V.5. WODY PODZIEMNE Groundwaters

V.5. WODY PODZIEMNE Groundwaters Wody podziemne są jednym z ważniejszych bogactw naturalnych decydujących o rozwoju regionu. Ilość wód podziemnych na danym obszarze zależy od charakteru budowy geologicznej oraz rodzaju skał i osadów. Na niektórych obszarach o odpowiedniej budowie geologicznej, gdzie występują duże zasoby żwirów oraz utworów piaszczysto-żwirowych, mogą wykształcić się podziemne zbiorniki wodne. Na obszarze województwa znajduje się (w całości lub w części) 11 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, które stanowią główne źródło zaopatrzenia w wodę pitną. Wykorzystywane są przede wszystkim wody porowe, znajdujące się w osadach czwartorzędowych. Uproszczoną charakterystykę tych zbiorników podano w tabeli V.5.1. Tabela V.5.1. Charakterystyka Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w województwie zachodniopomorskim Numer zbiornika Nazwa zbiornika Wiek Typ zbiornika Średnia głęb. ujęć [m] 102 Zbiornik dolinny i międzymorenowy Wyspy Wolin Q Porowy 35 118 Zbiornik międzymorenowy Polanów Q Porowy 10 50 120 Zbiornik międzymorenowy Bobolice Q Porowy 40 122 Dolina kopalna Szczecin Q Porowy 60 123 Zbiornik międzymorenowy Stargard Goleniów Q Porowy 45 125 Zbiornik międzymorenowy Wałcz Piła Q Porowy 65 126 Zbiornik międzymorenowy i trzeciorzędowy Szczecinek Q, Ng Porowy 90 127 Subzbiornik Tr Złotów Piła Strzelce Krajeńskie Ng Porowy 100 134 Zbiornik międzymorenowy i trzeciorzędowy Dębno Q, Ng Porowy 55 135 Zbiornik sandrowo-międzymorenowy Barlinek Q Porowy 50 136 Zbiornik międzymorenowy Dobiegniew Q Porowy 50 Ng Neogen, Q Czwartorzęd Monitoring jakości wód podziemnych jest częścią Państwowego Monitoringu Środowiska, koordyno wanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Na poziomie krajowym badania wykonywa ne są corocznie od 1991 roku przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG) w Warszawie. Wyniki oceny jakości wód podziemnych w województwie zachodniopomorskim z lat 2004 2007 zesta wiono w tabeli V.5.2. Lokalizację punktów poboru prób w latach 2006 i 2007 przedstawiono na mapach: V.5.1, V.5.2. Od roku 2004 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie prowadzi badania wód podziem nych na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego (zlewnia Płoni). Fotografia V.5.1. Piezometry otwory badawcze o niewielkiej średnicy służące do pomiaru poziomu swobodnego zwierciadła wody umożliwiające pobór próbek do badań chemicznych (autor: Piotr Fuszara PIG o/szczecin) RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 113

114 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 Tabela V.5.2. Zestawienie punktów monitoringu wód podziemnych i wyniki oceny jakości wód podziemnych badanych w latach 2004 2007 Lp. Nr punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 1 185 Wielanowo Grzmiąca szczecinecki MK Q G V U U U 2 186 Czarnowęsy Białogard białogardzki MK Q G II II U U 3 189 Bukowo Rymań kołobrzeski MK Q G IV U U U 4 190 Połczyn-Zdrój Połczyn świdwiński MD Q G 9 I II IV II 10,3 5 194 Polanów Polanów koszaliński MK Q G I II U U 6 195 Bobolice Bobolice koszaliński MD Q W 9 126 III II III III Fe Mn, Fe 0,05 7 196 Turowo Szczecinek szczecinecki MD Q G 28 126 III II III V Fe NO 2 Mn, Fe 0,07 8 197 Karlino Karlino białogardzki MD Q W 9 U U III III Ca Fe 2,48 9 199 Koszalin Koszalin koszaliński MD Q G 9 II II II II Mn <0.01 10 202 Bogucino Kołbrzeg kołobrzeski MD Q G 9 103 III III III IV Mn NO 2 Mn 0,2 11 206 Biały Bór Biały Bór szczecinecki MD Q G 28 120 III II III III Mn, NO 2 Fe Mn, Fe 1,37 12 207 Spore-1 Szczecinek szczecinecki MD TrM W 28 126 III II II II Mn 0,05 13 208 Spore-2 Szczecinek szczecinecki MD Q W 28 120 III III II II Mn, Fe Mn, Fe 0,05 14 209 Spore-3 Szczecinek szczecinecki MD Q+TrM W 28 126 III II III III Mn Fe Mn, Fe 0,08 15 210 Spore-4 Szczecinek szczecinecki MD Q W 28 120 III II II III Fe Mn, Fe 0,06 16 222 Lisowo-1 Płoty gryficki MD J1 W 8 III II III III Fe Mn, Fe 0,04 17 223 Lisowo-2 Płoty gryficki MD Q W 8 III II III III Fe Mn, Fe 0,06 18 249 Brzózki Nowe Warpno policki MD Q G 3 II II I II Mn 0,02 19 250 Świnoujście Świnoujście Cl, Mn, SiO MD Q G 2 102 IV IV IV IV 2, Ca, Na, NH 4, Cl, Mn Na, NH HCO 3 Fe 4, Fe, NNH 4 0,19 20 295 Dobrzany Dobrzany stargardzki MD Q W 7 U U II III NH 4 Fe Mn,Fe 0,08 21 296 Stargard Szczeciński Stargard Szczeciński stargardzki MK Q W IV III U U 22 298 Choszczno-Wardyń Choszczno choszczeński MD Q W 7 III III III III Ca,Mn Fe Mn, Fe <0.01 23 299 Łobez Łobez stargardzki MK Q G II U U U Typ wód (2) JCWPd (3) GZWP (4) 2004 (5) 2005 (5) 2006 (5) 2007 (5) w klasie III w klasie IV w klasie V Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku (6) Zawartość azotanów w 2007 roku (mg NO3 /dm 3 ) 7)

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 115 Lp. Nr punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Typ wód (2) JCWPd (3) GZWP (4) 2004 (5) 2005 (5) 2006 (5) 2007 (5) w klasie III w klasie IV w klasie V Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku (6) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 24 301 Resko Resko gryficki MK Q G IV U U U 25 302 Łobez Łobez stargardzki MK Q G IV II U U 26 375 Czaplinek Czaplinek drawski MD Q G 27 IV IV IV IV NO3 NO 3, NO 2, N-NO 3 90,5 27 377 Dźwirzyno Kołobrzeg kołobrzeski MD Q W 9 V II V V Ca, SO4 As, Cl, Mg, Mn, Cl, K, Mg, Na, NH Mn, Na, 4, Se, SO NH 4, PEW 4, PEW, 0,39 N-NH4 28 382 Świeszyno-Włoki Świeszyno koszaliński MD Q W 9 II II II II Fe, O2 Mn, Fe 0 29 383 Jezierzany Postomino sławieński MD TrOl +Cr3 W 10 IV IV IV III SiO 2, F Fe, HCO 3, Na Zawartość azotanów w 2007 roku (mg NO3 /dm 3 ) 7) Fe, Na 0,17 30 384 Malechowo Malechowo sławieński MD TrM W 10 III II III III Fe Mn, Fe <0,01 31 468 Drawsko Pomorskie Drawsko drawski MK Q G III IV U U 32 469 Dębsko Kalisz Pomorski drawski MK Q G V V U U 33 471 Sławno Sławno sławieński MK Q G V V U U 34 475 Złocieniec Złocieniec drawski MD Q W 27 125 III II III III Fe Mn, Fe 0,08 35 536 Głazów Myślibórz myśliborski MK Q W III U U U 36 784 Rogozina Trzebiatów gryficki MD Cr3 W 8 III II III III SiO 2, NH 4 Fe Fe, Na 0,05 37 785 Żółwia Błoć Goleniów goleniowski MD Q W 7 123 IV III IV IV NH 4, Fe Mn, Fe 0,04 38 786 Kania Chociwel stargardzki MD Tr W 7 III V II III Ca Fe Mn, Fe 0,05 39 787 Borzym Gryfino gryfiński MD Q W 24 IV II IV IV F, Mn HCO 3, NH 4, OWO Fe Mn, Fe, NH 4 0,15 40 788 Góralice-1 Trzcińsko Zdrój gryfiński MD Q G 24 III III III III F Fe Mn, Fe 0,22 41 789 Góralice-2 Trzcińsko Zdrój gryfiński MD Cr3 W 24 IV IV IV IV HCO 3, NH 4, O 2 Fe Fe 0,06 42 790 Góralice-3 Trzcińsko Zdrój gryfiński MD Q W 24 IV IV IV IV HCO 3, NH 4, Fe Mn, Fe 0,08

116 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 Lp. Nr punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Typ wód (2) JCWPd (3) GZWP (4) 2004 (5) 2005 (5) 2006 (5) 2007 (5) w klasie III w klasie IV w klasie V Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku (6) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 43 791 Mostno Dębno myśliborski MD Q W 24 134 IV II IV IV NH 4, Fe Mn, Fe 0,12 44 859 Gądno Moryń gryfiński MD Q W 24 U U IV III F Fe Mn, Fe 0,18 45 931 Spore-5 Szczecinek szczecinecki MD Q G 28 120 II II II II 9,58 46 945 Koszalin-Bonin Manowo koszaliński MD Q G 9 IV IV IV IV Mn, Ca, HCO 3 NH 4 Fe Mn, Fe 0 47 946 Lisowo-3 Płoty gryficki MD Q G 8 II II II II 9,71 48 948 Gryfino S-1 Gryfino gryfiński MD Q G 4 124 III III III III Ca Fe Mn, Fe 1,76 49 949 Barlinek S-7 Barlinek myśliborski MD/MO Q G 25 135 III II III III Ca, NH 4 Fe Mn, Fe 0,06 50 1000 Świnoujście Świnoujście MD Q G 2 V V V V Ca, F 51 1037 Nowe Koprzywno Barwice szczecinecki MK TrM W III II II U HCO 3, SiO 2, Fe Mn, NH 4 Mn, NH 4, Fe, N-NH 4 52 1094 Przybiernów - 1 Przybiernów goleniowski MD TrOl W 6 U U I III Fe Mn, Fe 0,02 53 1095 Przybiernów-2 Przybiernów goleniowski MK Q G III III III U 54 1573 Mirosławiec Mirosławiec wałecki MD Q G 27 125 U U II III Fe Mn, Fe 0,09 55 1582 Świnoujście Świnoujście Mn, NH MD/MO Q W 1 101 U U II IV NH 4 O 4, 2 N-NH4 0,12 As, B, Cl, B, Ca, Cl, Mg, Mn, 56 1767 Świnoujście Świnoujście HCO Mn, Ni, 3, F, K, Mg, Na, NH 4, MD/MO Cr1 W 1 101 U V V V TEMP_T Na, NH As 4, Se,Fe, ER Fe, PEW, PEW, O 2, 3,95 NO 2 N-NH4, N-NO2 57 1925 Nosibądy Grzmiąca szczecinecki MD TrM W 9 126 U U I II Mn, Fe 0,42 58 2017 Kołbaskowo Kołbaskowo policki MD Q W 3 U U IV III Mn,Ca TEMP_T ER, O 2 Mn 0,08 59 2020 Bielinek Cedynia gryfiński MD Q W 24 U U II II 7,47 60 2021 Cedynia Cedynia gryfiński MD Q W 24 U U IV IV F, Ca HCO 3, NH 4 Mn, Fe Mn, NH 4, Fe, N- NH4 Zawartość azotanów w 2007 roku (mg NO3/dm 3 ) 7) 0,08 0,15

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 117 Lp. Nr punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Typ wód (2) JCWPd (3) GZWP (4) 2004 (5) 2005 (5) 2006 (5) 2007 (5) w klasie III w klasie IV w klasie V Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku (6) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 61 2022 Niemieńsko Drawno choszczeński MD Q G 27 125 U U II II Mn, Fe 0,03 62 2151 Płotkowo Nowogard goleniowski MD Q W 6 U U III III Mn Fe, O 2 Mn, Fe 0,08 63 2153 Czelin Mieszkowice gryfiński MD Q G 24 U U III III Mn Fe Mn, Fe 0,37 64 2154 Nowe Warpno Nowe Warpno policki MD Q G 2 U U IV V Mn, Ca 65 2155 Rzędziny Dobra policki MD Q G 3 U U II IV Mn, Ca HCO 3, NH 4, O 2 NH 4, OWO, O 2 K, Fe, NO 2, OWO Fe Zawartość azotanów w 2007 roku (mg NO3/dm 3 ) 7) Mn, Fe 0,16 Mn, NH 4, Fe, NNH4 66 2156 Koszewko Stargard Szczeciński stargardzki MD/MO Q G 25 U U II II Ca, HCO 3 15,6 67 2157 Widuchowa Widuchowa gryfiński MD Q W 24 U U IV IV Mn, Ca, F HCO 3, Mn, NH Fe 4, NH 4 Fe, NNH4 0,15 68 2166 Mieszałki Grzmiąca szczecinecki MD Q W 9 U U U II Mn O 2 Mn 0,04 69 2216 Lipnik Stargard Szczeciński stargardzki MD/MO Q W 25 U U U III Fe Mn, Fe 1,12 70 2217 Kluki Przelewice pyrzycki MD/MO Q G 25 U U U III K,Ca, HCO 3 Fe Mn, Fe 0,11 71 2218 Kliniska Wielkie Goleniów goleniowski MD/MO Q G 25 U U U III Mn Fe Mn, Fe 0,51 72 2222 Międzyzdroje Międzyzdroje kamieński MD Q G 7 U U U II Fe Mn, Fe <0.01 73 2223 Będgoszcz Bielice pyrzycki MD Q W 24 U U U III Mn Fe Mn, Fe 0,08 74 2224 Chynowo 1 Wolin kamieński MD Q G 5 U U U III Mn,Ca Fe Mn, Fe 0,11 75 2225 Pyrzyce Pyrzyce pyrzycki MD/MO Q W 25 U U U III NO 2, Ca Fe Mn, Fe 0,07 76 2257 Mielno Mielno koszaliński MD Cr3 W 9 U U U V HCO3 77 2521 Sułkowo 1 Stargard Szczeciński stargardzki MO Q W 25 U U U V Zn, K, Ca NO 2 Mn 2,54 78 2522 Żabów 1B Pyrzyce pyrzycki MO Q G 25 U U U III K, Ca, HCO3 Fe Mn, Fe 21,6 79 2523 Bielice 1 Bielice pyrzycki MO Q W 25 U U U IV Mn, Ca, HCO 3, Fe NO 2 K Mn, Fe 20,3 80 2524 Lubiatowo 1A Przelewice pyrzycki MO Q G 25 U U U III Ca HCO 3, Fe Mn, Fe 0,06 81 2525 Wójcin 2 Warnice pyrzycki MO Q W 25 U U U III Ca,HCO3 Fe Mn, Fe 0,27 K, NH 4, Fe,NO 2 B, Cl, Na, PEW B, Cl, Mn, Na, Fe, PEW 0,17 0,17

118 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 Lp. Nr punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 82 2526 Żalęcino 1A Dolice stargardzki MO Q G 25 U U U III Mn,Ca Fe Mn, Fe 0,95 83 2527 Szczecin 4 Szczecin Szczecin MO Q G 25 U U U III Ca Fe Mn, Fe 0,51 84 2528 Łozienica 1 Goleniów goleniowski MO Q G 25 U U U III Mn TEMP_T ER, Fe Mn, Fe 0,06 85 2529 Dobropole Gryf. 1 Stare Czarnowo gryfiński MO Q G 25 U U U III Fe Mn, Fe 0,02 86 2694 Świnoujście 1 Świnoujście MO Q G 1 U U U III Mn,Ca Fe Mn, Fe 0,05 87 2695 Świnoujście 2 Świnoujście NH MO Q W 1 U U U IV Mn 4, Fe, OWO Mn, Fe 0,05 88 2696 Świnoujście 3 Świnoujście NO MO Cr W 1 U U U IV 2, CO 3, Cl, Na, B, Cl, Na, B, NH SiO 4 2 PEW, O 2 PEW 0,21 89 2697 Świnoujście Świnoujście As, Cl, Mn, Cl, K, Na, As, F, Na, NH MO Q W 1 U U U V Fe NH NO 4, 4, 3 Se, PEW, PEW, NO 2 NNH4,Fe 0,73 90 2706 Świnoujście Świnoujście Typ wód (2) JCWPd (3) MO Q G 1 U U U III GZWP (4) 2004 (5) 2005 (5) 2006 (5) 2007 (5) w klasie III Ca, K, Mn, CO3 w klasie IV w klasie V Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku (6) Zawartość azotanów w 2007 roku (mg NO3 /dm 3 ) 7) O 2 Mn 0,03 U brak opróbowania. 1) MD monitoring diagnostyczny; MO monitoring operacyjny; MK monitoring krajowy. 2) W wody wgłębne; G wody gruntowe. 3) JCZWPd jednolita część wód podziemnych. 4) GZWP Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. 5) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyni- ków i prezentacji stanu tych wód I II III IV V wody bardzo dobrej jakości wody dobrej jakości wody zadowalającej jakości wody złej jakości wody niezadowalającej jakości. 6) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 7) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. <10 mg NO 3 /dm 3 10 25 mg NO 3 /dm 3 25 40 mg NO 3 /dm 3 40 50 mg NO 3 /dm 3 wody zagrożone zanieczyszczeniem azotanami*.

W 2006 roku w ramach krajowego monitoringu wód podziemnych w województwie zachodniopomorskim wykonano badania w 55 punktach, w tym w 22 punktach reprezentujących wody gruntowe i 33 reprezentujących wody wgłębne. W 2006 roku występowanie wód podziemnych I i II klasy stwierdzono w 35% badanych punktów. Wody bardzo dobrej jakości (I klasa) stwierdzono w 3 punktach, a wody dobrej jakości (II klasa) odnotowano w 16 punktach. Wody III i IV klasy wskazujące na oddziaływanie antropogeniczne i/lub geogeniczne stwierdzono w 60% badanych punktów, natomiast wody V klasy, znacząco zanieczyszczone antropogenicznie, odnotowano w 5% badanych punktów. Tabela V.5.3. Typ wód podziemnych Wyniki klasyfikacji wód podziemnych w województwie zachodniopomorskim w 2006 roku Liczba opróbowanych punktów Klasa jakości wód podziemnych Liczebność wyników w klasie I II III IV V Gruntowe 22 1 7 8 5 1 Wgłębne 33 2 9 10 10 2 Łącznie 55 3 16 18 15 3 W 2006 roku, podobnie jak w latach poprzednich, główny wpływ na kształtowanie jakości wód podziemnych miały związki żelaza i manganu oraz związki azotu (amoniak, azotyny i azotany). Zanieczyszczenie związkami żelaza i manganu ma charakter typowo geogeniczny i jest wynikiem szeregu przyrodniczych oraz geologicznych uwarunkowań. W 2006 roku zawartości żelaza przekraczające stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych stwierdzono w 30 punktach pomiarowych (55% badanych punktów). Natomiast zawartości manganu przekraczające stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych odnotowano w 45 punktach (82% badanych punktów). Zawartość związków azotu uwarunkowana była przede wszystkim wpływem czynników antropogenicznych. Jest to wynik przedostawania się do wód podziemnych zanieczyszczeń rolniczych, bytowych i komunalnych. Zanieczyszczenia te miały szczególny wpływ na wody gruntowe, co związane jest z ich płytkim zaleganiem oraz brakiem naturalnej izolacji od podłoża. Zanieczyszczenia te stwierdzono także w głębszych poziomach wodonośnych. Wysokie zawartości związków azotu odpowiadające IV i V klasie jakości wód podziemnych stwierdzono w 15 punktach, w tym w: 10 punktach reprezentujących wody wgłębne, 5 punktach reprezentujących wody gruntowe. Bardzo wysokie zawartości azotanów stwierdzono w Czaplinku. Badania wykonane w 2006 roku potwierdzają wcześniejsze obserwacje wskazujące, że istotnym czynnikiem kształtującym chemizm wód podziemnych w strefie przybrzeżnej województwa zachodniopomorskiego jest infiltracja wód morza Bałtyckiego prowadząca do zasolenia warstw wodonośnych (zjawisko ingresji). Warunki geologiczne wybrzeża zachodniego stwarzają jeszcze dodatkowe zagrożenie w postaci wynoszenia wód słonych z głębszego podłoża skalnego, których powstanie związane jest z zasoleniem reliktowym lub zachodzącymi procesami wymywania struktur solnych w strefach dyslokacji tektonicznych (zjawisko ascenzji). Proces wnikania wód morskich lub słonych wód z głębszych poziomów wodonośnych w płytsze warstwy wodonośne potęgowany jest nadmierną eksploatacją wód podziemnych. W 2006 roku znaczne zawartości chlorków w wodach podziemnych, przekraczające stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych wynoszące 250 mg Cl/dm 3, stwierdzono podobnie jak w latach poprzednich w Dźwirzynie (wody wgłębne) oraz w Świnoujściu (wody gruntowe i wgłębne). Zawartość wskaźników o charakterze toksycznym w wodach podziemnych badanych w 2006 roku była niska i podobnie jak w latach poprzednich, w większości punktów nie zanotowano występowania stężeń powyżej granicy oznaczalności zastosowanej metodyki analitycznej. Jedynie w kilku punktach pomiarowych zanotowano występowanie podwyższonych zawartości pojedynczych wskaźników toksycznych. W wodach wgłębnych w Dźwirzynie i Świnoujściu zaobserwowano występowanie arsenu w ilościach przekraczających stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych. Jednocześnie RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 119

w Świnoujściu odnotowano podwyższone stężenia selenu, przekraczające poziom dopuszczalny dla wód przeznaczonych do picia. Ponadto w wodach wgłębnych w miejscowościach Spore i Jeziorzany wystąpiły podwyższone zawartości fluorków. W 2007 roku w ramach krajowego monitoringu wód podziemnych w województwie zachodniopomorskim wykonano badania w 76 punktach, w tym w 33 punktach reprezentujących wody gruntowe i w 43 reprezentujących wody wgłębne. W 2007 roku występowanie wód podziemnych II klasy odnotowano w 16 punktach, co stanowiło 18% badanych punktów. Wody III i IV klasy wskazujące na oddziaływanie antropogeniczne i/lub geogeniczne stwierdzono w około 71% badanych punktów. Natomiast wody V klasy, znacząco zanieczyszczone antropogenicznie, odnotowano w 11% badanych punktów Tabela V.5.4. Typ wód podziemnych Wyniki klasyfikacji wód podziemnych w województwie zachodniopomorskim w 2007 roku Liczba opróbowanych punktów Klasa jakości wód podziemnych Liczebność wyników w klasie I II III IV V Gruntowe 33-8 17 5 3 Wgłębne 43-6 21 11 5 Łącznie 76 0 14 38 16 8 Do wskaźników wpływających na obniżenie jakości wód należały przede wszystkim podwyższone zawartości: żelaza, manganu, związków azotu (głównie amoniak) oraz w strefie nadmorskiej chlorków. W roku 2007 występowanie ponadnormatywnych ilości żelaza lub manganu, lub obu pierwiastków jednocześnie, odnotowano ogółem w 70 punktach. Zawartości żelaza przekraczające stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych, wynoszące 0,2 mg Fe/dm 3 stwierdzono w 59 punktach (co stanowiło około 78% ogólnej liczby badanych punktów). Natomiast zawartości manganu przekraczające stężenie dopuszczalne w wodach dla celów pitnych, wynoszące 0,05 mg Mn/dm 3, odnotowano w 66 punktach (około 87% badanych punktów). Zawartość azotanów w badanych wodach podziemnych w 2007 roku była niska. W około 95% badanych punktów kształtowała się na poziomie I klasy, czyli poniżej 10 mg NO 3 /dm 3. Maksymalną zawartość azotanów 90,5 mg NO 3 /l (IV klasa) odnotowano, podobnie jak w roku 2006, w wodach gruntowych w Czaplinku (punkt nr 375-piezometr). Wody podziemne w tym punkcie należą do poziomu płytkich wód gruntowych, a zanieczyszczenie azotanami miało charakter lokalny i związane było z lokalizacją punktu (rejon wpływu ścieków komunalnych). W 2007 roku, podobnie jak w latach poprzednich, w strefie przybrzeżnej wystąpiło zasolenie wód podziemnych. Nadmierne stężenia chlorków stwierdzono w wodach wgłębnych w Dźwirzynie i w Mielnie oraz w wodach wgłębnych i gruntowych w Świnoujściu. Zawartość metali o charakterze toksycznym była niska i podobnie jak w latach poprzednich, w większości punktów nie zanotowano występowania stężeń powyżej granicy oznaczalności zastosowanej metodyki analitycznej. Jedynie w Dźwirzynie i w Świnoujściu stwierdzono występowanie arsenu i selenu w ilościach przekraczających stężenia dopuszczalne dla wód przeznaczonych do celów pitnych, wynoszące zarówno dla selenu jak i arsenu 0,01 mg/dm 3. W roku 2007 w porównaniu do badań poprzednich poprawę jakości wód stwierdzono w punktach: Gądno, Jezierzany, Kołbaskowo, Połczyn Zdrój. Wysokie stężenia azotynów były przyczyną pogorszenia jakości wód w: Turowie, Bogucinie, Nowym Warpnie i Świnoujściu (punkt 1767). W Świnoujściu (w tym samym punkcie pomiarowym) stwierdzono również nadmierne ilości jonów amonowych. 120 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007

Mapa V.5.1. Lokalizacja punktów poboru i ocena jakości wód podziemnych badanych w województwie zachodniopomorskim w 2006 roku RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 121

Mapa V.5.2. Lokalizacja punktów poboru i ocena jakości wód podziemnych badanych w województwie zachodniopomorskim w 2007 roku 122 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007

Zlewnia Płoni Badania monitoringu regionalnego wód podziemnych były prowadzone na obszarze uznanym za szczególnie narażony na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego (OSN obszar szczególnie narażony). Jest to obszar zlewni rzeki Płoni od źródeł do przekroju na km 13,8, który został wyznaczony rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 28 listopada 2003 r. w sprawie wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć. Dla tego obszaru ustanowiony został program działań ograniczających odpływ azotu ze źródeł rolniczych. Monitoring wód stanowi ważne narzędzie pozwalające na kontrolowanie zmian ich jakości. Pierwsze badania monitoringowe jakości wód podziemnych przeprowadzone zostały na obszarze zlewni rzeki Płoni w roku 2004 w 20 punktach. Pozwoliły one stwierdzić, że wody głównych użytkowych poziomów wodonośnych na tym obszarze należą najczęściej do wód II i III klasy. Zanieczyszczeniem obniżającym w istotny sposób jakość badanych wód były jony amonowe. Ich wysokie stężenia w wodach podziemnych należy wiązać z przenikaniem zanieczyszczeń rolniczych, bytowych i komunalnych. Obecność jonów amonowych może być również następstwem denitryfikacji związków azotu pochodzących z procesów mineralizacji materii organicznej. W 2006 roku badania wód podziemnych w obszarze zlewni Płoni przeprowadzono w 6 punktach, w tym w 5 punktach reprezentujących wody gruntowe i 1 punkcie reprezentującym wody wgłębne. Badania przeprowadzone przez WIOŚ w Szczecinie. Zawartość azotanów w wodach podziemnych, w okresie prowadzonych badań od wiosny do jesieni 2006 roku była ustabilizowana. W 5 punktach stężenie azotanów kształtowało się na poziomie odpowiadającym I klasie jakości wód, natomiast w 1 punkcie w Koszewku (punkt PL 7) na poziomie klasy V. Maksymalną zawartość jonów amonowych, odpowiadającą V klasie jakości wód podziemnych, stwierdzono również w Koszewku (punkt PL 7). W 2007 roku badania wód podziemnych w obszarze zlewni Płoni przeprowadzono w 14 punktach, w ramach monitoringu krajowego. Jakość wód gruntowych reprezentowało 9 punktów, a jakość wód wgłębnych 5 punktów. Pobór prób, badania oraz ocenę przeprowadził Państwowy Instytut Geologiczny. W 11 punktach stężenia azotanów spełniały wymagania I klasy. Natomiast w 3 punktach: Bielice-1, Koszewko (nr 2156), Żabów-1B odpowiadały II klasie. Objaśnienia do tabeli V.5.5 I II III IV V (1) M monitoring krajowy; MD monitoring krajowy diagnostyczny; MO monitoring krajowy operacyjny; MR monitoring regionalny na obszarze OSN. (2) W wody wgłębne; G wody gruntowe. (3) 1 porowy; 2 porowo-szczelinowy; 3 szczelinowo-krasowy. (4) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód; wody bardzo dobrej jakości wody dobrej jakości wody zadowalającej jakości wody złej jakości wody niezadowalającej jakości. (5) Ocena wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych <10 mg NO 3 /dm 3 10 25 mg NO 3 /dm 3 25 40 mgno 3 /dm 3 40 50 mgno 3 /dm 3 wody zagrożone zanieczyszczeniem azotanami* > 50 mgno 3 /dm 3 wody zanieczyszczone azotanami*. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 123

124 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 Tabela V.5.5. Zestawienie punktów monitoringu i oceny jakości wód podziemnych badanych na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego w latach 2004 2007 Lp. Numer punktu w monitoringu regionalnym Numer punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Typ wód (2) Typ ośrodka (3) Rok badań Zawartość wskaźników w odniesieniu do klas jakości wód podziemnych (4) 1 2 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1 PL1 Kołowo Stare Czarnowo gryfiński MR Q G 1 2004 IV I I II NO 3 2 PL2 Kobylanka Kobylanka stargardzki MR Q W 1 2004 I I I I 3 PL3 Kluczewo Stargard Szczeciński stargardzki MR Q W 1 2004 I I II II 4 PL4 Wysoka Gryfińska Gryfino gryfiński MR Q W 1 2004 I I II II 5 PL5 Glinna Stare Czarnowo gryfiński MR Q W 1 2004 I I II II 6 PL6 Stare Czarnowo Stare Czarnowo gryfiński MR Q W 1 2004 I I II II 7 PL7 Koszewko Stargard MR Q G 1 2004 V II V II NO stargardzki 3, NH 4 Szczeciński MR Q G 1 2006* V II V II NO 3, NH 4 8 PL8 Babinek Bielice pyrzycki MR Q W 1 2004 I I II II MR Q W 1 2004 I I II II 9 PL9 2223 Będgoszcz Bielice pyrzycki MR Q W 1 2006* I I II II MD Q W 1 2007 I I II II 10 PL10 Koszewo Stargard Szczeciński stargardzki Azotany (mg NO 3 /l) Azotyny (mg NO 2 /l) Amoniak (mg NH 4 /l) Przewodność (µs/cm) MR Q W/G 1 2004 I II II II MR Q W/G 1 2006* I I II II 11 PL11 Giżyn Pyrzyce pyrzycki MR Q W/G 1 2004 I I IV II NH 4 12 PL12 Wójcin Warnice pyrzycki MR Q G 1 2004 I I III II 13 PL13 Swochowo Bielice pyrzycki MR Q W 1 2004 I I II II 14 PL14 Stary Przylep Warnice pyrzycki MR Q W 1 2004 I I IV II 15 PL15 Przywodzie Przelewice pyrzycki MR Q W 1 2004 I I II II 16 PL16 Łozice Kozielice pyrzycki MR Q W 1 2004 I I II II 17 PL17 Pyrzyce Pyrzyce pyrzycki MR Q W 1 2004 I I I II 18 PL18 Radlewo Przelewice pyrzycki MR Q W 1 2004 II I IV II 19 PL19 Jagów Pełczyce choszczeński MR Q - 1 2004 I I II II Zanieczyszczenie wód azotanami (5) Wskaźniki przekraczające normy dla wód do spożycia przez ludzi (6)

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 125 Lp. Numer punktu w monitoringu regionalnym Numer punktu w monitoringu krajowym Miejscowość Gmina Powiat Rodzaj monitoringu (1) Stratygrafia ujętego poziomu wodonośnego Typ wód (2) Typ ośrodka (3) Rok badań Zawartość wskaźników w odniesieniu do klas jakości wód podziemnych (4) 1 2 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 PL20 Sarnik Pełczyce choszczeński MR Q W 1 2004 II I II 21 PL21 Kluki Przelewice pyrzycki MR Q G 1 2006* I II II II 22 PL22 Nowy Przylep Warnice pyrzycki MR Q G 1 2006* I II II II 23 PL23 Reńsko Warnice pyrzycki MR Q G 1 2006* I II III II 24 2216 Lipnik Stargard Szczeciński MO Q W b.d. 2007 I II II II MD Q W b.d. 2007 I II II II stargardzki M Q G 1 2004 I I II II M Q G 1 2005 I I II II 25 949 Barlinek S-7 Barlinek myśliborski M Q G 1 2006 I I II II MD Q G 1 2007 I I II II MO Q G 1 2007 I I III II 26 2156 Koszewko M Q G 1 2006 II I b.d. II Stargard stargardzki MD Q G 1 2007 II I I II Szczeciński MO Q G 1 2007 II I I II 27 2521 Sułkowo Stargard Szczeciński stargardzki MO Q W b.d. 2007 I II I I 28 2217 Kluki MD Q G b.d. 2007 I I II II MO Q G b.d. 2007 I I II II 29 2225 Pyrzyce Pyrzyce pyrzycki MD Q W b.d. 2007 b.d. II II II MO Q W b.d. 2007 I I II II 30 2522 Żabów 1B Pyrzyce pyrzycki MO Q G b.d. 2007 II I II II 31 2523 Bielice 1 Bielice pyrzycki MO Q W b.d. 2007 II IV II II 32 2524 Lubiatowo 1A Przelewice pyrzycki MO Q b.d. b.d. 2007 I I II II 33 2525 Wójcin 2 Warnice pyrzycki MO Q W b.d. 2007 I I II II 34 2526 Żalęcino 1A Dolice stargardzki MO Q G b.d. 2007 I I II II 35 2529 Dobropole Gryfińskie 1 Stare Czarnowo gryfiński MO Q G b.d. 2007 I I I II Azotany (mg NO 3 /l) Azotyny (mg NO 2 /l) Amoniak (mg NH 4 /l) Przewodność (µs/cm) Zanieczyszczenie wód azotanami (5) Wskaźniki przekraczające normy dla wód do spożycia przez ludzi (6)

Mapa V.5.3. Lokalizacja punktów monitoringu jako ści wód podziemnych na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego latach 2004 2007 126 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007

Podsumowanie Badania wód podziemnych przeprowadzone w ramach monitoringu krajowego w latach 2004 2007 wykazały, że wśród badanych wód dominowały wody zadowalającej jakości (III klasa) i dobrej jakości (II klasa). Wody niezadowalającej jakości (IV klasa) wystąpiły w 23% ogółu badanych punktów, a złej jakości (V klasa) w 9% badanych punktów. Na obniżenie jakości wód podziemnych miały wpływ głównie związki żelaza i manganu (pochodzenia naturalnego) oraz amoniak i azotyny, pochodzące przede wszystkim z antropogenicznych źródeł zanieczyszczeń. Przeciętne zawartości żelaza i manganu w wodach podziemnych województwa zachodniopomorskiego wskazują na znaczne potrzeby ich uzdatniania przed wykorzystaniem do spożycia. W 2007 roku zawartości żelaza i manganu w wodach podziemnych, przekraczające wartości progowe dla wody do celów pitnych, zanotowano w około 90% punktach badanych na terenie województwa. Stwierdzono także nadmierne zasolenie wód o charakterze lokalnym, związane ono było z infiltracją słonych wód Morza Bałtyckiego lub wynoszeniem wód z głębszego podłoża skalnego. W 2007 roku, znaczne zasolenie wód obserwowano w punktach zlokalizowanych w Mielnie, Dźwirzynie oraz w Świnoujściu. Podobnie jak w latach poprzednich, w 2007 roku, zawartość metali w badanych wodach podziemnych była niska. Zawartość azotanów w większości opróbowanych punktów w województwie zachodniopomorskim kształtowała się na poziomie odpowiadającym I klasie jakości wód podziemnych, tj. poniżej 10 mg NO 3 /dm 3. Wyniki badań na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego (wyznaczonym w zlewni rzeki Płoni ) wykazały, że zawartość azotanów dla 87% opróbowanych w tym obszarze punktów również odpowiadała I klasie. Wody podziemne, dla których stwierdzono nadmiernie wysokie zawartości azotanów (stężenie >50 mg NO 3 /dm 3 ), należały do poziomu płytkich wód gruntowych. Zanieczyszczenie azotanami miało charakter lokalny i wynikało ze sposobu użytkowania terenu w bezpośrednim sąsiedztwie punktów pomiarowych. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W LATACH 2006 2007 127