CBOS METODOLOGA, TRENDY, AKTUALNOŚC PTS 14 stycznia 2011 Opracowanie: Artemis Bellos, Rafał Boguszewski, Mirosława Grabowska, Beata Roguska
CBOS powstał w roku 1982. Sejm RP ustawą z 20 lutego 1997 roku nadał CBOS status niezależnej fundacji i powierzył zadanie prowadzenia badań społecznych na użytek publiczny. Od tej pory nad planami i jakością prac badawczych czuwa Rada Fundacji CBOS, w które reprezentowani są fachowcy z siedmiu instytucji akademickich oraz przedstawiciele Sejmu, Senatu, Premiera i Prezydenta RP. 2
CBOS jest członkiem Organizacji Firm Badania Opinii i Rynku (OFBOR) 3
Od początku lat 90. CBOS realizuje regularnie, co miesiąc, badania przeglądowe. Obecnie jest to sondaż "Aktualne problemy i wydarzenia" na ok. 1000-osobowej losowej próbie dorosłych Polaków. W styczniu br. jest to już 248 badanie przeglądowe. 4
Wyniki badań CBOS są dostępne dla zainteresowanych poprzez: raporty z badań komunikaty poruszające problemy istotne dla społeczeństwa polskiego (w roku 2010 opublikowaliśmy 173 komunikaty, a od 1982 r. ponad 4400) oraz krótkie, elektroniczne CBOSNews (w roku 2010 opublikowaliśmy 31 takich biuletynów informacyjnych) 5
CBOS opracowuje także obszerniejsze publikacje w serii "Opinie i Diagnozy" (od roku 2004 opublikowaliśmy 18 numerów) oraz comiesięczny biuletyn w wersji anglojęzycznej "Polish Public Opinion". 6
Komunikaty z badań, CBOSNews oraz Polish Public Opinion udostępniamy bezpłatnie na naszej stronie internetowej: http://www.cbos.pl/pl/publikacje. W 2010 r. nasza strona została odwiedzona około 280 000 razy. 7
Wyniki badań CBOS są dostępne także dzięki stopniowemu przekazywaniu zbiorów danych sondażowych do Archiwum Danych Społecznych (http://www.ads.org.pl/), skąd może je pobrać każdy zainteresowany. 8
Porównanie warunków i wskaźników realizacyjnych w badaniach realizowanych metodą tradycyjną (PAP) i przy użyciu laptopów (CAP) Artemis Bellos, CBOS 9
Porównanie pojedynczych pomiarów nie jest wystarczająco wiarygodne, dlatego dokonano agregacji danych z 5 badań statutowych realizowanych metodą PAP i 5 badań statutowych realizowanych metodą CAP Porównywane badania to: PAP - Aktualne problemy i wydarzenia kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień 2008, wszystkie na próbie PESEL o liczebności wyjściowej N=2304 CAP - Aktualne problemy i wydarzenia wrzesień, październik, listopad, grudzień 2008, styczeń 2009, wszystkie na próbie PESEL o liczebności wyjściowej N=2304 10
zmniejszyła się znacząco (o ponad 20%) liczba ankieterów realizujących jedno badanie, co było związane z ograniczoną liczbą laptopów, jaką dysponowaliśmy w tym momencie. Przy niezmienionej liczebności próby wyjściowej oznaczało to wzrost liczby ankiet przypadających na jednego ankietera i wzrost liczby ankiet zrealizowanych przez jednego ankietera PAP CAP Średnia liczba ankieterów realizujących jedno badanie Średnia liczba ankiet przypadających na jednego ankietera Średnia liczba ankiet zrealizowanych przez jednego ankietera 176 139 13,1 16,6 6,2 7,7 11
w por. do badań PAP zmniejszyła się nieco objętość ankiety (o ok.10% czyli 25 zmiennych) i, co za tym idzie, zmniejszył się przeciętny czas realizacji jednej ankiety (o ok. 10 min). Natomiast wzrosła średnia stawka za zrealizowaną ankietę (o ok. 18%), a także wydłużył się nieco termin realizacji badania w terenie o ile w badaniach PAP realizacja praktycznie kończyła się w poniedziałek (wtorek i środa przeznaczone były na wysyłkę materiałów i ich rozliczenie w CBOS) o tyle w badaniach CAP te dwa dni przeznaczane są w całości na realizację wywiadów Średnia objętość ankiety (śr. liczba zmiennych) PAP 277 (od 164 do 333) CAP 252 (od 164 do 290) Średni czas realizacji jednego wywiadu 52 min (od 43 do 57) 42 min (od 28 do 54) 12
zmiana techniki realizacyjnej nie spowodowała zasadniczych zmian w poziomie realizacji próby założonej było to efektem wystąpienia niwelujących się wzajemnie czynników: z jednej strony znacznie mniejsza liczba ankieterów realizujących badanie i tym samym więcej wywiadów przypadających na jednego ankietera, co nie sprzyja poziomowi RR, a drugiej strony krótsza ankieta, motywująca stawka za ankietę i faktycznie dłuższy czas realizacji, co z kolei sprzyja wyższej realizacji. Średni wskaźnik realizacji w porównywanych badaniach PAP (V-V) 5494 zreal. (47,7%) CAP (X-) 5327 zreal. (46,2%) Podstawa procentowania w PAP i CAP: 11520 (5x2304) (Ale: w porównywalnym okresie roku ubiegłego (tj. X 2007 2008) średni wskaźnik realizacji próby założonej w 5-ciu badaniach przeglądowych wynosił: (4739/10560) 44,9%) 13
widocznej zmianie uległ rozkład realizacji w poszczególne dni tygodnia o ile w badaniach PAP 75% próby zrealizowanej przypadało na weekend (piątek niedziela), o tyle w badaniach CAP wskaźnik realizacji weekendowej spadł niemal o 20%, natomiast wzrósł poziom realizacji w okresie po-weekendowym. Jest to związane z mniejszą liczbą ankieterów realizujących badanie i z wydłużeniem okresu realizacji terenowej Rozkład realizacji (czyli % zrealizowanej próby) w poszczególnych dniach tygodnia PAP CAP Środa 0,5% 0,05% Czwartek 4,6% 5,2% Śr.-czw. ~5% ~5% Piątek 17,1% 10,1% Sobota 35,6% 24,7% Niedziela 22,7% 20,9% Pt-niedz. ~75% ~56% Poniedziałek 16,3% 16,8% Wtorek 2,9% 12,5% Środa - 8,6% Czwartek - 1,1% Po niedz. ~20% ~39% Podstawa procentowania b.d 0,4% 5494 zreal. 5327 zreal. 14
nie zmienił się zasadniczo rozkład przyczyn braku realizacji; jedyną widoczną zmianą jest spadek wskazań niezrealizowania wywiadu z powodu niemożności skontaktowania się z kimkolwiek, na rzecz wzrostu odmowy udziału w badaniu Rozkład przyczyn niezrealizowania wywiadów PAP CAP 1. błędny adres 2. nie można z nikim się skontaktować 3. resp. zmienił miejsce zamieszkania 4. resp. nie żyje 5. resp. nieobecny przez cały czas real. 6. odmowa 7. niesprawność 8. resp. nie spełnia kryteriów 9. inne przyczyny Bd Podstawa procentowania 1,1% 1,1% 18,0% 13,7% 16,7% 15,8% 1,0% 1,3% 30,3% 31,5% 22,4% 26,6% 3,7% 3,7% 0,1% 0,1% 6,0% 5,7% 0,6% 0,4% 6026 wyw. niezr. 6193 wyw. niezr. 15
zmienił się nieco stosunek respondentów do wywiadu w badaniach CAP, wg relacji ankieterów, stosunek respondentów do wywiadu częściej okazywał się pozytywny niż przy PAP, zaś zmalała liczba osób obojętnych lub niechętnych Stosunek respondentów do wywiadu PAP CAP 1. zdecydowanie życzliwy 3061 55,9% 3521 67,2% 2. raczej życzliwy 1747 31,9% 1355 25,9% ŻYCZLWY łącznie: 4808 87,8% 4876 93,1% 3. obojętny 501 9,1% 266 5,1% 4. raczej niechętny 136 2,5% 85 1,6% 5. zdecydowanie niechętny 33 0,6% 13 0,2% NECHĘTNY łącznie: 169 3,1% 98 1,8% Podstawa procentowania 5494 zreal. 5327 zreal. 16
CZY ZMANA NARZĘDZA WPŁYNĘŁA NA WYNK BADAŃ? Przedstawiamy zagregowane wyniki odpowiedzi na kilka wybranych, powtarzalnych pytań: deklaracja udziału w wyborach samookreślenie na skali: wierzący niewierzący samookreślenie na skali: lewica prawica 17
Gdyby w najbliższą niedzielę odbywały się wybory do Sejmu i Senatu, to czy wziął(ęła)by Pan(i) w nich udział? PAP CAP 1) Na pewno wziąłbym w nich udział 3063 (55,8%) 2977 (55,9%) 2) Nie wiem, czy wziąłbym w nich udział 946 (17,2%) 895 (16,8%) 3) Na pewno nie wziąłbym w nich udziału 1485 (27%) 1455 (27,3%) RAZEM: 5494 (100%) 5327 (100%) 18
Niezależnie od udziału w praktykach religijnych, czy uważa się Pan(i) za osobę: PAP CAP 1) głęboko wierzącą 536 (9,8%) 572 (10,7%) 2) wierzącą 4692 (85,4%) 4467 (83,9%) 3) raczej niewierzącą 158 (2,9%) 182 (3,4%) 4) całkowicie niewierzącą 104 (1,9%) 106 (2%) RAZEM: 5494 (100%) 5327 (100%) 19
Poglądy polityczne: 7-punktowa skala lewica prawica Proszę wskazać który z punktów najlepiej odpowiada pana poglądom politycznym: PAP CAP 1) Lewica (odp. 1 3) 673 (12,2%) 730 (13,7%) 2) Centrum (odp. 4) 1565 (28,5%) 1724 (32,4%) 3) Prawica (odp.5 7) 1778 (32,4%) 1745 (32,8%) 4) Trudno powiedzieć 1478 (26,9%) 1128 (21,2%) RAZEM: 5494 (100%) 5327 (100%) 20
Podsumowanie zmiana techniki realizacyjnej nie przyniosła znaczących zmian ani w poziomie realizacji, ani w wynikach badań na co wskazuje zarówno pytania o deklaracje wyborcze, jak i obserwacja stałych nastawień, takich jak wyżej przedstawione deklaracje religijności czy poglądów politycznych, nie zmieniających się tak szybko w czasie jak opinie jedyną dostrzegalną zmianą jest wyraźny spadek udziału odpowiedzi trudno powiedzieć w badaniach CAP w por. do PAP co przypuszczalnie spowodowane jest ukryciem możliwości wyboru trudno powiedzieć w systemie CAP, podczas gdy w ankietach papierowych odpowiedź ta była wydrukowana w kwestionariuszu. nnymi słowy, obecnie nie jest zauważalna dla respondentów zaglądających do narzędzia (a z naszych analiz wynika, że niemal połowa respondentów śledzi poprawność zapisu udzielanych odpowiedzi) 21
Przemiany religijności Polaków na podstawie wybranych wskaźników CBOS Rafał Boguszewski, CBOS 22
Deklaracje wiary ogółu Polaków Niezależnie od udziału w praktykach religijnych, czy uważa Pan(i) siebie za osobę: 100% wierzącą 80% 60% 40% 20% całkowicie niewierzącą raczej niewierzącą głęboko wierzącą 0% 1992 X '93'94 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 X W latach 1989-1992 obowiązywał inny wskaźnik deklaracji wiary 23
Deklaracje udziału w praktykach religijnych (ogół Polaków) Czy bierze Pan(i) udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 70% 60% Tak, raz w tygodniu 50% 40% 30% Tak, kilka razy w roku Tak, przeciętnie 1 lub 2 razy w miesiącu W ogóle nie uczestniczy 20% 10% 0% X 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tak, zazwyczaj kilka razy w tygodniu 2006 2007 2008 2009 2010 X * Przed listopadem 1996 roku nie stosowano kategorii 1 lub 2 razy w miesiącu ani podobnej, co uniemożliwia bezpośrednie porównanie wcześniejszych danych. Od listopada 1996 roku do maja 1998 roku zamiast Tak, przeciętnie 1 lub 2 razy w tygodniu obowiązywała kategoria Tak, kilka razy w miesiącu 24
Deklaracje praktyk religijnych osób w wieku 18 24 lata na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat Czy bierze Pan(i) udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 70% 60% 50% Raz w tygodniu 40% 30% Kilka razy w roku 20% 10% 0% 1992 N= 1154 1993 1459 1994 1490 1995 1714 1996 1589 1997 2060 1998 1949 1999 1871 W ogóle nie uczestniczy 2000 1884 Kilka razy w tygodniu 2001 1830 2002 1950 2003 1965 2004 1689 2005 1779 2006 1656 2007 1602 2008 1856 2009 1825 25
Deklaracje praktyk religijnych kobiet w wieku 18 24 lata na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 80% Czy bierze Pani udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 70% 60% 50% 40% Przynajmniej raz w tygodniu Kilka lub kilkanaście razy w roku 30% 20% 10% W ogóle nie uczestniczy 0% N= 1992 515 1993 796 1994 727 1995 881 1996 970 1997 1051 1998 994 1999 953 2000 960 2001 920 2002 958 2003 966 2004 834 2005 877 2006 812 2007 776 2008 895 2009 894 26
Deklaracje praktyk religijnych mężczyzn w wieku 18 24 lata na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 80% 70% Czy bierze Pan udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 60% Przynajmniej raz w tygodniu 50% 40% 30% 20% Kilka lub kilkanaście razy w roku W ogóle nie uczestniczy 10% 0% N= 1992 446 1993 663 1994 762 1995 833 1996 929 1997 1008 1998 955 1999 918 2000 925 2001 909 2002 993 2003 999 2004 856 2005 903 2006 844 2007 826 2008 961 2009 931 27
Wiara a praktyki religijne osób wieku 18 24 lata na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat Jak określił(a)by Pan(i) swój stosunek do wiary i praktyk religijnych? 80% 70% 60% Wierzący i praktykujący regularnie 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wierzący i praktykujący nieregularnie Wierzący, ale niepraktykujący Niewierzący, ale chodzi do kościoła Niewierzący i niepraktykujący 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 28
Deklaracje praktyk religijnych osób z miast powyżej 500 tys. mieszkańców na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 70% Czy bierze Pan(i) udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 60% 50% 40% 30% 20% 10% W ogóle nie uczestniczy Kilka lub kilkanaście razy w roku Raz w tygodniu Kilka razy w tygodniu 0% 1992 N= 1428 1993 1870 1994 1819 1995 1809 1996 1334 1997 1658 1998 1716 1999 1687 2000 1513 2001 1563 2002 1529 2003 1564 2004 1403 2005 1484 2006 1378 2007 1370 2008 1770 2009 1734 29
Deklaracje praktyk religijnych kobiet z miast powyżej 500 tys. mieszkańców na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 70% Czy bierze Pani udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 60% 50% Przynajmniej raz w tygodniu 40% 30% 20% Kilka lub kilkanaście razy w roku W ogóle nie uczestniczy 10% 0% N= 1992 672 1993 1073 1994 985 1995 1035 1996 892 1997 929 1998 963 1999 965 2000 818 2001 878 2002 809 2003 826 2004 742 2005 767 2006 709 2007 730 2008 936 2009 895 30
Deklaracje praktyk religijnych mężczyzn z miast powyżej 500 tys. mieszkańców na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 70% Czy bierze Pan udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 60% 50% Przynajmniej raz w tygodniu Kilka lub kilkanaście razy w roku 40% 30% 20% 10% W ogóle nie uczestniczy 0% N= 1992 492 1993 796 1994 790 1995 774 1996 714 1997 729 1998 753 1999 722 2000 695 2001 686 2002 721 2003 739 2004 661 2005 716 2006 670 2007 639 2008 834 2009 839 31
Deklaracje praktyk religijnych mieszkańców wsi w wieku 54 lata i starszych na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 100% Czy bierze Pan(i) udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 90% 80% 70% Przynajmniej raz w tygodniu 60% 50% 40% 30% 20% 10% Kilka lub kilkanaście razy w roku W ogóle nie uczestniczy 0% N= 1992 1787 1993 1794 1994 1764 1995 1823 1996 1634 1997 1728 1998 1628 1999 1497 2000 1360 2001 1344 2002 1342 2003 1435 2004 1363 2005 1397 2006 1441 2007 1462 2008 1682 2009 1593 32
Deklaracje praktyk religijnych mieszkańców wsi w wieku 18-24 lata na podstawie zagregowanych danych z poszczególnych lat 100% Czy bierze Pan(i) udział w praktykach religijnych, takich jak: msze, nabożeństwa lub spotkania religijne? 90% 80% 70% Przynajmniej raz w tygodniu 60% 50% 40% 30% 20% 10% Kilka lub kilkanaście razy w roku W ogóle nie uczestniczy 0% N= 1992 399 1993 596 1994 647 1995 670 1996 735 1997 795 1998 729 1999 691 2000 640 2001 674 2002 720 2003 720 2004 603 2005 643 2006 614 2007 593 2008 701 2009 722 33
Stosunek do wiary i nauczania Kościoła Który z poniższych opisów najbardziej pasuje do Pana(i) sytuacji? 100% 90% 80% 70% Jestem wierzący(a) i stosuję się do wskazań Kościoła 60% 50% 40% Jestem wierzący(a) na swój własny sposób 30% 20% 10% Niezdecydowani, niewierzący i inni* 0% 2000 X 2003 2005 V 2005 V 2006 V 2007 V 2009 V 2010 * Połączono odpowiedzi: Nie mogę powiedzieć, czy jestem wierzący(a) czy też nie, Nie jestem wierzący(a) i nie interesuję się tymi sprawami, Jestem niewierzący(a), ponieważ nauki Kościołów są błędne, Trudno powiedzieć oraz nne. 34
Zmiany ocen działalności Kościoła rzymskokatolickiego 100% 90% 80% 70% Aprobata 60% 50% 40% 30% Dezaprobata 20% 10% 0% 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 V 19992000 X V 20012002 X V V X VX V X X X V X 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Od roku 1989 sformułowanie pytania było kilkakrotnie nieznacznie zmieniane w sposób nienaruszający porównywalności wyników. Pominięto trudno powiedzieć 35
Zachowywanie tradycji bożonarodzeniowych o charakterze religijnym Które z poniższych zwyczajów wigilijnych zachowywane są w Pana(i) rodzinie? 1998 Wskazania respondentów według terminów badań 2000 2002 2003 2008 2009 w procentach Dzielenie się opłatkiem 99 98 98 98 98 99 Zachowanie postu w Wigilię 95 94 95 92 91 95 Śpiewanie kolęd 82 80 79 79 80 81 Udział w pasterce 80 79 74 74 75 75 Odmawianie modlitwy, odczytanie odpowiedniego fragmentu Pisma Świętego 70 68 66 74 72 65 Odwiedzanie grobów osób bliskich 58 56 56 51 67 61 36
Zachowywanie tradycji wielkanocnych o charakterze religijnym Które z wymienionych praktyk religijnych i zwyczajów wielkopostnych oraz wielkanocnych są zachowywane w Pana(i) rodzinie? Poświęcenie pokarmu w Wielką Sobotę Zachowanie postu w Wielki Piątek Przestrzeganie postu w Środę Popielcową Poświęcenie palemki w Niedzielę Palmową Przystąpienie do spowiedzi wielkanocnej Odwiedzenie Grobu Pańskiego w Wielki Piątek lub Sobotę Posypywanie głowy popiołem w Środę Popielcową Udział w rekolekcjach wielkopostnych Udział w rezurekcji (porannej mszy w Wielką Niedzielę) Udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) Udział w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkich żalów 1998 95 95 92 86 81 80 74 73 74 68 61 Wskazania respondentów według terminów badań 1999 93 93 90 85 83 83 75 75 74 70 62 V 2000 w procentach 94 94 90 86 83 81 76 74 74 70 62 2005 96 94 90 88 80 79 77 73 72 66 61 37
Osobiste zachowywanie tradycji wielkanocnych o charakterze religijnym Które z wymienionych wielkopostnych oraz wielkanocnych praktyk religijnych Pan(i) osobiście zachowuje? Zachowanie postu w Wielki Piątek 86% 86% Przystąpienie do spowiedzi wielkanocnej Posypywanie głowy popiołem w Środę Popielcową Udział w rekolekcjach wielkopostnych Udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) 61% 67% 60% 65% 60% 79% 74% 71% Udział w rezurekcji (porannej mszy św. w Wielką Niedzielę) Udział w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkich żalów 50% 57% 58% 66% 2006 2010 38
Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro Beata Roguska, CBOS 39
Czy, Pana(i) zdaniem, w sytuacji, kiedy małżeństwo nie może mieć dzieci, powinno mieć możliwość dokonania zabiegu zapłodnienia poza organizmem kobiety czy też nie powinno? Zdecydowanie tak Raczej tak Zdecydowanie nie Raczej nie Trudno powiedzieć 80% 70% 60% 29% 30% 24% 29% 50% 40% 28% 27% 30% 20% 10% 0% 53% 44% 46% 36% 13% 10% 33% 8% 9% 16% 11% 14% 8% 10% 13% 6% 9% 44% 10% 9% 7% 6% 9% 1995 2003 2005 2008 2009 2010 9% 40
Czy, Pana(i) zdaniem, w sytuacji, kiedy kobieta i mężczyzna żyjący w stałym związku, ale niebędący małżeństwem nie mogą mieć dzieci, powinni mieć możliwość dokonania zabiegu zapłodnienia poza organizmem kobiety czy też nie powinni? Zdecydowanie tak Raczej tak Zdecydowanie nie Raczej nie Trudno powiedzieć 80% 70% 60% 50% 40% 24% 31% 30% 20% 10% 0% 29% 23% 19% 27% 16% 8% 13% 2009 2010 10% 41
Czy, Pana(i) zdaniem, w sytuacji, kiedy kobieta niemająca męża ani stałego partnera nie może mieć dzieci, powinna mieć możliwość dokonania zabiegu zapłodnienia poza organizmem kobiety czy też nie powinna? Zdecydowanie tak Raczej tak Zdecydowanie nie Raczej nie Trudno powiedzieć 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 22% 26% 27% 25% 10% 0% 17% 25% 16% 19% 10% 2009 2010 13% 42
Czy, Pana(i) zdaniem, w sytuacji, kiedy małżeństwo nie może mieć dzieci, powinno mieć możliwość dokonania zabiegu zapłodnienia poza organizmem kobiety czy też nie powinno? 100% Tak Nie Trudno powiedzieć 90% 80% 70% 77% 88% 89% 60% 63% 50% 40% 30% 51% 40% 20% 25% 10% 0% Kilka razy w tygodniu 9% 13% Raz w tygodniu 15% 8% 1 2 razy w miesiącu 6% 5% Kilka razy w roku 5% 5% W ogóle nie uczestniczy Udział w praktykach religijnych 43
Podczas zapłodnienia in vitro zapładnia się więcej niż jedno jajeczko pobrane od kobiety. Powstaje w ten sposób kilka zarodków. Część z nich zamraża się i ewentualnie wykorzystuje w sytuacji, jeśli pierwsze zapłodnione jajeczka nie zagnieździły się w ciele (ciąża nie rozwinęła się) i zabieg trzeba powtarzać. Która z poniższych opinii jest Panu(i) bliższa? Nie jestem przeciwny(a) tworzeniu dodatkowych zarodków, ponieważ zwiększa to szansę na doprowadzenie do ciąży Jestem przeciwny(a) tworzeniu dodatkowych zarodków, bo nie wiadomo, czy kiedykolwiek zostaną one przeniesione do organizmu kobiety i będą miały szansę się rozwinąć 2009 52% 31% 17% 2010 56% 29% 15% Trudno powiedzieć 44
Która z poniższych opinii jest Panu(i) bliższa? 100% 90% 80% Nie jestem przeciwny(a) tworzeniu dodatkowych zarodków, ponieważ zwiększa to szansę na doprowadzenie do ciąży Jestem przeciwny(a) tworzeniu dodatkowych zarodków, bo nie wiadomo, czy kiedykolwiek zostaną one przeniesione do organizmu kobiety i będą miały szansę się rozwinąć Trudno powiedzieć 70% 60% 50% 40% 49% 45% 60% 70% 76% 30% 34% 36% 20% 10% 0% Kilka razy w tygodniu 17% 19% Raz w tygodniu 25% 15% 1 2 razy w miesiącu 22% 8% Kilka razy w roku 10% 14% W ogóle nie uczestniczy Udział w praktykach religijnych 45
Czy wie Pan(i), jaki jest stosunek Kościoła katolickiego do stosowania zapłodnienia in vitro? Kościół katolicki nie zajmuje jednoznacznego stanowiska w sprawie stosowania zapłodnienia in vitro Kościół katolicki akceptuje stosowanie zapłodnienia in vitro 4% 1% 11% 84% Kościół katolicki potępia stosowanie zapłodnienia in vitro Trudno powiedzieć 46
Czy z Pana(i) punktu widzenia: Popełniają grzech Nie popełniają grzechu Trudno powiedzieć lekarze wykonujący zabiegi zapłodnienia in vitro 17% 66% 16% kobiety poddające się zabiegowi zapłodnienia in vitro 16% 69% 15% politycy uchwalający prawo dopuszczające zapłodnienie in vitro 17% 67% 16% osoby popierające prawo dopuszczające zapłodnienie in vitro 15% 68% 17% 47
Dziękujemy za uwagę i zapraszamy na naszą stronę internetową: http://www.cbos.pl 48