Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 1 z 6 VALEO SERVICE EASTERN EUROPE Sp. z o.o. ul. Postępu 13 02-676 Warszawa Tel. 022 543 43 00 Karta Nr 242 Karta Charakterystyki 1. Identyfikacja preparatu Identyfikacja przedsiębiorstwa Nazwa preparatu: Zastosowanie preparatu: Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Koncentrat przeznaczony do sporządzenia płynu do chłodnic o stęŝeniu eksploatacyjnym. Płyn otrzymany z koncentratu skutecznie zabezpiecza układ chłodzenia przed zamarzaniem i przegrzaniem. Chroni przed korozją elementy konstrukcyjne chłodnic. Przeznaczony jest do układów chłodzenia wszystkich typów samochodów z chłodzeniem cieczowym bez względu na porę roku. Zalecany równieŝ do chłodnic aluminiowych. Identyfikacja przedsiębiorstwa: Producent: ZAKŁADY CHEMICZNE ORGANIKA Spółka Akcyjna adres: 93-531 Łódź, ul. Ciasna 21 a tel. sekretariat: (0-42) 681-05-76 fax: (0-42) 681-20-46 adres e-mail osoby odpowiedzialnej za kartę charakterystyki: djaneczko@mail.organika.com.pl Telefon alarmowy: (0-42) 681-05-76 (w godz. 8.00 16.00) 2. Identyfikacja zagroŝeń Klasyfikację wykonano wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666, z 2004 r. Dz. U. Nr 243, poz. 2440 oraz z 2007 r. Dz. U. Nr 174, poz.1222). Preparat zaklasyfikowany jako niebezpieczny. ZagroŜenia dla zdrowia człowieka Produkt szkodliwy. Działa szkodliwie po połknięciu. ZagroŜenia dla środowiska Preparat nie sklasyfikowany jako niebezpieczny dla środowiska wg obowiązujących kryteriów. ZagroŜenia wynikające z właściwości fizykochemicznych Preparat nie jest sklasyfikowany jako niebezpieczny ze względu na właściwości fizykochemiczne. 3. Skład i informacja o składnikach Preparat jest wodnym roztworem glikolu etylenowego z dodatkiem inhibitorów korozji i innych środków uszlachetniających. Składniki niebezpieczne występujące w preparacie: Nazwa niebezpiecznego składnika* Nr CAS Nr WE StęŜenie Symbol Zwroty % (m/m) zagroŝenia R Glikol etylenowy 107-21-1 203-473-3 90 95 Xn 22 Sól sodowa kwasu 2-etyloheksanowego 19766-89-3 243-283-8 2 3 Xn 63 *Wymienione substancje nie posiadają w chwili obecnej numeru rejestracyjnego zgodnie z rozporządzeniem REACH, podlegają przepisom okresu przejściowego.
Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 2 z 6 4. Pierwsza pomoc Na skutek wdychania: Wyprowadzić osobę poszkodowaną na świeŝe powietrze. Osobie nieprzytomnej zapewnić droŝność dróg oddechowych i oddychanie. W przypadku pojawienia się trudności w oddychaniu zapewnić pomoc lekarską. Kontakt ze skórą: Zdjąć zanieczyszczoną odzieŝ. Natychmiast umyć skaŝoną skórę duŝą ilością wody z mydłem. W przypadku utrzymującego się podraŝnienia zapewnić pomoc lekarską. Kontakt z oczami: W przypadku dostania się do oka, płukać oko ciągłym strumieniem wody przez około 15 minut. W przypadku utrzymującego się podraŝnienia zapewnić konsultację okulistyczną. Po spoŝyciu: Niezwłocznie podać duŝą ilość wody do picia. Nigdy nie podawać nic do picia osobie nieprzytomnej. U osoby przytomnej natychmiast wywołać wymioty, podać do wypicia 100 ml wódki (ok.40%) lub innego podobnego napoju alkoholowego w stęŝeniu nadającym się do wypicia. Niezwłocznie zapewnić pomoc lekarską. Wskazówki dla lekarza Postępowanie: Odtruwanie, w zaleŝności od objawów, ewentualnie podawać etanol. 5. Postępowanie w przypadku poŝaru Odpowiednie środki gaśnicze: Piana odporna na działanie alkoholu, woda prądy rozproszone, dwutlenek węgla, proszki gaśnicze. Nieodpowiednie środki gaśnicze: Nie uŝywać strumienia wody. Szczególne zagroŝenie: Pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary są cięŝsze od powietrza, rozprzestrzeniają się na powierzchni ziemi, stwarzają zagroŝenie poŝarowe. W wyniku niecałkowitego spalania mogą powstawać tlenki węgla. Środki ochrony indywidualnej dla straŝaków: Ubranie ochronne i aparat do oddychania. Inne informacje: Sąsiednie pojemniki chłodzić rozpylając na nie wodę. 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Indywidualne środki ostroŝności: Unikać kontaktu z preparatem. Przy zbieraniu wycieków nosić odzieŝ ochronną, rękawice ochronne, okulary ochronne /gogle/. Środki ochrony środowiska: Zebrać lub przepompować wyciek do wydzielonych pojemników w celu utylizacji bądź dalszego przerobu. Nie dopuścić do przedostania się preparatu do kanalizacji lub wód gruntowych przez usypanie wałów z piachu. Metoda unieszkodliwiania wycieków: Małe wycieki posypać piachem, a następnie zebrać łopatą piach nasączony rozlanym preparatem do pojemników w celu dalszego usunięcia. SkaŜone miejsca zmyć wodą. W przypadku nie moŝności opanowania sytuacji wezwać Jednostkę Ratownictwa Chemicznego. 7. Postępowanie z preparatem i jego magazynowanie Postępowanie z preparatem: Preparat stosować z zachowaniem ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Magazynowanie: Preparat pakowany jest w kanistry polietylenowe poj. 20L, beczki blaszane poj.216,5l. Preparat naleŝy przechowywać w pomieszczeniach magazynowych w temp. nie przekraczającej 40 C. Dopuszcza się produkt pakowany w kanistry, beczki przechowywać na placu magazynowym. Przechowywać pojemniki szczelnie zamknięte. Okres trwałości preparatu 5 lat od daty produkcji. Specyficzne zastosowania: Koncentrat przeznaczony do sporządzenia płynu do chłodnic o stęŝeniu eksploatacyjnym.
Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 3 z 6 8. Kontrola naraŝenia i środki ochrony indywidualnej Wartości graniczne naraŝenia Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.11.2002 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, (Dz. U. Nr 217, poz.1833, z 2005 r. Dz. U. Nr 212, poz. 1769 oraz z 2007 r. Dz. U. Nr 161, poz. 1142) wartości dopuszczalnych stęŝeń dla surowców występujących w preparacie wynoszą: Nazwa niebezpiecznego składnika CAS NDS mg/m 3 NDSCh mg/m 3 NDSP mg/m 3 Glikol etylenowy 107-21-1 15 50 - Kontrola naraŝenia Kontrola naraŝenia w miejscu pracy Ochrona dróg oddechowych: Nie jest wymagana w normalnych warunkach uŝytkowania. Ochrona rąk: Rękawice neoprenowe, z kauczuku naturalnego lub polichlorku winylu. Ochrona oczu: Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Ochrona skóry: OdzieŜ ochronna. Kontrola naraŝenia środowiska Nie naleŝy dopuścić do przedostania się preparatu do wód gruntowych, kanalizacji, ścieków lub gleby. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne Informacje ogólne Postać: Barwa: Zapach: WaŜne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska ph po rozcieńczeniu wodą destylowaną w stosunku objętościowym 1: 1 7,5 8,5 ciecz klarowna, bez osadów i zanieczyszczeń mechanicznych. ciemno - niebiesko - zielona charakterystyczny Temperatura wrzenia: > 165 C Temperatura zapłonu: >100 C Palność: Właściwości wybuchowe: Właściwości utleniające: PręŜność par w temp. 20 C: 0,01 kpa (dla glikolu etylenowego) Gęstość w temp. 20 C: 1,121 1,123 g/ml Rozpuszczalność: alkohole, rozpuszczalniki polarne Rozpuszczalność w wodzie: rozpuszczalny w kaŝdym stosunku Współczynnik podziału n-oktanol/woda: Lepkość: Gęstość par: Szybkość parowania: Inne informacje Temperatura topnienia ok. -13 C Temperatura krystalizacji po rozcieńczeniu wodą destylowaną w stosunku objętościowym 1: 1, nie wyŝsza niŝ - 35 C Granica wybuchowości dolna Granica wybuchowości górna 3,2 % obj. (dla glikolu etylenowego) 15,3 % obj. (dla glikolu etylenowego)
Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 4 z 6 10. Stabilność i reaktywność Stabilność: Preparat stabilny w warunkach standardowych. Reaktywność: Reaguje gwałtownie z silnymi utleniaczami, zwiększone ryzyko poŝaru. Reaguje gwałtownie z niektórymi kwasami: np. z kwasem azotowym, siarkowym, chlorosulfonowym. Reaguje z niektórymi zasadami w warunkach podwyŝszonej temperatury. Warunki, których naleŝy unikać: Temperatury powyŝej 40 C. Czynniki, których naleŝy unikać: Silne utleniacze, kwasy, zasady Niebezpieczne produkty rozkładu: Przy spalaniu mogą tworzyć się tlenki węgla i trujące opary. 11. Informacje toksykologiczne Działanie: Produkt szkodliwy. Działa szkodliwie po połknięciu. Działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Drogi wnikania do organizmu: Skóra, oczy, układ oddechowy, układ pokarmowy. Skutki i objawy naraŝenia: Skóra: Powoduje słabe podraŝnienie skóry. Oczy: Przy przedłuŝającym się kontakcie powoduje umiarkowane podraŝnienie oczu Układ oddechowy: SpoŜycie: Długotrwałe naraŝenie lub wysokie stęŝenia par lub mgły mogą powodować słabe podraŝnienie dróg oddechowych oraz bóle głowy i zawroty głowy. W pierwszym okresie objawy podobne do stanu upojenia alkoholowego, stan pobudzenia, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów, bóle i zawroty głowy, senność. Następnie występują nudności i wymioty, po kilku lub kilkunastu godzinach (po spoŝyciu duŝej ilości) utrata przytomności z zaburzeniami krąŝenia, przyspieszenie akcji serca, arytmia, wzrost a następnie spadek ciśnienia tętniczego, zapaść, zaburzenia oddychania, mogą wystąpić objawy uszkodzenia nerek, w cięŝkich przypadkach mogą wystąpić zmiany patologiczne w ośrodkowym układzie nerwowym. Objawy zatrucia przewlekłego. Stany podraŝnienia nosa i gardła, bóle głowy, przy naraŝeniu na wysokie stęŝenia par napadowe utraty przytomności. Dane dla glikolu etylenowego: Dawki i stęŝenia toksyczne dla zwierząt doświadczalnych LD 50 doustne, szczur 4700 mg/kg LD 50 doustne, mysz 5500 mg/kg LD 50 przez skórę, królik 9530 mg/kg LC 50 inhalacyjne, szczur 10876 mg/m 3 Działanie draŝniące Test Draize a Oczy, królik 500 mg/24 h słabo draŝniący 1440 mg/6 h umiarkowanie draŝniący Skóra, królik 555 mg słabo draŝniący Działania mutagenne: Działanie rakotwórcze:
Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 5 z 6 12. Informacje ekologiczne Ekotoksyczność: a) wpływ na organizmy wodne: Dane dla glikolu etylenowego Glikol etylenowy jest mało szkodliwy dla organizmów wodnych. Toksyczność ostra dla: - ryb Salmo gairdneri LC 50 /96h 18500 mg/l Oncorhynchus mykiss LC 50 /96h 41000 mg/l Lepomis macrochirus LC 50 /96h 27500 41000 mg/l -rozwielitek Daphnia EC 50 /48h 46300 mg/l -bakterii Phytobacterium phosphoreum EC 50 /30 min 620 mg/l b) wpływ na organizmy glebowe: c) wpływ na rośliny i zwierzęta lądowe: Mobilność: Trwałość i zdolność do rozkładu: Zdolność do biokumulacji: Wyniki oceny właściwości PBT: Inne szkodliwe skutki: Preparat rozpuszczalny w wodzie bez ograniczeń. Jeśli dostanie się do gleby, będzie migrował i moŝe skazić wody gruntowe. Brak danych 13. Postępowanie z odpadami Niszczenie preparatu: Odpady produktu w pierwszej kolejności naleŝy poddać odzyskowi, a jeŝeli jest to niemoŝliwe, naleŝy je unieszkodliwiać przez poddanie procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych. Niszczenie opakowań: Beczki polietylenowe, paletopojemniki polietylenowe opakowania wielokrotnego uŝytku, nie wymagają niszczenia po ich opróŝnieniu. Po oczyszczeniu mogą być ponownie uŝyte. W przypadku potrzeby likwidacji, opróŝnić zanieczyszczone opakowania. ZuŜyte opakowania naleŝy przekazywać do specjalistycznych firm posiadających pozwolenie odpowiednich organów na gospodarowanie odpadami opakowaniowymi. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z dnia 20 czerwca 2001 r.) wraz z późniejszymi zmianami. 14. Informacje o transporcie Transport lądowy (RID/ADR) - nie podlega przepisom RID/ADR. Preparat moŝe być przewoŝony dowolnymi środkami transportu, zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami transportowymi. 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych Etykieta zawiera następujący znak ostrzegawczy i napis określający jego znaczenie, zwrot wskazujący rodzaj zagroŝenia (zwrot R) oraz zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania preparatu niebezpiecznego (zwroty S): Szkodliwy
Data sporządzenia: 01.09.2003 r. Protectiv 100 KONCENTRAT PŁYNU DO CHŁODNIC Strona 6 z 6 R22 Działa szkodliwie po połknięciu. S(2-) Chronić przed dziećmi. S24/25 Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu. S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza pokaŝ opakowanie lub etykietę. Zawiera glikol etylenowy. Pozostałe obowiązujące przepisy prawne: Rozporządzenie (WE) Nr 907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równieŝ dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE. (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str.1, Dz. Urz. UE L 136 z 29.05.2007, str.3). Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz.84; Dz. U. Nr 100, poz. 1085; Dz. U. Nr 123, poz. 1350 i Dz. U. Nr 125, poz.1367, z 2002 r. Dz. U. Nr 135, poz. 1145 i Dz. U. Nr 142, poz. 1187, z 2003 r. Dz. U Nr 189 poz. 1852, z 2004 r. Dz. U Nr 96, poz.959 i Nr 121, poz.1263, z 2005 r. Dz. U. Nr 179, poz. 1485, z 2006 r. Dz. U. Nr 171, poz. 1225 oraz z 2007 r. Dz. U. Nr 176, poz.1238). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. Nr 201 poz. 1674). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 oraz z 2004 r. Dz. U. Nr 260 poz. 2595). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie karty charakterystyki (Dz. U. Nr 215 poz. 1588). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie metod przeprowadzania badań właściwości fizykochemicznych, toksyczności i ekotoksyczności substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 232 poz. 2343) wraz z późniejszymi zmianami (Dz.U.251 poz.2119 z 21.11.2005). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania zaopatruje się w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeŝenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 128, poz. 1348). Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229, poz. 2275 oraz z 2007 r. Dz. U Nr 35 poz.215). Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671) wraz z późniejszymi zmianami. 16. Inne informacje Znaczenie symboli zagroŝenia oraz treść zwrotów wskazujących rodzaj zagroŝenia (zwrotów R), wymienionych w punkcie 3 karty charakterystyki: Xn - Produkt szkodliwy R22 - Działa szkodliwie po połknięciu. R63 - MoŜliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki. Kartę opracowano na podstawie kart charakterystyki surowców wchodzących w skład preparatu oraz aktualnej własnej wiedzy. Karta podaje dane istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska naturalnego. Informacje te nie stanowią gwarancji właściwości preparatu. Zmiany w stosunku do poprzedniej aktualizacji karty charakterystyki nastąpiły w punktach: 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16.