100 LAT ZGROMADZENIA SIÓSTR MATKI BOŻEJ MIŁOSIERDZIA W PŁOCKU Płock - najstarszy 1000-letni gród pięknie położony na wysokiej skarpie nad Wisłą, miasto od zamierzchłych czasów stanowiące główny ośrodek duchowy i kulturotwórczy Ziemi Mazowieckiej. Będący ongiś siedzibą władców polskich Władysława I Hermana (1043-1102) i Bolesława III Krzywoustego (1085-1138). Od 1075 r. stolica jednego z najstarszych biskupstw słowiańskich. W przeszłości Ziemia Płocka dostąpiła wyróżnienia, po niej przed tysiącem lat pielgrzymował apostoł Europy - święty Wojciech (956-997). Na płockim zamku przebywali polscy królowie Kazimierz III Wielki (1310-1370) i Władysław Jagiełło (1351-1434). Mieszkał i uczył się tu Paweł Włodkowic (1370-1435), obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami. W 1495 roku król Jan Olbracht wcielił księstwo płockie do królestwa polskiego tworząc województwo płockie, które przetrwało do 1998 roku - (z przerwą w latach: 1917/19197-1975). Józef Piłsudski (1867-1935), Marszałek Polski - pierwszy Honorowy Obywatel miasta Płocka (1921), który w dniu 10 kwietnia 1921 roku odznaczył miasto Płock "Krzyżem Walecznych" - w uznaniu bohaterstwa wykazanego przez ludność cywilną miasta w dniach 18-19 sierpnia 1920 roku podczas najazdu bolszewików. W Płocku urodził się i mieszkał Władysław Broniewski (1897-1962), poeta Mazowsza, który wiele wzruszających wierszy dedykował swojemu rodzinnemu miastu. Przebywali na gościnnej i pięknej ziemi płockiej liczni zasłużeni dla nauki, kultury i Kościoła w Polsce, m.in.: św.andrzej Bobola (1591-1657), Józef Wybicki (1747-1822), Joachim Lelewel (1786-1861),Fryderyk Chopin (1810-1849), Zygmunt Padlewski (1835-1863). Znaczącym wydarzeniem dla miasta Płocka było powołanie w roku 1891 z inicjatywy ks. wik. generalnego Antoniego Juliana Nowowiejskiego zakładu Anioła Stróża, dla dziewcząt opuszczonych, samotnych, słabych oraz dla sióstr zakonnych Instytut Bożej Miłości, zgromadzenia bezhabitowego na prawie diecezjalnym. Od 13 kwietnia 1899r. zakład Anioła Stróża i Instytut Bożej Miłości został przekazany przez ks. A.J. Nowowiejskiego pod zarząd Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia (ZSMBM) w Warszawie. Siostry z Instytutu Bożej Miłości przejęły regułę zakonną ZSMBM. W monografii "Dzieje Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia" (1908) abp. A. J. Nowowiejski (1858-1941), biskup płocki, wiceprezes Towarzystwa Naukowego Płockiego pisał m.in. "Wszystkie domy Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia zowią się we Francji tak, jak je matka Rondeau Zgromadzenia nazwała Misericorde. Tą świętą nazwą radbym także nazwać zakład Anioła Stróża w Płocku. Miłosierdziem się stało od chwili przyjęcia reguły zakonnej Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, a przede wszystkim od złożenia ślubów przez siostry. Stepczyńska pierwsza roczne śluby złożyła w zimie 1898r., a inne siostry złożyły je w Płocku 1899r. po obłuczynach 20 kwietnia. Przełożona s. Kolumba Łabanowska, a od 19 grudnia 1906r. przełożoną została s. Józefa Gruszczyńska" i dalej pisze autor o zadaniach i roli zakładu Anioła Stróża dla społeczności ziemi płockiej i kościoła, m.in. "Dziewczęta, które najczęściej od młodości swej wykoleiły się z drogi życia uczciwego i do służby iść nie chciały, były godne ubolewania. O nich nikt nie myślał; pole to odłogiem leżące musiało zwrócić uwagę p. Łabanowskiej. Jej serce przepełnione żądzą miłości, ze smutkiem o tych istotach słyszała i rada była ich duszami się zająć, ratować je z toni grzechu. Bez wątpienia, że praca nad nawróceniem dziewcząt nieszczęśliwych była daleko trudniejsza". Wielkie znaczenie dla Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia przy Starym Rynku 14-18 miał pobyt od czerwca 1930 r. do listopada 1932 r. s. Marii Faustyny Kowalskiej (1905-1938), znanej dziś w Kościele katolickim na całym świecie, jako sekretarka Pana Jezusa Miłosiernego i apostołka Bożego Miłosierdzia. Pobyt s. Faustyny w Płocku i w Białej k. Płocka miał szczególne znaczenie w Jej życiu, jak również dla początku kultu - ikony Jezusa Miłosiernego z podpisem 54 NOTATKI PŁOCKIE 1 999 1/178
MMI TŁMOBRAZCZI XJT> W KAPLICY WASZEJ I N A CAŁYM S W t B O E Płock, Kaplica Miłosierdzia Bożego w dniu uroczystości. Fot. W. J. Kowalski "Jezu ufam Tobie". Właśnie tu w klasztorze przy Starym R y n k u 14-18, s. Faustyna miała 22 lutego 1931 r. pierw s z e objawienie P a n a Jezusa i otrzymała posłannictwo głoszenia Bożego Mołosierdzia dla świata całego. W swoim m i s t y c z n y m dzienniczku opisała to wydarzenie: "Wieczorem, kiedy byłam w celi, ujrzałam Pana Jezusa ubranego w szacie białej. Jedna ręka wzniesiona d o b ł o g o s ł a w i e ń s t w a, a druga dotykała szaty na piersiach. Z uchylenia szaty na piersiach wychodziły dwa wielkie promienie, jeden czerwony, a drugi blady. W milczeniu w p a t r y w a ł a m się w Pana, dusza moja była przejęta bojaźnią, ale i radością wielką. Po chwili powiedział mi Jezus: w y m a l u j obraz w e d ł u g rysunku, który widzisz z podpisem: Jezu, ufam Tobie. Pragnę, aby ten obraz czczono najpierw w kaplicy waszej i na całym świecie". (Dz.47) S. Faustyna p r z e b y w a ł a w Wilnie w latach 19331936. T a m ks. prof. Michał Sopoćko (1888-1975), Jej spowiednik i kierownik duchowy, zlecił artyście malarzowi Eugeniuszowi Kaźmirowskiemu namalowanie w 1934 r. ikony Jezusa z podpisem "Jezu, ufam Tobie" wg osobistych w s k a z ó w e k s. Faustyny. Nakazał również s. Faustynie spisanie swoich przeżyć duchowych w "Dzienniczku". S ł u g a Boży ks. prof. Michał Sopoćko, zrealizował wspólnie z bł. s. Faustyną posłannictwo wg objawienia Pana J e z u s a w Płocku. Siostra Faustyna Kowalska zmarła 5 października 1938 r. w klasztorze w Łagiewnikach k. Krakowa i tam została p o c h o w a n a w Kaplicy Zgromadzenia. 20 września 1967 r. ks. kardynał Karol Wojtyła za- N O T A T K I P Ł O C K I E 1999 2/179 kończył sesją proces informacyjny, a 31 stycznia 1968 r. Dekretem Świętej Kongregacji dla spraw świętych został otwarty proces beatyfikacyjny Sługi Bożej s. Faustyny. W czterdziestą rocznicę śmierci Apostołki Bożego Miłosierdzia - 16 października 1978 r. p o w o ł a n o kardynała Karola Wojtyłę na tron Świętego Piotra w Watykanie. Ojciec Święty przyjął imię Jan Paweł II. 18 kwietnia 1993 r. w Watykanie - w czasie Mszy świętej beatyfikacyjnej Jan Paweł II wpisał s. Faustynę do grona błogosławionych, a 30 kwietnia 2 0 0 0 r. ma odbyć się w Watykanie kanonizacja bł. s. Faustyny Kowalskiej przez Jana Pawła II. Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia przy S t a r y m R y n k u r e a l i z o w a ł o s w o j e p o s ł a n n i c t w o dla dziewcząt tzw. "Magdalenek" do 1950r. Na mocy uchwały Urządu Wojewódzkiego w W a r s z a w i e dnia 20 czerwca 1950r. płocki dom zakonny zlikwidowano. Bud y n e k p r z e z n a c z o n y został na s z k o ł ę specjalną dla dzieci i młodzieży, który stopniowo ulegał zniszczeniu; w latach sześćdziesiątych rozebrano oficynę, w której mieszkała s. Faustyna i miała objawienia. W 1990r. swoją własność odzyskały siostry zakonne, które po 40 latach mogły powrócić do zdewastow a n e g o klasztoru. Siostrą przełozoną w tym czasie była s. Maria Gonzaga Walczak, która włożyła cały swój zapał, zdrowie, talent organizatorski, modlitwę i serce wraz z innymi siostrami w p o k o n y w a n i u różnych trudności i staranie się o fundusze na o d b u d o w ę d o m u zakonnego - pięknie to siostry zrealizowały przy dużym wsparciu wiernych i czcicieli J e z u s a Miłosiernego z Pło- 55
Płock - Kaplica Miłosierdzia Bożego, ołtarz. Fot. W. J. Kowalski cka, którzy odwiedzają to szczególne miejsce pierwszego objawienia. Dziś, w miejscu rozebranej oficyny, w której mieszkała s. Faustyna, upamiętnia figura Jezusa Miłosiernego ustawiona w czerwcu 1991 r. z okazji pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II w Płocku - figurę poświęcił w październiku 1991 r. ks. bp Roman Marcinkowski. Od 1997 r. nową przełożona domu zakonnego została wybrana s. Bernarda Kamińska, która kontynuuje pracę apostolską i realizuje posłannictwo bł. s. Faustyny. 18 kwietnia 1999 r. z okazji 100. lecia ZSMBM, w kaplicy Bożego Miłosierdzia przy Starym Rynku 14-18 odbyła się uroczystość dziękczynna za wielki dar Bożego Miłosierdzia w Diecezji Płockiej. Na jubileusz licznie przybyli księża, siostry zakonne i zaproszeni goście, w tym biskup płocki Zygmunt Kamiński, który przewodniczył Mszy świętej wraz z ks. prof. dr. hab. Wojciechem Góralskim i ks. kan. Wacławem Gapińskim. Obecni byli Dariusz Krajowski-Kukiel - wicewojewoda mazowiecki; Zygmunt Buraczyński wiceprezydent m. Płocka; s. Gracjana Szewc - matka generalna Z S M B M wraz z siostrami z Warszawy, Łodzi, Kalisza, Krakowa, Kiekrzu i Białej Starej, w tym z s. Beatą Piekut b. dyrektorką Zakładu Anioła Stróża i s. Gonzagą Walczak, przełożoną płockiego domu w latach 1990-1997. Ksiądz biskup Kamiński w swoim kazaniu podkreślił wielkie znaczenie Bożego Miłosierdzia i posłannictwo bł. s. Faustyny. Dziś w każdej parafii odbywa się pe- 56 rygrynacja obrazu Jezusa Miłosiernego - to wielki znak dla XXI wieku. Potrzeba optymizmu, dobroci, bożej miłości i miłosierdzia w świecie przemocy, kłamstwa, obłudy czy złudnego bogactwa. Podziękował władzom miasta Płocka i siostrom za wielki wkład w odbudowie tego pięknego klasztoru, do którego coraz więcej przybywa wycieczek, pielgrzymek z Polski, Europy i świata. Po Mszy świętej odbył się program słowno-muzyczny w wykonaniu sióstr zakonnych w oparciu o "Dzienniczek - Miłosierdzie Boże w duszy mojej" bł. s. Faustyny Kowalskiej. Płock - Kaplica Miłosierdzia Bożego, siostry zakonne. Fot. W. Kowalski NOTATKI PŁOCKIE 1999 2/179 56
Dziś przy Starym Rynku 14-18 w Płocku powróciła rzeźba Anioła Stróża w swojej stare miejsce, a tablica informuje i zaprasza do "Ogniska opiekuńczego im. Anioła Stróża". Wiesław Józef Kowalski Bibliografia: 1.A. J. Nowowiejski, Dzieje Instytutu Matki Bożej (1818-1907), Płock 1908. 2. S. Faustyna Kowalska, Dzienniczek - Miłosierdzie w duszy mojej. Warszawa-Stockbridge - 1981. 3. W. J. Kowalski, Z Jezusem Miłosiernym. Płock 1992. 4. O miłosierny Boże - ufam Tobie, opr. W. J. Kowalski. Płock 1993. 5. Ks. Henryk Ciereszko, Sługa Boży ks. Michał Sopoćko (1888-1975). Białystok 1998. 6. K. Szafraniec, Iskra, Warszawa 1983. 7. W. J. Kowalski, Siostra Faustyna Kowalska i Jej "Dzienniczek", "Notatki Płockie" 1991, 1/146, s. 3-19. 8. W. J. Kowalski Potrzeba nam miłosierdzia, "Humanae Vitae" 1990, nr 7. NOTATKI PŁOCKIE 1999 2/179 57