mgr Anita Pieńkowska i mgr Jagoda Wierzejska Historia literatury współczesnej Ćwiczenia dla I roku studiów stacjonarnych drugiego poziomu kształcenia (60 h) Rok akademicki 2010/2011 Piątek, 13:15, Gmach Polonistyki, s. 8. Nazwa pola Efekty uczenia się zdefiniowane dla danej formy dydaktycznej zajęć w ramach przedmiotu Metody i kryteria oceniania dla danej formy dydaktycznej zajęć w ramach przedmiotu* Sposób zaliczenia Zakres tematów Komentarz Po zakończeniu procesu uczenia się student: 1. Opisuje najważniejsze zjawiska literackie XX wieku. 2. Wyjaśnia pojęcia teoretycznych, zastosowane do analizy tekstów. 3. Używa wiedzy nabytej w czasie zajęć do interpretacji innych tekstów literackich, które nie były omawiane na zajęciach. 4. Rozpoznaje charakterystyczną problematykę epoki, odmienne style i poetyki szkół, prądów, grup literackich i poszczególnych autorów. 5. Buduje ogólny obraz literackiego dwudziestolecia międzywojennego, okresu wojennego i powojennego XX wieku. 6. Ocenia rolę poszczególnych autorów w rozwoju form prozatorskich, dramatycznych i poetyckich epoki. Obecność na zajęciach obowiązkowa (więcej niż 2 nieobecności w sem. konieczność zaliczenia wszystkich nieobecności). Aktywność na zajęciach, samodzielne przygotowanie lektur dodatkowych i wprowadzenia do zajęć, sprawdzana jest znajomość lektur, umiejętność analizy i interpretacji (ustnej i pisemnej) krótkich fragmentów zaczerpniętych z lektur obowiązkowych, umiejętność prowadzenia dyskusji, przygotowanie i wygłoszenie referatu. Szczegóły: ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) 80 %, kontrola obecności 10 %, referat 10 %. Zaliczenie na ocenę. Ćwiczenia w 1. semestrze, prowadzone przez mgr Anitę Pieńkowską, obejmują zagadnienia z zakresu literatury XX w. w latach 1918-50. 1. Zajęcia organizacyjne (omówienie zasad zaliczenia przedmiotu i schematu pracy, tematyki zajęć) i wprowadzające do przedmiotu (zarys dziejów współczesnej literatury polskiej, prezentacja przydatnych syntez i monografii). 2. Problemy historiografii po I wojnie światowej Sól ziemi Józefa Wittlina. Mityzacja języka, ironia, przesłanie. Historiografia jako dyskurs figuratywny. Kontekst literatury europejskiej. 3. Futuryzm a Awangarda Krakowska. Umiejscowienie obu zjawisk w przestrzeni modernizmu. Ideologia a rola języka. Strategie i techniki poetyckie.
4. Wokół Skamandra. Poezja Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Kazimiera Iłłakowiczówna. 5. Prekursor teatru absurdu, S. I. Witkiewicz. Zbiór toposów dramaturgicznych Witkacego. Wątki katastroficzne. Próba określenia groteski jako strategii literackiej. 6. Realizm psychologiczny Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka. Wprowadzenie do realizmu psychologicznego. Fragmentaryczność, punkt obserwacyjny narratora, konstrukcja czasu i postaci. 7. Nowatorstwo konstrukcji prozatorskiej Biali bracia M. Choromańskiego. Kalka sensacyjno-detektywistyczna, niesamowitość, funkcjonalizacja elementów natury. 8. Artyści o artystach. Przygody w nieznanym kraju Anieli Gruszeckiej. Strategie psychologiczne kontra społeczne, tj. zestawienie Gruszeckiej z Dwa księżyce Kuncewiczowej, Wspólny pokój Uniłowskiego. 9. Fantastyka w międzywojniu na przykładzie tekstów Stefana Grabińskiego. 10. Gra w Gombrowicza: Pamiętnik z okresu dojrzewania. Gra z konwencjami, parodia, wprowadzenie do rozważań nad formą (zarówno w kontekście literatury jak i społecznych zależności). 11. Wobec katastrofy - Czechowicz a Miłosz. Dialektyka arkadii i katastrofy oraz muzyczność u Czechowicza. Wizjoneryzm i rygor klasycyzmu u Miłosza. 12. Proza w obliczu wojny. Borowski a Kossak-Szczucka dyskusja nad strategią pisarską i reprezentacją. Niemoc literatury wobec faktów styl reportażowy Zofii Nałkowskiej. 13. Poezja w obliczu wojny dwie perspektywy (Baczyński, Gajcy). Inspiracje i strategie poetyckie wobec tematu Historii. 14. Rozrachunki inteligenckie na przykładzie Jeziora Bodeńskiego Stanisława Dygata. 15. Proza socrealistyczna T. Konwickiego Przy budowie. Schematy powieści tendencyjnej. Konstrukcja postaci. Diagnoza efektów romansu literatury i socrealizmu u Miłosza. Ćwiczenia w 2. semestrze, prowadzone przez mgr Jagodę Wierzejską, obejmują zagadnienia zakresu polskiej literatury powojennej. 1. Socrealistyczna utrata złudzeń. 2. Prozatorskie debiuty odwilżowe legenda literacka Marka Hłaski. 3. Żydowski świat w polskiej prozie.
4. Wizja Europy (I) pozytywny projekt rodzinności Europy. 5. Wizja Europy (II) katastroficzne wyobrażenie upadku Starego Świata. 6. Gombrowicza gry autobiograficzne. 7. Zapis cielesności. 8. Kresy (I) wspominanie przeszłości między melancholią a fantazmatem. 9. Kresy (II) kreacja galicyjskiego świata możliwego. 10. Poetyka Nowej Fali. 11. Sylwa współczesna. 12. Białoszewskiego sobąpisanie. 13. Polska szkoła eseju esej filozoficzny. 14. Pokolenie brulionu. Metody dydaktyczne Ćwiczenia prowadzone są w trybie dyskusji osoby prowadzącej z uczestnikami zajęć. Semestr 1. 1. Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1996. 2. J. Wittlin, Sól ziemi, Wrocław 1991 (oraz wstęp E. Wiegandt). L. F. Celine Podróż do kresu nocy (fragmenty). Ale tutaj motyw historiografii. S. Rembek, W polu (fragmenty). Literatura 3. Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, red. Helena Zaworska, BN I 230, Wrocław 1978: Stern, Aleksander Wat, Prymitywiści do narodów świata i do Polski; Jasieński, Do narodu polskiego. Manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji Życia; J. Jankowski, Tram wpopszek ulicy. (Rapsod); T. Czyżewski, Sensacja w kinie, Płomień i studnia, Hymn do maszyny mego ciała, Transcendentalne panopticum; Jasieński, Marsz, But w butonierce, Do futurystów; S. Młodożeniec, Hymn pokoju, Moskwa; Ważyk, Aorta, Dagerotyp, List rekonwalescenta; Wat, JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka. Tadeusz Peiper, Pisma wybrane, BN I 235, red. S. Jaworski, Wrocław 1979: Miasto, masa, maszyna, Metafora teraźniejszości, Futuryzm, Poezja jako budowa; Wiersze: Noga, Ulica, Naga, Upadek, Na plaży, Kronika dnia. Stanisław Jaworski, wstęp do: T. Peiper, "Pisma wybrane" (jak wyżej). Julian Przyboś, Sytuacje liryczne, Wybór poezji, Wrocław1989. Purpurowy osioł, Śruby, Na uskrzydlonych kołach, Na kołach, Pochód, Gmachy, Powrót przez wieś, Eiffel, Notre-Dame.
J. Kwiatkowski, Główne nurty poezji dwudziestolecia, w: Literatura polska w okresie międzywojennym, red. J. Kądziela, J. Kwiatkowski, I. Wyczańska, t. II, Kraków 1979. 4. M. Pawlikowska-Jasnorzewska, Wybór poezji, Ossolineum, Wrocław 1980. (Wybrane wiersze) K. Iłłakowiczówna, Wiersze, PIW, Warszawa 1980. (Wybrane wiersze) 5. S. I. Witkiewicz, Niepodległość trójkątów, w: Dramaty, Warszawa 1998. J. Błoński, Witkacy. sztukmistrz, filozof, estetyk, Kraków 2000 (fragmenty). W. Kayser, Próba określenia istoty groteskowości, w: Groteska, red. M. Głowiński, Gdańsk 2003. J. Kwiatkowski, Dramat [w:] Idem, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2002 J. Popiel, Dramat a teatr polski dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1995; 6. M. Kuncewiczowa, Cudzoziemki, wydanie dowolne. J. Sławiński; E. Frąckowiak-Wiegandtowa, Psychologizm - przezwa czy nazwa?, Teksty, 1973/ 4. G. Borkowska, Cudzoziemki, Warszawa 1996 (fragmenty). E. Kraskowska, Piórem niewieścim, Poznań 1999 (fragmenty). 7. M. Choromański, Biali bracia, Poznań 1990. S. Wysłouch, Proza M. Choromańskiego, Wrocław 1977. 8. A. Gruszecka, Przygody w nieznanym kraju (wydanie dowolne). 9. S. Grabiński, Demon ruchu (wybór: Demon ruchu, Kochanka Szamoty) [w:] Utwory wybrane. T. 1. Nowele, oprac. A. Hutnikiewicz, Kraków 1980 A. Hutnikiewicz, Twórczość literacka Stefana Grabińskiego, Toruń 1959 10. W. Gombrowicz, Bakakaj, Kraków 2002. Grymasy Gombrowicza: w kręgu problemów modernizmu, społeczności kulturowej roli płci i tożsamości narodowej, red. E. Płonowska-Ziarek, Kraków 2001 (fragmenty). J. Jarzębski, Gra w Gombrowicza, Warszawa 1982 (fragmenty). J. Błoński, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne, Kraków 2003(fragmenty). 11. J. Czechowicz, Wybór poezji, Wrocław 1985: Wstęp: Niepokój i katastrofa, Kształt mitotwórstwa, Muzyczny porządek rzeczy; Wiersze: Front, Na wsi, śmierć, elegia niemocy, Cmentarz lubelski, pieśń o niedobrej burzy. Cz. Miłosz, Poezje wybrane, Kraków 1996: Wiersze: Dysk, Dom młodzieńców, Pieśń. J. Kryszak, Katastrofizm ocalający, Warszawa 1978 (fragmenty); K. Wyka, Rzecz wyobraźni, Kraków 1997 (fragmenty). 12. T. Borowski, Utwory wybrane, Wrocław 1991: Ze zbioru Kamienny świat: Kamienny świat, Pokój, Dziewczyna ze
spalonego domu, Dziennik podróży, Tadeusz Borowski, Alicja w krainie czarów, Pokolenie, 1947/1. Z. Kossak-Szczucka, Z otchłani (fragmenty). Z. Nałkowska, Medaliony, Wydanie dowolne. S. Buryła, Wokół nihilizmu: Na antypodach tradycji literackiej. Wokół sprawy Borowskiego. Wobec krainy czarów, w: tegoż, Prawda mitu i literatury. O pisarstwie Tadeusza Borowskiego i Leopolda Buczkowskiego, Kraków 2003. P. Czapliński, Zagłada jako wyzwanie dla refleksji o literaturze, Teksty Drugie 2004/5, s. 89. 13. Baczyński, Wybór poezji, Wrocław 1998: Piosenka, Ostatni wiersz, Czarne cheruby kołyszą widnokręgi, Ballada o wisielcach, Śmierć samotna, Zła kołysanka, Legenda, Świat sen, Pamiąteczki, [Książka leżała na stole. Na książkę upadł promień], Samotność, Rzeczy niepokój, Noc, Ciemna miłość, Pokolenie, Oddech wiosenny. T. Gajcy, Wybór poezji, Misterium niedzielne, Wrocław 1992. Widma. Poemat: I i VII Zwiastowanie, czyli sen proroczy, Wczorajszemu, Chwila biblijna, Na progu, Do potomnego, E. Balcerzan, Baczyński poeta kontynuacji, w: tegoż, Poezja polska 1939-1965, t..2 Warszawa 1988. J. Święch, Poeci spełnionej apokalipsy, w: tegoż, Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa 1997. 14. S. Dygat, Jezioro Bodeńskie (wydanie dowolne). K. Wyka, Rozrachunki inteligenckie [w:] Idem, Pogranicze powieści, Warszawa 1989. H. Zaworska, Po upadku mitów inteligenckich [w:] Z problemów literatury polskiej XX wieku, pod red. A. Brodzkiej, Z. Żabickiego, Warszawa 1965, t. 3. 15. T. Konwicki, Przy budowie, Warszawa 1950. M. Kierczyńska, O paru przesłankach realizmu socjalistycznego, w: Spór o realizm. Szkice krytyczne, Warszawa. W. Tomasik, Czytanie postaci, w: Polska powieść tendencyjna 1949-1955. Problemy perswazji literackiej, Wrocław1988. Cz. Miłosz, Zniewolony umysł (fragmenty, wydanie dowolne). Semestr 2. 1. A. Ważyk, Poemat dla dorosłych; L. Flaszen, Nowy Zoil czyli o schematyzmie, Trudny kunszt womitowania [w:] Tegoż, Cyrograf, Karków 1996. 2. M. Hłasko, wybrane opowiadania; J. Jarzębski, Hłasko retoryka grzechu i nawrócenia [w:] Tegoż, Powieść jako autokreacja. 3. J. Stryjkowski, Sen Azrila; E. Wiegandt, Juliana Stryjkowskiego Imię własne [w:] Tejże, Austria Felix.
4. C. Miłosz, Rodzinna Europa. 5. A. Bobkowski, Szkice piórkiem. 6. W. Gombrowicz, Dziennik (wybrana część); Tegoż, Trans-Atlantyk. 7. L. Lipski, Niespokojni; Tegoż, Piotruś [w:] Tegoż, Piotruś, Olsztyn 1995. 8. Z. Haupt, Co nowego w kinie?, cykl II z Ostatniego zbioru opowiadań, Elektra I, Elekta II [w:] Tegoż, Baskijski diabeł, Warszawa 2007. 9. A. Kuśniewicz, W drodze do Koryntu; Tegoż, Lekcja martwego języka. 10. A. Zagajewski, J. Kornhauser, Świat nieprzedstawiony (fragmenty); J. Kornhauser, Dwa początki Nowej Fali [w:] Tegoż, Międzyepoka, Kraków 1995; wybrane wiersze S. Barańczaka, R. Krynickiego i E. Lipskiej. 11. T. Konwicki, Kalendarz i klepsydra; R. Nycz, Sylwy współczesne (fragmenty). 12. M. Białoszewski, wybrane utwory z tomów prozy Donosy rzeczywistości, Szumy, zlepy ciągi i Zawał; Tegoż, Przepowiadanie siebie; A. Zieniewicz, Małe iluminacje: formy prozatorskie Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1989. 13. Wybrane eseje B. Micińskiego, L. Kołakowskiego i S. Lema; R. Sendyka, Nowoczesny esej. Studium historyczne świadomości gatunku, Karków 2006 (fragmenty). 14. Wybrane wiersze M. Świetlickiego, J. Podsiadły; J. Klejnocki, J. Sosnowski, Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia brulionu (1986-1996), Warszawa 1996 (fragmenty).