Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej INFORMATOR Łódź -

Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej 90-613 Łódź, ul. Gdańska 80 tel/fax 42 230-25-78,230-25-79 e-mail: osrodek@cobjwdl.lodz.pl http: //www.cobjwdl.lodz.pl INFORMATOR 2014 - Łódź -

INFORMATOR METODYCZNO-APARATUROWO- ODCZYNNIKOWY DLA SPRAWŹZIANÓW Z CHEMII KLINICZNEJ W PROGRAMIE CENTRALNYM CYKL 39 ń2 SPRAWŹZIANÓWŚ XI/2Ńń3r. X/2014r. ORAZ SPRAWŹZIANÓW Z CHEMII KLINICZNEJ, PARAMźTRÓW RKZ I źlźktrolitów, HEMATOLOGII, KOAGULOLOGII, IMMUNOCHźMII HORMONÓW, POSZźRZONźJ I MARKźRÓW KARŹIOLOżICZNYCH W PROGRAMIE POWSZECHNYM 2014r. I PÓŁROCZźŚ SPRAWDZIANY ZIMA 2014r., WIOSNA 2014r. II PÓŁROCZźŚ SPRAWDZIANY LATO 2014r., JźSIź 2Ńń4r. OpracowałaŚ Barbara Przybył-Hac Z-ca dyrektora CźNTRALNźżO O ROŹKA BAŹA JAKO CI W DIAGNOSTYCE LABORATORYJNEJ Wydanie VIII

1. Wprowadzenie SPIS TRź CI 2. Struktura organizacyjna sprawdzianów mi dzylaboratoryjnych 3. Program Centralny 4. Program Powszechny 4.1. Sprawdziany chemiczne 4.2. Sprawdziany RKZ i elektrolitów (ISź) 4.3. Sprawdziany hematologiczne 4.4. Sprawdziany koagulologiczne 4.5. Sprawdziany immunochemiczne hormony 4.6. Sprawdziany immunochemiczne poszerzone 4.7. Sprawdziany markerów sercowych 5. Kalendarz sprawdzianów w 2013r. 6. Żormularz zgłoszenia do kolejnych sprawdzianów programów mi dzylaboratoryjnych 7. Wykaz kodów metod do sprawdzianów chemicznych 8. Wykaz kodów aparatury 8.1. Analizatory biochemiczne 8.2. Spektrofotometry i fotometry 8.3. Analizatory jonoselektywne (ISź) i równowagi kwasowo-zasadowej 8.4. Żotometry płomieniowe i spektrofotometry atomowo-absorbcyjne 8.5. Osmometry 8.6. Chlorimetry 8.7. Koagulometry 8.8. Analizatory i liczniki hematologiczne 8.9. Analizatory immunochemiczne 8.10. Inne typy aparatów 9. Kody liczby oznacze rutynowych wykonywanych w laboratorium w stosunku w miesi cznym 10. Współczynniki przeliczeniowe jednostek 10.1. Współczynniki przeliczeniowe jednostek dla niektórych składników oznaczanych w sprawdzianach immunochemicznych 10.2. Zestawienie współczynników przeliczeniowych jednostek tradycyjnych na jednostki układu SI i odwrotnie 11. Wykaz kodów firm 11.1. Wykaz firm wg nazw w porz dku alfabetycznym 11.2. Wykaz firm wg numerów kodów 2

1. WPROWADZENIE Szanowni Pa stwo Przekazujemy VIII już wydanie naszego Informatora. Jak zwykle zamieszczamy w nim aktualności o naszych sprawdzianach, kalendarz zaplanowanych do realizacji w 2014r. sprawdzianów oraz wykazy metod, aparatów i firm producentów diagnostyki in vitro. Jak co roku Informator jest aktualizowany i uzupełniany. Ponieważ wykorzystywana w laboratoriach baza metodyczna, aparaturowa i odczynnikowa ci gle się zmienia i rozrasta, nie jest możliwe stworzenie opracowania doskonałego. Dlatego zmiany w wyposażeniu zachodz ce w ci gu roku będ aktualizowane w Informatorze przygotowanym w formie elektronicznej na naszej stronie Internetowej www.cobjwdl.lodz.pl, dostępny w zakładce Do pobrania w postaci pliku w formacie PDF wraz z dat ostatniej aktualizacji. Od listopada 2ŃŃ9r. rozpoczęliśmy wdrażanie w naszych sprawdzianach zaprojektowanego w Centralnym Ośrodku oprogramowania pod nazw Elektroniczny System Przekazu Danych (ESPD), wykorzystuj cy nowoczesn technologię informacyjn. Oprogramowanie działa w oparciu o nasz stronę Internetow na bazie przegl darek internetowych. Pierwsze zastosowanie tego systemu wykorzystaliśmy w Centralnym Programie sprawdzianów chemicznych, a następne w 2ŃńŃr. w sprawdzianach hematologicznych Powszechnego Programu. Ponieważ zaproponowany System spotkał się z bardzo przychylnym Pa stwa przyjęciem oraz znacznie usprawnił współpracę między laboratoriami, a Centralnym Ośrodkiem, będzie sukcesywnie rozszerzany na kolejne nasze sprawdziany. W 2012 roku wdrożeniem Systemu zostały objęte sprawdziany parametrów równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitów ISE. Jednocześnie w 2Ńń2r. dopracowaliśmy dla sprawdzianu immunochemii hormony procedurę przekazywania Pa stwu opracowa ocen wyników nie jak było dotychczas poprzez pocztę elektroniczn z zał czeniem plików PDF opracowa, ale udostępniono uczestnikom odbiór bezpośredni raportów po zalogowaniu się do systemu ESPD (drog e-mail powiadamiamy tylko o dacie dostępu do plików opracowa w systemie). Natomiast w 20ń3r. udało się przygotować oprogramowanie do odbierania poprzez system ESPD opracowa wyników dla wszystkich sprawdzianów realizowanych przez Centralny Ośrodek. Jest to duży postęp w realizacji założonego celu, jakim jest przejście na współpracę z laboratoriami poprzez Internet. Jesteśmy dumni z dotychczasowych osi gnięć, tym bardziej, że realizujemy je w ramach własnych możliwości kadrowych i finansowych (bez udziału dodatkowych środków i firm zewnętrznych). W 2014r. planujemy wdrożenie oprogramowania ESPD do kolejnych sprawdzianów będ to sprawdziany: immunochemiczny markery kardiologiczne i koagulologiczny. O zmianach formy realizacji tych sprawdzianów będziemy Pa stwa informować na bież co w odrębnej korespondencji. Jeżeli Pa stwa laboratorium dysponuje dostępem do Internetu, to zachęcamy do przyst pienia do elektronicznego systemu, wypełniaj c druk deklaracji ESPD dostępny na naszej stronie internetowej w zakładce Do pobrania. Prowadzenie sprawdzianów dwutorowo elektronicznie i papierowo jest dużym utrudnieniem dla organizatora sprawdzianów. Zapraszaj c Pa stwa do uczestnictwa w programach sprawdzianów międzylaboratoryjnych Centralnego Ośrodka Bada Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej, prosimy o stałe i staranne korzystanie z niniejszego Informatora 2Ńń4. Przypominamy, że szczegółowe i poprawne opisanie stosowanych metod oraz 3

wykorzystywanej aparatury, odczynników i kalibratorów jest podstawowym warunkiem prawidłowej klasyfikacji i oceny wyników nadsyłanych przez Pa stwa. Niestety pomyłki z Pa stwa strony nadal zdarzaj się stosunkowo często, wpływaj c negatywnie na ocenę pracy nie tylko laboratorium, ale także innych uczestników programów. Przekonaliśmy się o tym dokonuj c w sprawdzianach chemicznych Lato 2Ńń2 i Jesie 2Ńń2 weryfikacji metod wg wykorzystywanych przez Pa stwa zestawów odczynnikowych. Nie mog c tym pomyłkom zapobiec, jeszcze raz podkre lamy wag tego problemu. W przypadku w tpliwości lub niejasności jak zawsze prosimy o kontakt z nami. Maj c nadzieję na owocn, regularn współpracę, życzymy Pa stwu jak najlepszych ocen wyników w roku 2Ńń4. 2. STRUKTURA ORGANIZACYJNA PROżRAMÓW ORżANIZOWANYCH PRZźZ CźNTRALNY O ROŹźK ZAKRźS SPRAWŹZIANÓW Centralny Ośrodek realizuje programy międzylaboratoryjne z zakresu: chemii klinicznej, hematologii, koagulologii oraz immunochemii. Organizowane s 3 różne sprawdziany immunochemiczne. Pierwszy to sprawdzian immunochemiczny-hormony (obejmuj cy od 2Ńńńr. tylko hormony tarczycy i PSA oznaczenia wykonywane s w materiale dedykowanym sprawdzianom chemicznym). Drugi to sprawdzian immunochemiczny-poszerzony (obejmuj cy hormony, markery nowotworowe, białka specyficzne i leki). Trzeci to sprawdzian immunochemiczny-markery kardiologiczne. ŹOST PNO Ć Zgodnie z rozporz dzeniem Ministra Zdrowia (Dz. U. z dnia 23 marca 2ŃŃ6r. Nr 6ń, poz. 435) w sprawie standardów jakości dla medycznych laboratoriów diagnostycznych i mikrobiologicznych oraz zmian do niniejszego rozporz dzenia (Dz. U. z dnia 2ń stycznia 2ŃŃ9r. Nr 22, poz. ń28) udział w podstawowych programach zewnętrznej oceny jakości organizowanych przez Centralny Ośrodek Bada Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej jest obligatoryjny dla medycznych laboratoriów diagnostycznych. Sprawdziany maj charakter edukacyjno-informacyjny i s nieodpłatne. RźJźSTRACJA UCZźSTNIKÓW Laboratorium, które do chwili obecnej jeszcze nie podjęło współpracy z Centralnym Ośrodkiem, a w myśl rozporz dzenia Ministra Zdrowia (Dz. U. z dnia 2ń stycznia 2ŃŃ9r. Nr 22, poz. ń28) powinno, prosimy o przysłanie formalnego pisma deklaruj cego przyst pienie do naszych sprawdzianów. Po dokonaniu rejestracji laboratorium wypełnia i odsyła do Centralnego Ośrodka formularz Formularz zgłoszenia laboratorium do udziału w programach sprawdzianów mi dzylaboratoryjnych realizowanych przez COBJwŹL podany w niniejszym informatorze w pkt. 6. Jeżeli laboratorium jest zarejestrowane w Centralnym Ośrodku i wyraża akces udziału w kolejnych sprawdzianach, w których dot d nie uczestniczyło, powinno wypełnić i odesłać Żormularz zgłoszenia laboratorium do udziału podany w niniejszym informatorze w pkt. 6. UWAGA! Wszystkie zmiany dotycz ce nazwy laboratorium, właściciela czy adresu prosimy niezwłocznie zgłaszać do Centralnego Ośrodka w formie pisemnej. POUŻNO Ć Każde laboratorium przystępuj ce do programów sprawdzianów Centralnego Ośrodka ma nadawany przez organizatora indywidualny numer kodowy za pomoc, którego następuje komunikacja z uczestnikiem. Numerem tym oznakowane s wszystkie raporty i dokumenty kierowane do danego laboratorium. Zgodnie ze Statutem COBJwDL oceny wiarygodności wyników poszczególnych laboratoriów udostępniane s tylko bezpośrednim wykonawcom oraz Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie Diagnostyki Laboratoryjnej i na jego zlecenie poszczególnym konsultantom wojewódzkim. 4

ŹOSTARCZANIź PRÓBźK I STOSOWNźJ ŹOKUMźNTACJI Próbki materiałów kontrolnych przeznaczone do poszczególnych sprawdzianów Programu Powszechnego przesyłane s poczt 2 razy do roku na pierwsze półrocze (przełom stycze / luty) i na drugie półrocze (przełom czerwiec / lipiec). Przesyłki zawieraj materiały liofilizowane do sprawdzianów chemicznych, koagulologicznych, immunochemicznych i markerów kardiologicznych oraz płynne do sprawdzianów parametrów RKZ i elektrolitów (ISE) i sprawdzianów hematologicznych. Krew kontrolna do sprawdzianów hematologicznych z uwagi na ograniczony termin ważności próbek dostarczana jest do laboratoriów odrębnymi przesyłkami priorytetowymi (zwykle w kwietniu i październiku danego roku). Wszystkie otrzymywane materiały s przebadane przez producentów pod względem obecności wirusów HIV i WZW, ale dla bezpiecze stwa należy je traktować jako potencjalnie zakaźne. Materiały kontrolne s pakowane w opisane nazw sprawdzianu torebki strunowe oraz zbiorczo w torebkę zabezpieczaj c. Wraz z materiałami dostarczana jest dokumentacja do odpowiednich sprawdzianów list informacyjny i formularze wynikowe. Materiały kontrolne należy przechowywać do chwili wykonania oznacze kontrolnych zgodnie z zaleceniami organizatora, dokumentację zabezpieczyć przed zagubieniem. WYPźŁNIANIź ŻORMULARZA Poprawne wypełnianie formularza wynikowego i udzielenie wszystkich niezbędnych informacji jest podstawowym warunkiem prawidłowej oceny wyników uczestnika. Obok wartości liczbowych należy najczęściej podać metodę oznaczania, wykorzystywany aparat, firmę producenta odczynników czy nawet nazwę zestawu odczynnikowego i jego numer katalogowy (Nr kat. ew. nr ref.). Dane dotycz ce metod, aparatów i firm diagnostycznych w postaci kodów liczbowych podano w niniejszym informatorze w pkt. 7-11. Proszę podawać także wszystkie informacje wymagane dodatkowo dla uszczegółowienia warunków określaj cych wykonywanie oznacze kontrolnych. Powyższe wymagane informacje proszę aktualizować w każdym sprawdzianie. W przeciwnym przypadku oceny Pa stwa wyników będ błędne z racji nie zakwalifikowania ich do właściwych grup oblicze statystycznych. Nieudzielanie kompletnych informacji o warunkach uzyskania wyników na formularzu dyskwalifikuje ocenę. Z doświadcze Centralnego Ośrodka wynika, że niestety cz ć laboratoriów nie docenia wagi problemu. Błędne sklasyfikowanie czy podanie błędnego kodu wykorzystywanej metody, aparatu, a nawet odczynników s stosunkowo bardzo częste. Uniemożliwia to nie tylko poprawn ocenę nadesłanych wyników, ale może wpływać również na zmianę wartości średnich będ cych podstaw oblicze statystycznych i w konsekwencji ocen. Czyli wpływa negatywnie nie tylko na wyniki danego uczestnika, ale wszystkich uczestników programu. Wychwycenie tych błędów przez Centralny Ośrodek nie zawsze jest możliwe. W przypadku jakichkolwiek w tpliwości dotycz cych wyboru odpowiednich kodów należy skontaktować się telefonicznie z Centralnym Ośrodkiem lub przesłać wraz z formularzem stosown informację lub firmow metrykę oznaczania danego składnika. UWAGA! Formularze wynikowe w formie elektronicznej w postaci plików w formacie DOC dla wszystkich aktualnie realizowanych sprawdzianów zawsze s dostępne na naszej stronie Internetowej w zakładce Do pobrania. Ponieważ druki te ulegaj zmianom należy wykorzystywać ich najaktualniejsze wersje. Pobieraj c formularze wynikowe w formie elektronicznej należy pamiętać o każdorazowym wpisaniu na nich numeru kodowego laboratorium (niezbędny do identyfikacji danych). Prosimy korzystać tylko z aktualnych formularzyą TźRMINY WYKONANIA BAŹA I OŹSYŁANIA WYNIKÓW Wszystkie formularze wynikowe zawieraj informacje o ostatecznej dacie przyjmowania wyników. Aby wyniki z Pa stwa laboratorium dotarły na czas do Centralnego Ośrodka, badania w materiałach kontrolnych należy wykonać z odpowiednim wyprzedzeniem. O tak terminowość proszone s laboratoria, bo jest to warunek sprawnego opracowania wyników sprawdzianów. W niniejszym opracowaniu terminy poszczególnych sprawdzianów w bież cym roku (2014) podano w kalendarzu sprawdzianów w pkt. 5. WYNIKI Wyniki oznacze kontrolnych wpisywane s do formularzy wynikowych. Dane liczbowe należy wpisywać w określone pola. Wyniki należy podawać w takich jednostkach, jakie wpisane s na formularzach. Dla ułatwienia odpowiednie przeliczniki jednostek dla sprawdzianów chemicznych podano w pkt. ńń niniejszego opracowania. 5

Na formularzach sprawdzianów celem sprawdzenia poprawności wprowadzania wyników przez Centralny Ośrodek do systemu obliczeniowego, laboratoria s proszone o podsumowanie wartości liczbowych wyników i wpisanie uzyskanych sum do formularza. UWAGA! Laboratoria s proszone o wykonanie i zachowanie kopii wszystkich wysyłanych formularzy wynikowych. Ułatwia to szybkie dotarcie do danych i wyjaśnianie wszelkich niejasności. OPRACOWANIA WYNIKÓW Opracowania wyników w formie wydruków komputerowych zawieraj oceny statystyczne wyników sprawdzianów. Na opracowania składaj się tabele, wykresy Youdena, wykresy Levey-Jenningsa oraz histogramy. Raporty uczestników s zindywidualizowane. Oznacza to, że każdy uczestnik otrzymuje opracowanie tylko swoich wyników, pozostałe informacje podawane s w formie zbiorczej. Wyniki w poszczególnych sprawdzianach oceniane s względem rednich warto ci wszystkich uczestników, a jeżeli Centralny Ośrodek dysponuje wartościami należnymi wg producenta materiałów kontrolnych także wobec tych wartości. W opracowaniach statystycznych poszczególnych sprawdzianów do oceny wyników stosuje się różne układy odniesienia np.: rednie ogólne, metodyczne, aparaturowe, odczynnikowe czy systemowe. UWAGA! Dla uczestników zgłoszonych do Elektronicznego Systemu Przekazu Danych (ESPD) opracowania wyników s dostępne po zalogowaniu się do systemu. Poczt e-mail przekazujemy uczestnikom informacje o wystawieniu opracowań sprawdzianów. BŁ ŹY Odpowiedzialność za błędy w postaci źle przeliczonych jednostek, niepoprawnego określenia kodów metod, aparatów, czy firm odczynników oraz innych pomyłek ponosi uczestnik sprawdzianu. Natomiast za błędy zwi zane z wprowadzaniem wartości do systemu obliczeniowego w Centralnym Ośrodku oraz błędy powstałe w trakcie opracowa statystycznych odpowiedzialność ponosi Centralny O rodek. Informację o wyst pieniu błędu należy przekazać do Centralnego Ośrodka w formie pisemnej. Poprawiony raport przesyłany jest uczestnikowi. Błędy zawinione przez laboratorium s poprawiane tylko w wyj tkowych przypadkach po podaniu przez laboratorium przyczyny ich wyst pienia. WIAŹźCTWA UCZźSTNICTWA Po zako czeniu rocznego cyklu sprawdzianów w Programie Powszechnym Centralny Ośrodek przesyła laboratoriom zaświadczenia uczestnictwa w sprawdzianach. Każdy uczestnik otrzymuje zaświadczenia dla tych sprawdzianów, w których uczestniczył w danym roku, niezależnie od uzyskiwanych wyników. Na zaświadczeniach podawana jest częstotliwość, z jak laboratorium uczestniczyło w sprawdzianach w danym roku oraz wymieniane s składniki, które poddawano ocenie. W Centralnym Programie po zako czeniu rocznego cyklu (trwaj cego od listopada do października następnego roku) wydawane s certyfikaty uczestnictwa dla laboratoriów, które spełniły kryteria jakościowe przyjęte w programie w danym roku lub zaświadczenia uczestnictwa, jeżeli tych kryteriów nie spełniły. 3. CENTRALNY PROGRAM Centralny Program sprawdzianów chemicznych jest najstarszym programem prowadzonym przez Centralny Ośrodek obecnie 39 rok realizacji. Uczestnikami s wiod ce, duże, dobrze wyposażone laboratoria w liczbie ok. 250. Program ocenia wyniki 27 następuj cych składników z zakresu chemii klinicznej: sód, potas, chlorki, wap, magnez, żelazo, fosfor nieorganiczny, osmolalność, białko, mocznik, kreatyninę, kwas moczowy, glukozę, bilirubinę, cholesterol, HDL-cholesterol, triglicerydy, AST, ALT, CK, ALP, ACP, AMY, GGT, LDH, lipazę i albuminę. Wyniki w Centralnym Programie opracowywane s w jednostkach układu SI przeliczniki jednostek umieszczono w rozdz. 10 niniejszego informatora. Liczba sprawdzianów w cyklu wynosi ń2 (każdy nowy cykl rozpoczyna się w miesi cu listopadzie, a ko czy w październiku następnego roku). Co miesi c każdy uczestnik wykonuje równolegle oznaczenia w dwóch materiałach kontrolnych. Ocenę wyników z danego miesi ca laboratorium pobiera ze swojego konta po zalogowaniu się do systemu ESPD. 6

UWAGA! Od 35 cyklu, czyli od listopada 2009r. program jest realizowany w wersji elektronicznej za pośrednictwem naszej strony Internetowej Elektronicznego Systemu Przekazu Danych. Ten sposób znacznie usprawnił realizację comiesięcznych sprawdzianów, zdecydowanie skrócił czas opracowania wyników i przekazywania uczestnikom ocen. Aktualnie w wersji elektronicznej realizowany jest kolejny 39 cykl programu. 4. POWSZECHNY PROGRAM 4.1. SPRAWDZIANY CHEMICZNE Sprawdziany oceniaj wyniki 27 następuj cych składników z zakresu chemii klinicznej: sód, potas, chlorki, wap, magnez, żelazo, fosfor nieorganiczny, osmolalność, białko, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, glukoza, bilirubina, cholesterol, HDL-cholesterol, triglicerydy, AST, ALT, CK, ALP, ACP, AMY, GGT, LDH., lipaza i albumina Liczba uczestników w sprawdzianach ok. ń75ń. Częstotliwość sprawdzianów w roku 4 w cyklach kwartalnych ZIMA, WIOSNA, LATO, JESIE. W każdym sprawdzianie uczestnik wykonuje równolegle oznaczenia kontrolne w 2 materiałach. W roku ocenia się 8 materiałów kontrolnych (ok. 25Ń tys. wyników). Po każdym sprawdzianie uczestnik otrzymuje zindywidualizowane opracowanie oceniaj ce jego wyniki (w wersji papierowej lub pobieraj c ze swojego konta po zalogowaniu się do systemu ESPD). Po czterech sprawdzianach każdy uczestnik otrzymuje informację w wersji papierowej o uzyskanych w ci gu roku ocenach. 4.2. SPRAWŹZIANY RÓWNOWAżI KWASOWO-ZASAŹOWźJ I źlźktrolitów (ISź) Sprawdziany oceniaj 3 parametry równowagi kwasowo-zasadowej: ph, PCO2, PO2, a od 2007r. wł czono dodatkowe składniki: sód, potas, chlorki, magnez, wap zjonizowany i lit dla aparatów gazometrycznych wyposażonych w elektrody jonoselektywne lub aparatów posiadaj cymi tylko elektrody jonoselektywne. Uczestnik uzyskuje tyle kompletów materiałów kontrolnych, ile aparatów aktualnie zgłosił do sprawdzianów. Wskazane jest, aby opiek merytoryczn ze strony laboratoriów objęte były również analizatory parametrów równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitów ISE znajduj ce się np. na blokach operacyjnych, oddziałach intensywnej opieki medycznej, oddziałach ratunkowych czy oddziałach dializ, co oznacza, że powinny być wł czone do naszych sprawdzianów. Jeżeli laboratorium zgłosi te analizatory do oceny porównawczej, to otrzyma odpowiednia ilość kompletów materiałów kontrolnych. Liczba sprawdzianów w roku 2 w ramach sprawdzianów ZIMA I LATO. Liczba ocenianych materiałów 3 o różnych poziomach. Wyniki w sprawdzianie oceniane s wg średnich ogólnych, aparaturowych i wg wartości wyznaczonych przez producenta materiałów kontrolnych. UWAGA! Od 2012r. (sprawdzian Lato 2012) program jest realizowany w wersji elektronicznej za pośrednictwem naszej strony Internetowej Elektronicznego Systemu Przekazu Danych. 4.3. SPRAWDZIANY HEMATOLOGICZNE Oceniane składniki w sprawdzianach to: hematokryt wirówkowy, hematokryt z aparatu, hemoglobina, WBC, RBC, PLT oraz wskaźniki czerwonokrwinkowe: MCV, MCH, MCHC. Sprawdziany organizowane 2 razy w roku w ramach sprawdzianów WIOSNA i JESIE, ale z uwagi na ograniczone terminy ważności materiałów kontrolnych przeprowadzane s w innych terminach niż pozostałe sprawdziany realizowane w ramach Powszechnego Programu (najczęściej w kwietniu i październiku). Sprawdziany oceniaj wyniki dla aparatów hematologicznych, jakie uczestnik zgłasza dla swojego laboratorium. W sprawdzianach uczestniczy ok. ń65ń laboratoriów, w których ocenia się wyniki z ok. 2ŃŃŃ aparatów hematologicznych. Wiosn 2ŃńŃr. wdrożono w Centralnym Ośrodku Elektroniczny System Przekazu Danych (ESPD) dla sprawdzianów hematologicznych i oba sprawdziany WIOSNA i JESIE były realizowane z jego wykorzystaniem. Sprawdzian realizowano dwutorowo w wersji elektronicznej i dotychczasowej papierowej z uwagi na brak dostępu do Internetu zgłoszony przez cześć laboratoriów. W 2Ńń4r. sprawdziany hematologicznej będ realizowane na tych samych zasadach. UWAGA! Laboratoria, które nie zadeklarowały jeszcze udziału w naszym Systemie, a maj w swoich laboratoriach takie możliwości, proszone s o przysłanie wypełnionej deklaracji dostępnej na naszej stronie Internetowej w zakładce Do pobrania. Nowy System jest prosty, bezpieczny i znacznie usprawnia realizację sprawdzianów. Im więcej laboratoriów przyst pi do tej formy, tym obopólne korzyści będ większe. 7

4.4. SPRAWDZIANY KOAGULOLOGICZNE Oceniane składniki to: PT (INR), APTT, TT i fibrynogen. Sprawdziany organizowane 2 razy w roku w ramach sprawdzianów WIOSNA i JESIE. W sprawdzianach uczestniczy ok. ń3ńń laboratoriów, Osocza kontrolne to 2 materiały w każdym sprawdzianie. Ocenie podlegaj wyniki na wszystkich koagulometrach, jakie zgłasza uczestnik dla swojego laboratorium. Po opracowaniu wszystkich wyników uczestnik otrzymuje raport z ocen swoich wyników. Wyniki sprawdzianu oceniane s wg średnich ogólnych, aparaturowych i odczynnikowych (firm producentów oraz konkretnych zestawów odczynnikowych). 4.5. SPRAWDZIANY IMMUNOCHEMICZNE HORMONY Oznaczenia wykonywane w ramach sprawdzianów WIOSNA i JESIE w materiałach wykorzystywanych do sprawdzianów chemicznych. W sprawdzianie uczestniczy ok. 95Ń laboratoriów. Ocena wyników wg wartości producenta oraz wg średnich ogólnych i systemowych uczestników oraz wg średnich odczynnikowych. Ta ostatnia ocena została zastosowana w 2ŃńŃr. od sprawdzianu JESIE 2ŃńŃ z uwagi na możliwość wykorzystywania więcej niż jednego zestawu odczynnikowego do oznacze niektórych składników na tym samym systemie analitycznym (nowe generacje odczynników). UWAGA! Od 2011r. od sprawdzianu WIOSNA 2011 zakres ocenianych składników zostaje ograniczony do hormonów tarczycy TSH, T 3, FT 3, T 4, FT 4 oraz PSA. i od sprawdzianu Jesień 2011 jest realizowany w wersji elektronicznej z pomoc ESPD. 4.6. SPRAWDZIANY IMMUNOCHEMICZNE POSZERZONE W sprawdzianach ocenia się wyniki 32 składników oznaczanych metodami immunochemicznymi estradiol, FSH, TSH, FT3, T3, FT4, T4, LH, GH, HCG, kortyzol, progesteron, prolaktyna, testosteron, insulina, PTH, AFP, CEA, CA 125, CA 15-3, CA 19-9, PSA total, PSA free, digoksyna, fenytoina, karbamazepina, kwas foliowy, kwas walproinowy, witamina Bń2, ferrytyna, Ig E całkowite i alfa-2- microglobulina. Do sprawdzianów wytypowano ok. 6ŃŃ laboratoriów, które spośród wyżej podanych składników oznaczaj jak największ ich liczbę. Oznaczenia wykonuje się w ramach sprawdzianów ZIMA i LATO w 2 materiałach kontrolnych o 2 poziomach wartości. Ocena wyników wg wartości producenta oraz wg średnich ogólnych i systemowych uczestników, także wg średnich odczynnikowych. Ta ostatnia ocena została zastosowana w 2ŃńŃr. od sprawdzianu LATO 2ŃńŃ z uwagi na możliwość wykorzystywania więcej niż jednego zestawu odczynnikowego do oznacze niektórych składników na tym samym systemie analitycznym (nowe generacje odczynników). UWAGA! Z uwagi duże zainteresowanie laboratoriów tym sprawdzianem w 2011r. liczba uczestników sprawdzianu zostanie zwiększona z 500 do 600 laboratoriów, co mamy nadzieję - korzystnie wpłynie na wiarygodność ocenianych zbiorów wyników. Od sprawdzianu ZIMA 2012 sprawdzian jest realizowany z wykorzystaniem Elektronicznego Systemu Przekazu Danych poprzez stronę Internetow Centralnego Ośrodka. 4.7. SPRAWŹZIANY MARKźRÓW KARDIOLOGICZNYCH Sprawdzian zapocz tkowany w 2ŃŃ8r. obejmuje następuj ce markery kardiologiczne: aktywność kinazy kreatynowej oraz izoenzymu CK-MB, a także CK-MB mass, troponiny I i troponiny T, mioglobiny, homocysteiny, BNP i pro-bnp. Jeden raz w roku staramy się dostarczać materiały kontrolne z dodatkowymi składnikami do oceny D-dimer, CRPhs i digoksyna zwykle w sprawdzianie Zima (o czym każdorazowo Pa stwa powiadamiamy). Obecna liczba uczestników ok. 48Ń laboratoriów. Sprawdziany organizowane 2 razy w roku w ramach sprawdzianów ZIMA i LATO. Ocena wyników dla CK aktywność wg średnich ogólnych, aparaturowych i odczynników, a dla pozostałych składników wg średnich ogólnych i systemowych. 8

5. KALENDARZ SPRAWŹZIANÓW W 2Ńń4r. PROGRAM POWSZECHNY 2014r. I - ZIMA 2014r. II - WIOSNA 2014r. III - LATO 2014r. IV - JźSIź 2Ńń4r. NAZWA I RODZAJ SPRAWDZIANU I CHEMIA KLINICZNA I RÓWNOWAżA KWASOWO- ZASADOWA I ELEKTROLITY (ISE) (INTERNET) I IMMUNOCHEMIA POSZERZONA (INTERNET) I MARKERY KARDIOLOGICZNE (INTERNET) I HEMATOLOGIA (INTERNET) II CHEMIA KLINICZNA I IMMUNOCHEMIA HORMONY TARCZYCY I PSA (INTERNET) I KOAGULOLOGIA (INTERNET) III CHEMIA KLINICZNA II RÓWNOWAżA KWASOWO- ZASADOWA I ELEKTROLITY (ISE) (INTERNET) II IMMUNOCHEMIA POSZERZONA (INTERNET) II MARKERY KARDIOLOGICZNE (INTERNET) II HEMATOLOGIA (INTERNET) IV CHEMIA KLINICZNA II IMMUNOCHEMIA-HORMONY TARCZYCY I PSA (INTERNET) II KOAGULOLOGIA (INTERNET) MATźRIAŁ KONTROLNY I PÓŁROCZź 2Ńń4r. 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 1 i 2 3 MATźRIAŁY KONTROLNE ACIDBASAL 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 2, 3 MATźRIAŁY KONTROLNź NR 2 i 3 2 MATźRIAŁY KONTROLNE 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 3 i 4 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 1 i 2 II PÓŁROCZź 2Ńń4r. 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 5 i 6 3 MATźRIAŁY KONTROLNE ACIDBASAL 2 MATźRIAŁY KONTROLNE 2 MATźRIAŁY KONTROLNE 2 MATźRIAŁY KONTROLNE 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 7 i 8 2 MATźRIAŁY KONTROLNE NR 1 i 2 PROGRAM CENTRALNY CYKL 39 XI/2013r. X/2014r. REALIZOWANY INTERNETOWO (ESPD) OSTATECZNY TERMIN OŹSYŁANIA WYNIKÓW 28.02.2014r. KWIźCIź 2Ńń4r. (termin po 15.04.2014r.) 23.05.2014r. 22.08.2014r. PA ŹZIźRNIK 2Ńń4r. (termin po 15.10.2014r.) 21.11.2014r. NR MATźRIAŁU KONTROLNEGO OSTATECZNY TERMIN OŹSYŁANIA WYNIKÓW NR MATźRIAŁU KONTROLNEGO OSTATECZNY TERMIN OŹSYŁANIA WYNIKÓW 917 i 918 22.11.2013r. 931 i 932 20.06.2014r. = (7 i 8 JźSIź 2Ńń3r.) 919 i 920 20.12.2013r. 933 i 934 25.07.2014r. 921 i 922 24.01.2014r. 935 i 936 22.08.2014r. = (5 i 6 LATO 2014r.) 923 i 924 28.02.2014r. 937 i 938 26.09.2014r. = (1 i 2 ZIMA 2014r.) 925 i 926 28.03.2014r. 939 i 940 24.10.2014r. 927 i 928 25.04.2014r. 941 i 942 21.11.2014r. = (7 i 8 JźSIź 2Ńń4r.) 929 i 930 23.05.2014r. 943 i 944 19.12.2014r. = (3 i 4 WIOSNA 2014r.) 945 i 946 23.01.2015r. 9

6. ŻORMULARZ ZżŁOSZźNIA LABORATORIUM ŹO UŹZIAŁU W PROGRAMACH SPRAWŹZIANÓW MI ŹZYLABORATORYJNYCH RźALIZOWANYCH PRZźZ COBJWDL ŹATA ZżŁOSZźNIAŚ NUMER KODOWY LABORATORIUM: (nadany przez Centralny O rodek) NAZWA LABORATORIUM: NAZWA JEDNOSTKI MACIERZYSTEJ: KOD POCZTOWY - MIASTO: ADRES LABORATORIUM: ULICA - NUMER TELEFON / FAX ADRES POCZTY ELEKTRONICZNEJ: ZżŁASZAM LABORATORIUM ŹO UCZźSTNICTWA W NAST PUJ CYCH PROżRAMACHŚ PROżRAM CźNTRALNYŚ (zaznaczyć znakiem X ) Sprawdzian chemiczny PROżRAM POWSZźCHNYŚ (zaznaczyć znakiem X ) Sprawdzian chemiczny Sprawdzian RKZ i elektrolitów (ISź) Sprawdzian hematologiczny Sprawdzian koagulologiczny Sprawdzian immunochemiczny hormony tarczycy i PSA Sprawdzian immunochemiczny poszerzony Sprawdzian markerów kardiologicznych INFORMACJE DODATKOWE O LABORATORIUM (podać oznaczane składniki i wyposa enie dla zgłaszanych sprawdzianów): PIECZ TKA LABORATORIUM KIEROWNIK LABORATORIUM (PIECZ TKA, PODPIS) 10

7. WYKAZ KOŹÓW MźTOŹ ŹO SPRAWŹZIANÓW CHźMICZNYCH SÓŹ i POTAS SKŁAŹNIK mmol/ L 01 02 KOD METODY 11 OPIS METODY 1 Met. potencjometrii bezpo redniej (direct) elektrody jonoselektywne ISE 2 Met. potencjometrii po redniej (indirect) elektrody jonoselektywne ISE 3 Met. fotometrii płomieniowej 4 Met. kolorymetryczna dla Na, met. turbidymetryczna dla K 5 Met. enzymatyczne WAP CAŁKOWITY 03 1 Met. potencjometrii elektrody jonoselektywne ISE 2 Met. kolorymetryczna z o-krezoloftalein (CPC) 3 Met. kolorymetryczna z Arsenazo III mg / dl 4 Met. kolorymetryczna z bł kitem metylotymolowym (MTB) mmol / L x 4 = mg / dl 5 Met. kolorymetryczne z Fosfonazo III 6 Met. miareczkowe (wszystkie wersje) 7 Met. absorpcji atomowej lub fotometrii płomieniowej 11 Met. fotometryczna z 5-nitro-5 -metylo-bapta (NM-BAPTA) MAGNEZ 04 1 Met. kolorymetryczna z Calmagitem 2 Met. kolorymetryczna z bł kitem ksylidylowym (Magonem) 3 Met. kolorymetryczna z bł kitem metylotymolowym (MTB) mg / dl 4 Met. kolorymetryczna z chlorofosfonazo III (CPZ III) mmol / L x 2,43 = mg /dl 5 Met. enzymatyczna z dehydrogenaz izocytrynianow i NADP 6 Met. kolorymetryczna z Arsenazo III 7 Met. absorpcji atomowej lub fotometrii płomieniowej 8 Met. enzymatyczna z adenozyno 5-trifosforanem (ATP) źlazo CHLORKI g / dl mmol / L FOSFORANY NIERGANICZNE mg / dl 05 1 Met. kolorymetryczna z ferrozyn 2 Met. kolorymetryczna z ferenem S 3 Met. kolorymetryczna z chromazurolem B (CAB) i CTMA 4 Met. kolorymetryczna z nitro PAPS 5 Met. kolorymetryczna z batofenantrolin 6 Met. kolorymetryczne z TPTZ 7 Met. kolorymetryczne z innymi chromogenami 06 1 Met. potencjometrii bezpo redniej (direct) elektrody jonoselektywne ISE 2 Met. potencjometrii po redniej (indirect) elektrody jonoselektywne ISE 3 Met. kolorymetryczne (wszystkie wersje) 4 Met. miareczkowe (wszystkie wersje) 5 Met. kulometryczna 07 1 Met. z redukcj fosforomolibdenianu (wszystkie czynniki redukuj ce) 2 Met. z fosforomolibdenianem bez redukcji z tworzeniem kompleksu fosforomolibdenowego w rodowisku kwa nym odczyt w 34Ńnm mmol / L x 3,1 = mg / dl 3 Met. enzymatyczna z fosforomolibdenianem

SKŁAŹNIK OSMOLALNO Ć mosm / kg BIAŁKO CAŁKOWITź g / dl MOCZNIK mg / dl KREATYNINA mg / dl KWAS MOCZOWY mg / dl GLUKOZA mg / dl KOD METODY OPIS METODY 08 1 Met. obni ania punktu zamarzania (krioskopowa) 2 Met. pomiaru pr no ci par 09 1 Met. biuretowa bez indywidualnej próby lepej (próba lepa odczynnikowa) 2 Met. biuretowa z indywidualn surowicz prób lep 3 Met. biuretowa bez indywidualnej próby lepej pomiar w dwóch długo ciach fali 4 Met. refraktometryczna 10 1 Met. enzymatyczna z ureaz i dehydrogenaz glutaminianow (GLDH) 2 Met. enzymatyczna z ureaz i reakcj Berthelota (z podchlorynem sodu i fenolem) 3 Met. enzymatyczna z ureaz, podchlorynem sodu i salicylanem sodu 4 Met. kolorymetryczna z dwuacetylomonooksymem 5 Met. kolorymetryczna aldehydem ftalowym lub OPA-NED 6 Met. konduktometryczna 11 1 Met. kolorymetryczna statyczna z alkalicznym pikrynianem i odbiałczaniem 2 Met. kolorymetryczna statyczna z alkalicznym pikrynianem bez odbiałczania 3 Met. kolorymetryczna kinetyczna z alkalicznym pikrynianem 4 Met. enzymatyczna z kreatyninaz i kreatynaz 10 Met. kolorymetryczna kinetyczna z alkalicznym pikrynianem i kompensacj 11 Met. inne (opisz jakie) 12 1 Met. kolorymetryczna redukcyjna z kwasem fosforowolframowym lub arsenowolframowym 2 Met. enzymatyczna z urykaz i katalaz 3 Met. enzymatyczna z urykaz i peroksydaz 4 Met. enzymatyczna z urykaz i pomiarem w dwóch długo ciach fali 293 i 700 nm 13 1 Met. enzymatyczna z oksydaz glukozow 2 Met. enzymatyczn z heksokinaz 3 Met. enzymatyczna z dehydrogenaz glukozow 4 Met. amperometryczna z oksydaz glukozow 12

BILIRUBINA CAŁKOWITA SKŁAŹNIK mg / dl CHOLESTEROL mg / dl HDL-CHOLESTEROL mg / dl KOD METODY OPIS METODY 14 1 Met. kolorymetryczna z diazowanym kwasem sulfanilowym i kofein (Jendrassika-Groffa) 2 Met. kolorymetryczna z diazowanym kwasem sulfanilowym i metanolem (Malloy-Evelyn) i modyfikacja w silnie kwa nym rodowisku (zestaw BILS firmy Roche) 3 Met. kolorymetryczna z diazowanym kwasem sulfanilowym i innymi akceleratorami np. z dwumetylosulfotlenkiem (DMSO), z surfaktantem (met. Pearlamana i Lee), z detergentem, lub z cetrynidem 4 Met. z sol diazowan 2,4 lub 2,5 lub 3,5 dwuchloroaniliny (ŹCA), lub 2,5-dwuchlorobenzenem (ŹBŹ), sol p-nitrobenzendiazoniowa (NBD) 5 Met. z sol dwuazoniow 2,5 lub 3,5-dwuchlorofenyloczteroboranem (DPD) 6 Met. kolorymetryczna z reakcj oksydacji metawanadanu sodu 9 Met. suchej chemii (suchej fazy Vitros) 15 1 Met. enzymatyczna z esteraz i oksydaz cholesterolow 2 Met. jedno lub wielostopniowe oparte o reakcj Liebermana- Burcharda 10 Met. Inne (opisz jakie) 16 1 Met. str ceniowa z heparyn i jonami manganu 2 Met. str ceniowa z fosforowolframianem i jonami magnezu 3 Met. str ceniowa z siarczanem dekstranu 4 Met. str ceniowa z glikolem polietylenowym Met. bezpo rednia immunologiczna (met. IRC International Reagent Corp.) UWAGA! METODY BźZPO RźŹNIź SKLASYFIKOWANO Wg Warnicka 5, 6, 7, 8, 10 WYJASNIENIA: ChM chylomikrony ECH esteraza cholesterolowa OCH oksydaza cholesterolowa POD peroksydaza Kat. katalaza 4AAP 4-aminoantypiryna 5 6 ń. ChM, VLŹL, LŹL + przeciwciała anty apo B/CIII + detergenty nierozpuszczalne kompleksy ChM, VLDL, LDL 2. HDL ECH, OCH Cholestenon + H2O2 3. H2O2 + 4AAP POD barwny produkt 4. Chlorowodorek guanidyny hamuje reakcje enzymatyczne i rozpuszcza kompleksy lipoproteinowe z etapu 1. UWAGA: W Polsce nie stosowana. Met. bezpo rednia z enzymami modyfikowanymi glikolem polietylenowym (met. PEG Kyowa, Medex) 1. ChM, VLDL, LDL + -cyklodekstryna + MgCl2 rozpuszczalne kompleksy ChM, VLDL, LDL 2. HDL PEG-ECH, PEG-OCH Cholestenon + H2O2 POD 3. H2O2 + 4AAP barwny produkt Odczynniki firm: Beckman Coulter, Roche Diagnostics, Thermo Fisher Scientific, Siemens-Dimension (DF48B), Pointe Scientific, Cormay II Gen. 13

SKŁAŹNIK HDL-CHOLESTEROL cd. KOD METODY 7 8 OPIS METODY Met. bezpo rednia z syntetycznym polimerem i detergentem (met. SPD Daiichi) 1. ChM, VLDL, LDL + syntetyczny polimer rozpuszczalne kompleksy ChM, VLDL, LDL 2. HDL + wybiórczy detergent ECH, OCH Cholestenon + H2O2 3. H2O2 + 4AAP POD barwny produkt Odczynniki firm: Abbott Laboratories, Alpha Diagnostics (nowy H6408), Biolabo, biomerieux, BioSystems, Elitech, Horiba ABX, Pointe Scientific, Siemens-Dimension (DF48A), Spinreact, Stamar, Wiener Lab Met. bezpo rednia immunologiczna poprawiona (met. AB Wako) ń. ChM, VLŹL, LŹL + przeciwciała anty apo B rozpuszczalne kompleksy ChM, VLDL, LDL ECH, OCH 2. HDL Cholestenon + H 2 O 2 3. H 2 O 2 + 4AAP POD barwny produkt Odczynniki firm: AMP, Beckman Coulter-Olympus, BioMaxima, DiaSys, Medico Systems 9 Met. Suchej chemii (suchej fazy Vitros) bezpo rednia (nowa) Met. bezpo rednia z katalaz (met. CAT Denka Seiken) ń. ChM, VLŹL, LŹL + wybiórczy odczynnik ECH, OCH 10 Cholestenon + H2O2 2. 2 H2O2 Katalaza H2O + O2 3. HDL + inhibitor katalazy Cholestenon + H2O2 4. H2O2 + 4AAP POD barwny produkt Odczynniki firm: Cormay, Emapol, Gesan, Randox, Siemens, Thermo Fisher Scientific, 11 Met. testy paskowe np. Reflotron 12 Met. inne (opisz jakie) TRIGLICERYDY mg / dl AST i ALT aminotransferaza asparaginianowa i alaninowa U / L 37 C 17 1 Met. enzymatyczna z oksydaz fosfoglicerolu i oznaczanie H2O2 (z peroksydaz ) 2 Met. enzymatyczna z dehydrogenaz fosfoglicerolu i oznaczanie NADH 3 Met. enzymatyczna z fosfoenolopirogronianem i oznaczanie pirogronianu 18 19 1 Met. kinetyczna z NADH i buforem fosforanowym (wg DGKC) 2 Met. kinetyczna z NADH i buforem tris (wg IFCC) 3 Met. kinetyczna z NADH, buforem tris i fosforanem pirydoksalu (wg IFCC) 4 Met. statyczna z 2,4-dwunitrofenylohydrazyn np. Frankel- Reitman 14

SKŁAŹNIK ALP fosfataza alkaliczna AMYLAZA U / L 37 C U / L - 37 C ACP CAŁKOWITA fosfataza kwa na całkowita U / L - 37 C CK Kinaza kreatynowa U / L 37 C GGT gammaglutamylo transferaza U / L - 37 C LDH dehydrogenaza mleczanowa U / L - 37 C KOD METODY OPIS METODY 20 1 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem AMP (wg IFCC) 2 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem DEA (wg DGKC) 3 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem tris/w glanowym 4 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem glicynowym 5 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem N-metylo-Dglukaminowym 6 Met. kinetyczna z p-nitrofenylofosforanem i buforem HEDTA 7 Met. kinetyczne lub statyczne inne substraty i bufory 21 1 Met. z modyfikowanymi oligocukrami maltotriozyd (G3) 2 Met. z modyfikowanymi oligocukrami maltoheptozyd (G7) 3 Met. z innymi modyfikowanymi lub nie modyfikowanymi oligocukrami np. maltotetroz 4 Met. z EPS i maltoheptozydem (G7) 5 Met. z modyfikowanymi oligocukrami maltotriozyd (G3) zestaw firmy HUMAN nr kat. 12018 (jednostki U/l 37 C) Uwaga! je eli laboratorium stosuje jednostki U/l 37 C IFCC prosz wyniki kwalifikować do met. 1, a nie met. 5 22 1 Met. kinetyczna z alfa-naftylofosforanem 2 Met. kinetyczna z fosforanem tymolftaleiny 3 Met. kinetyczne lub statyczne z innymi substratami 8 Met. testy paskowe Reflotron 23 1 Met. kinetyczna z kreatynofosforanem i ADP z N-aceylocystein (NAC) jako aktywator 2 Met. kinetyczna z kreatynofosforanem i ADP, inne aktywatory (np. monotioglicerol) 3 Met. kinetyczna z kreatyn i ATP 24 1 Met. kinetyczna z substratem gamma-glutamylo-p-nitroanilidem i glicyloglicyn (wg Szasz) 2 Met. kinetyczna z substratem gamma-glutamylo-3-karboksy-p-nitroanilidem i glicyloglicyn (wg IŻCC) 3 Met. kinetyczna z substratem gamma-glutamylo-3-karboksy-p-nitroanilidem i glicyloglicyn (wg Szasz) 25 1 Met. kinetyczna kierunek reakcji mleczan pirogronian 2 Met. kinetyczna kierunek reakcji pirogronian mleczan 9 Met. suchej chemii (suchej fazy - Vitros) 15

LIPAZA ALBUMINA Centralny O rodek Bada Jako ci w Źiagnostyce Laboratoryjnej SKŁAŹNIK U / L - 37 C g / dl KOD METODY 8. WYKAZ KOŹÓW APARATÓW OPIS METODY 26 1 Met. kolorymetryczna - substrat 1,2-dwugliceryd 2 Met. kolorymetryczna - substrat syntetyczny ester kwasu glutarowego 3 Met. turbidymetryczna z UV (zestawy Randox) 9 Met. suchej chemii (suchej fazy - Vitros) 27 1 Met. kolorymetryczna z zieleni bromokrezolow (BCż) 2 Met. kolorymetryczna z czerwieni (purpur ) bromokrezolow (BCP) 3 Met. immunochemiczna nefelometryczna 4 Met. immunochemiczna turbidymetryczna 8.1. ANALIZATORY BIOCHEMICZNE 01 ABBOTT LABORATORIES ALCYON 300, 300i 01-01-01 SPEKTRUM wszystkie modele 01-01-02 ARCHITECT c4000, c8000, c16000, 01-01-03 Platformy ci4100, ci8200, 63 ALLMED BIOSEN 5030, 5040, BIOSEN Line 01-63-02 ECONOMIC 01-63-03 02 ALPHA DIAGNOSTICS AIRONE 200, 200 RA i inne 01-02-01 03 AMP-POLSKA / BIO-MAR DIAGNOSTYKA / VITAL SCIENTIFIC FLEXOR (JUNIOR, E, XL) 01-03-01 WKM MEDICAL 09 BECKMAN COULTER / WERFEN SYNCHRON wszystkie modele 01-09-01 GLUCOSE Analyser 2 lub CREATININE 01-09-02 Analyzer 2 UNICEL DXC 600 01-09-03 91 BIOMAXIMA ECHO LCD, PLUS, MINITECNO (Labotech) 01-91-01 METROLAB 2300, 4000, PICTUS 200, 400 01-91-02 BM100, LWC100, 01-91-03 13 BIO-MERIEUX ALIZE, CLINILAB wszystkie modele 01-13-01 KONELAB 20, 20i, 30, 30i, 60, 60i inne mod. 01-13-02 KONE Pro 01-13-03 15 BIOSYSTEMS GEMSTART 01-15-01 BIOSYSTEMS A-25, A-15 01-15-02 65 BIOTECNICA / BIO MAR BT 1000, 1500, 2000+, 3000+, 3500, 01-65-01 Targa BT 2000 ARCO PC, ARCO BT 224 01-65-02 71 CARE DIAGNOSTICA / AMP-POLSKA / BIO-MAR DIAGNOSTYKA / WKM MEDICAL / D.K.MED. / CARE DIAGNOSTICA EcoSolo, EcoTwenty, EcoMatic (aparaty do glukozy) 01-71-01 18 CORMAY LUMEN, LIVIA 01-18-01 11 DIRUI / BIOMAXIMA / MEDICAL SYSTEMS / D.K.MED. LIASYS 01-18-02 TOKYO BOEKI PRESTIGE 24, 24i i inne 01-18-03 modele, BIOLIS 24i, 50i ACCENT 200, 300 01-18-04 DIRUI CS-400, CS-600, CS-T240 01-11-01 16

72 DIASYS / MEDAN RESPONS 910, 920 01-72-01 BIOMAJESTY JCA-BM6010/C 01-72-02 22 EMAPOL / HUMAN HUMALYZER 850, 900S, 900S Plus 01-22-01 wszystkie modele EM 280 01-22-02 HUMASTAR 180, 600 01-22-03 23 EPPENDORFF EBIO Basic, EBIO Compact 01-23-01 64 ERBA DIAGNOSTICS MANNHEIM / BOR ERBA XL 640, 600, 300, 200 01-64-01 POL 50 HORIBA ABX PENTRA 400, 200, C200 01-50-01 26 INSTRUMENTATION LABORATORY / WERFEN IL 900, 1000, ILAB 300, 900, MONARCH 1000, 01-26-01 Plus ILAB ARIES 01-26-02 ILAB 650, ILAB TAURUS 01-26-03 01-30-01 30 LISABIO / HYCELL DIAGNOSTICS MASCOTT Plus, Lisa, Lisa Plus, Lisa 300, Lisa 300 Plus, Lisa 400, Lisa 500, Lisa Bio ISIS wszystkie modele 70 MAX-MAT / ALPHA DIAGNOSTICS / MAX-MAT PL, MAX-MAT PL II 01-70-01 ALLMED 69 MINDRAY / ALPHA DIAGNOSTICS / MINDRAY BS 120, BS 130, BS 200, BS 300, 01-69-01 MEDAN / MEDITECH / STAMAR BS 380, 400, D-Chem 200, D-Chem 300 78 OLYMPUS / BECKMAN COULTER OLYMPUS AU 400, 480, 560, 600, 640, 680 01-78-01 35 ORTHO CLINICAL DIAGNOSTICS J & J VITROS 250, 350, 500, 700, 750, 950, 51FS 01-35-01 37 POINTE SCIENTIFIC Uwaga! POINTE 2300 EOS = METROLAB 2300 = kod 01-91-02 VITROS DT wszystkie modele 01-35-02 VITROS 5600 (platforma) 01-35-03 ASCA wszystkie modele 01-37-01 FULLY 01-37-02 POINTE 2000 01-37-03 MIURA, MIURA ONE 01-37-04 43 RANDOX / HAND PROD DAYTONA, DAYTONA RX i inne modele 01-43-01 44 ROCHE DIAGNOSTICS COBAS Bio 01-44-01 COBAS Mira, C Mira Plus, E Mira, Mira S, Mira 01-44-02 Plus, Mira S Plus, Mira L, Fara II COBAS Integra 400, 400 Plus, 700, 800 01-44-04 HITACHI 902, 904, 911, 912, 917, 920 01-44-05 HITACHI 704, 705, 714, 717 01-44-06 MODULAR P 01-44-07 COBAS c501, c701 (platforma COBAS 6000, 01-44-08 8000) COBAS c311 01-44-09 COBAS c111 01-44-10 08 SIEMENS EXPRESS 550, 550 Plus, 560, 560 Plus 01-08-01 wszystkie modele ADVIA 1200, 1650, 1800 01-08-03 19 SIEMENS (dawniej DADE BEHRING) DIMENSION AR, HM, RA XT, RxL, RxL HM, 01-19-01 RxL MAX, Xpand, Xpand HM, Xpand PLUS, VIVA E, EXL LM wszystkie modele 81 STAMAR EURO-LYSER 01-81-01 SAPPHIRE 240 01-81-02 45 SEAC SEAC CH 16 i inne modele 01-45-01 17

56 WIENER LAB / LABIN POLSKA WIENER LAB CM 16, CM 16K 01-56-01 WIENER LAB CM 200, CM 230, CM 250 01-56-02 WIENER LAB CB 350i, CB 250i, CMD 800 01-56-03 77 WKT MEDICAL SELECTRA 01-77-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 01-99-99 8.2. SPEKTROFOTOMETRY, FOTOMETRY 63 ALLMED Smartlab 02-63-01 03 AMP-POLSKA / BIO-MAR DIAGNOSTYKA / WKM MEDICAL VITAL SCIENTIFIC Microlab 200, 300 02-03-01 AMP PICCOS 05 02-03-02 04 ANALCO STAT-FAX 1904, 1904 Plus, 2100, 2200, 2600, 02-04-01 303, 303 Plus i inne modele 07 APR MARKETING SECOMAN S 250 T 02-07-01 09 BECKMAN COULTER / WERFEN VITALAB 21, 31, 02-09-01 DU 640, DU 640 B 02-09-02 91 BIOMAXIMA MAP LAB PLUS 02-91-01 EVOLUTION 3000 02-91-02 13 BIO-MERIEUX UV-VIS, UV-VIS 2, Junior i inne modele 02-13-01 15 BIO SYSTEMS BTS-330, 370 02-15-01 18 CORMAY CORMAY ES-37, CORMAY Multi, CORMAY 02-18-01 Plus 72 DIASYS / MEDAN STAR DUST MC-15 02-72-01 20 DR LANGE LP 400, 420, 700, 710, LP 6 i inne modele 02-20-01 21 EMCO SEMCO S, S/E, S/EC, S/EF, S-K/1, S-K/2, S91E, 02-21-01 SIEC i inne 22 EMAPOL / HUMAN HUMALYZER, HUMALYZER 815, 2000, 3000 02-22-01 23 EPPENDORFF ECOM 1100, 1101M, 3122, 6114, 6121, 6122, 02-23-01 6341 i inne modele 64 ERBA DIAGNOSTICS MANNHEIM ERBA CHEM 7, 5V3, 5PLUS V2 02-64-01 74 HOSPITEX SCREEN MASTER, SCREEN MASTER PLUS 02-74-01 24 HTL ANA 3A, ANA 3B 02-24-01 30 LISABIO ISIS 02-30-01 31 MARCEL Fotometry MARCEL EURO, EURO BIO, 02-31-01 EURO BIO PLUS, EURO BIO PLUS SE, EURO EURO PLUS, EURO PLUS SE, EURO PRO, EURO PRO BIO i inne modele (POINTE EURO = MARCEL EURO) Spektrofotometry MARCEL MEDIA, MEDIA 02-31-02 BIO, MEDIA BIO PLUS, MARCEL S 330, S 330 BIO, S 330 BIO PLUS, S 330 PRO, S 330 PRO i inne modele 37 POINTE SCENTIFIC POINTE 180, 180 II, 180 Plus, 180SR 02-37-01 38 POLL LTD EPOLL, EPOLL BIO, EIA, 1, 2, 2T, 10, 20, 20T, 02-38-01 20 BIO, 20 EKO, 20 EIA, 20 MA, 25, 200 i inne modele 44 ROCHE DIAGNOSTICS Spektrofotometr S-300 PC 02-44-01 Fotometr 4010, 5010 02-44-02 45 SEAC SEAC CH 100 02-45-01 18

81 STAMAR SAPPHIRE 100 02-81-01 RAYTO RT 1904 C 02-81-02 85 SPINREACT / BIO MAR SPINLAB 02-85-01 82 TECO DIAGNOSTICS TC-80, TC-84 02-82-01 48 ZEISS SPECORD UV-VIS 02-48-01 SPECOL, SPECOL 1, 10, 11, 220, 221 i inne 02-48-02 modele 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 02-99-99 8.3. ANALIZATORY JONOSELEKTYWNE (ISE) I RÓWNOWAGI KWASOWO- ZASADOWEJ 01 ABBOTT LABORATORIES I-STAT EG6+ 03-01-01 09 BECKMAN COULTER / WERFEN BECKMAN E2A 03-09-01 96 BIO-MAR DIAGNOSTYKA / TECHNO MEDICA BECKMAN EL-ISE (3, 4, 5, 6 Chanel) 03-09-02 AADEE/ZEN ISE 03-96-01 GASTAT seria 600 03-96-02 91 BIOMAXIMA BM-ISE, BM-ISE new 03-91-01 DIESTRO 103 AP JS MEDICINA ELECTRONICA 03-91-02 13 BIO-MERIEUX / KONE KONE Microlite 3+2 03-13-01 49 DIAMOND DIAGNOSTICS / CORMAY SMART LYTE, PROLYTE, GEMLYTE, 03-49-01 CORLYTE 64 ERBA DIAGNOSTICS MANNHEIM ERBA LYTE 03-64-01 24 HTL HEMOJON 621, LYTENING 1 03-24-01 26 INSTRUMENTATION LABORATORY / WERFEN IL 1304, 1306, 03-26-01 GEM PREMIER 3000, 4000 03-26-02 IL 1610, 1620, 1630, 1640, 1650 03-26-03 IL 1710, 1715, 1720, 1725, 1730, 1735, 1735, 03-26-04 1740, 1745 58 MEDAN / CORNLEY PR 703, PR 705 03-58-01 32 MEDICA EASY LYTE, ELECTROLYTE, EASY BLOOD 03-32-01 GAS i inne modele 59 MEDICAL SYSTEMS PERL-S 03-59-01 33 MEDRIV / ALFA WASSERMANN STAR LYTE V ISE 03-33-01 34 NOVA BIOMEDICAL / BIOMAXIMA CRT, STAT PROFILE 1, 4, 5, STAT PROFILE phox Basic, Plus, Plus C, 03-34-01 Plus L, STAT PROFILE CCX 53 OPTIMEDICAL / D.K.MED. / ALPHA OSMOTECH OPTI CCA-TS, OPTI CCA, OPTI R 03-53-01 DIAGNOSTICS / MEDICAL SYSTEMS 42 RADIOMETER RADIOMETER KNa 2 03-42-01 RADIOMETER ABL 5 03-42-02 RADIOMETER ABL seria 300 (300, 330) 03-42-03 RADIOMETER ABL seria 500 (500, 505, 510, 03-42-04 520, 555) RADIOMETER ABL seria 600 (605, 610, 615, 03-42-05 620, 625) RADIOMETER ABL seria 700 (705, 715, 725, 03-42-06 735) RADIOMETER ABL seria 800 (ABL 800, 835, 03-42-07 837 FLEX) RADIOMETER NPT 03-42-08 19

42 RADIOMETER c.d. RADIOMETER ABL 80 FLEX 03-42-09 RADIOMETER ABL 90 FLEX 03-42-10 44 ROCHE DIAGNOSTICS / AVL AVL COMPACT (1, 2, 3) 03-44-01 AVL seria 9000 (9100, 9120, 9130, 9140, 9180) 03-44-02 i seria 900 (900, 982, 983, 984, 985, 986, 987, 988-3, 984-4, 990, 993, 995) i inne modele AVL seria OMNI (4, 5, 6, 8, 9, C) 03-44-03 COBAS b 121, b 221 03-44-04 08 SIEMENS CORNING=RAPIDLAB 238, 248, 278, 280, 288 03-08-01 RAPIDLAB 348 03-08-02 RAPIDLAB seria 600 (614, 634, 638, 644, 654, 03-08-03 664) RAPIDCHEM seria 700 (744, 754) 03-08-04 RAPIDLAB seria 800 (840, 845, 850, 855, 860, 03-08-05 865) RAPIDLAB seria1200 (1240, 1245, 1260, 1265) 03-08-06 RAPIDPOINT 400, 405, 340, 350 03-08-07 06 SINNOWA / MODER ELECTRO SINNO 003, 005 03-06-01 84 SFRI / BIO-MAR DIAGNOSTYKA SFRI ISE 3000, 4000, 4500, 5000, 6000 03-84-01 77 WKM MEDICAL ST-200 Plus 03-77-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 03-99-99 8.4. FOTOMETRY PŁOMIENIOWE I SPEKTROFOTOMETRY ATOMOWO- ABSORPCYJNE 23 EPPENDORFF EFOX 5051, 5053, 5054, 5055, 5057, FCM 6341, 04-23-01 6343 74 HOSPITEX SCREEN LYTE 04-74-01 26 INSTRUMENTATION LABORATORY IL 943 04-26-01 58 MEDAN ION 3 04-58-01 88 PHILIPS PU 9100X 04-88-01 42 RADIOMETER FLM 3, 4 04-42-01 45 SEAC SEAC FP-20 04-45-01 08 SIEMENS CORNING (410 C, 480) 04-08-01 97 THERMO FISHER SCIENTIFIC ICE 3300FL 04-97-01 48 ZEISS FLAVO 3, 4 04-48-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 04-99-99 8.5. OSMOMETRY 16 KNAUER KNAUER Halb Micro, Semi Micro, Automatic 05-16-01 31 MARCEL MARCEL OS 3000 05-31-01 39 PRO SCENCIUM WESCOR-VAPRO 05-39-01 47 TRIDENT TRIDENT Osmometr Cl 800 05-47-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 05-99-99 20

8.6. CHLORIMETRY 27 KSELMED CHLORIMETR MCL-20 06-27-01 42 RADIOMETER CHLORIMETER CMT-10 06-42-01 08 SIEMENS (dawniej BAYER) CORNING 920, 925 06-08-01 47 TRIDENT CHLORIMETR Cl 50, Cl 100 06-47-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 06-99-99 8.7. KOAGULOMETRY 67 ADEL ADEL 104 07-67-01 41 BIO-KSEL COAG CHROM 3003 (CC-3003) 07-41-01 C 3002 07-41-02 BIOKSEL 6000 07-41-03 COAG 4D 07-41-04 CHROM 7 07-41-05 96 BIO-MAR DIAGNOSTYKA COATRON M1, M2 07-96-01 COATRON A4, A6 07-96-02 13 BIO-MERIEUX OPTION (2, 2 Plus, 4, 4 Plus, Plus) wszystkie 07-13-01 modele THROMBOLYZER COMPACT, COMPACT X, 07-13-02 COMPACT R, RACK ROTOR ORGANON TEKNIKA Coag-a-mate XM 07-13-03 ORGANON TEKNIKA Coag-a-mate MTX 07-13-04 66 DIAGNOSTYKA STAGO / BIOMEDICA STA SATELLITE 07-66-01 55 DIAGON DIA-TIMER 2, DIA-TIMER 4 07-55-01 71 DIALAB DIACLOT C1 07-71-01 27 KSELMED K-3002 Optic, K-3002 Opitic Plus, 07-27-01 K-3002 Mini, K-2002, K-2002 Optic MCP 85 07-27-02 26 INSTRUMENTATION LABORATORY / WERFEN K-3002 (kulkowy) 07-27-03 LABITEC / CoaLAB 1000 07-27-04 ACL (100, 200, 300, 810, 1000, 7000) 07-26-01 ACL (8000, 9000, 10000) 07-26-02 ACL ADVANCE 07-26-03 ACL ELITE PRO 07-26-04 ACL TOP CTS 500, 300 07-26-05 ACL FUTURA PLUS 07-26-06 28 HELENA BIOSCIENCES / BORPOL HELENA C-1, C-2, C-4 07-28-01 70 MAXMAT / ALPHA DIAGNOSTICS MAXMAT, II PL 07-70-01 58 MEDAN / RAL CLOTTY, CLOT 1, CLOT SP, CLOT 2B 07-58-01 44 ROCHE DIAGNOSTICS STA COMPACT, STA EVOLUTION 07-44-01 STA (1,4,5) wszystkie modele 07-44-02 COASYS PLUS C 07-44-03 21

19 SIEMENS (dawniej DADE BEHRING) BCS, BCS XP 07-19-01 BCT 07-19-02 FIBRINTIMER I 07-19-03 FIBRINTIMER II 07-19-04 40 SIEMENS (dawniej SYSMEX) CA seria 500 (500, 520, 540, 560) 07-40-01 CA seria 5000, 6000 07-40-02 SYSMEX CS -2000i, CS-2100i 07-40-03 CA 1500 07-40-04 46 SIGMA DIAGNOSTICS ACCU STASIS (1000, 2000) i inne modele 07-46-01 81 STAMAR RAYTO RT-2204C 07-81-01 52 TCOAG / TRINITY BIOTECH / HORIBA ABX AMAX DESTINY PLUS 07-52-01 TRINITY KC-4 07-52-02 56 WIENER LAB / LABIN POLSKA WIENER LAB CoL 1, CoL 2, CoL 4 07-56-01 99 INNA FIRMA (podaj jaka?) Inny model (podaj jaki?) 07-99-99 8.8. ANALIZATORY I LICZNIKI HEMATOLOGICZNE 01 ABBOTT LABORATORIES CD 400, 500, 610, 900 08-01-01 CD 1000, 1200, 1300, 1400 08-01-02 CD 1600, 1700, 1800 08-01-03 CD 3000, 3200, 3500, 3700 i inne z serii 3000 08-01-04 CD 4000 08-01-05 CD RUBY 08-01-06 CD EMERALD 3 diff. 08-01-07 CD SAPPHIRE 08-01-08 63 ALLMED HEMOGLOBINOMETR 08-63-01 ALLHEM BASIC 08-63-02 03 AMP-POLSKA NIHON KOHDEN 3 diff. CELLTAC Alpha 08-03-01 MEK 6318, 6410, 6400 NIHON KOHDEN 5 diff. CELLTAC (E MEK 08-03-02 7222, F MEK 8222) AMP 3 Diff AMP ACCOS 319 08-03-03 AVL AL 808 08-03-04 AVL 3 Diff AL (816, 818) 08-03-05 AVL CONTRAVES DC 800 08-03-06 60 BECKMAN COULTER / WERFEN HMX, MAX-M, STKS, DxH 800 08-60-01 ACT Diff 08-60-02 CBC 5 08-60-03 ONYX, MD II 08-60-04 GENS, LH 750, XLH-750, 500 08-60-05 JS, S5, S560, S7, S880, S890 08-60-06 JT, T-540, T-660, T-680, T-840, T-880, T-890, T891 08-60-07 22