Wielkopolska czy szlachetna półkrew? Konsekwencje zmian zasad wpisu koni do ksiąg hodowlanych Barbara Cichorska Sekcja Hodowli Koni Koła Naukowego Zootechników i Biologów Opiekun naukowy: dr inż. Anna Nowicka-Posłuszna
Wielkopolska Mazury, Warmia, Pomorze Koń poznański Przed I WŚ: Konie miejscowe + konie orientalne + konie wsch.pr/poch.trak + pełna krew angielska 20-lecie międzywojenne + pełna krew angielska + czysta krew arabska + rody Schagya, Gidran, Amurath itp. Po II WŚ: + konie wsch.pr/poch.trak + pełna krew angielska + konie hanowerskie Koń mazurski i pomorski Po II WŚ: + konie wsch.pr/poch.trak + pełna krew angielska + konie hanowerskie TOM I KWLKP 1965 KOŃ WIELKOPOLSKI
Zasady prowadzenia Kwlkp Do I działu wpisano konie które: pochodzą od przodków mających w rodowodach konie trakeńskie, wschodnio-pruskie, hanowerskie oraz pochodne tych ras jak poznański, pomorskie itd.( ), dopuszczalna jest krew koni pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej oraz pochodnych tych ras ( ) Do działu I wpisywano: ogiery i klacze, w rodowodach których w trzecim pokoleniu występuje co najmniej dwóch przodków rasy wielkopolskiej, trakeńskiej lub wschodniopruskiej i nie więcej niż dwóch przodków rasy małopolskiej. Nie dopuszcza się koni innych ras półkrwi. Do działu II wpisywano: ogiery i klacze, w rodowodach których dopuszcza się konie ras: małopolskiej, śląskiej, szlachetnych półkrwi, hanowerskiej oraz konika polskiego ( ) Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 1965 i 1984r.)
Zasady prowadzenia Kwlkp Do księgi koni rasy wielkopolskiej: wpisuje się ogiery i klacze wywodzące się od przodków wpisanych do ksiąg koni ras: wielkopolskiej, pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej, czystej krwi angloarabskiej i małopolskiej. Do księgi koni rasy wielkopolskiej wpisuje się ogiery i klacze, w rodowodach których w trzecim pokoleniu występuje co najmniej 3-ch przodków ras: wielkopolskiej, trakeńskiej lub wschodnio- pruskiej i nie więcej niż jeden przodek rasy małopolskiej. Nie dopuszcza się koni innych ras półkrwi. Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 1995 r.
Kwlkp Km Ksl Ksp ( ) Kombinacja wszystkich ras szlachetnych i prymitywnych krajowych i zagranicznych oraz konie innych ras szlachetnych, dla których księgi nie są prowadzone w Polsce ( ) Źródło: wstęp do Ksp tom I TOM I KSP 1997 POLSKI KOŃ SZLACHETNEJ PÓŁKRWI
Zasady prowadzenia Kwlkp ( ) od matek wpisanych do ksiąg koni rasy wielkopolskiej lub zagranicznych rasy trakeńskiej, po ojcach rasy małopolskiej, szlachetnej półkrwi oraz innych ras półkrwi w typie współczesnego konia szlachetnego, wpisanych do ksiąg stadnych znajdujących się na liście członków WBFSH, które komisja księgi stadnej uznała, za przydatne do doskonalenia rasy, pod warunkiem, że potomstwo posiada w trzecim pokoleniu co najmniej 1 przodka wpisanego do księgi koni rasy wielkopolskiej. Źródło: Regulamin prowadzenia ksiąg koni zarodowych Warszawa 2005 r.
CEL PRACY Charakterystyka rodowodowa klaczy wpisanych do Ksp ze szczególnym uwzględnieniem obecności przodków rasy wielkopolskiej. Fot. Barbara Cichorska Porównanie udziału poszczególnych ras w rodowodach klaczy z obu tomów Ksp: klacze od matek wielkopolskich a pozostałe klacze.
Materiał i metody Materiał: 2 dotychczas wydane tomy ksiąg stadnych polskiego konia szlachetnej półkrwi: 1. Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997 2. Księga Stadna Koni Rasy Polski Koń Szlachetny Półkrwi (Ksp) Tom II część 1 dział II, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 2003 Fot. Barbara Cichorska Skupiono się na materiale żeńskim wpisanym do tych ksiąg (części pierwsze).
Materiał i metody Klacze podzielono na 4 grupy: z I tomu: klacze od matek rasy wlkp i klacze pozostałe z II tomu: klacze od matek rasy wlkp i klacze pozostałe Uwzględniono dane o klaczach takie jak: hodowca, nazwa i rasa przodków do 3 pokolenia wstecz. Sporządzono wykresy, przedstawiające : Udział klaczy hodowli prywatnej, państwowej i klaczy importowanych w populacjach obu ksiąg. Udział poszczególnych ras w rodowodach klaczy - z podsumowaniem w 4 modelach rodowodowych.
54,01% 45,99%
Wykres 3. Hodowcy klaczy (318 szt.) z I tomu Ksp Hodowcy 90% Wykres 4. Hodowcy klaczy (861 szt.) z II tomu Ksp (dział I)
Źródło: Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997
Źródło: Księga Stadna Koni Szlachetnych Półkrwi (Ksp) Tom I, część 1, Polski Związek Hodowców Koni, Warszawa 1997
Klacze od matek wlkp, TOM I Ksp 1 rasa 100% wlkp 10 ras 9 ras 36% wlkp 73% wlkp 24% xx 8% uszl.x 16% han 2% han 12% sp 2% x-pom 9 ras 11 ras 10 ras 15 ras 34% xx 35% xx 32% wlkp 44% wlkp 32% han 27% wlkp 30% han 10% uszl. 14% wlkp 14% han 20% xx 9% x-pom 6% x-trak 9% xo 5% x-trak 9% han 8 ras 45% han 22% wlkp 18% xx 9% sp 12 ras 11 ras 55% han 46% han 18% xx 14% xx 5,5% wlkp 13% wlkp 4,5% sp 8% xo 13 ras 12 ras 10 ras 11 ras 60% han 55% han 55% han 53% han 22% xx 19% xx 18% xx 14% xx 5% westf 6% wlkp 7% wlkp 10% wlkp 1% sf 4% westf 5% nn 7% xo
Klacze pozostałe, TOM I Ksp 10 ras 44% sp 21% xo 16% xx 9% śl 11 ras 50% han 9% sp 9% wlkp 8% xx 17 ras 32% xx 29% han 14% xo 12% wlkp 14 ras 28% xx 17% xo 17% wlkp 10% sp 15 ras 60% han 14% xx 9% śl 4% wlkp 13 ras 50% han 14% śl 12% xx 8% wlkp 20 ras 34% xx 30% han 10% xo 4% westf 19 ras 34% xx 28% han 13% xo 7% wlkp 19 ras 44% xx 13% han 11% xo 7% wlkp 15 ras 32% xx 12% xo 12% wlkp 10% nn 12 ras 59% han 36% xx 9% śl 3% sf 16 ras 60% han 13% xx 9% śl 2% sf 15 ras 53% han 19% xx 6% wlkp 4% śl 15 ras 51% han 14% śl 12% xx 6% wlkp
Klacze od matek wlkp, TOM II Ksp 1 rasa 100% wlkp 9 ras 34% wlkp 20% sp 13% han 12% xo 8 ras 62% wlkp 16% xx 13% sp 5% xo 7 ras 91% wlkp 6% sp 1,5% xx 1% xo 14 ras 38% han 13% sp 13% wlkp 11% xo 11 ras 40% wlkp 14% xo 13% sp 13% han 11 ras 40% wlkp 31% xx 18% han 6% xo 11 ras 63% wlkp 30% xx 6% xo 4% han 11 ras 69% wlkp 15% xx 8% han 3% sp 10 ras 82% wlkp 4% sp 4% xx 4% uszl. 15 ras 49% han 16% xx 7% wlkp 7% sf 15 ras 38% han 15% xx 14% wlkp 14% xo 13 ras 25% wlkp 24% han 24% xx 13% xo 14 ras 43% wlkp 14% xo 13% han 11% xx
Klacze pozostałe, TOM II Ksp 23 rasy 36% sp 33% xo 8% han 6% hol 20 ras 18% wlkp 16% hol 15% han 12% sp 28 ras 28% han 17% xo 12% wlkp 12% xx 27 ras 38% xo 16% wlkp 9% sp 8% han 19 ras 22% han 19% hol 14% xx 13% wlkp 22 rasy 19% wlkp 18% hol 16% han 12% xo 27 ras 31% han 21% xx 12% xo 7% wlkp 32 rasy 30% han 18% xo 14% xx 10% wlkp 31 ras 25% xx 24% xo 14% han 13% wlkp 31 ras 36% xo 16% wlkp 9% han 8% xx 18 ras 26% xx 22% han 14% hol 13% sf 20 ras 22% han 19% hol 14% xx 11% wlkp 19 ras 22% han 19% xx 18% hol 18% wlkp 25 ras 20% wlkp 17% hol 17% han 13% xo
Rasa matki matki matki klaczy z II t. Ksp (%)
Fot. Barbara Cichorska W latach 1995-2005, ze względu na zaostrzenie wymogów dt. wpisów do ksiąg m.in. rasy wielkopolskiej bardzo rozrosła się populacja koni szlachetnej półkrwi. Do Ksp wydanych w latach 1997 oraz 2003 roku wpisanych zostało wiele klaczy, pochodzących od matek wpisanych do Kwlkp, które na dziś byłyby wpisane wyłącznie do Kwlkp, a nie do Ksp. Przez zmiany wprowadzone w roku 1995, populacja koni wlkp straciła 506 klaczy matek o rodowodach spełniających dziś wymagania wpisu do Kwlkp. Choć są to klacze posiadające przodków rasy wlkp i ras ją współtworzących, ich potomstwo również nie może być uznane za wlkp. Jest to poważny uszczerbek dla całej populacji koni wlkp i może być to znaczącym problemem dla wielu hodowców, których własnością są te klacze.
PERSONA wlkp ur. 1997 r. ELF sp hod. SK Moszna FANIMO kwpn EGLIN sp ANIMO kwpn CANDY kwpn GENIUS han EMFAZA wlkp ALMEZsf IRENE kwpn GOLDSCHLAGER han TAMARA kwpn GEPARD han WELFENGLUCK han WISUS xo EMZETKA wlkp PARYS sp ur. 1998 r. PLISZKA wlkp hod. SK Plękity GORDON I wlkp ARAK wlkp GODECJA wlkp PARYSÓW xx ARKA wlkp HULAJPOL wlkp GABORA wlkp PLISA wlkp CROSS xx PLANSZA wlkp DORPAT xx CARBONATA xx BARD wlkp PLEREZA wlkp
24 kwietnia 2010 r., Stadnina Koni Racot XVI Walny Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Związku Hodowców Koni Wielkopolskich Wniosek prywatnego hodowcy o uchwałę pozwalającą na uznanie (na wniosek właściciela) koni z rodowodem wielkopolskim za konie wielkopolskie (dotyczy m.in. koni o takim rodowodzie wpisanych do Ksiąg Koni Szlachetnej Półkrwi)