojęcie: media. Zna nośniki informacji. Wie, jakie funkcje pełnią środki masowego przekazu. Potrafi wyjaśnić czym jest naród i mniejszość narodowa. Potrafi określić swoja narodowość. Wymienia główne mniejszości narodowe w Polsce. Wie, co to jest Polonia. Wie, gdzie są największe skupiska polonijne na świecie. Określa pojęcia: ojczyzna narodowa, patriotyzm. Wymienia możliwe sposoby wyrażania patriotyzmu (w szczególności przez nastolatków m. in. przez dbałość o dobre imię Rzeczypospolitej, poszanowanie godła, flagi państwowej, hymnu państwowego, świąt narodowych). Wymienia symbole narodowe. Potrafi zachować się odpowiednio podczas uroczystości szkolnych i państwowych. DZIAŁ V: GOSPODARSTWO DOMOWE Wymienia trzy zasadnicze funkcje pieniądza. Potrafi podać kilka nazw walut, jakimi posługują się ludzie w Europie i na świecie. Określa istotę gospodarstwa domowego. Wymienia rodzaje gospodarstw domowych. Potrafi wymienić członków własnego gospodarstwa domowego. Wyjaśnia pojęcie budżet domowy. Wie, jakie są źródła dochodów rodziny. Wie, jakie są najważniejsze wydatki w budżecie domowym. DZIAŁ VI: OBRONA CYWILNA Potrafi określić pojęcie obrona cywilna. Wie, co to jest klęska żywiołowa. Potrafi wymienić rodzaje żywiołów. Ponadto ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie potrafi kojarzyć zagadnień. Ma mały zasób słownictwa. Popełnia logiczne błędy językowe i składniowe. Nie unika współpracy z grupą, ale nie wykazuje w tym własnej inicjatywy. Uaktywnia się tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń oraz wykonuje polecenia i zadania na lekcji.
OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczna otrzymuje uczeń, jeżeli: - nie opanował wiedzy i umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą, - nie wykonuje zadań i poleceń nauczyciela, - nie uczestniczy aktywnie w lekcji, - nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, - nie przezwycięża trudności, - ma lekceważący stosunek do przedmiotu i nauczyciela, odrzuca pomoc nauczyciela i kolegów z klasy.