Konferencja Cukrownicza 22-23.06.2010
IDENTYFIKACJA I IDENTYFIKOWALNOŚĆ Aspekty prawne i praktyczne
System identyfikowalności Firma ma obowiązek ustanowić system identyfikacji (oznakowania) produktów, umożliwiający identyfikowalność każdej partii wyrobów i jej powiązań z partiami surowca, sposobem i warunkami przetwarzania oraz dystrybucji 3
System identyfikowalności Stosowanie terminu identyfikowalność (traceability) zapoczątkowano w latach 70-tych w USA W latach 80-90 termin ten rozpowszechniły normy ISO serii 9000, dotyczące SZJ W ustawodawstwie WE identyfikowalność odniesiona do żywności i pasz zaistniała w roku 2002 poprzez rozporządzenie WE 178/2002 4
Definicje identyfikowalności Identyfikowalność oznacza zdolność do odtwarzania historii określonego działania lub procesu Amerykańskie Towarzystwo ds. Kontroli Jakości (ASQC) 5
Definicja identyfikowalności Identyfikowalność oznacza zdolność do odtwarzania historii określonego działania lub procesu Amerykańskie Towarzystwo ds. Kontroli Jakości (ASQC) 6
Definicja identyfikowalności Identyfikowalność to zdolność do prześledzenia historii, zastosowania lub lokalizacji tego co jest przedmiotem rozpatrywania Norma terminologiczna ISO 9000 7
Definicja identyfikowalności odniesiona do żywności i pasz Identyfikowalność (śledzenie wyrobu), to zdolność do śledzenia przemieszczania żywności na poszczególnych etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji Komisja Światowego Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO 8
Identyfikowalność w prawie żywnościowym We Wspólnocie Europejskiej obowiązkowy system identyfikowalności w łańcuchu żywnościowym i paszowym obowiązuje od dnia 1.01.2005 na mocy Rozporządzenia WE 178/2002, jako konsekwencja, miedzy innymi kryzysów związanych z dioksynami, BSE i hormonami wzrostu z lat 90-tych. 9
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, ustanawiające Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywności 10
Rozporządzenie (WE) 178/2002 wprowadza między innymi: Obowiązek oceny i zarządzania ryzykiem w produkcji i obrocie żywnością Zasadę ostrożności Nowe zasady prezentacji produktów Ogólny obowiązek sprawdzania zgodności żywności Ogólny obowiązek identyfikowalności Itp. 11
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Artykuł 18: Monitorowanie 1. Należy zapewnić możliwość monitorowania żywności, pasz, zwierząt hodowlanych oraz wszelkich substancji przeznaczonych do dodania do żywności lub pasz, bądź które można do nich dodać na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji. 12
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Artykuł 18: Monitorowanie 2. W tym celu podmioty te powinny utworzyć systemy i procedury umożliwiające przekazanie takich informacji na żądanie właściwych władz. 13
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Artykuł 18: Monitorowanie 3. Podmioty działające na rynku spożywczym i pasz powinny utworzyć systemy i procedury identyfikacji innych przedsiębiorstw, którym dostarczyli swoje produkty. Informacje te zostaną przekazane na żądanie właściwych władz. 14
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Artykuł 18: Monitorowanie 4. Żywność lub pasze wprowadzane na rynek lub, które mogą być wprowadzone na ten rynek we Wspólnocie, powinny być stosownie etykietowane lub oznakowane w celu ułatwienia ich monitorowania, za pomocą stosownej dokumentacji lub informacji, zgodnie z odnośnymi wymogami lub bardziej szczegółowymi przepisami. 15
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Rozporządzenie WE 178/2002 daje tylko ogólne wytyczne, dotyczące samego sytemu identyfikowalności. Także w polskiej ustawie O bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25.08.2006 temat identyfikowalności ujęty został w artykule 100 poprzez możliwość zastosowania sankcji karnej 16
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Rozporządzenie WE 178/2002 daje tylko ogólne wytyczne, dotyczące samego sytemu identyfikowalności. Każda firma musi opracować system zgodny z jej specyfiką 17
Rozporządzenie (WE) 178/2002 Także w polskiej ustawie O bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25.08.2006 temat identyfikowalności ujęty został tylko w artykule 100 poprzez możliwość zastosowania sankcji karnej w postaci grzywny w stosunku do firmy nie realizującej działań w zakresie identyfikacji dostawców lub odbiorców żywności na zgodność z Rozporządzeniem WE 178/2002 18
Systemy zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności Identyfikowalność jest jednym z najważniejszych elementów każdego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności, ponieważ jest niezbędna do prowadzenia działań korekcyjnych i korygujących w przypadku wyprodukowania wyrobu niezgodnego 19
Nadzór nad wyrobem niezgodnym Identyfikowalność łączy się nierozerwalnie z nadzorem nad wyrobem niezgodnym Nie należy jej natomiast mylić z etykietowaniem (znakowaniem) wyrobu w celach komercyjnych 20
Nadzór nad wyrobem niezgodnym Korekcje Działania korygujące Postępowanie z wyrobem potencjalnie niezgodnym i niezgodnym Wycofania z rynku 21
Podstawa systemu identyfikacji Podstawą systemu identyfikowalności są zapisy 22
Przykładowe elementy składowe zakładowego systemu identyfikacji Zakup surowców i materiałów (listy dostawców, zapisy z zakupów) Dostawa surowców i materiałów (warunki transportu, zapisy z przyjęcia surowców, wyniki badań) Magazynowanie surowców i materiałów (zapisy z warunków magazynowania 23
Przykładowe elementy składowe zakładowego systemu identyfikacji c.d. Przygotowanie do produkcji (warunki ) Przebieg produkcji (warunki produkcji, uczestnicy, parametry procesu, badania międzyoperacyjne) Pakowanie wyrobu i zwalnianie (uczestnicy, badanie, oznakowanie) 24
Przykładowe elementy składowe zakładowego systemu identyfikacji c.d. Magazynowanie wyrobu gotowego (warunki, przygotowanie ekspedycji, FIFO) Transport i dystrybucja (warunki transportu, odbiorcy, dokumentacja, warunki ekspozycji) 25
Przykładowe elementy składowe zakładowego systemu identyfikacji c.d. Programy wstępne (zapisy, np. z mycia i dezynfekcji, badań wody, gospodarki odpadami, działań na rzecz DD, itp.) 26
Normy wspomagające system identyfikacji i identyfikowalności Norma ISO 22005:2007 Identyfikowalność w łańcuchu pasz i żywności. Ogólne zasady i podstawowe wymagania przy projektowaniu i wdrażaniu sytemu. 27
Dziękuję za uwagę