Aktualne informacjez zakresu metod zwalczania wirusowych chorób ryb, ze szczególnym uwzględnieniem programów zwalczania VHS, IHN i KHV Marek Matras 1, Jerzy Antychowicz 1, Ewa Borzym 1, Michał ł Reichert Rih 2 Zakład Chorób Ryb 1,Zakład Anatomii Patologicznej 2 PIWet PIB
Podstawy prawne: Dyrektywa Rady 2006/88/WE Projekt,,Diagnostic DiagnosticManual for certain aquaticanimal animal diseases Ustawa z dnia 11 marca 2004r. O ochronie zdrowia zwierząt ą oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierzątą Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 6 p ą j lutego 2009r.
Mapa Europy z zaznaczeniem: krajów, rejonów wolnych i zakażonych ż VHS i IHN według Ellen Ariel - Laboratorium Referencyjne Unii Europejskiej Chorób Ryb (Community Reference Laboratory for Fish Diseases DFVF, Arhus, Denmark) kolor zielony - rejony wolne od VHS i IHN, kolor niebieski rejony wolne od IHN, kolor czerwony i łososiowy - kraje zakażone VHS i IHN
Kategoryzacja gospodarstw
Ogólne zasady uzyskiwania statusu wolny od określonej choroby ryb oraz utrzymywania tego statusu Cały obszar określonego kraju członkowskiego uznaje się za wolny od jednej lubwiększej ilości chorób wymienionych w części drugiej aneksu IV dyrektywy rady 2006/88/WE, jeżeli: na jego terytorium nie występują gatunki ryb wrażliwych na chorobę lub choroby których dotyczy status, nie ma warunków, w których mógłby przetrwać czynnik/czynniki chorobotwórcze wywołujące te choroby, wszystkie gospodarstwa rybackie znajdujące się na terenie danego kraju uzyskały status wolny od choroby/chorób na drodze realizacji programów zwalczania chorób zgodnie z zasadami (określonymi w części I załącznika V Dyrektywy Rady 2006/88/WE).
Program zwalczania VHS/IHN 1. Ogólne wytyczne: Przeglądy weterynaryjne i pobieranie próbek, Właściwe dobór ryb stanowiących próbkę.
2. Wytyczne szczegółowe: 2.1 Postępowanie w strefie o nieokreślonym statusie VHS/IHN prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnychwedług np wariantu: prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnych według np. wariantu: wariant 2 letni wariant 4 letni
Plan weterynaryjnych przeglądów oraz pobierania zwiększonych prób do badań laboratoryjnych przeprowadzanych w strefach i enklawach w okresie dwóch lat poprzedzających pp uzyskanie statusu - wolny od VHS i IHN (wariant 2 letni) Ilość inspekcji weterynaryjnych w ciągu każdego roku w Ilość badań laboratoryjnych w ciągu każdego roku Ilość ryb w próbce Ilość niedojrzałych Ilość dojrzałych okresie dwóch lat w okresie dwóch lat płciowo ryb płciowo ryb tarlaków 1) () (a) Gospodarstwa utrzymujące tarlaki 2 2 120 (pierwsza inspekcja) 150 (druga inspekcja) 30 (pierwsza inspekcja) 0 (druga inspekcja) (b) Gospodarstwa w których są tylko tarlaki 2 1 0 150 (pierwsza lub druga inspekcja) (c) Gospodarstwa w których nie ma tarlaków 2 2 150 (pierwsza i druga inspekcja) 0 Maksymalna ilość rybwpróbce zbiorczej: 10 1) Wwyjątkowych przypadkach bada się płyn jajnikowy
Plan weterynaryjnych przeglądów oraz pobierania zmniejszonych prób do badań w okresie czterech lat poprzedzających uzyskanie statusu wolny od VHS i IHN (wariant 4 letni) Pierwsze dwa lata okresu przeglądów weterynaryjnych Ilość inspekcji Ilość badań Ilość ryb w próbce weterynaryjnych w ciągu laboratoryjnych w ciągu Ilość niedojrzałych Ilość dojrzałych płciowo roku roku płciowo ryb ryb tarlaków 1) (a) Gospodarstwa 2 1 0 (pierwsza inspekcja) 0 (pierwsza inspekcja) utrzymujące tarlaki 30 (druga inspekcja) 0 (druga inspekcja) (b) Gospodarstwa w których są tylko tarlaki 2 1 0 30 (pierwsza lub druga inspekcja) (c) Gospodarstwa w których 2 1 30 (pierwsza 0 nie ma tarlaków lub druga inspekcja) Ostatnie dwa lata przeglądów weterynaryjnych (a) Gospodarstwa 2 2 30 (pierwsza inspekcja) 0 (pierwsza inspekcja) utrzymujące tarlaki 0 (druga inspekcja) 30 (druga inspekcja) (b) Gospodarstwa w których są tylko tarlaki 2 2 30 (pierwsza lub druga inspekcja) ()G (c) Gospodarstwa w których 2 2 30 (pierwsza nie ma tarlaków i druga inspekcja) Maksymalna ilość ryb w próbce zbiorczej (pulowanej): 10 1) Wwyjątkowych przypadkach bada się płyn jajnikowy
2.2 Postępowanie w strefie zakażonej VHS/IHN ustalenie i postępowanie w strefie ochronnej i nadzoru, prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnych według wariantu 4 letniego 2.3 Postępowanie w strefie z zawieszonym statusem wolny od VHS/IHN ustalenie i postępowanie w strefie ochronnej i nadzoru prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnych według np. wariantu: wariant 2 letni wariant 4 letni
2.4 Utrzymywanie statusu wolny od VHS/IHN Poziom ryzyka Ilość inspekcji Ilość ryb w próbce weterynaryjnych wysokie 1 każdego roku 30 1) średnie 1 co drugi rok 30 1) niskie 1 co cztery lata 30 1) Maksymalna ilość ryb w próbce zbiorczej: 10 1) W wyjątkowych przypadkach bada się płyn jajnikowy 2.5 Postępowanie w przypadku wystąpienia VHS/IHN w strefie zakażonej ustalenie i postępowanie w strefie ochronnej i nadzoru, przeprowadzenie dochodzenia epidemiologicznego
3. Mtd Metody diagnostyczne zalecane w trakcie uzyskiwania i i utrzymywania statusu wolny od VHS/IHN próbki dostarczane do badań do laboratorium należy poddać pełnemu badaniu wirusologicznemu obejmującemu; izolację wirusa w hodowlach komórkowych a następnie jego identyfikację przy zastosowaniu następujących metod: seroneutralizacji ji(sn) (SN), immunofluorescencji (IFAT), ELISA, RT PCR. w gospodarstwie, w którym zaistniało podejrzeniu wystąpienia VHS/IHN spowodowanego odnotowaniem objawów klinicznych i lub anatomopatologicznych należy przeprowadzić inspekcję połączoną z pobraniem próbki przynajmniej 10 ryb (150ryb). W przypadku gdy badania okażąsię ujemne status gospodarstwapodejrzanegoopodejrzanego o wystąpienie VHS/IHN zostaje odwołany.
Program zwalczania KHV 1. Ogólne wytyczne: przeglądy weterynaryjne i pobieranie próbek, właściwy dobór ryb stanowiących próbkę. 2. Wytyczne szczegółowe: 2.1 Postępowanie w strefie zakażonej KHV 2.1 Postępowanie w strefie zakażonej KHV ustalenie i postępowanie w strefie ochronnej i nadzoru, prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnych według wariantu 4 letniego
Plan przeglądów weterynaryjnych w strefach i enklawach w okresie czterech lat poprzedzających pp uzyskanie statusu wolny od infekcji herpeswirusa karpia koi Ilość inspekcji i Ilość badań Ilość ryb w badań klinicznych w ciągu roku laboratoryjnych w ciągu roku próbce Śródlądowe strefy i enklawy 2 2 ) 30 Maksymalna ilość ryb w próbce zbiorczej (pulowanej): 2
2.2 Utrzymywanie statusu wolny od KHV Poziom ryzyka Ilość inspekcji Ilość ryb w próbce weterynaryjnych wysokie 1 każdego roku 30 średnie 1 co drugi rok 30 niskie 1 co cztery lata 30 Maksymalna ilość ryb w próbce zbiorczej (pulowanej): 2
3. Mtd Metody diagnostyczne zalecane w trakcie uzyskiwania i i utrzymywania statusu wolny od VHS/IHN metoda PCR jest podstawową metodą rekomendowaną przez Komisje Unii Europejskiej do diagnostyki wirusa KHV w trakcie uzyskiwania, utrzymywania i odzyskiwania a statusu wolny od zakażenia a a herpeswirusem koi karpia, postępowanie w przypadku podejrzenia wystąpienia zakażenia KHV jest analogiczne jak postępowanie w przypadku podejrzenia VHS lub IHN.
Dziękuję za uwagę