TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH jako metoda pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Regulacje prawne, zasady kwalifikacji, proces koncesjonowania. Paliwa Alternatywne Waste to Energy - Energia z odpadów Konin/Licheń, 9-10 czerwca 2016 r.
PODSTAWY PRAWNE #1 Instalacja termicznego przekształcania odpadów definicja art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2015 r., poz. 478, z późn. zm.) Instalacja odnawialnego źródła energii będąca spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21, z późn. zm.), w której część wytwarzanej energii elektrycznej i ciepła pochodzi z ulegającej biodegradacji części odpadów przemysłowych lub komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów. 2
3 PODSTAWY PRAWNE #2 Spalarnia odpadów definicja art. 3 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, z późn. zm.) Zakład lub jego część przeznaczone do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej energii cieplnej, obejmujące instalacje i urządzenia służące do prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów wraz z oczyszczaniem gazów odlotowych i wprowadzaniem ich do powietrza, kontrolą, sterowaniem i monitorowaniem procesów oraz instalacjami związanymi z przyjmowaniem, wstępnym przetwarzaniem i magazynowaniem odpadów dostarczonych do termicznego przekształcania oraz instalacjami związanymi z magazynowaniem i przetwarzaniem substancji otrzymanych w wyniku spalania i oczyszczania gazów odlotowych; jeżeli współspalanie odpadów odbywa się w taki sposób, że głównym celem tej instalacji nie jest wytwarzanie energii ani wytwarzanie produktów materialnych, tylko termiczne przekształcenie odpadów, wówczas instalacja ta uważana jest za spalarnię odpadów.
PODSTAWY PRAWNE #3 4 Spalarnia odpadów w świetle ustawy o odpadach art. 3 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, z późn. zm.) W myśl art. 159 ustawy o odpadach, część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów zawierających frakcje biodegradowalne może stanowić energię z odnawialnego źródła energii, jeżeli są spełnione warunki techniczne zakwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcenia odpadów jako energii z odnawialnego źródła energii. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, warunki techniczne kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów jako energii z odnawialnego źródła energii, kierując się możliwościami technicznymi, frakcjami biodegradowalnymi zawartymi w określonych rodzajach odpadów oraz ochroną środowiska.
PODSTAWY PRAWNE #4 Zgodnie z art. 250 ust. 1 ustawy o odpadach, w okresie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy, konieczne jest wydanie nowych rozporządzeń z jednoczesnym uchyleniem Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych (Dz. U. z 2010 Nr 117, poz. 788). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 r., w związku z upływem 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o odpadach, już nie obowiązuje, jednakże nowe przepisy wykonawcze nie zostały jeszcze wydane. Co dalej? 5
PODSTAWY PRAWNE #5 Do dnia dzisiejszego powstał tylko projekt z dnia 3 grudnia 2015 r. rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskiwanej z termicznego przekształcania odpadów - https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12275001 6
PODSTAWY PRAWNE #6 Projekt ( 3 pkt 1) wprowadza definicję frakcji biodegradowalnej, tj. ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów ściekowych. 4. Do energii wytworzonej z odnawialnego źródła energii kwalifikuje się część energii wytworzonej w instalacji termicznego przekształcania odpadów odpowiadającą udziałowi energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w całkowitej energii chemicznej paliw dostarczonych do procesu termicznego przekształcania, zwanym dalej udziałem OZE, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1) prowadzone są pomiary masy oraz badania właściwości fizykochemicznych poszczególnych rodzajów paliw obejmujące w szczególności oznaczenie wartości opałowej oraz oznaczenie zawartości frakcji biodegradowalnych w odpadach, zgodnie z referencyjnymi metodami badań określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia; badania te są prowadzone zgodnie z normami określającymi wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych lub wzorcujących, zgodnie z którymi badania te będą wykonywane w laboratoriach wykazujących się kompetencją techniczną i biegłością w zakresie procedur rozliczeń i badań, udokumentowaną w rozumieniu tych norm; 7
PODSTAWY PRAWNE #7 2) dokonuje się obliczenia udziału OZE zgodnie z wymaganiami określonymi w 5 oraz według metodyki określonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia; 3) termiczne przekształcenie odpadów odbywa się zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących termicznego przekształcania odpadów, w tym w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza; 4) prowadzona jest dokumentacja dotycząca ilości energii elektrycznej lub ciepła wytwarzanych w instalacji termicznego przekształcania odpadów oraz wyników badań właściwości fizykochemicznych poszczególnych rodzajów paliw, o których mowa w 6, niezbędnych do obliczenia udziału OZE. 8
PODSTAWY PRAWNE #8 METODYKA OBLICZANIA UDZIAŁU ENERGII CHEMICZNEJ FRAKCJI BIODEGRADOWALNEJ Na podstawie badań właściwości fizykochemicznych odpadów dostarczonych do procesu termicznego przekształcania, wykonanych zgodnie z referencyjnymi metodami badań określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w zależności od stosowanych rodzajów paliw w instalacji termicznego przekształcania odpadów, oblicza się średni udział energii elektrycznej lub ciepła wytworzonych z OZE, według wzoru: E OZE o k 1 n i1 M Kk M fboi q Kk q fboi n i1 M Oi m j1 R q Oj Oi M m j1 ORj M q ORj ORj q ORj E 9
10 E OZE o k 1 n i1 M Kk M fboi q Kk q gdzie: E OZE - ilość energii elektrycznej lub ciepła wytworzonych z odnawialnych źródeł energii, w [MWh lub GJ]; E - ilość energii elektrycznej lub ciepła wytworzonych w instalacji termicznego przekształcania odpadów, w [MWh lub GJ]; M fboi - masa frakcji biodegradowalnych zawartych w odpadach przekształconych termicznie, dla których przyjęto oznaczanie zawartości frakcji biodegradowalnych metodą badań (obliczona z wykorzystaniem wyniku oznaczania frakcji biodegradowalnej według normy przenoszącej normę EN 15440), w [Mg]; q fboi - wartość opałowa (w stanie roboczym) frakcji biodegradowalnych odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto oznaczanie zawartości frakcji biodegradowalnych metodą badań (obliczona z wykorzystaniem wyniku oznaczania frakcji biodegradowalnej według normy przenoszącej normę EN15440), w [MJ/Mg]; N - liczba rodzajów odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto oznaczanie zawartości frakcji biodegradowalnych metodą badań; R Oj - udział ryczałtowy (0-1) dla odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto ryczałtowy udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych; M ORj - masa całkowita odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto ryczałtowy udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych, w [Mg]; q ORj - wartość opałowa (w stanie roboczym) odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto ryczałtowy udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych, w [MJ/Mg]; m- liczba rodzajów odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto ryczałtowy udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych; M Kk - masa paliwa innego niż odpady zawierające frakcje biodegradowalne, przekształconego termicznie w instalacji termicznego przekształcania odpadów, w [Mg]; q Kk - wartość opałowa (w stanie roboczym) paliwa innego niż odpady zawierające frakcje biodegradowalne, przekształconego termicznie w instalacji termicznego przekształcania odpadów, w [MJ/Mg]; o - liczba rodzajów paliw innych niż odpady zawierające frakcje biodegradowalne, przekształconych termicznie w instalacji termicznego przekształcania odpadów; M Oi -masa całkowita odpadów, dla których przyjęto oznaczanie udziału frakcji biodegradowalnych metodą badań [w Mg]; q Oi -wartość opałowa (w stanie roboczym) odpadów, dla których przyjęto oznaczanie udziału frakcji biodegradowalnych metodą badań [w MJ/Mg]; Masa frakcji biodegradowalnych: M fboi = M oi x Y BOi gdzie: Y BOi udział frakcji biodegradowalnych określonych na podstawie badań; fboi n i1 M Oi m j1 R q Oj Oi M m j1 ORj M q ORj ORj q ORj E
W przypadku spalarni odpadów termicznie przekształcającej wyłącznie jeden rodzaj odpadów z wymienionych w Załączniku nr 3 do rozporządzenia oraz paliwo wspomagające, oblicza się średni udział energii elektrycznej lub ciepła wytworzonych z OZE, według wzoru: gdzie: E oze = R oj (E - E pws ) E OZE -ilość energii elektrycznej lub ciepła wytworzonych z odnawialnych źródeł energii, w [MWh lub GJ]; E -ilość energii elektrycznej lub ciepła w [MWh lub GJ]; wytworzonych w instalacji termicznego przekształcania odpadów, R Oj - udział ryczałtowy (0-1) dla odpadów przekształconych termicznie, dla których przyjęto ryczałtowy udział energii chemicznej frakcji biodegradowalnych; E pws -ilość energii elektrycznej lub ciepła ustalonej metodą pośrednią, odpowiadająca energii chemicznej spalonego paliwa wspomagającego; 11
Załącznik nr 3 Wartość ryczałtowa udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych odpadów Lp. Rodzaj odpadów Kod odpadu 1) 2) R Oj Osady ściekowe 1. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 02 04 0,90 2. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 03 05 0,90 3. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 04 03 0,90 4. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 05 02 0,90 5. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 06 03 0,90 6. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 02 07 05 0,90 7. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków 03 01 82 0,90 8. 9. Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż wymienione w 03 03 10 Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niż wymienione w 04 02 19 03 03 11 0,90 04 02 20 0,90 10. Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 19 08 05 0,90 11. Szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych inne niż wymienione w 19 08 11 19 08 12 0,90 12
Załącznik nr 3 Wartość ryczałtowa udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych odpadów Odpady papieru i tektury 12. Papier i tektura 19 12 01 0,90 Odpady drzewne 13. 14. 15. 16. 17. Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 z wyjątkiem czystego drewna bez powłok lakierniczych Odpady z chemicznej przeróbki drewna inne niż wymienione w 03 01 80 z wyjątkiem drewna poddawanego procesowi hydrolizy Opakowania z drewna z wyjątkiem czystego drewna bez powłok lakierniczych Drewno z wyjątkiem czystego drewna bez powłok lakierniczych Drewno inne niż wymienione w 19 12 06 z wyjątkiem czystego drewna bez powłok lakierniczych ex 03 01 05 0,90 ex 03 01 81 0,90 ex 15 01 03 0,90 ex 17 02 01 0,90 ex 19 12 07 0,90 18. Drewno inne niż wymienione w 20 01 37 ex 20 01 38 0,90 13
Załącznik nr 3 Wartość ryczałtowa udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych odpadów Tkaniny i odpady włókien 19. Odpady z wykańczania inne niż wymienione w 04 02 14 04 02 15 0,50 20. Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych z wyjątkiem jednorodnych włókien naturalnych ex 04 02 21 0,50 21. Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych z wyjątkiem jednorodnych włókien naturalnych ex 04 02 22 0,50 22. Odpady z mokrej obróbki wyrobów tekstylnych 04 02 80 0,50 23. Opakowania z tekstyliów 15 01 09 0,50 24. Tekstylia 19 12 08 0,50 25. Odzież 20 01 10 0,50 26. Tekstylia 20 01 11 0,50 Odpady skóry 27. Odpady skóry wygarbowanej zawierające chrom (wióry, obcinki, pył ze szlifowania skór) 04 01 08 0,50 28. Odpady z polerowania i wykańczania 04 01 09 0,50 Inne odpady 29. Produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia z wyjątkiem produktów pozbawionych opakowań ex 16 03 80 0,90 30. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 20 03 01 0,42 14
OBOWIĄZEK UZYSKANIA KONCESJI art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059, z późn. zm.) Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1) wytwarzania paliw lub energii, z wyłączeniem wytwarzania: a) paliw stałych lub paliw gazowych, b) energii elektrycznej w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej 50 MW niezaliczanych do instalacji odnawialnego źródła energii lub do jednostek kogeneracji, c) energii elektrycznej w mikroinstalacji lub w małej instalacji, d) energii elektrycznej: z biogazu rolniczego, wyłącznie z biogazu rolniczego w kogeneracji, wyłącznie z biopłynów w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, e) ciepła w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nieprzekraczającej 5 MW. 15
PROCES KONCESJONOWANIA #1 Prezes URE, działając na podstawie art. 50 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584, z późn. zm.), wzywa w toku postępowania administracyjnego o udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej dla instalacji termicznego przekształcania odpadów o przedłożenie m.in. poniżej wymienionych dokumentów: 1) zestawienie obszarów, na których zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy są selektywnie zbierane odpady przeznaczone do innych procesów odzysku, w tym do procesów recyklingu wraz z dokumentami to potwierdzającymi (np. zaświadczenia wydane przez wójta /burmistrza/ prezydenta miasta); 2) dokumenty poświadczające, że proces termicznego przekształcania odpadów komunalnych odbywał się będzie zgodnie z warunkami przepisów o odpadach oraz przepisów ochrony środowiska, w tym w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza; 3) oświadczenie przedsiębiorcy, że kierownik spalarni odpadów (współspalarni odpadów) posiada świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami, wymagane w myśl art. 164 ustawy o odpadach; 16
4) dokument - tzw. Dokumentacja Uwierzytelniająca ( ) (2 egzemplarze w oryginale), który stanowić będzie integralną część decyzji koncesyjnej, zawierający w szczególności: 1) informacje potwierdzające, że dana instalacja spełnia warunki techniczne w zakresie przepisów: rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów; 2) szczegółowy i czytelny schemat ciągu podawania paliw z naniesionymi wszystkimi punktami poboru próbek do analiz fizykochemicznych odpadów komunalnych wraz z zaznaczonymi ewentualnymi miejscami zrzutu odpadów, w tym informacją o ich opomiarowaniu lub zasadach rejestracji w sytuacji, gdy zrzut paliwa jest dokonywany wyłącznie na potrzeby legalizacji wag; 3) informacje potwierdzające, że zastosowana procedura rozliczeń odbywa się zgodnie z przepisami o miarach w zakresie pomiarów; 4) wykaz rodzajów frakcji biodegradowalnych; 5) wyniki prób eksploatacyjno ruchowych /ok. 3 strony/ potwierdzające możliwość wykorzystywania w danej jednostce/źródle określonego rodzaju paliwa (odpadów); 6) szczegółowy opis zakresu, częstotliwości i sposobu przeprowadzania badań badania właściwości fizykochemicznych poszczególnych rodzajów paliw obejmujące w szczególności oznaczenie wartości opałowej oraz oznaczenie zawartości frakcji biodegradowalnych w odpadach dostarczonych do procesu termicznego przekształcania; 7) opis systemu kontroli procesu oraz rejestracji i archiwizacji danych; 17 PROCES KONCESJONOWANIA #2
PROCES KONCESJONOWANIA #3 5) dokument - Opinia o przygotowaniu instalacji i procedur ( ) (2 egzemplarze w oryginale), który stanowić będzie integralną część decyzji koncesyjnej, zawierający w szczególności potwierdzenie spełnienia: warunków technicznych w zakresie przepisów wspomnianego powyżej rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r.; warunków wynikających z przepisów o odpadach w zakresie kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów; warunków prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w sposób zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących termicznego przekształcania odpadów, w szczególności w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza; Opinia powinna być przygotowana na podstawie przeprowadzonego audytu instalacji. 18
PODSUMOWANIE: Pierwsze postępowania administracyjne w przedmiocie udzielenia koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej dla instalacji termicznego przekształcania odpadów zakończone wydaniem decyzji częściowych - udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji. 19
Dziękujemy za uwagę! Paliwa Alternatywne Waste to Energy - Energia z odpadów Konin/Licheń, 9-10 czerwca 2016 r. Grafiki wykorzystane w niniejszej prezentacji zostały upublicznione na licencji Creative Commons (z wyłączeniem logo URE).