1
S P I S Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I & '3^(/ł/rU/ QbQ/\KQ, 5/^ 15/kSpm' 3Ć> IHH1/ a I./l. Relacja fc, G <5* ^ ^ I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora MS- I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora ~ II. Materiały uzupełniające relację k.l 5.l-% III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora _ ) III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 IIL/5. Inne IV. Korespondencja ' V. Nazwiskowe karty informacyjne i(/. X VI. Fotografie dhuyojb 2
3
Canty-Bury *uaria /1 908-1 975/ p s."marta","szarlotka" i U / Maria Canty-Bury ur.3*11.1908 w Mogilnie,córka/Telesfora i Agnieszki z domu Dąbrowskiej. / l W czasie okupacji mieszkała w Toruniu na Podgórzu-przy ul.rzeźni nr 45. " '-. Zatrudniona jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń-Kluczyki. J Została zaprzysiężona do ZWZ w 1942 r.przez "Kazimierza"' /Ługowski/ członka Sztabu I Inspektoratu Toruń. Przydzielona do łączności bardzo czynna w wywiadzie kolejowym, i kurier wywiadu do partyzantki w Borach Tucholskich. Maria Canty-Bury współpracowała z Wandą Ostaszewską,B.Jagielską, y R.Dąbską. Mieszkanie przy Rzeźni było punktem pocztowym dla kurierek wywiadu kolej ov>?ego Inspektoratu Brodnica. Aresztowana 31.3.1944r. przez Sipo w Bydgoszczy,maltretowana w Stuthofie miała numer8004l /wrzesień 1944/ Ewakuowana z obozu w tzw»marszu śmierci straciła pamięć. Powróciła do domu do Torunia. Po wojnie pracowała w kolejnietwie,mieszkała na ul.katarzyny 8/3 W 1974r. wyjechała do Poznania.Zmarła w Poznaniu 28.3.1975r. Odznaczona Krzyżem Armii Krajowej Londyn 1.08.1978,nr.legitymacj 19283 rei.teczka nr.514/pom.,inf.wandy Ostaszewskiej teczka nr.211/p inf.liegmana 4
/ W jr>. Canty_ Bury Maria /1908 ^ 7 5 / ps."marta", "Szarlotka" / w* M a ria C an ty - Bury u r. 3. I I. 1908 w M o g iln ie, c ó r k a T e le s f o ra. V J i A g n i e s z k i z domu D ą b r o w s k i e j. Y /czasie o k u p a c j i m i e s z k a ł a w T o r u n iu na P o d g ó rz u p rz y u l i c y P o z n a ń s k ie j & n a s t ^ pftjre po w y s i e d l e n i u m i e s z k a ł a ra z e m z m a tk ą p rz y u l. R z e ź n i 4 5. P^yi2- Z a t r u d n i o n a ja k o pomoc b iu ro w a w p a ro w o z o w n i T o ru ń K l u c z y k i. Z o s t a ł a z a p r z y s i ę ż o n a do ZWZ w1942 r. przez,-, (% a z. i i a i e r z a. " / P a t o r sie i? / njzłnnk-a Sy.tnhnT I n s p e k t o r a t u T o ru ń. *vv<k, ' l r'^ - -D,. - i,. ż* P r z y d z i e l o n a do ł ą c z n o ś c i b a r d & ś -ŁaffEuaa-'w _myw l a d z i e k o le jo w y m, k u r i e r k a w yw iadu do p a r t y z a n t k i w B orach T u c h o l s k i c h. M a r i a C ań ty - B ury w s p ó łp r a c o w a ła żz W andą O s ta s z e w s k ą, 3. J a g i e l s k ą, S * ^ AV»>t*- -2. f i r r f r d ^ Ł'-t M ie s z k a n ie p rz y R z e ź n i b y ło p u n k tem pocztow ym d l a k u r i e r e k w yw iadu j/' k o le jo w e g o I n s p e k t o r a t u B r o d n i c a, y ue. Ki u>,ja*u. A re sz to w a n a 3 1.3. 1944 p r z e z S ip o fw B y d g o sz c z y, ''m a i t i ^ t - e w a n ą.^si S 4 u. t h o f : m i a ł a num er 8004L / w r z e s i e ń 1 9 4 4 /. ^ ;i,«ła ji.ew akuow ana z obozu w tz w. m a rs z u ś m i e r c i s t r a c i ł a p a m ię ć. P o w r ó c iła do domu do T o r u n ia ś Po w o jn ie p r a c o w a ła w k o l e j n i c t w i e, m ie s z k a ł a n a u l. K a ta r z y n y 8 / 3. W1 9 7 4 w y je c h a ła do P o z n a n ia l Z m a rła w P o zn a n iu 28. 1 9 7 5 r. Qdz na c a o n a~3&c 7, y ż e m -A am i i K r a ś -o w e j 'H o n d y n 1. 0 8. 1 9 7 8, -ar^ _.JL & g itg w a,c j i 5
7 1$O ->' - lf} Ganty-Bury Morib, zamężna Szczepańska ps* "Marta*, "Szarotka" tir* 3 listopada 1906 r* w Mogilnie, córka Telesfora i Agnieszki z d* Dąbrowskiej. Pracowała jako urzędniczka w Toruniu, zamieszkała na Podgórzu, przy ul* Poznańskiej. W czasie okupacji wysiedlona z matką na ul* Przy Rzeźni 45* była zatrudniona jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń-Kluczyki Zaprzysiężona do ZWZ w 1942 r* /?/ przez "Kazimierza*, członka sztabu Inspektoratu Toruń, była bardzo czynna i oddana pracy w wywiadzie kolejowym Inspektoratu, była również kurierką wywiadu do partyzantki w Borach Tucholskich. Matka Marii prowadziła punkt pocztowy w ich mieszkaniu Przy Rzeźni m* in. dla dwóch kurierek wywiadu kolejowego Inspektoratu Brodnica* Maria współpracowała z W* Ostaszewską, R* Dębską, B* Jagielską. Aresztowana 31 marca 1944 r* przez Sipo /Sicher* heitspolizei/ w Bydgoszczy razem z "Kazimierzem", H. Dębską i innymi oficerami AK, bardzo maltretowana, nie wydała nikogo* Osadzo* na w Stutthofie 1 IX 1944 miała numer 30041 Ewakuowana z obozu w tzw* "Marszu śmierci", wycieńczona całkowicie, straciła palięć* Powróciła do Torunia, po wyleczeniu milcząca i całkowicie zamknięta w sobie* Pracowała w kolejnictwie, wyszła za mąż* W 974 r* wyjechała do Poznania, gdzie m arła u brata 28 I I I 1975 r ł) ^ 6
CA2TTY -BURY Marla zamężna Szczepańska pe"martam,"szarotka u r.3,listopada 1908 w M ogilnie,córka Telesfora i Agnieszki z d.dąbrowaka Pracowała jako urzędniczka w Toruniu,zamieszkała na Podgórzu,ul.Poznańska cz asie okupacji wysiedlona z matką na u l.p rz y Rzeźni 4 6,była zatrudnić ns jako podsoc biurowa w parowozwni Toruń-Kluczyki. t' Zaprzysiężona do Z16Z w 1942 r #/?/ przez " K a z im ie rz a" ^ łonka sztabu Inspektoratu Toruń była bardzo czynna i oddana pracy w wywiadzie kolejowy Inspektoratu,była również kurierką wywiadu do partyzantki w Borach Tucho} skich.matka M arii prowadziła punkt pocztowy w ich mieszkaniu Przy Rzeźni m.in.dla dwóch kurierek wywiadu kolejowego Inspektoratu Brodnica.Maria współpracowała z U.Ostaszewską,R.Dębską,B.Jagielską* Aresztowana 31#marct 1939 r.p rz e z Sipo w Bydgoszcy razem z "KazimlerzemyE,Dębską i inymi o f i cerami AK,bardzo K a itratowana,nie wydała nikogo.osadzana w Stutthofie 1* IX 1944 miała numer 80041. Ewakuowana z obozu w tzw. f a r s z u śmie r e i ", wycieńczona c a łk o w ic ie,stra ciła pamięć.powróciła do Torunia,po wyleczeniu milcząca i całkowicie zamknięta w sobie.pracowała w kolejnictw ie,w yazła za mąż. U 1974 r.w y jech ała do Poznania,gdzie zmarła u brata 28,111 1975 7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Canty-Bury Maria, zamężna Szczepańska ps. M arta", Szarotka" Ą- Ur. 3 listopada 1908 r. w M ogilnie, córka Telesfora i Agnieszki z d. D ąbrow skiej. Pracow ała jako urzędniczka w Toruniu, zamieszkała na Podgórzu przy ul. Poznańskiej. W czasie okupacji w ysiedlona z matką na ul. P rzy Rzeźni 45, była zatrudniona jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń K luczyki. Zaprzysiężona do Z W Z praw dopodobnie w 1942 r. przez K azirpierza", człon ka sztabu Inspektoratu Toruń, była bardzo czynna i oddana pracy w w y w iadzie k olejow ym Inspektoratu, była rów nież kurierką w yw iadu do partyzantki w Borach Tucholskich. M atka M a rii prow adziła punkt p oczto w y w ich mieszkaniu Przy Rzeźni m.in. dla dwóch kurierek w yw iadu k olejow eg o Inspektoratu Brodnica. M aria współpracow ała z W. Ostaszewską, R. Dębską, B. Jagielską. A resztow ana 31 marca 1944 r. przez Sipo (Sicherheitspolizei) w Bydgoszczy razem z Kazim ierzem, R. Dębską i innymi oficeram i AK, barie jn ictw ie, w yszła za mąż. u brata 28 III 1975 r. 77 30
O Canty-Bury Maria, zam. Szczepańska, ps. Marta, Szarotka (1908- -1975), kurierka i łączniczka Insp. Z W Z -A K Toruń. Urodzona 3 X I 1908 r. w Mogilnie; córka Telesfora i Agnieszki z d. Dąbrowskiej. Przed wojną pracowała jako urzędniczka w Toruniu, mieszkała na Podgórzu przy ul. Poznańskiej. Podczas okupacji razem z matką Agnieszką Canty-Bury została wysiedlona na ul. Przy Rzeźni 45. Pracowała jako pomoc biurowa w parowozowni Toruń- -Kluczyki. Zaprzysiężona w 1942 r. przez Tadeusza Łęgowskiego ps. M ikołaj, Kazimierz, członka sztabu Insp. Toruń. Razem z Wandą Ostaszewską ps. Lucja była czynna w wywiadzie kolejowym i wspólnie organizowały łączność dla oficerów Insp. A K Toruń - Antoniego Kudlińskiego ps. Witold i Kazimierza Paterskiego ps. Zbyszek. Zbierała także informacje o ruchu pociągów wojskowych oraz pełniła funkcję kurierki wywiadu dla partyzantki w Borach Tucholskich. Matka Marii prowadziła w ich mieszkaniu punkt pocztowy dla dwóch kurierek wywiadu kolejowego Insp. Brodnica. Aresztowana 31 III 1944 r. przez Sipo w Bydgoszczy razem z K azimierzem i R. Dębską. Mimo tego, iż była bardzo torturowana, nikogo nie wydała. Dn. 1IX 1944 r. została przewieziona do obozu Stutthof (nr oboz. 80 041). Z obozu została ewakuowana w marszu śmierci. Była tak wycieńczona, iż straciła pamięć. ^ P o w r ó c iła d o T o r u n ia i z a m ie s z k a ła p r z y ul. K a ta rz y n y 8/3. P o w y le c z e n i u r o z p o c z ę ła p ra c ę w k o le jn ic t w ie. P r a w d o p o d o b n ie w 1946 r. w y s z ł a z a m ą ż, a ro k p ó ź n ie j się r o z w io d ła. W 1974 r. w y je c h a ła d o P o z n a n ia i z a m ie s z k a ła u bra ta. Z m a r ła 28 III 1975 r. w P o z n a n iu. O d z n a c z o n a K r z y ż e m A K. APAK, T.: Canty-Bury M Ostaszewska W., Psuty M., Wróblewska W.; J a - s z o w s k i T., Okr. Pom. AK. Podokręg..., s. 32; SI. konsp. pom..., cz. 2, 3; Z a - w a c k a E.,Szkice WSK..., s. 242-243, 250, 265,272, 292,310. P a t r y c j a S e c l e r 31
32
33
34
35
Z W IĄ Z E K B O J O W N IK Ó W O W O L N O Ś Ć I D E M O K R A C J Ę Z A R Z Ą D W O J E W Ó D Z K I Poznaniu Z A Ś W I A D C Z E N I E Nr 5 7 8 7 4 9 Zarząd Wojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację stwierdza, że Obywatel [ftgy B u r y Dionizy Stanisław syn Telesfora 1 kwietnia 1913 r, [dzień, miesiąc, rokj jim ię i nazwisko] ---------- urodzony [a*h _ w Parchanie (miejscowość] zamieszkały [3]w 61-896 Poznań,_nla.Garbary.28 m..19 jest członkiem zwyczajnym ZBoW id, nr legitym acji * 45596/51, ewa 261526. odpowiada -warunkom -uprawniającym -do-<w.ło«k stwa -ZBeWiD-ł Zaświadczenie jest dokumentem stwierdzającym prawo do korzystania ze świadczeń określonych w Ustawie z dnia 23 października 1975 r. o dalszym zwiększeniu świadczeń dla kombatantów i więźniów obozów koncentracyjnych [Dz. U. N r 34, poz. 186], Jednocześnie stwierdza się, że w rozumieniu przepisów art. 8 tej Ustawy do okresu zatrudnienia wymienionemu fneij zalicza się następujące okresy działalności kombatanckiej oraz okresy uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych: służby w Wo.jsku Polskim w okresie od 1 września 19^9 r. rio 27 września 1959 r, pobytu w obozach jenieckich od 28 września 1959 r do 20 czerwca 19^1 r» Irodzaj działalności okres od do) Łącznie ^Ok i 10 IllieSś. 2 L-S ;. W c i 6 a k l? r- o Z o Wf D L podpis Sekretarza Zarządu W ojew ódzkiego ZBoW id i pieczątka służbowa podpis Prezesa Zarządu W ojew ódzkiego ZBoW id i pieczątka służbowa pieczęć okrągła.- ' Poznań d n ia. 15 marca 9 197 roku niepotrzebne skreślić W zór N r 1 WZGraJ. Zara. 2698. G00 bi. a 100 X 2 k 36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
yyiifo[/ kuri erką* Praccwały panie wspólnie oparowozowni "Kluczyki"* Qd 194 3 r, początek dc 1944 r. Przekazywała j e j pewne dokumenty gaszyfrowane, w 1944 r, Toruniem. Aresztowana lorat- x bardzo dużą ilością osób z AK* poza Więzina w Toruniu na Wałach, maltretowana,, nihog& nie zdradziła- wyzwolenia luty 1945 r. Wywieziona do Stutthofus do W marszu śm iercis osłabła do tego..stopniaf >że straciła pamięć nu długo* P.ie pamiętała swego nazioi ska* Długo przebywała w szpitalu Leczyła ją dr Kordylewska<, Mieszka w Toruniuf może o n iej powiedziećs też była w S tu tth efie* 52
53
54
55
a CANTY-BURY (MARIA) p s."szarotka" AK Pracownica stacji kolejowej Toruń. Wiek o k. 40 lat. Mieszkała z matką., wiek ok 60 lat. Dostarczała dane o transportach wojskowych, okupantadla "Wicłira". Kontaktowała się z nią w jej mieszkaniu w Toruniu - willi za Vietimarkt (Rynek Zwierzęcy) po lewej stronie - i przekazywała rozkazy Waleria Wróblewska ps."róża" - kurierka "Wichra". Kontakty te następowały 2-4 razy w misiącu. Pewnego dnia w i944r. "Róża" przybliżyła się do tego domu, wówczas matka z okna dała jej znaki, nie weszła więc do środka. Po chwili matka dogoniła ją na ulicy i powiedziała, że córka jest aresztowana. 56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68