POLSKU RZECZPOSPOLITA LUDOWA OPIS PATENTOWY 88 URZĄD PATEHTOWT PRL Patent dodatkowy do patentu Zgłoszono:.7.7 (P. 6) Pierwszeństwo: Zgłoszenie ogłoszono:.8.77 Opis patentowy opublikowano*..98 Int. Cl. AN 9/ CZYTELNIA t- *du Palantowego Twórca wynalazku: Uprawniony z patentu: Eli Lilly and Company, Indianapolis (Stany Zjednoczone Ameryki) Środek szkodnikobójczy Przedmiotem wynalazku jest środek szkodniko bójczy zawierający jako substancję czynną nowe, podstawione w pierścieniu N-(,-dwufluoroalkanoilo)-o-fenylenodwuaminy. Środek ten wykazuje działanie chwastobójcze, owadobójcze, pasożytnicze i przeciwrobacze. Zwalczanie pasożytów zwierząt jest jednym,z naj starszych i najpoważniejszych problemów w prze mysłowej hodowli zwierząt. Wiele gatunków pa sożytów szkodzi w rzeczywistości wszystkim ga tunkom zwierząt. Większości zwierząt szkodzą wolno-fruwające pasożyty, takie jak muchy, paso żyty zewnętrzne takie jak wszy i roztocze, pasoży ty drążące, takie jak larwy gzów i czerwie oraz mikroskopijne pasożyty wewnętrzne, takie jak ziarniaki, jak również większe endoparazyty, takie jak robaki. Zwalczanie pasożytów nawet w przy padku pojedynczych gatunków zwierząt jest więc złożonym i rozgałęzionym problemem. Szczególnie szkodliwe są owady i roztocze paso żytnicze, które zżerają żywe tkanki zwierząt. Do tej grupy należą pasożyty wszystkich zwierząt ho dowlanych, a w tym zwierząt przeżuwających i jednożołądkowych oraz drobiu,' jak również takich zwierząt jak psy. Próbowano wierli metod zwalczania takich paso żytów. Cochliomyia hominivorax praktycznie usu nięto na Florydzie przez wypuszczenie wielkiej liczby steralnych samców much stajennych (Calliphoridae). Tę metodę można oczywiście stosować tylko na łatwo izolowanych obszarach. Wolno-fru wające owady zwalcza się zazwyczaj typowymi metodami, takimi jak użycie dyspergowanych w po wietrzu i stykających się z owadami insektycy dów oraz zastawienie" pułapek na muchy. Pasożyty skóry, zwalcza się zazwyczaj przez zanurzenie, za moczenie lub natryskiwanie zwierząt odpowiednim środkiem pasożytobójczym. Pewien postęp osiągnięto w zakresie systemicznego zwalczania niektórych pasożytów, a zwłasz cza tych, które wwiercają się lub przemieszczają się przez zwierzę. Systemiczne zwalczanie pasoży tów zwierzęcych osiąga się przez absorbowanie środka pasożytobój czego w strumieniu krwi lub innych tkankach zwierzęcia. Pasożyty, które jedzą lub stykają się z tkank<ą zawierającą środek paso żytniczy giną ze względu na spożycie lub zetknięcie się z tym środkiem. Odkryto niewiele insektycydów i środków roztoczobójczych typu fosforanowego, fosforoamidowego i fosforotionianowego, które s-ą wystarczająco nie toksyczne w systemicznym zwal czaniu pasożytów u zwierząt. -. W opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 7 przedstawiono N,N-bis(acetylo)-o-fenylenodwuaminy użyteczne do zwalczania roślin, owadów i grzybów. Przedmiotem wynalazku jest nowy środek szko dnikobójczy wykazujący działanie chwastobójcze, owadobójcze, przeciwrobocze i pasożytnicze, sku teczny w systemicznym zwalczaniu pasożytów. 8 8
Środek, według wynalazku zawiera składnik po mocniczy oraz jako substancję czynną nowe, pod stawione w pierścieniu N-(,-dwufluoroalkanoilo)- -o-fenylenodwuaminy o wzorze przedstawionym na 8 8 rysunku, w którym R oznacza grupę,-dwufluo- roalkanoilową o wzorze C(=)CF Y, w którym Y oznacza atom chloru, atom fluoru, grupę dwufluorometylową lub perfluoroalkilową o 6 ato mach węgla, R oznacza atom wodoru, grupę metoksykarbonylową,,6-dwuchloro--metoksybenzo- iłową, benzoilową, p-nitrobenzoilową, p-n-butoksybenzoilową,,'-dwuchlorobenzoilową lub grupę naftoilową, R oznacza grupę nitrową, Rs oznacza grupę trójfluororfietylową, z tym, że podstawniki R i R8 znajdują się w stosunku do siebie w po- łożeniu meta, a w przypadku gdy R oznacza atom wodoru pozycja orto w pierścieniu w stosunku do grupy -NH-R jest podstawiona jedną z grup ozna czonych symbolem R lubrs.. Środek według wynalazku jako substancję czyn- ną korzystnie zawiera następujące związki: ^-trójfluoroacetylo-s^nitro-s^rójfluorometylo- -o-fenylenodwuaminę; N-<,r,-czteroifluoropropionylo)-,i-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N^trójfluoroacetylo-S^trójfluorometylo-S^nitro- -o-f enylenodwuaminę; N-chlorodwufluoroacetylo-,-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N^trójfluoroacetylo-N^-benzoilo-e^nitro^'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N-trójfluoroacetylo-N-naftoilo-6,-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N*-trójfluoroacetylo-N-(p-n-butoksybenzoilo) - -,-trójfluorometylo-6'-nitro-o-fenylenodwuaminę; N*-trójfluoroacetylo-N8-(p-nitrobenzoilo)-'- -trójfluorometylo^^nitro-o-fenylenodwuaminę; N^-siedmiofluorobutyrylo^-nitro-S'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N-pięciofluoropropionylo*'-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N-trójfluoroacetylo-N-metoksykarbonylo-'- -trójfluorometylo-6'-nitro-o-fenylenodwuaminę; N^piętnastofluorooktanoilo-S^nitro-S'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; N-(,,,-czterofluoropropionylo)-N- -metotk8ykarbonylo-6,'nitro-,-trójfluorom tylo- -o~fenylenodwuaminę; Nx-pi^iO(fluoror>ropionyvlo-'-nitro-,- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę; Środek według wynalazku posiada szerokie spektrum chwastobójczego działania. Środek zawie rający jedną z podstawowych w pierścieniu N-(,- -dwufluoroalkanoilo)-o-fenylenodwuamin w ilości hamującej wzrost, można stosować na takie części roślin jal$ łodygi, liście, kwiaty, korzenie, nasiona i owoce oraz inne reprodukcyjne części roślin. Można również wykorzystać selektywne działanie chwastobójcze środka. Środek o działaniu chwastobójczym może zawie- 6 rać więcej niż jeden aktywny związek, przy czym w. takim przypadku należy odpowiednio zmniej szyć ilość poszczególnych związków, aby uzyskać tylko żądany efekt. W zwalczaniu chwastów nie jest konieczne cał- 6 kowite zniszczenie niepożądanych roślin i wystar cza jedynie zahamowanie ich rozwoju. W przypad ku selektywnego działania korzystniejsze jest za hamowanie rozwoju niż całkowite zniszczenie, zwłaszcza w połączeniu z warunkami naturalnymi takimi jak ograniczona wilgotność, co ^silniej wpły wa na selektywne zahamowanie wegetacji chwas tów niż roślin uprawnych. Środek zawierający no we związki wykazuje szerokie i różnorodne dzia łanie chwastobójcze. Środek zawierający te zwią zki w dawkach wywołujących selektywne działa nie, które dokładnie okjreślóno* poniżej, można sto sować do selektywnego zwalczania chwastów w ta kich uprawach jak na przykład bawełna, kukury dza, sorgo i soja. Środek można stosować przed wzejściem zarów no roślin uprawnych jak i chwastów^lub korzy stniej można go bezpośrednio rozpylać po wzejściu roślin uprawnych lecz zarówno przed jak i powzejściu chwastów. Środek zawierający nowe związki można też sto sować na obszarach nie uprawianych, a w tym na okresowo nie uprawianych obszarach ziemi. Nat tzw. ugorach można rozprowadzać na wiosnę, w ce lu zlikwidowania wegetatywnego rozwoju aż do> jesieni lub do następnych siewów wiosennych albo* na jesieni w celu zahamowania rozwoju aż- dowiosny lub lcolejnych siewów jesiennych. Ponadto środek według wynalazku można stosować do zwalczania chwastów w uprawach drzew, takich jak cytrusowe. We wszystkich zastosowaniach ko rzystny jest także fakt, że środka nie trzeba wpro wadzać do gleby lecz wystarcza, gdy rozprowadzi się go na powierzchni ziemi. Jeśli jest to wskaza ne lub dogodne środek można zaorać broną tale rzową w glebie lub wymieszać z nią jakimkolwiek mechanicznym sposobem. Oprócz wymienionych po wyżej zastosowań w uprawach lądowych, środek można wykorzystać do zwalczania chwastów wo dnych. W pewnych przypadkach środek może zawieraj tylko substancję czynną, jednakże dla osiągnięcia dobrych wyników jest na ogół konieczne, aby sub stancja czynna była w postaci zmodyfikowanej, to znaczy jako jeden ze składników środka. Substan cję czynną można na przykład zmieszać z wodą lub inną cieczą lub cieczami, korzystnie z dodat kiem środka powierzchniowo-czynnego. Można ją również łączyć ze starannie rozdrobnionymi sub stancjami stałymi takimi jak substancje powierz eńniowo-czynne, otrzymując zwilżony proszek, któ ry można następnie zdyspergować w wodzie lub innej cieczy. Środek można także sporządzać w po staci pyłu do bezpośredniego rozpylania. Inne spo soby wytwarzania środka są znane i można je również stosować. Dokładna ilość substancji czynnej nie ma zasad niczego znaczenia i zmienia się w zależności od rodzaju żądanego działania hamującego rozwój, od charakteru roślin, rodzaju, substancji czynnej i wa runków klimatycznych. Zahamowania rozwoju w szerokim zakresie uzyskuje się zwykle przy użyciu,^ kg lub więcej substancji czynnej na hektar. Dawki takiie są odpowiednie i skuteczne do zniszczenia wegetatywnego rozwoju na ugor^h.
Dobre wyniki w zahamowaniu'rozwoju przy sele 8 ktywnym niszczeniu chwastów na obszarach za wierających rośliny uprawne, takie jak kukury dza, soja i bawełna, uzyskuje się przy użyciu dawki, llkg/ha. Jeśli* środek zawiera inne składniki, dokładne stężenie substancji czynnej w środku nie ma zasadniczego znaczenia z tym, że stężenie i su maryczna ilość środka muszą zapewnić odpowied nią dawkę substancji czynnej na hektar. Dobre wy niki osiąga się zazwyczaj przy użyciu środka za- wierającego, % i więcej substancji czynnej w przypadku cieczy i, do,% lub więcej w przypadku pyłu, proszku, granulatu lub innych suchych preparatów. Można też przygotować śro dek w postaci bardziej stężonych preparatów, któ- re są często korzystniejsze, ponieważ w zależności od konkretnego zastosowania i danego stężenia na dają się, jako- koncentraty, zarówno do transportu i przechowywania, jak również do bezpośredniego zastosowania. Taki preparat korzystnie zawiera substancję powierzchniowo czynną oraz substancję czynną w ilości, 99,% wagowych albo obo jętny, dokładnie rozdrobniony nośnik i substancję czynną, w ilości, 99% wagowych. Preparaty te, jak wspomniano, można w pewnych przypadkach stosować bezpośrednio lecz można uprzednio roz cieńczyć. * Środek w postaci ciekłej, zawierający odpowied nią ilość substancji czynnej, przygotowuje się przez rozpuszczenie tego składnika w' organicznej cieczy lub zdyspergowanie go w wodzie z dodatkiem lub bez dyspergującej substancji powierzchniowo-czynnej, takiej jak jonowy lub niejonowy emulgator. Można też dodać substancje modyfikujące, które służą do rozprowadzenia lub przyklejania t środka na ulistnieniu roślin. Odpowiednimi ciekłymi no śnikami organicznymi są stosowane w rolnictwie oleje do rozpylenia i destylaty naftowe, takie jak olej napędowy, nafta, oleje opałowe i rozpuszczal nik Stoddarda. Najkorzystniejsze są destylaty naf- towe. Środek w postaci mieszaniny wodnej może za wierać jeden lub więcej nie mieszających się z wo dą rozpuszczalników toksycznego związku. Nośnik w takim środku stanowi kład mieszanina wody, emulgatora i nie miesza jącego się z wodą rozpuszczalnika. Wybór i ilość czynnika dyspergującego i emulgującego zależy od natury środowiska i jego zdolności dyspergowania substancji czynnej w nośniku. Jako substancje dy spergujące i emulgatory można stosować produkty kondensacji tlenków alkilenu z fenolami i kwa sami organicznymi, arylosulfoniany alkilowe, po chodne polioksyalkilenowe lub- estry sorbitu oraz mieszaniny alkoholowo-eterowe. * Przykładem substancji powierzchniowo-czynnych, które może zawierać środek według wynalazku, są substancje opisane w opisach patentowych Sta nów Zjednoczonych Ameryki nr 999, kolum na, wiersze 6; 67, kolumna i, 6Q kolumny i. Środek w postaci pyłu sporządza się przez do kładne zdyspergowanie substancji czynnej w sub telnie rozdrobnionym stałym nośniku, takim jak glinka, talk, kireda, gips, wapień, wemikulit lub 6 6 perlit. Jedną z metod otrzymywania takich dys persji jest mechaniczne mieszanie lub mielenie roz wodna emulsja na przy- drobnionego nośnika z substancją czynną. Środek w postaci pyłu zawierający toksyczne związki można przygotowywać z różnymi substan cjami dyspergującymi o czynnej powierzchni, ta kimi jak bentonit, ziemia Fuller'a, attapulgit i inne glinki. W zależności od ilości składników,środek można stosować w postaci koncentratu i później rozcieńczać dodając więcej substancji dyspergują cych lub kredy, talku lub gipsu. Otrzymuje się wówczas żądaną ilość substancji czynnej w środkju służącym do zahamowania rozwoju roślin. Pyły można również dyspergować w wodzie ew.entualnie z dodatkiem czynnika dyspergującego, uzysku jąc mieszaniny do opryskiwania. Korzystnie, środek według wynalazku dodatko wo modyfikuje się przez wprowadzenie skutecznej ilości substancji powierzchniowo-czynnej, która ułatwia dyspergowanie i rozprzestrzenianie środ ka na powierzchni liści roślin ii przedostawanie się do rośliny. Środek można zdyspergować w glebie lub innym środowisku wzrostu w jakikolwiek dogodny spo sób. Można go zmieszać z glebą, przez nałożenie na powierzchnię gleby i późniejsze zbronowanie lub wkopanie do gleby do pożądanej głębokości albo przez wprowadzenie ciekłego nośnika w celu ułatwienia penetracji i nasycenia gleby. Opryski wanie lub opylanie powierzchni gleby lub części roślin albo. naziemnych powierzchni roślin można przeprowadzać typowymi metodami, na przykład przy użyciu opylaczy, pasowych lub ręcznych opry skiwaczy i rozpylaczy, zarówno na powierzchni jak i z powietrza. Te typowe metody rozprowadzania środka mo żna stosować, przy czym nie są one wymagane. Zaletą środka jest to, że jest on aktywny i sku teczny w zwalczaniu chwastów nawet po umiesz czeniu go na powierzchni gleby bez dodatkowego wprowadzania do gleby. Jest on zasadniczo tak samo aktywny., po nałożeniu na powierzchnię jak i po wprowadzeniu do gleby. Substancję czynną można również rozprowadzić w glebie-przez dodanie jej do wody stosowanej do nawadniania. W takich przypadkach, aby wpro wadzić środek na żądaną głębokość, ilość wody zmienia się w zależności od porowatości i zdolno ści gleby do przechowywania wody. Środek zawierający związki o wzorze przedsta wiony n> na rysunku wykazuje niską toksyczność w stosunku do ssakpw, w porównaniu ze środka mi zawierającymi odpowiednie benzimidazole. Po nadto, środek można dyspergować w postaci aero zolu zawierającego jeden lub więcej aktywnych związków. W takim przypadku środek otrzymuje się typowymi metodami, według których substan cję czynną dysperguje się w rozpuszczalniku a uzy skaną zawiesinę miesza się z propelantem w stanie ciekłym. Potrzebę stosowania rozpuszczalnika i sub stancji czynnej określają takie parametry jak cha rakter związku i roślinności, którą poddaje się działaniu środka. Przykładami odpowiednich.roz puszczalników są: woda, aceton,izopropanol i -etoksyetanol.
7 8! Zadowalające wyniki otrzymuje się w przypad ku, gdy środek według wynalazku połączy się z in nymi środkami stosowanymi w.rolnictwie i prze znaczonymi do stosowania na rośliny, części ro ślin lub ich środowisko. Są nimi nawozy sztuczne, środki grzybobójcze, środki owadobójcze, inne her bicydy i środki do kondycjonowania gleby. Jak wspomniano środek może również zawierać inne znane herbicydy. Wzajemny stosunek poszcze gólnych składników w takiem środku nie ma za- sadniczego znaczenia i przy wszystkich wartościach tych proporcji środek ma korzystne właściwości zmieniające wzrost roślin. Na ogół środek korzyst nie zawiera każdy składnik w znacznej ilości tak, że stosunek tych składników wynosi : :, ^ zwłaszcza :^:. -n-propyio-,6-dwunitro--metyloanilina, Korzystnymi, znanymi herbicydami, które można łączyć ze środkiem według wynalazku są: N,N-dwu- N,N-dwu- -n-propylo-,6-dwunitro-(-trójfluorometyio)anilina, N-etylo-N-butylo-,6-dwunitro-- (trójfluorometylo) - anilina, N,N-dwu-n-propylo-,6-dwunitro--(metylosulfonylo) anilina, N,N-dwu-n-propylo-,6-dwunitro--sulfamoiloanilina, N,N-dwu-n-propylo-,6- -dwunitro--izopropyloanilina, N,N-dwu-n-propylo- -,"6-dwunitro--III.rz.-butyloanilina i N,N-bis(- -chloroetylo)-,6-dwunitro--metyloanilina. Środek według wynalazku wykazuje również działanie owadobójcze i pajęczakobójcze. Środek taki znajduje zastosowanie do zwalczania pasożyt niczych owadów i pajęczaków, a stosowany we właściwych dawkach, pozwalających uniknąć fito toksyczności, może być użyty do zwalczania tych pasożytniczych owadów i pajęczaków, które znaj dują się na korzeniach lub na naziemnych częś ciach roślin. Środek zawierający nowe.związki jest aktywny w zwalczaniu pajęczaków takich jak ^czerwone pajęczaki" z rodziny przędziorkowa/tych, roztocze drzew cytrusowych, rirzędziorek Chmielo wiec, ffetranychus pacificus, rubinowiec agrestowy * (Bryobia praetiosa), Ornithony&sus sylviarum, róż ne gatunki kleszczy i różne gatunki pająków. Śro dek według wynalazku działa również aktywnie przeciw owadom różnych rzędów, takim jak bie dronki meksykańskie, kwieciak bawełnówiec, ga- tunki z rodzaju Diabrotica, skrzypionka zbożowa, pchełki, gatunki z rodziny Buprestidae, stonka ziemniaczana, chrząszcze zbożowe, Hypera postica, mrzyk krostowiec, trójczyk ulec, chrząszcze nisz czące drewno, larwy sprężykowatych, wołek ryżo- wy, chrząszcze drzew owocowych (Conotrachelus nenuphar), pędrak chrabąszczowaty, mszyce kruszyhowo-ogórkowe, mszyce różamo-szczeciowe, białe muszka mszyce zbożowe, mszyce kukurydziane, mszyce grochowe, czerwcowate, czerwce, skoczko- watę, mszyce cytrusowe, mszyce występujące na lucernie i grochu, Myzus persicae, mszyce burako we, owady występujące na ciemiężyku pospolitym, zmiennik ziemniaczany, Leptocoris trivittatus, pluskwy domowe, Anasa tritis, pluskwiaki, muchy 6 domowe, Aedes aegypti, muchy stajenne, Haematobia irritans, śmietka kapuściana, połyśnica marchwianka. Prodenia Gridania, owocówki jabłkóweczki, suwkowate, mole, Plodia interpunctella, gatunki z rodziny Torticidae, słonecznica orężów- 6 8 ka, cmanica prośowianka, Trichoplusis ni, Hetiothis zea, Thyridopteryx ephemeraeformis, wachlarzyk, Spodoptera frugiperda, latetella germanica i Periplaneta americana. Oprócz zastosowania do zwalczania szkodników roślinnych, środek według wynalazkju można rów nież dodawać do atramentów, spoiw, mydeł, sub stancji polimerycznych, cieczy chłodząco-smarują^ cych albo farb olejowych lub lateksowych. Można go również rozprowadzać w materiałach tekstyl nych, celulozowych lub w zbożach oraz stosować do nasycenia drewna i materiałów budowlanych oraz nasion, środek ten można także odparowywać, rozpylać lub rozprowadzać w postaci aerozoli w po wietrzu lub na powierzchniach kontaktujących się z powietrzem. Przy takich zastosowaniach środek według wynalazku wykazuje opisane powyżej, uży teczne właściwości. Sposób zastosowania środka zawierającego zwią zki o działaniu owadobójczym i pajęczakobójczym polega na zetknięciu owada lub pajęczaka ze śródkjiem zawierającym dezaktywującą ilość jednego z nowych związków. Środek dodaje się do środo wiska owadów lub pajęczaków. Przykładami takie go środowiska są: gleba, powietrze, woda, żywność, roślinność, przedmioty obojętne,- materiały prze chowywane, takie jak zboże oraz organizmy zwie rzęce. Dezaktywacja pasożytów może polegać na natychmiastowym lub opóźnionym uśmiercaniu albo na uśpieniu, podczas którego zdezaktywowane owady lub pajęczaki nie są zdolne do wykonywania jednej lub wielu ze swych normal nych funkcji życiowych! Wśród znanych środków owadobójczych przeważa ten ćfrugi rodzaj działa nia, w kjtórym układy organizmu, a często układ nerwowy, jest poważnie uszkodzony. Dokładny me chanizm działania tych środków nie jest znany, a skuteczność owadobójczego i pajęczakobójczego działania nie jest * ograniczona do jakiegokolwiek sposobu stosowania środka. Zastosowanie dezaktywującej substancji czyn nej środka ma podstawowe znaczenie w przypadku skuteczności owadobójczego i pajęczakobójczego działania. Środek szkodniczobójczy może czasami zawierać substancję czynną w nie zmodyfiksowanej postaci oraz w ilości dezaktywującej szkodniki. Często jednak, żądane działanie owadobójcze i pa jęczakobójcze osiąga się tylko wtedy, gdy jak to ma na przykład miejsce w przypadku zwalcza nia chwastów jeden lub więcej związków akty wnych zmiesza się z jednym lub więcej składnika mi pomocniczymi, takimi jak wyżej opisane. Jeżeli środek stosuje się do zwalczania owadów i pajęczakiów atakujących rośliny, to składniki po mocnicze środka nie powinny być toksyczne w sto sunku do roślin. Stężenie jednego lub więcej aktywnych związków w mieszaninie z jednym lub więcej składnikami pomocniczymi może się zmieniać. Konieczne jest jedynie aj>y środek zawierał taką ilość jednego, lub więcej tych związków, która spowoduje dezakty wację owadów lub pajęczaków. W wielu przy padkach środek jest skuteczny jeśli zawiera,% substancji czynnej, przy czym może on
9 również zawierać większe jej ilości, takie jak,,%. W innych zastosowaniach, dogodne jest użycie środka zawierającego, 98 / wagowych jednego związku lub,-^98% kilku związków łącznie. Tak sporządzony środek nadaje się do stosowania bezpośrednio na owady i pajęczaki lub ich środo wisko. Środek można" też przygotować w postaci koncentratu, który po rozcieńczeniu dodatkowym składnikiem pomocniczym daje preparat odpowied ni do bezpośredniego użycia. Środek zawierający jeden lub więcej związków aktywnych lub stano wiący mieszaninę jednego lub więcej tych zwią zków stosuje się bezpośrednio do zwalczania szkod ników, albo wprowadza do ich środowiska. W tym celu stosuje się dowolny dogodny sposób, na przy kład wykorzystuje się rozpylacze lub natryskiwacze ręczne albo miesza się środek z pożywieniem przyjmowanym przez organizmy. Rozprowadzanie środka na ulistnieniu roślin przeprowadza się do godnie przy użyciu rozpylaczy pyłowych, natry ski waczy pasowych i rozpylaczy mgłowyeh. Przy stosowaniu na ulistnienie^ środek nie może zawie rać dostrzegalnych ilości jakichkolwiek fitotoksycznych rozcieńczalników. Przy operacjach na dużą ^skalę, pyły lub ciecze do opryskiwania, o małej objętości można rozpylać z samolotu. Możliwe jest także stosowanie środka zawieraj ącego^ jeden lub więcej związków aktywnych, składnik pomocniczy oraz jeden lub więcej czynnych biologicznie sub stancji, takich jak inne środki owadobójcze, grzy bobójcze, roztoczobójcze*, bakteriobójcze i nicieniobójcze. Środek według wynalazku znajduje również za stosowanie do systemicznego zwalczania owadów i roztoczy, które żerują na żywych tkankach zwie rząt. Środek wykazuje zdolność przenikania przez -żywe tkanki zwierzęcia. Pasożytnicze owady i roz tocze, które żerują we krwi i innych żywych tkan kach zwierząt, spożywają środek przepuszczany przez tkankę i tym samym są zabijane. Jest pra wdopodobne, że krew jest czynnikiem, który roz prowadza substancję czynną w organizmie zwierzę cia. Jednakże takie pasożyty jak Cochliomyia hominivorax które nie odżywiają się krwią, są również niszczone przez środek według wynalazku, co wska zuje, że substancja czynna przenika równie dobrze przez tkanki jak i przez krew. Niektóre pasożyty, takie jak * kleszcze, żerują na żywych tkankach zwierząt w ciągu większości swego pasożytniczego życia. Inne pasożyty, takie jak* Cochliomyia hominivorax, żerują na 'zwierzę ciu jedynie w okresie larwalnym. Trzecia grupa pasożytów, takich jak muchy ssące krew, żerują na zwierzęciu jedynie w stadium dojrzałym. Środek zawierający nowe związki Viiszczy pasożyty żeru jące na żywych tkankach zwierząt bez względu na to, w którym stadium znajduje się pasożyt. - Wszystkie gatunki pasożytniczych owadów i roz toczy żerujących na żywych tkankach zwierząt są zabijane przez środek według wynalazku. Pasożyty, które wysysają k^rew zwierząt, endoparazyty że rujące ria tkankach zwierząt i te, które jak larwy gatunków z rodziny Gasterophilidae przedostają )8 8 piające się do błon śluzowych i żerują na nich, wszystkie są tak samo skutecznie niszczone. Poniżej wymieniono liczne specyficzne pasożyty,się przez naturalne otwory zwierzęcia i przycze- różnych zwierząt, które można zwalczać za pomo- cą środka według wynalazku. Dla każdego paso żyta podano stadium jego rozwoju i sposób w jaki zakaża zwierzę. Pasożyty koni muchy końskie (rodzina dium ssące krew, Tabenidae), dojrzałe sta Stomoxys calcitrans, stadium dojrzałe ssące krew, rodzina Simuliidae, stadia dojrzałe ssące krew, Haematopinus asini, stadium niedojrzałe, stadium dojrzałe, ssące krew, Sarcoptes scabisi, nimfa, stadium dojrzałe, wwier cający się w skórę, Acarina, dojrzała, odżywiające się skórą, gatunki z rodziny Gasterophilidae, larwa, przemieszcza się w przewodzie pokarmowym, gez koński nosowy, larwa, mowym, przemieszczająca się w przewodzie pokar Gasterophilus haemorrhoidalis, larwa, przemieszcza- jąca się w przewodzie pokarmowym. Pasożyty bydła Haematobia irritans, dojrzały, ssący krew, Bovicola bovis, dojrzały, odżywiający się skórą, wszy ssące krew bydła, nimfa, dojrzałe, ssące krew, mucha tse-tse, dojrzała, ssąca krew, Stomyxis calcitrans,- dojrzała, ssąca krew, mucha końska, dojrzała, ssąca krew (rodzina Tabanidae), Demodex bovis, dojrzałe, wwiercający się w skórę, Boophilus anńulatus, larwa, nimfa, dojrzałe ssące krew, Otobius megnini, nimfa, ssąca kjrew, Amblyomma maculatum dojrzałe, ssące krew, Dermacentor variabilis, dojrzałe, ssące krew, Amblyomm americanum, dojrzale, ssące krew, gatunki z rodziny Oestriadae (heel fly), larwa, przemieszczająca się w ciele, giez bydlęcy, larwa, przemieszczająca się przez ciało, gatunki z rodziny Calliphoridae, larwa, infekująca rany, gatunki z rodziny Reduviidae, ssące krew, Pasożyty świń Haematopinus suis, nimfa, dorosła, ssąca krew, pchła piaskowa, dojrzała, ssąca krew, Pasożyty owiec i kóz ' wesz ciała ssąca krew, dojrzała, ssąca krew, wesz ssąca krew stóp, dojrzała, ssąca k<rew, Melophagus ovinus, dojrzałe, ssące krew, Psoroptes ovis, nimfa, dojrzała, odżywiająca się 6 skórą' mucha nosowa, larwa, przemieszczająca się w za tokach, Phaenicia sericata, larwa, infekująca rany, Phormia regina, larwa, infekujące rany, 6 Cochlionyia macellaria, larwa, infekuje rany. *
Pasożyty drobiu Cimex lectularius, nimfa, dorosła, ssąca krew, pchła południowych kurczaków,' dojrzała, ssąca 8 8 krew, Argas persicus, nimfa, dojrzała, ssąca krew, Knemidokoptes mutans, dojrzały, wwiercający się w skórę, Knemidokoptes gallinae, dojrzały, wwiercający się w skórę. Pasożyty psów mucha k«ońska, dojrzała, ssąca krew, Stomoxys calcitrans, dojrzały, ssący krew, Sarcoptes scabiei, nimfa, dorosły, wwiercający się w skórę, Demodex canis, dorosłe, wwiercające się we włosy follicle, pchła, dojrzała, ssąca krew. ^Test oczywiste, że wymienione powyżej pasożyty nie występują jedynie u zwierząt, przy których je wymieniono. Większość pasożytów znajduje się na różnych zwierzętach, choć pasożyt ma ulubione" zwierzę. Świerzb (Sarcoptes scabiei) atakuje na przykład przynajmniej konie, świnie, muły, ludzi, psy, koty, lisy, króliki, owce i bydło. Mucha końska atakuje konie, muły, bydło, świ nie, psy i większość innych zwierząt. Środekj we dług wynalazku niszczy pasożyty opisanych powy żej typów rozwijających się w organizmie wspom- nianych zwierząt, jak również w innych zwierzę tach. Środek działa skutecznie na przykład u ko tów, kóz, wielbłądów i zwierząt w zoq. Środek ten stosuje się przede wszystkim-do zwal czania kleszczy, pcheł, much lub Cohlimyia homini- vorax i takich zwierząt jak psy, bydło, owce lub konie. Oprócz działanda chwastobójczego, owadobójczego i pasożytobój czego środek według wynalazku wy kazuje także działanie przeciwrobocze. Przykład I. Środek zawierający jako substan cję czynną różne związki o wzorze przedstawionym na rysunku, poddano ocenie przy zastosowaniu przed wzejściem różnych gatunków roślin. W celu przeprowadzenia takiej oceny przygotowuje się gle bę składającą się z jednej części piasku mutarskjiego i jednej części rozdrobnionej ziemi powierzchnio wej.'składniki te miesza się w mieszalniku cemen tu.,7 litra tej gleby umieszcza się w ocynkowa- nej skrzyni o wymiarach X cm i ubija się do danego poziomu przy użyciu twardej szczotki. Na około / skrzyni, trójrowkowym znacznikiem i robi się bruzdy o głębokości, cm. W tych bruz dach umieszcza się nasiona roślin uprawnych za wierające ziarna kukurydzy, nasion bawełny i nasion soi. W pozostałej części gleby umieszcza się czterorowkowy wzornik i w każdej z jego sekcji wysiewa się następujące rośliny stosując wskaza ne ilości ziarn: 8 nasion włośnicy, na sion śluzu (Abutilon incanum), nasion le biody i nasion palusznika krwawego. W celu przykrycia całej skrzynki dodaje się wys tarczającą ilość ziemi. W ten sposób nasiona chwa stów przykryte są na głębokości około 6 mm, a na siona roślin uprawnych przykryte są na głębokości około cm. W celu zbadania działania środka stosowanego przed wzejściem- roślin, przygotowaną powyższym sposobem skrzynię umieszcza się w dniu wysiania lub następnego dnia w komorze zaopatrzonej w sto lik obrotowy i wyciąg powietrzny. Środek w po staci emulsji do spryskiwania lub zwilżanego pro szku rozprowadza się za pomocą zmodyfikowanego rozpylacza De Vilbise'a zawieszonego na linii prze pływu powietrza. Na każdą skrzynkę stosuje się, ml badanego środka wprowadzanego w dniu wysiania roślin lub w dniu następnym. Po upły wie do dni rozprowadzenia środka liczy się uszkodzenia i obserwuje ich rodzaj. Stosuje się następującą skalę oceny uszkodzeń: braki usz kodzeń, nieznaczne uszkodzenie, umiar kowane uszkodzenie, ostre uszkodzenie i zniszczenie. * / Gdy przeprowadza się więcej niż jedno zlicze nie uszkodzeń to oblicza się wartość średnią. Śro dek przygotowuje się w postaci preparatu do* na tryskiwania stosując jedną z następujących me tod. W jednym doświadczeniu, badany związek na wilża się przez zmielenie w moździerzu z jedną częścią monolaurynianu polioksyetylenowego sorbitanu. Do uzyskanej, kremowej pasty dodaje się powoli / części wody i otrzymuje się wodną zawiesinę o stężeniu substancji powierzchniowo- -czynnej,%. Zawiesina ta nadaje się do rozpy lania. W drugim sposobie, związek aktywny roz puszcza się w jednej objętości acetonu i acetono wy roztwór rozcieńcza się 9 objętościami wody zawierającej,% monolaurynianu polioksyetylenowanego sorbitanu. Tablica przedstawia wyniki oceny uszkodzeń. W kolumnie podano nazwę substancji czynnejr w kolumnie dawkę substancji czynnej w kg/ha i w pozostałych kolumnach uszkodzenia poszcze gólnych nasion lub kiełków roślin, określone we dług omówionej powyżej skali. S
8 8. Tablica Uszkodzenie roślin poddanych działaniu środka przed wzejściem Substancja czynna kg/ha cd N >> U bawełna soja palusznik 6 krwawy lebioda 7 włośnica 8 'ślaz «o N-trójfluoroacetylo-'- -nitro-'-trójfluorometylo- N-(,,,-czterofluoropropionylo) -'-'nitro-'- -trójf luorometylo-o- -fenylenodwuamina,, v - N-trójf luoroacetylo-n*- - (p-n-butoksybenzoilo)-'- - trójfluorometylo-e^nitro- N-trójf luoroacetylo-n*- -(p-nitrobenzoilo) -'- -trójfluorometylo-6'-nitro- N- trójfluoroacetylo-n- -metoksykarboksy lo-'- -trójfluorometylo-6'-nitro- NMrójfluoroacetylo-N*- * -(,6-dwuchloro-- -metoksybenzoilo)-6,~' -riitro-'-trójfluorometylo- ^r Środek badano również po wzejściu roślin, ta- z tym, że badane roztwory stosowano po upływie kich jak kukurydza i kilku gatunków chwastów. 9 dni od przygotowania i wysiania roślin Ocenę przeprowadzono wyżej opisanym sposobem w skrzynkach. Wyniki podano w tablicy.. Tablica Uszkodzenie roślin poddanych działaniu środka' po wzejściu Substancja czynna kg/ha kukurydza palusznik krwawy cd. włośnica ślaz 6 7 N-trójfluoroacetylo-*-nitro-'- - trójfluorometylo-o-f enylenodwuamina N-(,,,-czterofluoropropionylo)-<- -nitro-s^-trójfluorometylo-o- -fenylenodwuamina,,, * N-trójfluoroacetylo-N*- (p-n- -butoksybenzoilo) -'-trójfluorometylo- -6'-nitro _ N-trójfluoroacetylo-N- (p-nitrobenzoilo)- -'-trójfluorometylo-6'-nitro-o- -fenylenodwuamina.
6 N-trójfluor oacetylo-ns- metoksykarbonylo^-trójfluorometylo- -6'-nitro,! 6 7 N-trójfluoroacetylo-N- (,6-dwuchloro- N--metoksybenzoilo(-6'-nitro-'- -trójfluorometylo ^ NM^S^-czteroifluoropropionyloJ-N- -metoksykarbonylo-6'-nitro-'- ^trójiluorometylo, " T Przykład II. Środek zawierający N-(,,,- -czterofluoropropionylo)-n-metoksykarbonylo- -*- nitro-'- trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminę bada się po wzejściu. Ocenę przeprowadzono opi saną wyżej metodą lecz z zastosowaniem większej dawki, to jest 6, kg/ha, w stosunku do różnych gatunków roślin takich jak pomidor, paluszmik krwawy i lebioda, środek powoduje całkowite zniszczenie każdego z wymienionych gatunków. Przykład III. Środek zawiera mieszaninę N- -(pięciofluoropropionylo)-'-nitro-'- -(trójfluorometylo)-o-fenylenodwuaminę i N,N-dwu- -n-propylo-,6-dwunitro-- (trójf luorometylo)- anilinę. Działanie tego środka bada się po wzejściu stosując różne gatunki roślin. Glebę składającą się z jednej części piasku mu rarskiego i rozdrobnionej, wierzchniej warstwy ziemi miesza się razem w mieszalniku cementu.,78 litra tej gleby umieszcza się w ocynkowanej slyzyni o wymiarach, X, cm i ubija się do danego poziomu przy użyciu twardej szczotki. Za znacza się bruzdy i wysiewa się w nich nasiona, przy czym do jednej bruzdy wprowadza się jeden gatunek nasion z wyjątkiem przypadku gdy sto suje.się mieszaninę nasion i wprowadza ją do jed nej bruzdy. Badano następujące gatunki roślin: bawełnę (dwie oddzielne bruzdy), powój (Ipomea purpuren), włośnicę, bielunia dziedzierzawę, ślaz (Abutiilon incanum) oraz mieszaninę gatunku z ro dziny motylkowatych, lebiodę gatunek z rodziny powojowatych (Ipomea ąuamoclit) i * Crotolaria. Następnie przygotowuje się wierzchnią warstwę gleby. Sporządza się zawiesinę każdego z akty- wnych związków oddzielnie w równoobjętościo wym roztworze acetonu z etanolem zawierającym niewielką ilość mieszaniny dwóch sulfonianowych niejonowych substancji powierzchniowo-czynnych. Z każdej zaw/iesiny przygotowuje się serie roztwo rów rozcieńczonych tą samą mieszaniną substancji powierzchniowo-czynnych w wodzie. Otrzymuje się wiele wodnych roztworów zawierających aktywne związki w różnych stężeniach. Całkowite stężenie substancji powierzchniowo-czynnych jest jednako we i wynosi,%. Jednakowe są również stężenia acetonu i etanolu, które wynoszą po,%. Roz twór zawierający każdy ze związków rozpyla się na część gleby opisanego wyżej typu podczas mie szania jej w mieszalniku cementu. Czas mieszania wynosi 7 minut. Każdą część poddanej takiej obróbce gleby rozprowadza się następnie w skrzyn kach do głębokości 9,6 mm. Przygotowuje się takie same skrzynki i wysiewa w nich rośliny w taki sam sposób, z tym, że na wierzchniej warstwie gleby nie rozpyla się środka. Skrzynki te stanowią skrzynki kontrolne. Wszy stkie skrzynki utrzymuje się w ciągu dni w nor malnych warunkach cieplarnianych i po tym cza sie oblicza się uszkodzenia i obserwuje się ich rodzaj. Stosuje się następującą skalę oceny uszko dzeń: brak uszkodzeń, nieznaczne uszkodzenia, 6 umiarkowane uszkodzenia, 7 9 ostre uszkodzenia, zniszczenie; B spalanie, N brak kiełkowania, R zmniejszo ne kiełkowanie, S zahamowanie wzrostu. Wy niki tych doświadczeń podano w tablicy. W skrzy kach kontrolnych znajdują się zdrowe okazy wszystkich badanych gatunków. Tablica Substancja czynna oraz. dawki w kg/ha bawełna powój włośnica bieluń dziedzie- rzawa bawełna mieszanina ślaz A,,7 kg; B,, kg A,, k^; B,, kg ' A,, kg; B,, kg A,,. kg; B,, kg A,,7 kg; B,,7 kg A,, kg; B,,7 kg A,, kg; B,,7 kg A,, kg; B,,7 kg S RS B B 9BRS BS 6BS BS 9RS 8BS 9,BRS S BS *9BRS 8BS BS BS S S 8RS 7RS RS 8RS 9,RS 8BRS 9RS. 8 S S A = N-(pięciofluoropropiop^lo)-'-nitro-<-(trójfluorometylo) B = N,N-dwu-n-propylo-,6-dwunitro--(trójf luorometylo)anilina -**
8 8 7 8 Podane wyniki otrzymuje się przy łącznym za stosowaniu N-i(pięciofluoropropionylo)-,-nitro-'- - (trójfluorometylo)-o-fenylenodwuaminy lub innych nowych związków z innymi, wyżej podanymi po chodnymi dwunitroaniliny. Dobre wyniki osiąga się zazwyczaj przy zastosowaniu środka, w którym dawka N-(,-dwufluoroalkanoilo)-o-fenylenodwuaminy wynosi, kg/ha a dawka dwunitro aniliny wynosi,7,76 kg/ha. Praktycznie takje same 'wyniki jak opisano w poprzednich testach otrzymuje się podczas oceny następujących repre zentatywnych związków: NMrójfluoroacetylo-N-naftoilo-'-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminy, ^-trójfluoroacetylo-^-cp-n-butoksybenzoilo)- -'-trójflucrometylo-8'-nitro-o-fenylenodwuaminy, N-trójlfluoroacetylo-N-(p-nitrobenzoilo)-,- -trójfluorometylo-6'-nitrc-o-fenylenodwuaminy, N^siedmiofluorobutyrylo^-nitro-S'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminy, N-pięciofluQroprc pdonylo-'-nitro-,- - trójmetylo-o-f enylenodwuaminy, N-trójfluoroacetylo-N-metoksykarbonylo-'- -trójfluorometylo-6'-nitro- o-fenylenodwuaminy, N-piętnastofluorooktanoilo-<.-nitro-'- -trójfluorometylo-o-fenylenodwuaminy, N^-trójfluoroacetylo-N^benzoilo-'- -trójfluorometylo-'-nitro-o-fenylenodwuaminy, N-trójfluoroacetylo-N-naftoilo-- -trójfluorometylo-6'-nitro-o-f enylenodwuaminy. Przykład IV. Oceniano owadobójcze i pajęczakobójcze działanie środka przygotowanego w następujący sposób. g mieszaniny dwóch niejonowych emulgato rów sulfonianowych miesza się z litrem cykloheksanonu. Do,9 ml tej mieszaniny dodaje się następnie 9 mg badanego związku i rozcieńcza się wodą destylowaną do objętości 9 ml uzyskując stężenie badanego związku wynoszące ppm. W doświadczeniach przy niższych stężeniach, mie szaninę rozcieńcza się następnie przy użyciu mie szaniny zawierającej litry wody destylowanej i łącznie,8 ml tych samych dwóch niejonowych emulgatorów sulfonianowych. Owadobójcze i pajęczakobójcze działanie środka ^lustrują następujące testy z reprezentatywnymi owadami i pajęczakami. Biedronka meksykańska (Chrząszcza) Epilachna varivestis (Coleoptera) 6 rodwutionian S-(l,-dwukarboetoksyetylu (wzorzec) przy czym dwa liście opryskuje się preparatem bez substancji czynnej i dwa liście pozostawia się jako próbę kontrolną (bez natryskiwania). Po upływie 8 godzin oblicza się śmiertelność i rejestruje ilość spożytego pożywienia. Zdychające larwy przyjmo wano za martwe. Stosuje się następującą skalę to ksyczności: % śmiertelności skala ocen 6 6 7 6 7 8 7 8 9 8 9 9 W tablicy przedstawiono substancję czynną, dawki i wyniki oceny. W przypadkach gdy przy danej dawcę przepro wadzono więcej niż jedno oznaczenie, to podany wynik *jest wartością średnią z kilku wyników. Substancja czynna [ W wodzie umieszcza się sześciodniowe sadzon ki fasoli szparagowej o dówch liściach, o powie rzchni około, cm8. Liście nawilża się przez natryskiwanie około ml środka zawierają cego określoną wstępnie ilość badanego związku. Połowę środka natryskuje się na górną a połowę na dolną powierzchnię liścia przy użyciu rozpyla cza De Vilbissa pracującego pod ciśnieniem,7 at. i utrzymanego w odległości okpło cm od liścia. Po wysuszeniu liści odcina się je od łodygi ii -umie szcza oddzielnie na płytkach Petriego. Na każdym liściu umieszcza się larw bie dronki meksykańskiej w trzecim stadium wylęgu i rozwijającego się na fasoli szparagowej. Próbę kontrolną stanowią dwa liście natryskiwane ml środka zawierającego - ppm,-dwumetylofosfo- N-trójfluoroace- tylo-'-nitro-'- - tr ójfluorometylo- N^dwufluorochloro acetylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo N-trójfluoroacety- lo-n-benzoilo- -'-nitro-'-trójfluorometylo N -rójfluoroacetylo-n-(p-nitrobenzoilo) -'-trójfluor ometylo-6'- -nitro» N-trójfluoroacetylo-N-metoksykarbonylo-'-trójfluorometylo-6'- -nitro N-(,,,-cztero- fluoropropionylo)- -N-metoksykarbo- nylo-6'-nitro-'- -trójfluorometylo- Tablica Dawka Działanie toksyczne przeciw- bied ronce meksy kańskiej * 8 8, 7, 7,
9 Przykład V. Prodenia eridania (Lepidoptera) jednorodnych larw wymienionego gatunku o długości, cm, rozwijających się na fasoli (Henderson lima) umieszcza się na płytkach Petriego, na odciętych liściach fasoli. Liście fasoli na tryskuje się śrdkiem owadobójczym tak samo jak liście fasoli szparagowej w teście z biedronką me ksykańską. W tym przypadku wzorzec stanowią liście natryskiwane ml roztworu zawierającego DDT "w stężeniu ppm. 'Po upływie 8 godzin zlicza się śmiertelność, i podobnie zdychające lar wy przyjmuje się za martwe. Brakujące larwy, przyjmuje się za żywe. Stosuje się taką samą ska lę jak w teście z biedronką meksykańską. W tablicy podano substancję czynną, dawki i wyniki oceny. Gdy dla jednej dawki przeprowa dzono więcej niż jedną ocenę, to wynik odnosi się do średniej z kilku wyników. Substancja czynna N-dwuifluorochloro acetylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo-o*fenylenodwuamina NMrójfluoroacetylo-Nł-(p-nitrobenzoilo)M'-trójfluorometylo-6'- -nitro Tablica Dawka Działanie toksyczne przeciw Prode nia eridania Przykład VI. Mszyca kruszynowo-ogórkowa Aphis gossypii (Hemiptera) W wypełnionym wermikulitem pojemnikach umieszcza się po nasiona niebieskiej dyni ol brzymiej i do pojemników tych doprowadza się od dna wodę. P upływie 6 dni dwie najsłabsze rośliny odcina się, a od pozostałych dwóch roślin odcina się liścień i pierwsze liście. Pozostały liścień zakaża się mszycami kruszynowo-ogórkowymi z kolonii przez przypięcie tego liścienia do liścienia dyni porażonego mszycami w kolnii, co umożliwia przejście mszyc. Następnie liść z hodo wli usuwa się. Po upływie 8 godzin zakażone liście natryskuje się do zwilżenia ich środkiem zawierającym stop niowane ilości substancji czynnej. Stosuje się ato mizer DeVilbissa pracujący pod ciśnieniem,7 atm utrzymywany w odległości ^7, cm od rosimy. Próbę kontrolną stanowią dwie zakażone i nie natryskiwane rośliny dyni i dwie zainfeko wane rośliny zwilżone środkiem zawierającym,- -dwumetylofosf orodwutionian S-(,-dwukarboetoksyetylu w stężeniu ppm (jako wzorzec). Śmiertelność ocenia się po upływie godzin od natryskiwania przy użyciu mikroskopu o -krotnym powiększeniu. Stosuje się podaną uprzednio skalę ocen. 8, 8 W tablicy 6 podano substancję czynną, dawki i uzyskane wyniki. Jeśli przy danej dawce prze prowadzono więcej niż jedno oznaczenie, to wy nik odnosi się do wartości średniej. Substancja czynna NMrójfluoroace- tylo^-nitro-s'- -trójfluorometylo- -o-fenylenodwuk amina Tablica 6 Dawka - N-dwiifluorochloro- a etylo-'-nitro-'- - trójfluorometylo- N^trójfluoroacetylo-'-trójfluorometylo-'-nitro-o-fenylenodwuamiina Działanie toksyczne przeciw mszycy kruszynowo- -ogórkowej 8, 7, 8, -8, Przykład VII. Przędziorek Chmielowiec Tetranychus urticae (Acarina) Przędziorka chmielowca hoduje się na zielonej fasoli po czym przenosi się na rośliny dyni. Ro śliny te utrzymuje się w ciągu dni czemu towa- - rzyszy dobre wykształcenie się infekcji. Zakażone rośliny dyni natryskuje się następnie środkiem za wierającym badany związeki, sposobem opisanym w poprzednich doświadczeniach. Śmiertelność okre śla się po upływie 8 godzin cd natryskiwania. iq Stosuje się taką samą skalę ocen jak w innych doświadczeniach. W tablicy 7 podano substancję czynną, dawki i wyniki oceny. Tablica 7 Substancja czynna, aw a ' r^-trójfluoroace- tylo-'-nitro-'- - trójfluorometylo- N^pięciofluoro- propionylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo r^-dwufluorochlo- rometylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo Działanie toksy czne przeciw przędziorkowi chmielowcowemu 8, j 8, 8,
N-trójfluor oacetylo^-trójfluoromety lo-*-nitro-o-f e- nylenodwuamina NMrójfluoroacetylo-N-metoksykjarbohylo-^-trójfluorometylo-6'-fenylenodwuamina N-(,,,-czterofluoropropionylo) - -N-metoksykarbo- nylo-6'-nitro-'- -trójf luorometylo- 8 8! ' 8, 7, 6, Przykład VIII. Oncopelitis fasciatus (Hemiptera). * - dorosłych osobników Oncopelitis fasciatus chłodź} się i umieszcza w klatce do badań. Klatki, w których znajdują się te Owady natryskuje się ml badanego środka zawierającej określoną uprze dnio ilość substancji Czynnej o działaniu owado bójczym. Stosuje się atomizer DeVilbissa pracują-. cy pod ciśnieniem,7 at, utrzymywany w odległo ści 8, cm od wierzchołka klatki. Po wysuszeniu klatka owady karmi się i podaje im wodę w ciągu 8 godzin. Jako wzorzec stosuje się środek zawie rający ppm,-dwuetylofosforodwutionianu S-(l,-dwukarboetoksyetylu a próbkę kontrolną sta nowią dwie klatki nie natryskiwane środkiem. Śmiertelność określa się po upływie 8 godzin od natryskiwania. Zdychające osobniki uważa się za martwe. Stosuje się taką samą skalę ocen jaki po przednio. W tablicy 8 podano substancję czynną, dawki i wyniki oceny. Przykład IX. ^Muchą domowa Musca domestica (Diptera) Klatki hodowlane zawierające -dniowe, dorosłe osobniki muchy domowej oziębia się w ciągu około godziny do temperatury C. Przy pomocy małej łopatki Q much przenosi się z klatek ho dowlanych do pojedynczych klatek testowych. Uwięzione muchy utrzymuje się w ciągu go dzin w temperaturze 7 C. Klatki natryskuje się następnie takim samym sposobem jak to opisano w przypadku Oncopelitis fasciatus, ml badanego środka. Próbę kontrolną stanowią nie natryskiwane klatki z muchami, przy czym klatki natryskuje się środkiem za-. wierającym ppm jako wzorca. Śmiertelność określa się po upływie godzin od natryskiwania. Wszystkie muchy, które nie fruwają i nie poru szają się po dnie klatki uważa się za zdychające. Stosuje się podaną uprzednio skalę ocen. W tablicy 9 podano substancję czynną, dawki i uzyskane wyniki. Gdy stosowano więcej niż je dną ocenę, to wynik odnosi się do wartości śred niej kilku prób. Substancja czynna N-trójfluor oacetylo- '-trójfluoro- metylo-'-nitro- N^dwufluorochlo- roacetylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo-o-feny lenod wuamina Tabllica 9 Dawka Działanie to ksyczne przeciw muszce domowej. 8, Tablica 8 Dawki Substancja czynna Działanie to ksyczne przeciw Oncopelitis fasciatus N-trójfluoroacety- lo-n-(p-nitro- -benzoilo)-'-trój- fluorometylo-6'- -nitro 7, 7, 7, NMrójfluoroace- tylo-'-nitro-'- -trójfluorometylo- -o-fenylenodwu-x amina 8, Ni-trójfluoroacetylo-N-metoksykarbonylo-'-trójfluo- ' rometylo-6'-nitro- l N-dwufluorochloro- acetylo-'-nitro-'- trójfluorometylo-o- -fenylenodwuamina NMrójfluoroacetylo-'-trójfluorometylo-'-nitro B 9 9,d N-(,,,-cztero- fluoropropionylo)- -N-metoksykarbo- nylo-6'-nitro-'- - trójfluorometylo- 7, N^siedmiofluoro- butyrylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo-o-fenylenod wu amina 6 Przykład X. Kwieciaka bawełnowiec Anthomus grandis (Coleoptera) Stosuje się identyczny test jak w doświadczeniu z biedronką meksykańską i Prodenia eridania z tym, że dorosłych osobników kwieciaka ba-
wełnowca umieszcza się na liściach bawełny i zwil 8 ża środkiem zawierającym badane związki. Stosuje się taką samą skalę ocen. W przypadku przepro wadzenia więcej niż jednego oszacowania, podany wynik jest średnią kilkfli wyników. Substancja czynna N^siedmiofluoro- butyrylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo N^pięciofluoropro- pionylo-'-nitro- -'-trójfluorometylo I^-nadfluorookta- noilo-ł-nitro-'- -trójfluorometylo- -o-fehylenodwuamina r^-trójfluoroacetylo-n^-mćtoksykarbonylo-*-trójfluorometylo-6'-nitro-ofenylenodwuamina N-(,,,-czterof luoropropionylo) - N-metoksykarbo- nylo-6'-nitro-'- -trójfluorometylo- -o-fenylenodwu-, amina Tablica Dawka Działanie to ksyczne przeciw kwieciakowi bawełnowcowi. ' 9,Q 8, 8, %, 8, 7, 7, Zasadniczo talue same wyniki jak podane w po wyższych tablicach uzyskano podczas oceny środka, zawierającego niżej podane związki. Stosowano ta kie same sposoby badań. N-trójfluoroacetylo-N-naftoilo-'-nitro-'- -trójfluorometylo, N-trójfluoroacetylo-N-(p-butoksybenzoilo)-'- -trójfluorometylo-6'-nitro, N-trójfluoroacetylo-N-(p-nitrobenzoilo)-'- -trójfluorometylo-6'-nitro, N^siedmiofluorobutyrylo-S^nitro-S'- -trójfluorometylo-o-f enylenodwuamina, N-pięciofluoropropionylo-'-nitro-'- -trójfluorometylo-o-f enylenodwuamina, N-trójfluoroacetylo-N-metoksykarbonylo-'- -trójfluorometylo-6'-nitro i Ni-piętnastofluorooktanoilo^-nitro-S'- 6 -trójfluorometylo-o-f enylenodwuamina. Zastrzeżenia patentowe. Środek szkodnikobójczy zawierający składnik pomocniczy oraz substancję czynną znamienny tym, 6 że jako substancję czynną zawiera związek o wzo- - rze przedstawionym na rysunku, w którym R oznacza grupę,-dwufluoroalkanoilową o wzorze C(=)CFY, w którym Y oznacza atom chloru, atom fluoru, grupę dwufluorometylową lub perfluoroalkilową o 6 atomach węgla, R oznacza atom wodoru, grupę metoksykarbonylową,,6-dwuchloro--metoksybenzoilową, benzoilową, p-nitrobenzoilową, p-n-butoksybenzoilową,,-dwuchlorobenzoilową lub naftoilową, R oznacza grupę ni trową, a R8 oznacza grupę trójfluorometylową, przy czym podstawniki R i R znajdują się w sto sunku do siebie w położeniu meta, a w przypadku, gdy R oznacza atom wodoru, to pozycja orto w pierścieniu w stosunku do grupy NH-R jest podstawiona jedną z grup R lub R*.. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera ^-trójfluoroacetylo-'- nitro- '- trójfluorcmetylo- o. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera ^-(,,,-cztero- iluoropropiónyfo)-'-nitro-'-trójfluorometylo-o-. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera NMrójfluoroace- tylo-'-trójfluorometylo-'-nitro-o- %. Środeki według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^chlorodwufluoro- acetylo-'-nitro-'-trójfluorometylo-o- 6. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^trójfluoroacety- lo-n-benzoilo-6'-nitro-'-trójfluorometylo-o- 7. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera NMrójfluoroacety- lo-n-naftoilo-6'-nitro-'-trójfluorometylo-o-. 8. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera ^-trójfluoroacety- lo-n-(p-n-butoksybenzoilo)-'-trójflucrometylo- -6'-nitro-o 9. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^trójfluoroacety- lo-n-(p-nitrobenzoilo)-'-trójfluorometylo-6'- -nitro-o. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^siedmiofluoro- butyrylo-'-nitro-'-trójfluorometylo-o-. Środek według zastrz., znamienny tym, ż,e jako substancję czynną zawiera N^pięciofluoropro- pionylo-'-nitro-'-trójfruorometylo-o-. Środek według zastrz., znamienny tym, że jakp substancję czynną zawiera I^-trójfluoroacety- lo-n-metoksykarbonylo-^'-trójfluorometylo-('- -nitro-o. Środek według, zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^piętnastcfluoro- oktanoilo-'-nitro-'-trójfluorometylo-o-
8 8 6. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera ^-(,,,-cztero- fluorcpropio:nylo)-n-metoksykarbonyio-6'-nitro- -'-trójfluorometylo-o. Środek według zastrz., znamienny tym, że jako substancję czynną zawiera N^pięciofluoropro- pionylo-'-nitro-'-trójfruorometylo-o- NH-R NH-R