WPISUJE UCZEŃ KOD UCZNIA BADANIE UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw zadań zawiera 13 stron (zadania1 24). Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Następnie wpisz swój kod. 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami. 4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/ atramentem. Nie używaj korektora. 5. W każdym zadaniu wyboru wielokrotnego wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zaznacz ją znakiem X, np.: Czas pracy: 60 minut A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II 6. W zadaniach typu prawda / fałsz lub tak / nie zaznacz właściwe odpowiedzi P / F lub T / N znakiem X, np.: P / F lub T / N 7. W zadaniach na dobieranie do informacji oznaczonych liczbą dobierz informacje oznaczone odpowiednią literą i zaznacz tę literę znakiem X, tak jak w zadaniach wyboru wielokrotnego. 8. W zadaniach z luką wpisz w odpowiednie luki litery lub liczby oznaczające właściwe odpowiedzi. 9. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi. Jeśli się pomylisz, to błędne zaznaczenie otocz kółkiem i wybierz inną odpowiedź, np.: A. I i III B. II i IV C. III i IV D. I i II 10. Rozwiązując zadania, możesz wykorzystać miejsce opatrzone napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. Powodzenia!
Zadanie 1. Czasy prahistoryczne skończyły się, gdy ludzie zaczęli A. wykorzystywać ogień. B. uprawiać rolę. C. wytapiać żelazo. D. posługiwać się pismem. Zadanie 2. Ustrój starożytnej Sparty charakteryzował się A. oligarchicznymi rządami królów. B. demokratycznymi wyborami obywateli. C. despotycznym panowaniem cesarza. D. republikańską władzą urzędników. Ilustracje i tekst do zadań 3. i 4. Średniowieczna miniatura Źródło: BE&W/bpk/Lutz Braun, TopFoto Medium/Topham Picturepoint. Tekst Marzył o imperium uniwersalnym, obejmującym również Bizancjum. Jego ośrodek dyspozycyjny znajdował się we Włoszech, a wchodzące w skład Cesarstwa kraje, takie jak Niemcy, Galia i Słowiańszczyzna, posiadały równe prawa. Władza najwyższa zarówno w sprawach duchownych, jak świeckich, należałaby do cesarza, którego pomocnikiem w dziedzinie duchownej byłby papież. Na podstawie: T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1998. Strona 2 z 13
Zadanie 3. Oba źródła nawiązują do A. podbojów cesarza Justyniana I Wielkiego. B. ekspansji terytorialnej państwa Karola Wielkiego. C. koncepcji uniwersalnej władzy cesarza Ottona III. D. programu politycznego papieża Grzegorza VII. Zadanie 4. Wydarzenie, które bezpośrednio wiązało się z realizacją przedstawionych w źródłach zamierzeń, to A. chrzest Polski. B. zjazd w Gnieźnie. C. koronacja Bolesława Śmiałego. D. wojna polsko-niemiecka w XII wieku. Taśma chronologiczna do zadania 5. 1 2 3 4 5 6 7 1050 1100 1150 1200 1250 1300 1350 1400 Zadanie 5. Początek i koniec rozbicia dzielnicowego w Polsce oznaczono na taśmie chronologicznej odpowiednio numerami A. 1. i 5. B. 1. i 6. C. 2. i 6. D. 2. i 7. Tekst do zadania 6. My, Jagiełło z łaski Bożej Wielki Książę Litwy i Rusi, pan i dziedzic przyrodzony podajemy do wiadomości wszystkim [...] jako dostojny książę Jagiełło [...] najjaśniejszą księżnę Jadwigę, Królową Polski, niechaj poślubi na prawą swą małżonkę [...] natenczas pan Jagiełło, Wielki Książę ze wszystkimi braćmi swymi jeszcze nieochrzczonymi, krewniakami, szlachcicami, ziemianami z wyższymi i niższymi w swych krajach zamieszkałymi, wiarę świętego, rzymskiego Kościoła przyjąć zamierza [...]. Źródło: M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Wiek V XV w źródłach, Warszawa 2003. Strona 3 z 13
Zadanie 6. Powyżej zamieszczono fragment tekstu A. przywileju koszyckiego. B. unii w Krewie. C. traktatu krakowskiego. D. Konstytucji 3 maja. Ilustracje do zadania 7. 1. 2. 3. Źródła: Shutterstock.com/Yuriy Chertok, Shutterstock.com/Eva Madrazo, Shutterstock.com/ErickN. Zadanie 7. Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie powstanie stylów architektonicznych przedstawionych na ilustracjach, to: A. 1, 2, 3. B. 2, 1, 3. C. 3, 2, 1. D. 1, 3, 2. Zadanie 8. Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie przemiany w życiu Kościoła, to: A. reformy Grzegorza VII powołanie zakonu jezuitów powstanie Kościoła prawosławnego. B. powołanie zakonu jezuitów powstanie Kościoła prawosławnego reformy Grzegorza VII. C. powstanie Kościoła prawosławnego reformy Grzegorza VII powołanie zakonu jezuitów. D. powstanie Kościoła prawosławnego powołanie zakonu jezuitów reformy Grzegorza VII. Strona 4 z 13
Zadanie 9. Przyporządkuj każdemu z podanych w tabeli skutków odkryć geograficznych odpowiadającą mu kategorię, wybierając spośród oznaczonych literami A D. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybraną kategorię. 9.1. 9.2. 9.3. Odkrycia geograficzne rozpoczęły erę rywalizacji kolonialnej pomiędzy mocarstwami europejskimi. Wybuchały liczne spory, które niejednokrotnie kończyły się wojnami. Napływ dużej ilości kruszców do Europy spowodował rewolucję cen. Spadająca wartość złota powodowała gwałtowny wzrost cen. Odkryciom geograficznym towarzyszyła rosnąca fala migracji Europejczyków poszukujących szans na lepsze życie. W stronę Nowego Świata płynęły również statki z niewolnikami. A B C D A B C D A B C D A. Skutki kulturowe. B. Skutki polityczne. C. Skutki społeczne. D. Skutki ekonomiczne. Tablica genealogiczna do zadań 10. i 11. małżeństwo Zadanie 10. Tablica przedstawia powiązania genealogiczne rodu A. Piastów i Jagiellonów. B. Andegawenów i Jagiellonów. C. Jagiellonów i Wazów. D. Wettinów i Jagiellonów. Strona 5 z 13
Zadanie 11. Oceń, czy poniższe zdania dotyczące informacji zawartych w tablicy genealogicznej są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe. Synowie króla Kazimierza Jagiellończyka panowali w czterech państwach. P F Za panowania króla Zygmunta Starego Polskę i Litwę łączyła unia personalna. P F Tekst do zadania 12. List Hugona Kołłątaja do Marszałka Sejmu Stanisława Małachowskiego (fragm.) Co było przyczyną, że każdy nieprzyjaciel narodu polskiego w krajach naszych zaczynał i kończył z nami wojnę? Za panowania Wazów nieprzyjaciel wkraczał do granic naszych, kiedy mu się podobało, a rząd krajowy nie mógł mu dać odporu, tylko wprzód musiał zwoływać sejmy, które jeszcze komukolwiek zrywać wolno było, a niźli się posłowie zgodzili na uchwałę posiłków, lub pospolitego ruszenia, tymczasem plądrował i niszczył, albo na zawsze zabierał kraje Rzeczypospolitej. Na podstawie: W. Witkowski, Pierwsze konstytucje nowożytne, Lublin 1995. Zadanie 12. Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych. W tekście autor nawiązuje do wojen prowadzonych przez Rzeczypospolitą w 12.1.. Przyczyny słabości Rzeczypospolitej Hugo Kołłątaj upatruje w 12.2.. Pospolite ruszenie polegało w Rzeczypospolitej na powołaniu pod broń 12.3.. 12.1. A. XVI w. B. XVII w. C. XVIII w. 12.2. A. słabej władzy królewskiej B. ograniczonych przywilejach szlacheckich C. źle prowadzonej polityce zagranicznej 12.3. A. wszystkich mężczyzn B. całej męskiej ludności w służbie dworskiej C. mężczyzn ze stanu szlacheckiego Zadanie 13. Spośród poniżej podanych wydarzeń oznaczonych literami A D wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i wydarzenie chronologicznie ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia. 13.1. Wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D 13.2. Wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C D A. Zawiązanie konfederacji barskiej. B. Klęska powstania kościuszkowskiego. C. Wojna w obronie Konstytucji 3 maja. D. Dokonanie drugiego rozbioru Polski. Strona 6 z 13
Zadanie 14. Spośród poniżej podanych informacji oznaczonych literami A D wybierz cel, który chcieli osiągnąć twórcy konfederacji targowickiej i cel, który chcieli osiągnąć organizatorzy powstania kościuszkowskiego. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wybrane wydarzenia. 14.1. Konfederacja targowicka A B C D 14.2. Powstanie kościuszkowskie A B C D A. Odebranie szlachcie dominującej pozycji w państwie. B. Odzyskanie suwerenności przez Rzeczypospolitą. C. Likwidacja feudalizmu na ziemiach polskich. D. Zniesienie Konstytucji 3 maja. Mapa do zadania 15. Ziemie polskie po III rozbiorze Zadanie 15. Oceń, czy poniższe zdania dotyczące informacji zawartych na mapie są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe. Po III rozbiorze Lwów został przyłączony do Cesarstwa Rosyjskiego. P F U schyłku XVIII w. Warszawa znajdowała się w zaborze pruskim. P F Strona 7 z 13
Zadanie 16. Określ, czy podane wydarzenia są przyczyną, czy skutkiem powstania listopadowego. Wybierz P, jeśli wydarzenie to przyczyna, lub S jeśli to skutek. Powstanie Wielkiej Emigracji P S Zawiązanie Sprzysiężenia Piotra Wysockiego P S Ilustracja do zadania 17. Źródło: Artur Grottger, Bitwa, grafika z cyklu Polonia; Archiwum Nowej Ery. Zadanie 17. Wybierz powstanie, do którego nawiązuje przedstawiona ilustracja, i wskaż właściwe uzasadnienie wyboru. Zaznacz literę A albo B oraz numer 1, 2 albo 3. A. Powstanie listopadowe, 1. partyzancki charakter oddziałów zbrojnych. na co 2. istnienie licznej i regularnej armii polskiej. wskazuje B. Powstanie styczniowe, 3. mundury i nowoczesne uzbrojenie żołnierzy. Strona 8 z 13
Zadanie 18. Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując każdemu zdaniu właściwą odpowiedź spośród podanych. Pogłębiające się różnice pomiędzy północną a południową częścią państwa doprowadziły do wybuchu kilkuletniej wojny domowej w USA. Wojna toczyła się w 18.1.. Prezydent 18.2. przeciwstawił się próbie podziału państwa. W wyniku wojny secesyjnej doszło do 18.3.. 18.1. A. II połowie XVIII w. B. I połowie XIX w. C. II połowie XIX w. 18.2. A. Abraham Lincoln B. Jerzy Waszyngton C. Beniamin Franklin 18.3. A. uwłaszczenia chłopów B. likwidacji stanów C. zniesienia niewolnictwa Wykres do zadania 19. Moc maszyn parowych w przemyśle Królestwa Polskiego w latach 1865 i 1888 [KM] 25000 24230 LEGENDA 20000 1865 rok 15000 1888 rok 10000 10450 10450 9620 5000 6110 3360 2300 1000 380 715 340 850 365 górniczy hutniczy metalowy włókienniczy Źródło: J. Łukasiewicz, Początki cywilizacji przemysłowej na ziemiach polskich, [w:] Dzieje narodu i państwa polskiego, Warszawa 1988. spożywczy inny Przemysł Strona 9 z 13
Zadanie 19. Oceń, które z poniższych zdań dotyczących informacji zawartych na wykresie jest fałszywe. Zaznacz F przy zdaniu fałszywym. 19.1. Moc maszyn parowych w przedstawionym okresie zasadniczo wzrosła. F 19.2. Zmiany przedstawione na wykresie ilustrują proces zwany rewolucją przemysłową. F 19.3. Dane przedstawione na wykresie dotyczą ziem polskich zaboru pruskiego. F Ilustracje do zadania 20. 1. 2. 3. 4. Źródła: Corbis, Fotochannels/Corbis/Hulton-Deutsch Collection, Fotochannels/Corbis/Bettmann, Fotochannels/ Corbis/Science Faction/Paul Bowen. Strona 10 z 13
Zadanie 20. Ilustracje, przedstawiające rodzaje broni po raz pierwszy zastosowane w czasie I wojny światowej, oznaczono numerami A. 1. i 4. B. 2. i 4. C. 1. i 2. D. 3. i 4. Wykres do zadania 21. Wyniki sondażów przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej CZY ZAREJESTROWAŁ(A) SIĘ PAN(I) W JAKIMŚ PORTALU SPOŁECZNOŚCIOWYM, NP. NASZA-KLASA, FACEBOOK, GOLDENLINE LUB PODOBNYM? Odpowiedzi twierdzące użytkowników internetu ogółu dorosłych 62% 62% 58% 47% 21% 30% 32% 33% III 2008 VI 2009 IV 2010 V/VII 2011 Źródło: Komunikat z badań, Korzystanie z internetu, http://www.cbos.pl Zadanie 21. Oceń, czy poniższe zdania dotyczące wyników sondażów są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe. Ponad połowa ogółu dorosłych ankietowanych w latach 2008 11 zarejestrowała się w jakimś portalu społecznościowym. Odsetek ankietowanych internautów, którzy zarejestrowali się w jakimś portalu społecznościowym w latach 2008 11 systematycznie wzrastał. P P F F Strona 11 z 13
Zadanie 22. Symbole ONZ podkreślają A. globalny charakter organizacji. B. jedność kulturową państw członkowskich. C. dążenie do dominacji militarnej na świecie. D. ideę powszechnej wolności i równości. Tekst do zadania 23. Funkcje państwa Główna funkcja państwa nie zmieniła się od czasów grodu, wałów, fos. Jest nią zapewnianie mieszkańcom bezpieczeństwa zewnętrznego. W Europie gdzie przez ostatnie pół wieku nie było wojny, praktycznie przestały istnieć granice państwowe i coraz częściej mówi się o wspólnej europejskiej ojczyźnie młode pokolenie może nie zdawać sobie sprawy, jak ważna jest ta funkcja. Na podstawie: Wiktor Osiatyński, Państwo złem koniecznym, http://archiwum.wiz.pl Zadanie 23. Cytowany fragment tekstu przedstawia funkcję państwa A. porządkową. B. administracyjną. C. obronną. D. socjalną. Tekst do zadania 24. Pan Jan W. pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku za sumę 100 zł kupił koszyk dóbr. Trzy lata później, chcąc kupić identyczne dobra, musiał dołożyć 60 złotych. Zadanie 24. Przedstawiony opis ilustruje zjawisko ekonomiczne zwane A. korupcją. B. promocją. C. recesją. D. inflacją. Strona 12 z 13
Brudnopis Strona 13 z 13