Analiza dzienników informacyjnych Wiadomości, Panorama, Wydarzenia, Fakty Grudzień 21
Spis treści Wstęp...3 Zestawienia statystyczne...4 Analiza materiałów medialnych...16 Strona 2
Wstęp Firma PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o. o. w grudniu 21 roku dokonała monitoringu czterech najbardziej opiniotwórczych serwisów informacyjnych w polskich mediach. Analiza miała na celu porównanie głównych wydań Wiadomości, Wydarzeń, Panoramy oraz Faktów pod względem poruszanych spraw, zasięgu tematu, liczby reprezentantów danego ugrupowania politycznego, antenowych wpadek oraz obecności sarkazmu, ironii w dziennikarskich komentarzach. W tym miesiącu postanowiliśmy rozszerzyć raport o analizę języka polskich polityków pod kątem agresji werbalnej. JeŜeli są Państwo zainteresowani szczegółowymi raportami dotyczącymi poszczególnych stacji i ich aktywności w danym miesiącu prosimy o kontakt: Marlena Sosnowska, MenedŜer ds. PR msosnowska@press-service.com.pl Opublikowane dotychczas raporty medialne dostępne są na stronie firmy PRESS-SERVICE Monitoring Mediów http://www.press-service.com.pl/pl/firma/pressroom/ Strona 3
Zestawienia statystyczne turystyka motoryzacja słuŝby mundurowe edukacja, nauka ciekawostka prawo, legislacja kościół, religia, etyka media sport wojna, armia, militaria historia medycyna, zdrowie kultura, rozrywka gospodarka, ekonomia ekologia, natura, przyroda transport, drogi przestępstwa, sądy tragedia, katastrofa, wypadek polityka społeczny, obyczajowy 5 1 15 2 25 3 35 Wykres 1. Liczba materiałów w podziale na temat oraz programy Rekin w Sharm el Sheik Mundial 218 Inwestycje drogowe Dramat na sankach Utrudnienia drogowe Reforma OFE Powódź Kontrakty z NFZ Dzieczynka zniknęła w drodze do szkoły Wybuchy kuchenek gazowych Masakra na wybrzeŝu Komorowski z wizytą w USA, spotkanie z B. Obamą Dotacje dla partii WikiLeaks Wybory samorządowe Wybory na Białorusi Chaos w PKP Miedwiediew w Polsce Tragedia narodowa w Smoleńsku Święta BoŜego Narodzenia Zima 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Wykres 2. Liczba materiałów w podziale na najbardziej medialne tematy szczegółowe oraz programy Strona 4
45 4 35 3 25 2 15 1 5 gru-1 lis-1 paź-1 wrz-1 sie-1 lip-1 cze-1 maj-1 kwi-1 mar-1 lut-1 sty-1 gru-9 Wykres 3. Liczba materiałów zrealizowanych przez poszczególne programy z uwzględnieniem miesiąca (13 miesięcy) 3458; 23% 3325; 22% Fakty Panorama Wiadomości Wydarzenia 3846; 25% 454; 3% Wykres 4. Udział procentowy w całym przekazie 4 programów informacyjnych oraz suma materiałów zrealizowanych przez poszczególne programy od początku roku Strona 5
Opolskie Podkarpackie Świętokrzyskie Podlaskie Lubelskie Zachodniopomorskie Lubuskie Warmińsko-Mazurskie Małopolskie Łódzkie Kujawsko-pomorskie Wielkopolskie Dolnośląskie Pomorskie Mazowieckie Śląskie 1 2 3 4 5 6 7 Wykres 5. Liczba tematów poruszonych przez dziennikarzy poszczególnych programów w podziale na województwa (podział zastosowano do materiałów, w których moŝna było określić województwo wykres nie uwzględnia materiałów odnoszących się ogólnie do tematów krajowych) Wykres 6. Liczba tematów poruszonych przez dziennikarzy poszczególnych programów w podziale na województwa (podział zastosowano do materiałów, w których moŝna było określić województwo wykres nie uwzględnia materiałów odnoszących się ogólnie do tematów krajowych) Strona 6
SDPL PSL Prezydent Polski i kancelaria prezydenta PJN SLD Premier i rząd 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 22 Wykres 7. Liczba wystąpień przedstawicieli partii, rządu oraz prezydenta w podziale na analizowane programy SDPL PSL Prezydent Polski i kancelaria prezydenta PJN SLD Premier i rząd % 2% 4% 6% 8% 1% Wykres 8. Udział procentowy wystąpień przedstawicieli partii, rządu oraz prezydenta w podziale na analizowane programy Strona 7
15 1 5 gru-9 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 Wykres 9. Liczba wystąpień przedstawicieli partii oraz w Faktach (13 miesięcy) 1 8 6 4 2 gru-9 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 Wykres 1. Liczba wystąpień przedstawicieli partii oraz w Panoramie (13 miesięcy) 15 1 5 gru-9 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 Wykres 11. Liczba wystąpień przedstawicieli partii oraz w Wiadomościach (13 miesięcy) 12 1 8 6 4 2 gru-9 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 Wykres 12. Liczba wystąpień przedstawicieli partii oraz w Wydarzeniach (13 miesięcy) Strona 8
gru-1 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 2 4 6 8 1 12 Wykres 13. Liczba wystąpień przedstawicieli partii oraz w podziale na poszczególne serwisy (13 miesięcy) Strona 9
35 3 25 2 15 1 5 gru-1 lis-1 paź-1 wrz-1 sie-1 lip-1 cze-1 maj-1 kwi-1 mar-1 lut-1 sty-1 gru-9 Wykres 14. Liczba wpadek w poszczególnych programach informacyjnych 6 techniczna językowa merytoryczna 5 4 3 2 1 Wykres 15. Liczba oraz rodzaj wpadek w poszczególnych programach informacyjnych grudzień 21 Strona 1
5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 gru-9 sty-1 lut-1 mar-1 kwi-1 maj-1 cze-1 lip-1 sie-1 wrz-1 paź-1 lis-1 gru-1 Wykres 16. Liczba komentarzy określanych jako ironiczne w poszczególnych programach informacyjnych (13 miesięcy) Stacja Dziennikarz (autor materiału) Suma Fakty Maciej Mazur 16 Paweł Abramowicz 8 Panorama Krzysztof Rześniowiecki 1 Łukasz Myc 1 Mirosław Cichy 1 Radosław Masłowski 1 Wiadomości Paweł Gadomski 1 Redakcja 1 Wydarzenia Tomasz Machała 1 Tabela 1. Dziennikarze najczęściej komentujący informacje w sposób określony jako ironiczny Strona 11
Prezydent i kancelaria prezydenta PSL PJN Premier i rząd SLD 1 2 3 4 5 6 Wykres 17. Liczba wystąpień przedstawicieli partii, rządu oraz prezydenta uznanych za agresywne w podziale na analizowane programy Prezydent i kancelaria prezydenta PSL PJN Premier i rząd SLD % 2% 4% 6% 8% 1% Wykres 18. Udział procentowy wystąpień przedstawicieli partii, rządu oraz prezydenta uznanych za agresywne w podziale na analizowane programy Strona 12
Agresja Agresja społeczny, obyczajowy przestępstwa, sądy historia tragedia, katastrofa, wypadek gospodarka, ekonomia polityka 1 2 3 4 5 6 Wykres 19. Liczba wypowiedzi polityków i uznanych za agresywne w podziale na rodzaj tematu Strona 13
agresja 18 16 14 12 1 8 6 4 2 21-12-3 21-12-29 21-12-28 21-12-27 21-12-26 21-12-25 21-12-24 21-12-23 21-12-22 21-12-21 21-12-2 21-12-19 21-12-18 21-12-17 21-12-16 21-12-15 21-12-14 21-12-13 21-12-12 21-12-11 21-12-1 21-12-9 21-12-8 21-12-7 21-12-6 21-12-5 21-12-4 21-12-3 21-12-2 21-12-1 Wykres 2. Liczba wystąpień polityków z uwzględnieniem wypowiedzi agresywnych oraz dni miesiąca agresja 16 14 12 1 8 6 4 2 21-12-3 21-12-29 21-12-28 21-12-27 21-12-26 21-12-25 21-12-24 21-12-23 21-12-22 21-12-21 21-12-2 21-12-19 21-12-18 21-12-17 21-12-16 21-12-15 21-12-14 21-12-13 21-12-12 21-12-11 21-12-1 21-12-9 21-12-8 21-12-7 21-12-6 21-12-5 21-12-4 21-12-3 21-12-2 21-12-1 Wykres 21. Liczba wystąpień polityków z uwzględnieniem wypowiedzi agresywnych oraz dni miesiąca Strona 14
agresja agresja 12 1 8 6 4 2 21-12-3 21-12-29 21-12-28 21-12-27 21-12-26 21-12-25 21-12-24 21-12-23 21-12-22 21-12-21 21-12-2 21-12-19 21-12-18 21-12-17 21-12-16 21-12-15 21-12-14 21-12-13 21-12-12 21-12-11 21-12-1 21-12-9 21-12-8 21-12-7 21-12-6 21-12-5 21-12-4 21-12-3 21-12-2 21-12-1 Wykres 22. Liczba agresywnych wystąpień polityków oraz w podziale na dni miesiąca Strona 15
Analiza materiałów medialnych Serwisowe liczby W minionym miesiącu najbardziej aktywnym serwisem, jeśli chodzi o liczbę poruszanych tematów, była Panorama. NaleŜy podkreślić, Ŝe dziennik TVP 2 co miesiąc zajmuje się największą liczbą wątków. Panorama podjęła w grudniu 422 kwestie. Drugie w tym zestawieniu są Wiadomości. Dziennikarze serwisu informacyjnego TVP 1 zajęli się 325 sprawami. Wydarzenia natomiast podjęły w analizowanym miesiącu 292 wątki, a Fakty - 296. Paradoksalnie, najwięcej krótkich reportaŝy odredakcyjnych w grudniu wyemitował serwis, który podjął najwięcej tematów oraz ten, który podjął ich najmniej. Panorama i Fakty pokazały po 81 minireportaŝy. Oznacza to, Ŝe co piąty materiał w serwisie TVP 2 i co trzeci materiał dziennika TVN-u to krótkie reportaŝe odredakcyjne. Wiadomości natomiast pokazały 58 tego typu materiałów, a Wydarzenia 39. Najbardziej pracowici Najbardziej aktywnym dziennikarzem w grudniu okazał się Marcin Szewczak. Dziennikarz Wiadomości był autorem aŝ 27 materiałów. Jego redakcyjny kolega Jarosław Kuś zajął się 24 sprawami. Anna Morawska z Panoramy poruszyła w analizowanym okresie 22 wątki, a Marta Budzyńska, równieŝ z dziennika telewizyjnego TVP 2 2 spraw. Po 19 materiałów stworzyli natomiast: Agnieszka Milczarz i Jan Mikruta z Wydarzeń, Łukasz Myc, Radosław Masłowski i Witold Tabaka z Panoramy oraz Maria Stepan z Wiadomości. Marcin Szewczak, najpracowitszy reporter grudnia, zajmował się zróŝnicowaną tematyką. Poruszał zarówno tematy społeczne, obyczajowe, dotyczące przestępstw, transportu, jak i te związane z gospodarką, ekonomią oraz trudnymi warunkami pogodowymi. Jarosław Kuś natomiast skupił się m.in. na kwestiach związanych ze sportem, społecznoobyczajowych oraz dotyczących przestępstw. Anna Morawska najczęściej podejmowała tematy społeczno-obyczajowe. Jest równieŝ autorką reportaŝy o ludzkich dramatach oraz materiałów związanych z medycyną i ludzkim zdrowiem. Tematyczne trendy Analizowany okres przyniósł wielką niespodziankę w tematycznych trendach serwisów informacyjnych. W grudniu dominowały wcale nie wątki polityczne, jak to zwykle bywało, ale społeczno-obyczajowe. Dopiero na drugiej pozycji uplasowała się polityka. Jednak Strona 16
temat ten pojawiał się znacznie rzadziej niŝ tematyczny zwycięzca miesiąca. Tłumaczyć to moŝna okresem świątecznym oraz zmniejszoną aktywnością polityków właśnie z uwagi na ten czas. Na trzeciej pozycji pojawiły się tematy związane z tragediami, katastrofami, wypadkami. Kolejne miejsce naleŝy do materiałów dotyczących łamania prawa, spraw toczących się w sądach. Prawie tyle samo materiałów pojawiło się w temacie transport, drogi. Tak wysoka pozycja tej grupy tematycznej związana jest ze świątecznymi podróŝami oraz chaosem w PKP. Dziennikarze podawali ponadto szczegółowe informacje na temat odśnieŝania dróg i ogólnego stanu infrastruktury. Tematy społeczno-obyczajowe Najwięcej materiałów pokazanych w serwisach informacyjnych w grudniu dotyczyło tematów społecznych, obyczajowych. Olbrzymia część z nich dotyczy okresu świąt BoŜego Narodzenia oraz pomocy najuboŝszym. Informowano zatem o tradycjach świątecznych, potrawach, wydatkach, a takŝe przedstawiano historie dotyczące tego, w jaki sposób święta spędza tradycyjna polska rodzina czy Ŝołnierze w Iraku. Sprawdzono takŝe, jak radzą sobie w ten wyjątkowy, świąteczny czas powodzianie. Nie zapominano równieŝ o najbardziej potrzebujących, dla których organizowano specjalną pomoc, zbiórki Ŝywności, zbieranie datków. Pozostałe tematy były bardzo róŝnorodne. Pojawiły się zatem wiadomości na temat Światowego Dnia Walki z AIDS, w których podawano dane liczbowe oraz informowano o zagroŝeniach. Pojawiły się takŝe informacje o Barbórce, święcie Mikołaja. Pokazano ponadto reportaŝ dotyczący kobiety, która jechała do lekarza autostopem, męŝczyźnie, który utknął w kominie, czy materiał na temat pisania listów w Amnesty International. Wątki polityczne Popularne okazały się równieŝ tematy polityczne. JednakŜe w tym miesiącu tego rodzaju wątki były zdecydowanie mniej atrakcyjne dla mediów w drugiej części miesiąca. Na początku grudnia tematy polityczne zajmowały uwagę dziennikarzy intensywniej. Wtedy równieŝ w mediach pojawiają się ostre, agresywne wypowiedzi przedstawicieli poszczególnych partii. Tematy dotyczące polityki były obecne w pierwszej części miesiąca m.in. za sprawą wyborów samorządowych, które szczegółowo omawiano. Zainteresowanie wzbudził równieŝ przyjazd prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa do Polski. Wizytę tę uznano za niewielki, ale waŝny krok w kierunku polepszenia stosunków polsko-rosyjskich. ZauwaŜono ponadto wzmoŝoną aktywność prezydenta Bronisława Komorowskiego, który tuŝ po spotkaniu z prezydentem Federacji Rosyjskiej rozmawiał z prezydentem Niemiec oraz prezydentem USA. ZauwaŜono ponadto wizytę premiera Donalda Tuska w Turcji. Analizowano równieŝ program PJN-u, wybory na Białorusi, rządowe zmiany w OFE, czy sprawę dotacji dla partii politycznych. Strona 17
Wydarzenia tragiczne Grudzień nas nie oszczędzał. Sporo doniesień w minionym miesiącu dotyczyło tragedii, ludzkich dramatów, wypadków. Odnotowano m.in. materiały o wybuchach kuchenek gazowych, zamarznięciach, poŝarze w więzieniu w Chile. Pojawiały się ponadto informacje o tragedii w Smoleńsku, pomysłach Jarosława Kaczyńskiego, by ekshumować ciało jego brata czy śmierci górników w kopalni. Łamanie prawa, sądy Popularne w minionym miesiącu były równieŝ tematy związane z łamaniem prawa i sprawami toczącymi się w sądach. WaŜnymi kwestiami były z pewnością informacje na temat śledztwa smoleńskiego. Dziennikarze zainteresowali się równieŝ wątkiem tajnych więzień CIA w Polsce, sprawą Barbary Blidy oraz WikiLeaks. Oprócz tego informowano o procesie męŝczyzny, który pobił siedmioletniego chłopca, procesie Chodorowskiego czy sprawie Jakuba Tomczaka. Transport, drogi W grudniu znacząca część informacji medialnych dotyczyła transportu i dróg. Stało się tak głównie za sprawą powaŝnego chaosu na PKP, związanego m.in. z nowym rozkładem jazdy pociągów. Materiały na ten temat były niezwykle krytyczne wobec PKP. Pod koniec grudnia informowano, Ŝe z funkcji prezesa odwołano Andrzeja Wacha. Za wzmoŝone zainteresowanie mediów tymi tematami odpowiada równieŝ zima powód paraliŝu komunikacyjnego w Polsce i Europie. Politycy najczęściej W grudniu przedstawiciele partii najczęściej wypowiadali się w serwisach informacyjnych. Najczęściej reprezentanci największej partii opozycyjnej pojawiali się w materiałach Faktów, najrzadziej Wiadomości. Natomiast politycy najchętniej pokazywani byli w Wydarzeniach, najrzadziej w Faktach. Politycy wypowiadali się m.in. na temat katastrofy smoleńskiej, afery hazardowej czy finansowania partii politycznych. Reprezentanci komentowali m.in. wybory samorządowe, dotacje dla partii politycznych czy Ŝłobek w sejmie. Wpadki na antenie Twórcy serwisów informacyjnych popełnili najwięcej błędów technicznych. W minionym okresie pojawiały się niewłaściwe podpisy pod zdjęciami osób wypowiadających się w mediach albo przesunięcia wizytówek. Odnotowano ponadto problemy z fonią. Strona 18
W mediach zdarzały się równieŝ wpadki językowe - błędy we fleksji oraz zapisie. Pojawiła się ponadto jedna wpadka, którą uznać moŝna za merytoryczną. W materiale dotyczącym dnia walki z AIDS reporterka powiedziała, Ŝe HIV to wciąŝ choroba śmiertelna, podczas gdy HIV to nazwa wirusa, AIDS choroby. Po pięć uchybień odnotowano na koncie Wydarzeń oraz Wiadomości. Dziennikarze Wiadomości oraz Faktów popełniły po 4 błędy. Z humorem Podobnie jak w miesiącach wcześniejszych serwisem, w przypadku którego odnotowano największą liczbę materiałów humorystycznych, ironicznych są Fakty TVN-u. Autorami Ŝartobliwych reportaŝy są Maciej Mazur i Paweł Abramowicz. W grudniu z humorem reporterzy podeszli m.in. do słów Bronisława Komorowskiego podczas wizyty w USA, oświadczyn załoŝyciela Playboya, wątpliwej trzeźwości Ludwika Dorna w sejmie. Agresja w polityce W obliczu trudnej sytuacji na polskiej scenie politycznej firma PRESS-SERVICE Monitoring Mediów zdecydowała się przeanalizować język polityków uŝywany w publicznym sporze. Wypowiedzi reprezentantów polskich partii badaliśmy pod kątem występowania elementów, które uznawać moŝna za przejawy agresji werbalnej. Jako agresję językową potraktowaliśmy zaczepne zachowania nadawcy wobec uczestników komunikacji językowej, przynoszące im szkodę. Agresja językowa w naszym rozumieniu przejawia się m.in. w: napastliwym tonie wypowiedzi zaciętej mimice i gestykulacji uŝywaniu języka nacechowanego emocjonalnie (negatywnie) stosowaniu zwrotów negatywnie oceniających uŝyciu wulgaryzmów oraz posługiwaniu się słowami uznawanymi za niegrzeczne korzystaniu z gróźb, rozkazów, pretensji posługiwaniu się wyraŝeniami mającymi na celu zniewagę, obrazę, ośmieszenie odbiorcy komunikatu stosowaniu środków werbalnych wywołujących strach, poczucie krzywdy, zawstydzenie adresata podŝeganiu do agresji odmowie udziału we wspólnym działaniu Strona 19
Na podstawie powyŝszych kategorii na 86 wszystkich wypowiedzi polityków wyróŝniono 81 wypowiedzi uznanych za agresywne. Oznacza to, Ŝe co dziewiąta wypowiedź pojawiająca się w serwisach z ust polskiego polityka jest wypowiedzią zawierającą znamiona agresji. Zdecydowana większość tychŝe wypowiedzi naleŝy do przedstawicieli partii. Na 182 wypowiedzi aŝ 53 naleŝy do polityków największej partii opozycyjnej. Oznacza to, Ŝe co 3 wypowiedź reprezentanta tej partii to głos posiadający przejawy agresji. Reprezentanci uŝywali agresywnych sformułowań, komentując m.in. sprawy związane z finansowaniem partii z budŝetu państwa, analizując program PJN-u, omawiając tragedię smoleńską, czy mówiąc o politycznej odpowiedzialności za zimę. Niektóre z wypowiedzi polityków -u miały na celu ośmieszenie przeciwników politycznych, pokazanie ich bezczynności ( OdśnieŜenie dróg jest niemoŝliwe, a rząd co robi w tym czasie? OtóŜ rząd opowiada bajki ). W mediach pojawiły się ponadto słowa Jarosława Kaczyńskiego, który o swoich przeciwnikach politycznych mówił, Ŝe brak im kompetencji intelektualnych i moralnych. Komentując dotowanie partii, politycy równieŝ nie przebierali w słowach. Adam Hofman powiedział: Patrzę na posła Chlebowskiego i tak się zastanawiam - pewnie będą wielkie zbiórki na cmentarzach, ale sądzę, Ŝe nie na ratowanie warszawskich Powązek. Z kolei Marek Wikliński: Jak czytam wypowiedzi senatora Platformy Obywatelskiej i oferowane wycieczki na Dominikanę to rzeczywiście są to wyŝsze standardy, bo macie wyŝsze propozycje". W dyskusję ostro włączył się równieŝ premier: Historia korupcji w Polsce, to jest historia wszystkich partii politycznych. I najciszej w tej sprawie powinni siedzieć posłowie -u, jeśli przypomnimy sobie lata rządów -u. Na ostre wypowiedzi odpowiedziano groźbami. Jarosław Kaczyński skwitował: JeŜeli nie odwoła tych słów o korupcji za rządów -u, to będzie miał proces. Wszystkie te wypowiedzi wzbogacone były wyraźną gestykulacją oraz zaciętą mimiką. Strona 2
PRESS-SERVICE Monitoring Mediów Sp. z o.o. ul. Grunwaldzka 19 6-782 Poznań, Polska tel./fax: +48 61 66 26 5 e-mail: biuro@press-service.com.pl www.press-service.com.pl Strona 21