Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy OKREŚLENIE WARUNKÓW PRZEJŚCIA WIELKICH WÓD W RZEKACH REGIONU WODNEGO WISŁY ŚRODKOWEJ Z UWZGLĘDNIENIEM WIELKOŚCI PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH W PROFILU ZAWICHOST Autorzy: Jerzy Niedbała Michał Ceran Marcin Dominikowski Warszawa, 30.05.2012
Spis treści Charakterystyka hydrologiczna regionu wodnego Wisły Środkowej... 3 Wstęp... 3 Omówienie sytuacji hydro-meteorologicznych wywołujących powodzie na środkowej Wiśle (na przykładzie powodzi historycznych)... 6 Wezbranie opadowe w lipcu-sierpniu 1960... 7 Wezbranie opadowe w czerwcu 1962... 9 Wezbranie opadowe w lipcu 1970... 9 Wezbranie opadowe w lipcu 1980... 9 Wezbranie opadowe w lipcu 2001... 10 Wezbranie opadowe maj-czerwiec 2010... 10 Wezbrania roztopowe... 11 Wezbranie roztopowe w kwietniu 1958... 11 Wezbranie roztopowe marzec-kwiecień 1979... 12 Charakterystyka przejścia wielkich wód dla Wisły od Zawichostu do Włocławka i jej głównych dopływów... 13 Stany i przepływy charakterystyczne na stacjach wodowskazowych znajdujących się w regionie wodnym Wisły Środkowej, parametry zlewni zamkniętych profilami wodowskazowymi oraz zestawienie przepływów o zadanym prawdopodobieństwie przewyższenia wraz z rzędnymi.... 14 Analiza krzywych przepływu z wybranych stacji wodowskazowych dorzecza Wisły Środkowej... 17 Analiza opadów średnich w dorzeczu Środkowej Wisły w latach 1951-2010... 25 Katalog największych wezbrań okresu 1951-2010... 29 2
Charakterystyka hydrologiczna regionu wodnego Wisły Środkowej Wstęp Długość Wisły na odcinku od ujścia Sanu do zapory we Włocławku wynosi 395 km a zlewnia tego odcinka rzeki to obszar o powierzchni 121 915 km 2. W tabeli 1 podano powierzchnię zlewni częściowych Wisły Środkowej w najważniejszych punktach węzłowych rzeki. Tab. 1. Powierzchnie zlewni częściowych Wisły Środkowej w charakterystycznych punktach węzłowych Punkt węzłowy Km biegu rzeki Powierzchnia zlewni [km 2 ] Wisła poniżej ujścia Sanu 279,7 50319,3 Wisła poniżej ujścia Kamiennej 324,5 54335,9 Wisła poniżej ujścia Wieprza 391,8 68231,5 Wisła poniżej ujścia Pilicy 457,0 81761,4 Wisła poniżej ujścia Narwi 550,5 160261,8 Wisła poniżej ujścia Bzury 587,3 168422,6 Wisła w profilu stopnia wodnego Włocławek 675,0 172234,0 Zlewnia Środkowej Wisły jest asymetryczna, ze zdecydowanie większym udziałem obszaru położonego po prawej stronie rzeki. Największe prawostronne dopływy, to: Wieprz, Świder i Narew, a lewostronne to Kamienna, Radomka, Pilica i Bzura. Największym dopływem Wisły jest rzeka Narew, która bieg swój rozpoczyna na Białorusi i zbiera wody z Podlasia, Mazur i północno-wschodniej części Mazowsza. Na wysokości Jeziora Zegrzyńskiego do Narwi uchodzi jej największy dopływ - Bug, który rozpoczyna swój bieg na Ukrainie i przepływa przez województwa: lubelskie, podlaskie i mazowieckie a obszar zlewni obejmuje również obszary na Ukrainie i Białorusi. Największym prawostronnym dopływem Wisły jest Pilica ze źródłami w województwie śląskim, przepływająca przez województwa śląskie, łódzkie i mazowieckie a obszar zlewni obejmuje również fragment województwa małopolskiego. Zestawienie największych bezpośrednich dopływów Wisły Środkowej przedstawiono w tabeli 2. 3
Tab. 2. Największe dopływy bezpośrednie Wisły Środkowej Rzeka Położenie w stosunku do Wisły Powierzchnia zlewni [km 2 ] Kamienna lewostronny 2007,9 324,5 Iłżanka lewostronny 1127,4 340,9 Wieprz prawostronny 10415,2 391,8 Radomka lewostronny 2109,5 431,9 Pilica lewostronny 9273,0 457,0 Świder prawostronny 1309,9 492,0 Jeziorka lewostronny 975,3 493,7 Narew prawostronny 75175,2 550,5 Bzura lewostronny 7787,5 587,3 Skrwa (prawa) prawostronny 1704,0 645,5 Lokalizacja ujścia do Wisły [km biegu rzeki Wisły] 4
Rys. 1. Mapa dorzecza Wisły Środkowej na tle podziału administracyjnego 5
Omówienie sytuacji hydro-meteorologicznych wywołujących powodzie na środkowej Wiśle (na przykładzie powodzi historycznych) Powodzie na środkowej Wiśle wywołane są wezbraniami, spowodowanymi intensywnym zasilaniem koryta rzecznego lub zahamowaniem odpływu przez lód rzeczny. Na tym odcinku Wisły wyróżnia się 3 rodzaje wezbrań: wezbrania opadowe: spowodowane są intensywnymi opadami deszczu o szerokim zasięgu w dorzeczu górnej Wisły w ich wyniku powstają fale wezbraniowe, które przemieszczając się Wisłą powodują zagrożenie powodziowe wzdłuż całego biegu rzeki, wezbrania roztopowe: spowodowane są tajaniem pokrywy śnieżnej często z towarzyszeniem deszczu co powoduje zwiększenie wysokości wezbrania. Występują na wszystkich rzekach Polski lecz najbardziej groźne są na dużych rzekach nizinnych (np. w środkowym i dolnym biegu Wisły), wielkość i przebieg wezbrania roztopowego zależy od ilości wody zgromadzonej w pokrywie śnieżnej, intensywności procesu topnienia (temperatura powietrza) i stopnia przemarznięcia gruntu, wezbrania zatorowe: powodowane są zatrzymywaniem i piętrzeniem śryżu w okresie zamarzania rzeki lub kry lodowej w czasie roztopów. Tworzą się głównie na płyciznach i innych przeszkodach na dużych rzekach nizinnych podczas każdego mroźnego sezonu zimowego powstają powyżej zapór wodnych i stopni piętrzących; Na Wiśle Środkowej zdarzają się również wezbrania mieszane, gdy fala roztopowa jest dodatkowo zasilana opadami deszczu. Różnorodność typów wezbrań wynika z mieszanego charakteru zasilania zlewni opadowego w górskiej, południowej części zlewni i roztopowego, w nizinnej, dolnej części (rys.2). Rzeka na omawianym odcinku ma charakter tranzytowy i przenosi oba typy wezbrań. Z analiz wynika, że na środkowej Wiśle przeważają wezbrania półrocza zimowego. Stanowią one 64% wszystkich wezbrań i najczęściej pojawiają się w marcu. Wezbrania letnie występują przeważnie w lipcu, nieco rzadziej w sierpniu i czerwcu. Najgroźniejsze wezbranie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wystąpiło jednak w maju (2010 rok). Mimo, że w środkowym biegu Wisły dominują wezbrania roztopowe (często podpiętrzane zatorami lodowymi), najwyższe poziomy wody Wisła osiągała podczas wezbrań letnich (1960, 1962, 2010). Charakterystyczne jest również to, że wysokie wezbrania Wisły w grupują się w pewnych okresach występują rok po roku lub w niewielkich, kilkuletnich odstępach, potem następują dłuższe przerwy i ponownie zwiększa się częstość wezbrań. 6
Rys. 2. Typy wezbrań w Polsce Poniżej przedstawiono na przykładach powodzi historycznych przyczyny i przebieg największych wezbrań na środkowej Wiśle. Największe wezbrania opadowe na środkowej Wiśle zanotowano w następujących okresach: lipiec-sierpień 1960 czerwiec 1962 lipiec 1970 lipiec 1980 lipiec 2001 maj-czerwiec 2010 Wezbranie opadowe w lipcu-sierpniu 1960 Wezbranie zostało wywołane długotrwałymi opadami o dużym zasięgu a przebieg i rozmiar wezbrania był wynikiem nałożenia się niekorzystnych sytuacji synoptycznych. Większe od średnich opady wystąpiły już w maju, czerwcu i na początku lipca, powodując podniesienie się stanów wody w rzekach. Od 20 do 27 lipca wystąpiły cztery serie intensywnych opadów, które wywołały katastrofalne wezbranie w zlewni górnej Wisły a także na lewobrzeżnych dopływach Wisły. 7
W dorzeczu górnej Wisły opady rozpoczęły się 23 lipca i utrzymywały się bez przerwy przez 5 dni, a sumy opadu za ten okres w Beskidzie Śląskim i Tatrach przekroczyły 300 mm. Sumy opadu za lipiec w Beskidzie śląskim, Wysokim i Małym oraz w Tatrach przekroczyły 500 mm a na zdecydowane większości obszaru dorzecza górnej Wisły opad wynosił 200-300% normy wieloletniej. W lipcu w dorzeczu środkowej Wisły występowały niemal bez przerwy ulewne deszcze, najsilniejsze w trzeciej dekadzie lipca (600%-7805 normy dla lipca). Opady powyżej 250 mm zanotowano w Słupi Nowej (Góry Świętokrzyskie), ponad 200 m w Głownie 9zlewnia Bzury) i w Iłży. Na Małej Wiśle w lipcu uformowały się cztery wezbrania. W miarę posuwania się w dół rzeki fale pierwsza i trzecia zanikły, natomiast czwarta przybrała rozmiary katastrofalnej powodzi. Cecha wezbrania lipcowego w 1960r. było jego narastanie z biegiem Wisły. Zbieganie się fali Wisły z falami dopływów spowodowało ogromny przybór wody. Przepływy maksymalne na środkowej Wiśle przekroczyły 5000 m 3 /s. w Warszawie zanotowano stan 787 cm najwyższy od początku XX wieku. 8
Wezbranie opadowe w czerwcu 1962 Wezbranie w czerwcu 1962 wystąpiło po chłodnym i deszczowym okresie w kwietniu i maju. Druga dekada maja charakteryzowała się obfitymi, ciągłymi opadami, z największymi sumami na Mazowszu (Warszawa, Płock i zlewnia Bzury). W trzeciej dekadzie maja wystąpiły obfite opady pochodzenia burzowego. Suma opadów w maju dochodziła do 200 mm, a największe wartości zanotowano w zlewni Małej Wisły. W czerwcu w całym dorzeczu Wisły opady były wyższe od normy, największe wartości zanotowano w pierwszej dekadzie czerwca w dorzeczu górnej i środkowej Wisły. Po przejściu wiosennego wezbrania w kwietniu stany wody początkowo opadały. Obfite opady w drugiej połowie maja spowodowały nasycenie zlewni i wystąpienie wezbrań o różnym nasileniu na Wyżynie Małopolskiej, dopływach środkowej Wisły a lokalnie również w zlewni Narwi. Groźne wezbrania wystąpiły na lewostronnych dopływach Wisły: Czarnej Przemszy, Nidzie, Kamiennej, Pilicy i Bzurze. W zlewniach prawostronnych dopływów najmocniej wezbrały Raba i Wisłoka. Fala Wisły nałożyła się na wysokie stany wody z poprzedniego miesiąca i zsumowała od ujścia Sanu z kulminacjami dopływów. Sprzyjał temu przebieg i rozkład opadów. Na wiśle kulminacje wezbrania w Sandomierzu i Warszawie były porównywalne z przepływami maksymalnymi z wezbrania z 1960r. i przekroczyły 5000 m 3 /s. Wezbranie opadowe w lipcu 1970 Wyjątkowo obfite deszcze, które wystąpiły w trzech okresach opadowych były związane z cyrkulacją niżu południowo-europejskiego, przy występowaniu silnego spływu chłodnego powietrza z północy. Pierwszy incydent opadowy wystąpił 15.07 z opadami do 50 mm w południowo-wschodniej części zlewni górnej Wisły i w paśmie jaworzyny Krynickiej oraz do 40 mm w Tatrach. Główna fala wystąpiła w dniach 17-19.07, z sumami opadów ponad 100 mm w całej zlewni górnej Wisły. Sumy opadu za okres od 15 do 19.07 w zlewniach Małej Wisły, Soły, Skawy i Dunajca przekraczały 200 mm, osiągając w wyższych partiach gór ponad 300 mm. W dniach 25-26.07 wystąpiła trzecia fala opadów w dorzeczu górnej i środkowej Wisły, osiągając na nizinach do 50 mm, w górach 75 mm a w zlewni Popradu 100 mm. Wezbranie w 1970 roku miało katastrofalne rozmiary na Wiśle oraz na ujściowych odcinkach górskich dopływów. Fala wezbraniowa na Wiśle miała elewację przekraczająca miejscami 7 metrów. Wskutek pęknięcia wałów w rejonie ujścia Raby i Dunajca, a także przelania się w wielu miejscach wody przez korony wałów, kulminacyjne przepływy na środkowej wiśle nie osiągnęły już maksimów dotąd obserwowanych, jednak olbrzymia fala wezbraniowa, jaka przeszła przez środkową Wisłę osiągnęła wartości kulminacyjne rzędu 5000 m 3 /s. Wezbranie opadowe w lipcu 1980 Wezbranie w lipcu 1980 było wynikiem długotrwałych opadów występujących w całym dorzeczu Wisły. Sumy opadu kształtowały się w granicach 75-200 mm a w górskiej części dorzecza dochodziły do 300 mm. 9
Wysokie fale wezbraniowe uformowały się na Wisłoce, sanie z Wisłokiem i na górnej Wiśle. Fala zebraniowa na środkowej Wiśle osiągnęła w przepływach kulminacyjnych wartości przekraczające 4500 m 3 /s. Wezbranie opadowe w lipcu 2001 Powódź w lipcu 2001 była wynikiem intensywnych opadów burzowych w drugiej połowie miesiąca. Intensywne opady nie występowały jednocześnie, lecz w kolejnych dniach obejmowały kolejne zlewnie w dorzeczu górnej i środkowej Wisły. Najintensywniejsze opady wystąpiły w trzeciej dekadzie lipca w zlewniach Soły, Skawy i Dunajca oraz w rejonie Gór Świętokrzyskich. Dobowe opady przekraczały 70-90 mm, przy notowaniach na pojedynczych posterunkach rzędu 80-160mm na dobę. Największe sumy opadu za okres od 16 do 27 lipca zanotowano w zlewniach Soły (278 mm), Skawy (292 mm) i Dunajca (280 mm). Przemieszczająca się górną Wisłą fala wezbraniowa na odcinku poniżej ujścia Dunajca była zasilana wodami opadowymi z regionu Gór Świętokrzyskich. Przejście fali na odcinku Wisły od ujścia Dunajca do ujścia Wieprza zbiegło się ze zwiększonym spływem wód opadowych z lewostronnej jak i prawostronnej części dorzecza. W dniu 31 lipca kulminacja fali wezbraniowej dotarła do Warszawy osiągając stan 706 cm. Wezbranie opadowe maj-czerwiec 2010 Wezbranie w 2010 r. należało do jednych z największych od początku obserwacji hydrologicznometeorologicznych. Spowodowane było dużymi opadami, które występowały od połowy maja. Powodem wystąpienia silnych opadów na południu Polski w czerwcu był rozległy i rozbudowany pionowo układ niżowy, w obrębie którego wykształciły się w krótkim czasie kolejno dwa ośrodki nad Węgrami i nad zachodnią Ukrainą. Sumy opadów w maju i na początku czerwca dochodziły do 500 mm. Maksymalne opady dobowe na większości stacji wystąpiły 16 maja. Na południu Polski przekraczały one często 50 mm, skrajnie dochodziły do 200 mm. W wyniku wystąpienia znacznych sum opadów nastąpiły wzrosty stanów wody dopływów środkowej Wisły. Wisłą przemieszczała się natomiast fala powodziowa powstała w górnym odcinku rzeki. Spływ wód opadowych był powolny i długotrwały. Podobny charakter miała fala wezbraniowa. Odznaczała się ona gwałtownym, szybkim wzrostem stanu wody oraz powolnym opadaniem. Stany wody zbliżone do maksymalnych utrzymywały się przez 2-3 dni, a przekroczenie stanów alarmowych 6-13 dni. Kulminacja fali wezbraniowej wystąpiła 21 maja w Annopolu, 22 maja w Warszawie i Modlinie, a 23 maja w Kępie Polskiej. W drugiej połowie maja wysokie stany wody utrzymywały się również na dopływach środkowej Wisły, a Wieprzu i Pilicy przekroczone zostały stany ostrzegawcze i alarmowe. Opady, które wystąpiły w dorzeczu górnej Wisły na przełomie maja i czerwca spowodowały uformowanie się następnej fali wezbraniowej. W dorzeczu środkowej Wisły nie zanotowano w tym okresie szczególnie dużych sum opadów. Dzięki na dopływach Wisły nie wystąpiły kolejne wzrosty stanów, jednak przeważnie utrzymywał się wysoki stan wody. Druga fala powodziowa na Wiśle 10
stanowiła kolejne poważne zagrożenie powodzią. Wynikało to m.in. z nasycenia zlewni wodą z majowych opadów oraz uszkodzeń wałów przeciwpowodziowych na niektórych odcinkach wynikających z przejścia pierwszej fali wezbraniowej. W związku ze znacznym wzrostem stanów rzek oraz długim czasie trwania przekroczeń stanów alarmowych w dorzeczu środkowej Wisły doszło do przerwania wałów przeciwpowodziowych i zalania znacznych terenów. W województwie lubelskim wały zostały przerwane łącznie na długości 780 m, co spowodowało zalanie około 12 000 ha. Przerwanie wału nastąpiło dwukrotnie m.in. w miejscowości Zastów Polanowski. Spowodowało to zalanie 90 % gminy Wilków, w tym około 1 600 domów mieszkalnych i gospodarstw. W województwie mazowieckim w dniu 23.05 przerwany został wał na Wiśle Świniarach (poniżej ujścia Narwi) na odcinku 120 m. W wyniku przejścia drugiej fali wezbraniowej nastąpiło przerwanie wału na lewym brzegu w okolicy Kazimierza Dolnego na granicy miejscowości Janowiec i Janowice. Wezbrania roztopowe Największe wezbrania roztopowe na środkowej Wiśle zanotowano w okresach: Kwiecień 1958 Marzec-kwiecień 1979 Wezbranie roztopowe w kwietniu 1958 Wezbranie objęło swym zasięgiem przede wszystkim zlewnie Narwi z Bugiem oraz niektóre zlewnie rzek pasa wyżyn południowych (Wieprz, Pilica). Zima 1957/1958 była mroźna i śnieżna. Ostatnia fala intensywnych opadów śniegu wystąpiła w dniach 31 marca i 1 kwietnia. W ciągu zimy zdarzały się okresy odwilży, w czasie których wzrastał stan wód podziemnych. Na przełomie marca i kwietnia, tuz przed wystąpieniem roztopów, średnia grubość pokrywy śnieżnej wynosiła ok. 30 cm, dochodząc miejscami do 50 cm. Zawartość wody w pokrywie śnieżnej wynosiła około 60 mm. W pierwszych dniach kwietnia nastąpiło ocieplenie. Temperatura powietrza wzrosła powyżej 0⁰C i w połowie miesiąca dochodziła do 15⁰C. Właściwe wezbranie, o katastrofalnych rozmiarach, rozpoczęło się miedzy 6 a 9 kwietnia. Pierwszy przybrał Bug, później Narew i jej dopływy Biebrza i Pisa. Kulminacja w ujściowym odcinku Bugu (Wyszków) wystąpiła17.04 przy przepływie 1430 m 3 /s. Wezbranie na Narwi było groźniejsze niż na Bugu. W Ostrołęce przepływ kulminacyjny, 997 m 3 /s, wystąpił 20.04. tego samego dnia zanotowano również największy przepływ w ujściu Narwi, który wyniósł 2800 m 3 /s. Na Wiśle poniżej ujścia Narwi, w Płocku, maksymalny przepływ wystąpił w dniu 11.04, osiągając 5370 m 3 /s. 11
Wezbranie roztopowe marzec-kwiecień 1979 Na początku grudnia 1978 napływające do polski mroźne i suche powietrze ze wschodu spowodowało głębokie przemarznięcie gruntu i zlodzenia rzek. Równoleżnikowy układ frontów atmosferycznych na przełomie 1978 i 1979 roku był przyczyną wyjątkowo intensywnych opadów śniegu (tzw. Zima stulecia). Pod koniec lutego 1979 grubość pokrywy śnieżnej w zlewni Narwi wynosiła 80 cm a w zlewni Biebrzy sięgała 120-150 cm. Zapas wody w pokrywie śnieżnej dochodził do 100-150 mm w Polsce środkowej i 200-250 mm w północno-wschodnich i wschodnich rejonach kraju. W trzeciej dekadzie marca nastąpił wzrost temperatury powietrza i okresami obfite opady, zanikła pokrywa śnieżna, z wyjątkiem krańców północno-wschodnich. W wyniku topnienia śniegu w zlewniach Narwi i Bugu rozpoczęło się wezbranie, którego intensywność była różna w różnych częściach zlewni. Najszybciej wzbierały mazowieckie dopływy Narwi i Bugu, najpóźniej wezbranie kulminowało na Biebrzy. Charakterystyczny był powolny przybór, a następnie gwałtowny wzrost do momentu kulminacji w pierwszych dniach kwietnia. Przepływy kulminacyjne osiągnęły nie notowane dotychczas rozmiary: na Bugu w Wyszkowie 28 i 29.03 Q max = 2400 m 3 s, na Narwi w Zambskach 5.04 Q max = 1460 m 3 s, na Narwi w Dębem 29.03 Q max = 3450 m 3 s. różnice czasowe kulminacji wezbrań środkowej Wisły, Narwi i Bugu sprawiły, ze na Wiśle poniżej ujścia Narwi wezbranie trwało aż do końca kwietnia, a przepływ kulminacyjny w Kępie Polskiej wyniósł 5820 m 3 /s w dniu 30.03. Wezbranie roztopowe w 1979 roku przybrało rozmiary klęski żywiołowej. W czasie powodzi wody roztopowe podtopiły lub zalały wiele miejscowości. Wskutek przerwania prawostronnego wału poniżej Pułtuska pod wodą znalazła się 1/3 miasta. Degradacji9 uległa duża ilość użytków rolnych. Wystąpiły duże trudności w eksploatacji zbiornika w Dębem na Narwi. Najwyższy zanotowany przepływ przez stopień wyniósł 3450 m 3 /s i był równy maksymalnej przepustowości zagrożone zostało bezpieczeństwo zapory. 12
Charakterystyka przejścia wielkich wód dla Wisły od Zawichostu do Włocławka i jej głównych dopływów Charakterystykę przejścia wielkich wód dla Wisły od Zawichostu do Włocławka i jej głównych dopływów wykonano w oparciu o wartość SWQ (średni wysoki przepływ z wielolecia). Na schemacie przedstawiono wartości SWQ na Wiśle Środkowej i jej głównych dopływach. Czekarzewice 40,6 m 3 /s Puławy 2566 m 3 /s Białobrzegi 168 m 3 /s Warszawa 2770 m 3 /s Modlin 3741 m 3 /s Zawichost 3451 m 3 /s Gusin 2836 m 3 /s Kępa Polska 3555 m 3 /s Kośmin 117 m 3 /s Dęblin 2702 m 3 /s Wyszków 574 m 3 /s Zambski Koś. 369 m 3 /s SWQ wartość średnia z wielolecia przepływów maksymalnych rocznych daje pogląd o średnich wezbraniach na Wiśle. Z analizy SWQ dla Środkowej Wisły i jej głównych dopływów wynika, ze na odcinku od Zawichostu do Warszawy średnie statystyczne wezbranie w roku waha się w granicach od 2700 m 3 /s do 3400 m 3 /s, przy czym fala wezbraniowa znacznie się spłaszcza poniżej Zawichostu. Dopływy środkowej Wisły pow6yzej Warszawy mają na ogół niewielki wpływ na wielkość wezbrania największe SWQ = 168 m 3 /s ma Pilica, co stanowi zaledwie 6% wartości SWQ płynącej Wisłą. Dopiero Narew, po połączeniu z Bugiem, z sumaryczna wartością SWQ wynoszącą niemal 1000 m 3 /s ma istotny wpływ na wielkość wezbrania na odcinku od ujścia Narwi do stopnia we Włocławku. Zaznaczyć jednak należy, że tak wysokie wartości przepływów Narew i Bug osiągają głównie podczas wezbrań roztopowych i to wówczas decydują o wielkości wezbrania na tym odcinku Wisły. Podczas wezbrań opadowych właściwa fala wezbraniowa tworzy się na górnej Wiśle, a dopływy boczne na środkowej Wiśle mogą mieć znaczący wpływ na jej wielkość tylko przy wyjątkowo niekorzystnym przebiegu warunków hydrologiczno-meteorologicznych (długotrwałe, intensywne opady w całym dorzeczu, nałożenie się fal wezbraniowych z Wisły i dopływów). 13
Stany i przepływy charakterystyczne na stacjach wodowskazowych znajdujących się w regionie wodnym Wisły Środkowej, parametry zlewni zamkniętych profilami wodowskazowymi oraz zestawienie przepływów o zadanym prawdopodobieństwie przewyższenia wraz z rzędnymi. Tab. 3. Stany i przepływy charakterystyczne z wielolecia 1951-2010 na wybranych stacjach wodowskazowych w dorzeczu Wisły Środkowej L.p. Rzeka Wodowskaz NNW SSW WWW NNQ SSQ WWQ [cm] [m 3 /s] 1 Wisła Zawichost 162 301 891 84.0 436 7450 2 Wisła Annopol 162 345 782 92.0 449 6200 3 Wisła Puławy 96 244 751 98.0 465 6460 4 Wisła Dęblin 126 232 728 114 518 5500 5 Wisła Gusin 18 137 528 130 561 5560 6 Wisła Warszawa 68 241 787 148 568 5940 7 Wisła Modlin 264 405 892 212 872 6860 8 Wisła Wyszogród 218 358 791 221 886 6900 9 Wisła Kępa Polska 134 272 740 238 948 6980 10 Kamienna Czekarzewice 25 65 314 1.38 8.33 113 11 Wieprz Kośmin 145 230 493 16.7 38.5 391 12 Radomka Rogożek 134 199 420 0.88 8.41 200 13 Pilica Sulejów 105 157 377 4.62 22.8 223 14 Pilica Białobrzegi 114 167 325 12.1 45.8 471 15 Narew Ostrołęka 29 157 597 24.0 109 1360 16 Narew Zambski Kościelne 94 224 634 28.9 139 1460 17 Bug Frankopol 43 149 521 24.8 125 1480 18 Bug Wyszków 134 260 653 34.7 162 2400 19 Liwiec Zaliwie 72 148 378 0.13 4.08 144 20 Liwiec Łochów 104 179 468 1.02 10.9 318 21 Wkra Borkowo 116 161 418 3.64 20.3 204 22 Bzura Sochaczew 20 67 418 2.46 23.0 480 NNW, NNQ najniższy stan wody i przepływ z wielolecia SSW, SSQ średni stan wody i przepływ z wielolecia WWW, WWQ najwyższy stan i przepływ z wielolecia 14
Tab. 4. Parametry zlewni zamkniętych profilami wodowskazowymi Zlewnia Wodowskaz zamykający Powierzchnia zlewni Km biegu Rz. zera wodowskazu Współrzędne* [km 2 ] [km] [m n.p.m.] X92 Y92 Wisła Zawichost 50732 287.4 133.38 701634 330481 Wisła Annopol 51518 299.8 130.94 699112 339415 Wisła Puławy 57663 374.9 113.20 704593 401846 Wisła Dęblin 68234 393.7 109.15 695824 414453 Wisła Gusin 81786 461.5 91.74 655099 449751 Wisła Warszawa 84857 513.3 76.08 638655 488777 Wisła Modlin 168263 551.5 66.51 612784 508509 Wisła Wyszogród 168635 586.9 60.28 581103 502809 Wisła Kępa Polska 168956 606.5 57.25 565408 507802 Wisła Włocławek 172389 679.4 41.17 504695 533010 Kamienna Czekarzewice 1878 14.7 135.33 687931 355256 Wieprz Kośmin 10231 17.9 115.00 707882 416152 Radomka Rogożek 2060 11.3 107.65 663101 421414 Pilica Białobrzegi 8664 45.3 111.99 634983 423003 Narew Zambski Kościelne 27782 81.2 79.02 648740 545617 Bug Wyszków 39119 34.2 81.48 666116 527529 Liwiec Łochów 2466 17.0 95.01 681682 519417 Wkra Borkowo 5111 18.6 75.31 612784 523089 Bzura Sochaczew 6281 27.7 70.45 584172 485598 *- współrzędne X,Y w układzie PUWG-92 15
Tab. 5. Przepływy o zadanym prawdopodobieństwie przewyższenia wraz z odpowiadającymi im rzędnymi zwierciadła wody. L.p. Rzeka Wodowskaz Przepływ o prawdopodobieństwie przewyższenia Rzędna wielkiej wody o prawdopodobieństwie przewyższenia p=10% p=1% p=0.5% p=0.2% p=10% p=1% p=0.5% p=0.2% Q=8500m 3 /s [m 3 /s] [m n.p.m.] Współrzędne** 1 Wisła Zawichost 4772 7488 8271 9293 141.68 142.92 143.21 143.58* 143.30 701634 330481 2 Wisła Annopol 4736 7456 8241 9263 138.43 139.02 139.30 139.67* 139.39* 699112 339415 3 Wisła Puławy 5636 6528 6606 6669 120.75 121.05 121.08 121.09 121.67 704593 401846 4 Wisła Dęblin 4716 7202 7938 8909 115.15 115.37 115.54 115.75 115.67 695824 414453 5 Wisła Gusin 4251 7084 8034 9374 96.47 97.21 97.42 97.68 97.51 655099 449751 6 Wisła Warszawa 4481 7068 7817 8796 82.52 84.09 84.40 84.82 84.71 638655 488777 7 Wisła Modlin 4970 7300 7968 8836 74.46 75.63 75.93 76.31 76.17 612784 508509 8 Wisła Kępa Polska 5045 7365 8027 8886 63.70 64.82 65.12 65.47* 65.32 565408 507802 9 Kamienna Czekarzewice 68.0 108 120 135 137.89 138.36 138.46 138.57 10 Wieprz Kośmin 248 460 524 608 119.50 120.02 120.13 120.27 11 Radomka Rogożek 100 201 232 273 111.35 111.85 111.95 112.05 12 Pilica Sulejów 170 295 331 380 169.88 170.30 170.40 170.47 13 Pilica Białobrzegi 349 580 647 734 115.32 115.54 115.59 115.64 14 Narew Zambski Kośc. 675 1343 1596 1973 83.96 85.17 85.57 86.08 15 Bug Frankopol 749 1254 1403 1596 113.91 115.11 115.44 115.74 16 Bug Wyszków 1095 1994 2264 2622 87.25 88.48 88.73 89.08 17 Liwiec Łochów 181 344 390 453 99.07 99.77 99.96 100.19 18 Bzura Sochaczew 263 515 591 691 73.65 74.70 74.89 75.11 *- wartość powyżej rzędnej korony wału przeciwpowodziowego **- współrzędne X,Y w układzie PUWG-92 X92 Y92 16
Analiza krzywych przepływu z wybranych stacji wodowskazowych dorzecza Wisły Środkowej Przeanalizowano krzywe przepływu z ostatnich kilkudziesięciu lat na Wiśle Środkowej pod kątem wykrycia zmian geometrii koryta w zakresie stanów niskich i przepustowości wód wielkich w zakresie stanów wysokich. Rys. 3. Krzywe przepływu Zawichost Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1970, 1975, 1980, 1985, 1990, 1995, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody wzrost przpustowości koryta spowodowany obniżaniem się dna, - dla wysokich stanów wody spadek przepustowości koryta (zmniejszenie drożności przekroju poprzecznego) wymagana jest dodatkowa analiza w celu ustalenia przyczyn. 17
Rys. 4. Krzywe przepływu Annopol Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1960, 1965, 1970, 1976, 1980, 1985, 1990, 1995, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody brak znaczących zmian w analizowanym okresie (stabilność dolnej części koryta), - dla wysokich stanów wody spadek przepustowości koryta (zmniejszenie drożności przekroju poprzecznego) wymagana jest dodatkowa analiza w celu ustalenia przyczyn. 18
Rys. 5. Krzywe przepływu Puławy Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 2003, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody niewielki wzrost przepływu w analizowanym okresie, - dla wysokich stanów brak znaczących zmian. 19
Rys. 6. Krzywe przepływu Dęblin Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1965, 1971, 1976, 1980, 1985, 1990, 1995, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody brak znaczących zmian w analizowanym okresie (stabilność dolnej części koryta), - dla wysokich stanów wody spadek przepustowości koryta (zmniejszenie drożności przekroju poprzecznego) wymagana jest dodatkowa analiza w celu ustalenia przyczyn. 20
Rys. 7. Krzywe przepływu Gusin Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1975, 1980, 1985, 1991, 1996, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody niewielki wzrost przepływu w analizowanym okresie, - dla wysokich stanów brak znaczących zmian. 21
Rys. 8. Krzywe przepływu Warszawa Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1960, 1965, 2006 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody wzrost przpustowości koryta spowodowany obniżaniem się dna, - dla wysokich stanów wody wzrost przpustowości koryta spowodowany obniżaniem się dna. 22
Rys. 9. Krzywe przepływu Modlin Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1970, 1976, 1980, 1985, 1990, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody wzrost przpustowości koryta spowodowany obniżaniem się dna, - dla wysokich stanów wody brak znaczących zmian. 23
Rys. 10. Krzywe przepływu Kępa Polska Na wykresie umieszczono krzywe przepływu z lat: 1970, 1976, 1980, 1985, 1991, 1995, 2000, 2005 i 2010. Stwierdzono: - dla niskich stanów wody spadek przepustowości koryta spowodowany akumulacją osadów dennych, - dla wysokich stanów wody spadek przepustowości koryta (zmniejszenie drożności przekroju poprzecznego) wymagana jest dodatkowa analiza w celu ustalenia przyczyn. 24
Analiza opadów średnich w dorzeczu Środkowej Wisły w latach 1951-2010 Tab. 6. Średnie sumy miesięczne, półroczne i roczne z wielolecia 1951-2010 na stacjach synoptycznych dorzecza Środkowej Wisły Stacja Średnia suma miesięczna z wielolecia Średnia suma Współrzędne [mm] Szerok. geo. Długość geo. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XI Roczna Zimowa Letnia Białystok 33.5 29.6 31.8 37.3 57.4 69.0 77.4 69.8 53.7 45.3 42.5 39.1 586.4 213.8 372.6 53 26 08 23 09 39 Kielce 39.8 33.7 37.9 40.7 60.3 75.5 91.6 73.3 52.0 39.3 44.7 44.5 633.3 241.3 392.0 50 48 38 20 41 32 Kozienice 27.2 25.4 32.0 38.2 53.2 65.8 76.9 64.8 50.6 36.8 37.6 34.3 542.8 194.7 348.1 51 33 53 20 32 34 Lublin 30.7 31.2 32.9 41.5 60.3 69.6 79.4 67.9 54.2 40.3 41.3 37.4 586.7 215.0 371.7 51 12 60 22 23 34 Łódź 30.3 30.5 32.7 35.8 55.4 66.7 87.1 62.9 47.2 36.4 44.0 40.7 569.7 214.0 355.7 51 43 38 19 24 08 Mikołajki 28.9 25.2 30.0 36.2 57.0 80.2 77.6 78.6 52.6 48.6 45.8 36.6 597.3 202.7 394.6 53 47 00 21 35 00 Mława 30.3 26.2 30.6 35.0 52.9 69.5 72.9 64.7 51.0 39.7 45.6 38.4 556.8 206.1 350.7 53 06 15 20 21 40 Ostrołęka 29.7 26.7 28.3 35.8 53.7 67.2 70.4 67.4 52.3 38.6 41.9 37.1 549.1 199.5 349.6 53 04 03 21 32 07 Płock 29.2 26.9 31.5 32.6 52.7 80.4 61.8 44.5 33.9 41.1 38.3 44.7 517.6 203.2 314.4 52 35 20 19 43 28 Sandomierz 26.9 25.1 29.2 39.9 62.6 75.5 86.7 62.2 50.0 39.0 34.6 31.8 563.5 187.5 376.0 50 41 48 21 42 58 Siedlce 26.5 24.7 27.2 33.5 54.4 72.3 70.8 67.5 50.3 36.0 38.0 33.8 535.0 183.7 351.3 52 10 52 22 14 41 Sulejów 27.1 24.9 31.3 37.8 61.3 73.0 81.0 66.6 47.1 33.6 41.0 33.0 557.7 195.1 362.6 51 21 12 19 51 59 Suwałki 33.5 26.8 32.7 35.3 53.1 69.7 79.8 72.1 52.7 49.8 46.7 39.8 592.0 214.8 377.2 54 08 00 22 57 00 Terespol 26.2 25.4 25.8 35.5 54.9 64.9 75.5 66.9 48.4 36.8 37.6 33.2 531.1 183.7 347.4 52 04 42 23 37 17 Warszawa 24.6 25.3 26.7 34.1 53.4 67.0 74.5 60.4 45.1 35.8 39.6 33.7 520.2 184.0 336.2 52 10 00 20 58 00 Włodawa 26.8 26.1 28.5 35.3 58.2 66.7 80.0 63.9 48.5 38.0 37.4 32.4 541.8 186.5 355.3 51 33 12 23 31 51 Zamość 24.2 25.2 28.2 40.8 63.1 77.9 84.9 63.0 53.7 41.1 34.5 31.2 567.8 184.1 383.7 50 41 52 23 12 22 25
Rys. 11. Rozkład średniej rocznej sumy opadów z wielolecia 1951-2010 na tle dorzecza Środkowej Wisły [mm] 26
Rys. 12. Rozkład średniej półrocznej sumy opadów z wielolecia 1951-2010 na tle dorzecza Środkowej Wisły półrocze letnie: maj-październik [mm] 27
Rys. 14. Rozkład średniej półrocznej sumy opadów z wielolecia 1951-2010 na tle dorzecza Środkowej Wisły półrocze zimowe: styczeń-kwiecień, listopad-grudzień [mm] 28
Katalog największych wezbrań okresu 1951-2010 Rok 1960 Tab. 7. Wezbranie 1960 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1960-07-15 774 819 1090 1030 1960-07-16 1710 1110 1020 1210 1960-07-17 2040 1560 1080 1210 1960-07-18 1270 2170 1470 1210 1960-07-19 1140 1700 1930 1500 1960-07-20 988 1310 2110 1880 1960-07-21 908 1110 1600 2280 1960-07-22 908 970 1410 2030 1960-07-23 994 964 1200 1650 1960-07-24 1250 1100 1160 1480 1960-07-25 1330 1250 1200 1390 1960-07-26 1370 1280 1430 1450 1960-07-27 2040 1340 1530 1660 1960-07-28 3800 1690 1560 1860 1960-07-29 5300 4600 1780 2000 1960-07-30 4250 5170 3330 2330 1960-07-31 2890 4050 5570 3220 1960-08-01 3120 3050 4910 6360 1960-08-02 3080 2810 3600 6400 1960-08-03 2330 2410 3300 5090 1960-08-04 1770 1920 2840 4410 1960-08-05 1550 1530 2320 3860 1960-08-06 1270 1360 1930 3330 1960-08-07 1060 1330 1690 2800 1960-08-08 1020 1150 1570 2350 1960-08-09 1080 1170 1460 2080 1960-08-10 893 1150 1390 1930 1960-08-11 946 1020 1430 1810 1960-08-12 1170 1110 1290 1830 1960-08-13 1060 1170 1280 1690 1960-08-14 760 1110 1320 1640 1960-08-15 684 880 1350 1700 1960-08-16 950 916 1180 1680 1960-08-17 568 964 1080 1550 1960-08-18 533 695 1270 1420 1960-08-19 506 640 956 1570 29
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1960-08-20 496 608 860 1380 1960-08-21 536 587 812 1280 1960-08-22 546 651 794 1270 1960-08-23 486 640 818 1230 1960-08-24 456 587 860 1190 1960-08-25 432 545 800 1210 1960-08-26 446 524 734 1160 1960-08-27 437 534 688 1090 1960-08-28 408 513 655 1040 Tab. 8. Charakterystyka fali wezbraniowej 1960 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 27.07-10.08.1960 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 3 063.14 3 000.67 3 350.59 4 292.35 Stan kulminacyjny [cm] 710 650 787 b.d. Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 5300 5170 5570 6400 Data kulminacji 29.07 30.07 31.07 2.08 Rys. 15. Hydrogram wezbrania 1960 7000 6000 5000 Przepływ Q [m 3 /s] 4000 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 30
Rok 1962 Tab. 9. Wezbranie 1962 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1962-06-01 759 1190 1880 2540 1962-06-02 729 1140 1740 2550 1962-06-03 1000 1120 1630 2460 1962-06-04 2220 1350 1600 2320 1962-06-05 3000 2090 1740 2250 1962-06-06 4370 2680 2400 2300 1962-06-07 6070 3510 3030 2630 1962-06-08 4810 4950 3660 3270 1962-06-09 3920 4230 5470 4190 1962-06-10 3190 3670 5060 6670 1962-06-11 3180 3300 4120 6730 1962-06-12 2500 2940 3660 5450 1962-06-13 1980 2460 3340 4520 1962-06-14 1870 2200 2970 3880 1962-06-15 1250 2070 2600 3340 1962-06-16 1070 1710 2450 2810 1962-06-17 844 1480 2140 2600 1962-06-18 707 1260 1870 2350 1962-06-19 701 1100 1640 2050 1962-06-20 720 1080 1440 1920 Tab. 10. Charakterystyka fali wezbraniowej 1962 Zawichost Puławy Warszawa Kępa Polska Czas trwania wezbrania 03.06-22.06.1962 Objętość fali [mln m 3 ] 3 878.50 3 933.79 4 703.62 5 774.11 Stan kulminacyjny [cm] 721 646 780 b.d. Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 6070 4950 5520 6900 Data kulminacji 7.06 8.06 9.06 11.06 31
Rys. 16. Hydrogram wezbrania 1962 8000 7000 6000 Przepływ Q [m 3 /s] 5000 4000 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 Rok 1979 Tab. 11. Wezbranie 1979 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1979-02-28 300 331 460 781 1979-03-01 304 330 481 802 1979-03-02 342 330 488 815 1979-03-03 321 333 479 818 1979-03-04 362 337 479 822 1979-03-05 466 370 481 830 1979-03-06 754 479 521 837 1979-03-07 1050 696 621 852 1979-03-08 1070 1020 861 875 1979-03-09 1290 1200 1100 1140 1979-03-10 1330 1350 1530 1650 1979-03-11 1400 1500 1710 2200 1979-03-12 1350 1050 1850 2830 1979-03-13 1260 1400 1940 3020 32
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1979-03-14 1310 1290 1940 3210 1979-03-15 1730 1500 1880 3350 1979-03-16 1740 1720 2440 3340 1979-03-17 1480 1740 2200 3560 1979-03-18 1610 1570 2330 4050 1979-03-19 2070 1660 2210 4040 1979-03-20 1780 1940 2500 3920 1979-03-21 1420 1710 2500 3760 1979-03-22 1410 1520 2420 3980 1979-03-23 1590 1540 2500 3420 1979-03-24 1650 1650 2500 3640 1979-03-25 1580 1660 2510 4050 1979-03-26 1440 1610 2490 4290 1979-03-27 1220 1500 2370 4580 1979-03-28 1050 1290 2260 4830 1979-03-29 1020 1120 2060 5330 1979-03-30 1010 1080 1840 5490 1979-03-31 1050 1060 1750 5260 1979-04-01 1060 1160 1710 5040 1979-04-02 1070 1160 1750 4590 1979-04-03 995 1130 1760 4730 1979-04-04 830 1020 1680 5020 1979-04-05 770 844 1540 4930 1979-04-06 700 794 1370 4610 1979-04-07 696 732 1370 4320 1979-04-08 845 789 1130 4140 1979-04-09 1230 950 1160 3930 1979-04-10 1100 1290 1330 3850 1979-04-11 890 1130 1590 3850 1979-04-12 830 957 1560 3950 1979-04-13 741 854 1360 3790 1979-04-14 678 789 1240 3530 1979-04-15 602 744 1100 3200 1979-04-16 550 685 1040 2990 1979-04-17 530 639 961 2730 1979-04-18 558 607 895 2510 1979-04-19 514 611 860 2260 1979-04-20 522 579 845 2220 1979-04-21 554 587 802 2110 1979-04-22 530 607 816 2060 1979-04-23 538 579 816 1980 1979-04-24 510 583 797 1910 33
Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska Data [m 3 /s] 1979-04-25 506 526 792 1880 Tab. 12. Charakterystyka fali wezbraniowej 1979 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 28.02-23.04.1979 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 4 847.73 5 031.24 7 255.44 15 422.57 Stan kulminacyjny [cm] 589 575 568 670 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 2230 2260 2550 5820 Data kulminacji 19.03 20.03 25.03 30.03 Rys. 17. Hydrogram wezbrania 1979 6000 5000 Przepływ Q [m 3 /s] 4000 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 34
Rok 1980 Tab. 13. Wezbranie 1980 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1980-07-20 765 921 1000 1610 1980-07-21 602 732 1060 1850 1980-07-22 588 648 890 1850 1980-07-23 610 599 754 1710 1980-07-24 905 702 733 1490 1980-07-25 1890 1040 729 1510 1980-07-26 3200 1700 978 1390 1980-07-27 4430 3530 1180 1770 1980-07-28 4310 4660 2330 2220 1980-07-29 4180 4500 4480 3010 1980-07-30 4080 4360 4640 4860 1980-07-31 4110 4040 4380 5230 1980-08-01 2320 3350 3920 5070 1980-08-02 2060 2480 3250 4640 1980-08-03 1810 2150 2620 4050 1980-08-04 1510 1890 2210 3610 1980-08-05 1170 1580 2060 3170 1980-08-06 1040 1270 1880 2960 1980-08-07 950 1140 1540 2780 1980-08-08 870 957 1370 2420 1980-08-09 780 902 1240 2220 1980-08-10 660 792 1170 2070 1980-08-11 714 726 1100 2020 1980-08-12 674 758 983 1870 1980-08-13 597 708 1000 1770 1980-08-14 584 663 955 1770 1980-08-15 1240 721 912 1750 1980-08-16 1710 1280 922 1690 1980-08-17 2140 1620 1340 1730 1980-08-18 2130 2070 1680 2130 1980-08-19 1560 2210 1990 2370 1980-08-20 1070 1620 2210 2710 1980-08-21 840 1100 1930 2990 1980-08-22 770 871 1400 2730 1980-08-23 682 772 1150 2200 1980-08-24 678 749 1060 1870 1980-08-25 651 703 978 1750 1980-08-26 610 690 944 1670 1980-08-27 584 641 906 1610 35
Tab. 14. Charakterystyka fali wezbraniowej 1980 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 21.07-29.08.1980 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 5190.39 5343.41 5691.51 8304.77 Stan kulminacyjny [cm] 765 679 728 610 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 7450 6580 4720 5520 Data kulminacji 27.07 28.07 29.07 30.07 Rys. 18. Hydrogram wezbrania 1980 6000 5000 4000 Przepływ Q [m 3 /s] 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 36
Rok 1982 Tab. 15. Wezbranie 1982 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1982-02-28 260 297 415 756 1982-03-01 262 328 412 756 1982-03-02 262 332 412 756 1982-03-03 278 356 467 794 1982-03-04 440 388 533 831 1982-03-05 890 656 626 969 1982-03-06 1150 964 730 1340 1982-03-07 1160 1220 1220 1440 1982-03-08 915 1160 1460 1700 1982-03-09 718 844 1480 1990 1982-03-10 638 710 1200 2280 1982-03-11 610 664 1020 2260 1982-03-12 602 643 939 2230 1982-03-13 597 635 912 1990 1982-03-14 610 643 890 1880 1982-03-15 574 635 870 1880 1982-03-16 562 603 875 1880 1982-03-17 542 595 850 1880 1982-03-18 546 583 830 1880 1982-03-19 570 587 811 1900 1982-03-20 588 615 806 1900 1982-03-21 610 631 816 1680 1982-03-22 606 648 821 1680 1982-03-23 602 648 830 1680 1982-03-24 562 631 835 1680 1982-03-25 530 603 835 1650 1982-03-26 526 564 792 1620 1982-03-27 514 571 754 1620 1982-03-28 546 548 745 1620 1982-03-29 620 603 736 1640 1982-03-30 687 672 704 1640 1982-03-31 736 727 840 1660 1982-04-01 750 771 906 1680 1982-04-02 732 771 950 1680 1982-04-03 678 744 978 1700 1982-04-04 628 702 944 1680 1982-04-05 592 668 895 1680 1982-04-06 579 631 850 1660 1982-04-07 562 623 816 1610 37
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1982-04-08 550 595 778 1560 1982-04-09 538 587 773 1500 1982-04-10 554 587 750 1480 1982-04-11 664 595 745 1460 1982-04-12 755 706 759 1460 1982-04-13 624 753 845 1460 1982-04-14 574 660 939 1560 1982-04-15 546 611 835 1660 1982-04-16 482 564 792 1560 1982-04-17 426 526 727 1480 1982-04-18 408 504 691 1420 1982-04-19 380 491 674 1330 1982-04-20 362 464 653 1260 1982-04-21 359 445 628 1230 1982-04-22 398 448 611 1190 1982-04-23 366 458 611 1160 1982-04-24 345 445 619 1150 1982-04-25 352 433 607 1130 1982-04-26 327 436 594 1180 1982-04-27 327 428 607 1260 1982-04-28 321 422 603 1130 1982-04-29 380 416 603 1110 1982-04-30 696 487 594 1160 1982-05-01 780 732 619 1130 1982-05-02 750 780 830 1150 1982-05-03 696 726 961 1340 1982-05-04 633 676 939 1480 1982-05-05 550 620 880 1420 1982-05-06 506 536 835 1380 1982-05-07 506 496 750 1290 1982-05-08 506 496 691 1240 1982-05-09 482 493 683 1170 1982-05-10 466 485 683 1130 1982-05-11 486 478 666 1110 1982-05-12 506 485 670 1180 1982-05-13 530 500 683 1260 1982-05-14 542 523 683 1270 1982-05-15 554 536 691 1130 1982-05-16 490 531 700 1270 1982-05-17 458 485 718 1270 1982-05-18 376 460 670 1270 1982-05-19 352 407 640 1130 38
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1982-05-20 330 385 599 1150 1982-05-21 297 373 566 1080 1982-05-22 309 337 551 994 1982-05-23 312 340 512 986 1982-05-24 327 354 501 963 1982-05-25 291 360 520 942 1982-05-26 272 332 520 942 1982-05-27 312 326 508 956 1982-05-28 384 345 483 942 1982-05-29 356 417 486 914 1982-05-30 318 398 535 956 1982-05-31 312 351 558 970 1982-06-01 324 345 508 956 Tab. 16. Charakterystyka fali wezbraniowej 1982 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 28.02-01.06.1982 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 4 223.32 4 525.89 6 020.52 11 267.68 Stan kulminacyjny [cm] 508 401 427 470 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 1250 1240 1500 2400 Data kulminacji 6.03 7.03 8.03 10.03 39
Rys. 19. Hydrogram wezbrania 1982 2500 2000 Przepływ Q [m 3 /s] 1500 1000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 500 0 2-28-1982 3-31-1982 4-30-1982 5-31-1982 Rok 1997 Tab. 17. Wezbranie 1997 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1997-07-10 1230 868 350 835 1997-07-11 3600 1210 638 1010 1997-07-12 3420 3090 930 1400 1997-07-13 3140 3470 1588 1740 1997-07-14 2860 3090 3540 2460 1997-07-15 2280 2560 3410 3750 1997-07-16 1690 2160 3016 3920 1997-07-17 1160 1770 2380 3490 1997-07-18 872 1280 1975 3040 1997-07-19 799 975 1448 2700 1997-07-20 990 955 1055 2360 1997-07-21 1220 1110 920 1740 1997-07-22 1440 1270 1005 1670 1997-07-23 1540 1460 1126 1760 1997-07-24 1790 1530 1300 2010 1997-07-25 1770 1720 1420 2160 40
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 1997-07-26 1530 1760 1553 2340 1997-07-27 1320 1580 1756 2520 1997-07-28 1470 1410 1707 2680 1997-07-29 2050 1480 1490 2660 1997-07-30 1950 1810 1396 2520 1997-07-31 1600 1910 1553 2450 1997-08-01 1210 1650 1898 2540 1997-08-02 976 1310 1850 2780 1997-08-03 808 1060 1455 2780 1997-08-04 1080 912 1174 2460 1997-08-05 1530 1180 970 2100 1997-08-06 1610 1480 1030 1870 1997-08-07 1370 1560 1240 1960 1997-08-08 1010 1420 1448 2090 1997-08-09 872 1100 1455 2270 1997-08-10 786 995 1198 2300 1997-08-11 729 855 985 2030 1997-08-12 685 793 860 1830 1997-08-13 639 702 772 1710 1997-08-14 551 670 716 1620 1997-08-15 517 565 646 1370 1997-08-16 473 532 542 1380 1997-08-17 438 487 488 1190 1997-08-18 429 455 459 1170 1997-08-19 417 424 410 1040 1997-08-20 384 382 363 1010 Tab. 18. Charakterystyka fali wezbraniowej 1997 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 10.07-20.08.1997 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 4 858.70 4 924.80 4 796.53 7 664.98 Stan kulminacyjny [cm] 794 682 646 563 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 3600 3470 3540 3920 Data kulminacji 11.07 13.07 14.07 16.07 41
Rys. 20. Hydrogram wezbrania 1997 4500 4000 3500 Przepływ Q [m 3 /s] 3000 2500 2000 1500 1000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 500 0 Rok 2001 Tab. 19. Wezbranie 2001 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 2001-07-20 673 458 305 672 2001-07-21 758 713 305 708 2001-07-22 654 724 438 708 2001-07-23 718 675 622 708 2001-07-24 902 752 556 950 2001-07-25 1190 970 618 958 2001-07-26 1790 1240 725 990 2001-07-27 3140 1570 950 1190 2001-07-28 4810 2690 1204 1470 2001-07-29 4900 4660 1644 1730 2001-07-30 4650 4850 3423 2210 2001-07-31 4030 4600 4490 3500 2001-08-01 3140 3370 4340 4460 2001-08-02 2290 2840 3540 4390 2001-08-03 1370 2350 3028 3870 2001-08-04 1010 1560 2572 3530 2001-08-05 893 1140 1984 3040 2001-08-06 832 1020 1264 2500 42
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 2001-08-07 1370 1040 1050 1880 2001-08-08 1500 1420 960 1610 2001-08-09 1090 1520 1156 1560 2001-08-10 807 1150 1396 1740 2001-08-11 799 926 1276 1950 2001-08-12 774 900 930 1920 2001-08-13 750 865 870 1480 2001-08-14 726 835 830 1450 2001-08-15 658 802 777 1370 2001-08-16 621 728 749 1270 2001-08-17 566 667 685 1310 2001-08-18 532 622 622 1270 2001-08-19 512 580 553 1210 2001-08-20 468 545 506 1050 Tab. 20. Charakterystyka fali wezbraniowej 2001 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 20.07-20.08.2001 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 4 226.95 4 214.77 3 833.31 5 067.71 Stan kulminacyjny [cm] 830 719 704 618 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 4900 4850 4490 4460 Data kulminacji 29.07 30.07 31.07 1.08 43
Rys. 21. Hydrogram wezbrania 2001 6000 5000 Przepływ Q [m 3 /s] 4000 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 7-20-2001 7-22-2001 7-24-2001 7-26-2001 7-28-2001 7-30-2001 8-1-2001 8-3-2001 8-5-2001 8-7-2001 8-9-2001 8-11-2001 8-13-2001 8-15-2001 8-17-2001 8-19-2001 Rok 2010 Tab. 21. Wezbranie 2010 przepływy w wybranych profilach wodowskazowych Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 2010-05-12 874 1030 1200 1680 2010-05-13 803 926 1120 1720 2010-05-14 802 853 1080 1670 2010-05-15 854 825 1010 1610 2010-05-16 884 892 950 1570 2010-05-17 1200 907 1025 1640 2010-05-18 2570 1120 1080 1800 2010-05-19 4840 2172 1205 1970 2010-05-20 4930 5066 1606 2300 2010-05-21 5240 5250 5028 3830 2010-05-22 4610 4750 5970 6520 2010-05-23 4020 4750 5588 6630 2010-05-24 3440 4318 5426 6180 2010-05-25 3050 3700 4943 6030 2010-05-26 2590 3370 4088 5450 2010-05-27 2240 3018 3696 4910 2010-05-28 1950 2556 3417 4520 44
Data Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska [m 3 /s] 2010-05-29 1690 2220 3076 4230 2010-05-30 1500 1964 2710 3910 2010-05-31 1340 1692 2430 3590 2010-06-01 1280 1454 2102 3300 2010-06-02 1510 1321 1838 3050 2010-06-03 2110 1440 1696 2860 2010-06-04 3350 1884 1684 2740 2010-06-05 4240 3074 1910 2820 2010-06-06 5420 3700 2670 3220 2010-06-07 5630 4790 3626 4080 2010-06-08 4680 4928 4615 4970 2010-06-09 3210 4790 5336 5690 2010-06-10 2250 3944 5096 5760 2010-06-11 1650 3160 4102 5300 2010-06-12 1220 2252 3593 4630 2010-06-13 1020 1510 2878 4060 2010-06-14 931 1180 2022 3390 2010-06-15 871 1060 1522 2660 2010-06-16 833 980 1340 2210 2010-06-17 781 911 1235 1990 2010-06-18 716 834 1170 1850 2010-06-19 662 750 1110 1770 2010-06-20 629 678 1020 1660 Tab. 22. Charakterystyka fali wezbraniowej 2010 Zawichost Puławy Czas trwania wezbrania 12.05-20.06.2010 Warszawa Kępa Polska Objętość fali [mln m 3 ] 7985.09 8296.06 9263.20 12076.13 I fala Stan kulminacyjny [cm] 861 750 780 739 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 5240 5390 5990 6965 Data kulminacji 20.05 20.05 22.05 23.05 II fala Stan kulminacyjny [cm] 891 747 744 660 Przepływ kulminacyjny [m 3 /s] 5630 5112 5336 5840 Data kulminacji 7.06 8.06 9.06 10.06 45
Rys. 22. Hydrogram wezbrania 2010 7000 6000 5000 Przepływ Q [m 3 /s] 4000 3000 2000 Q Zawichost Q Puławy Q Warszawa Q Kępa Polska 1000 0 46
Literatura Fal B., Dąbrowski P., 2001: Dwieście lat obserwacji i pomiarów hydrologicznych Wisły w Warszawie. Cz. 1 i 2. Gosp. Wodna, 11/2001 i 12/2001 Kobendzina J., 1954: Powodzie na Wiśle w rejonie Warszawy, Gospodarka Wodna 4/1954 Kuźniar P., 2002: Historia powodzi w dolinie Wisły Środkowej. W: Powódź w regionie małopolskiego przełomu Wisły w lipcu 2001. Publikacja Politechniki Warszawskiej Barczyk A., Bogdanowicz E., Dobrzyńska I., Drezińska B., Fal B., Kruszewski A., Ośródka K., Szturc J., 1999, Przebieg wezbrania w dorzeczu Wisły. [W:] Grela J., Słota H., Zieliński J. (red.), Dorzecze Wisły: Monografia powodzi lipiec 1997. Seria: Atlasy i Monografie, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa. Barszczyńska M., Rataj C., Walczykiewicz T., Kalendarium działań w okresie powodzi w 2010 r., 2011. [W:] Maciejewski M., Ostojski M.S., Walczykiewicz T. (red.), Dorzecze Wisły: Monografia powodzi maj czerwiec 2010. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa. Boczek M., Kostrzewa J., 1972, Przebieg wezbrania w lipcu 1970 r. w zlewni środkowej i dolnej Wisły. [W:] Ihnatowicz S. (red.), Powódź w lipcu 1970 r. Instytut Gospodarki Wodnej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa. Boczek M., Kostrzewa J., Soczyńska U., 1967, Przebieg wezbrania w dorzeczu środkowej i dolnej Wisły. [W:] Mikulski Z., Jabłońska T., Stolarski A., Chojecka B. (red.), Powódź w roku 1960: Materiały monograficzne. Instytut Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Hydrologiczno-Meteorologiczny, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa. Iwiński J. i in., 2003, Rozkład przestrzenny i częstotliwość występowania powodzi katastrofalnych w Polsce w latach 1946-2001 jako podstawa planowania i kontroli stanu zabezpieczenia przed powodzią oraz prowadzenia operacyjnych działań przeciwpowodziowych. Sprawozdanie z realizacji II etapu Opracowanie końcowe. Polskie. Towarzystwo Geofizyczne, Warszawa. Mikulski Z., 1954, Katastrofalne powodzie w Polsce. Czasopismo Geograficzne, tom XXV, zeszyt 4. Polskie Towarzystwo Geograficzne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Wrocław. Ostrowski J. i in., 1999, Monografia katastrofalnych powodzi w Polsce w latach 1946-1998; Etap I: Zebranie materiałów i opracowanie chronologicznego zestawienia powodzi. IMGW, Warszawa. Ostrowski J. i in., 2000, Monografia katastrofalnych powodzi w Polsce w latach 1946-1998; Etap II: Przygotowanie prezentacji katastrofalnych powodzi. IMGW, Warszawa. Ostrowski J., Zaniewska M., Wereski S., Bogdanowicz E., 2011, Powodzie historyczne w środkowej i dolnej części dorzecza Wisły. [W:] Maciejewski M., Ostojski M.S., Walczykiewicz T. (red.), Dorzecze Wisły: Monografia powodzi maj czerwiec 2010. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa. 47
Raport z wykonania wstępnej oceny ryzyka powodziowego, 2011. Projekt: ISOK Informatyczny System Osłony Kraju przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami. Centra Modelowania Powodziowego IMGW, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa. Sasim M., Walijewski G., 2011, Sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna i przebieg powodzi w zlewni środkowej i dolnej Wisły. [W:] Maciejewski M., Ostojski M.S., Walczykiewicz T. (red.), Dorzecze Wisły: Monografia powodzi maj czerwiec 2010. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa. Stachý J., Fal B., Dobrzyńska I., Hołdakowska J., 1996, Wezbrania rzek polskich w latach 1951-1990. Materiały Badawcze, Seria: Hydrologia i Oceanologia 20. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa. 48