TEMATY PREZENTACJI MATURALNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/2014 Literatura: 1. Postaci kobiecej tożsamości. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do twórczości i biografii wybranych pisarek (wybranej pisarki). 2.,,Życie duszy, czyż nie jest warte badań ludzi?" Zaprezentuj lirykę lat ostatnich Mickiewicza i Słowackiego jako zapis wewnętrznych doświadczeń obu poetów. 3. Artysta jako bohater literacki. Dokonaj analizy porównawczej na podstawie wybranych 4. Biografia, autobiografia, dokument. Omów na wybranych przykładach różne rodzaje narracji. 5. Bohaterowie literaccy jako autorzy pamiętników, dzienników, listów. Scharakteryzuj i porównaj wybrane kreacje. 6. Cnota jako przedmiot dociekań filozofów i poetów. Interpretując celowo wybrane przykłady tekstów literackich oraz odwołując się do kontekstów filozoficznych, zaprezentuj ewolucję pojęcia. 7. Czas, miejsce, bohater. Omów różnice w kreowaniu świata przedstawionego, odwołując się do wybranych utworów literatury najnowszej. 8. Doświadczenie II wojny światowej w literaturze wspomnieniowej. Porównaj spojrzenie różnych autorów na rzeczywistość wojenną. 9. Dziecko - bohaterem literackim. Omów różne sposoby kreacji na wybranych 10. Etos inteligenta i jego demaskacja. Omów zagadnienie na wybranych 11. Funkcje parafrazy i trawestacji w dziełach literackich różnych epok. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 12. Funkcje rekwizytów w literaturze (np. jabłko, pierścień, sztylet, korona...). Omów zagadnienie na wybranych 13. Ironia i karykatura jako zasada kreacji świata i bohatera. Omów zagadnienie na wybranych 14. Literackie portrety narodu polskiego. Rozważ problem na wybranych 15. Jednostka uwikłana w historię. Przedstaw zagadnienie katastrofizmu, odwołując się do wybranych przykładów z literatury. 16. Kogo, co i w jakim celu parodiowali polscy pisarze? Zanalizuj wybrane przykłady z różnych epok. 17. Groteska jako sposób opisu rzeczywistości. Zanalizuj zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 18. Konflikty pokoleniowe bohaterów literackich. Omów problem na wybranych przykładach literatury polskiej.
19. Koniec świata arystokracji. Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich XIX i XX w. 20. Kreacja bohatera dramatu romantycznego i bohatera dramatu współczesnego. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 21. Kreacja przyrody i człowieka w poezji Bolesława Leśmiana. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych 22. Kultura średniowiecza i/lub Biblia źródłem inspiracji dla współczesnej literatury fantasy. Interpretując wybrane przykłady literackie, określ zakres i kierunek wpływów. 23. Religia i/lub filozofia źródłem inspiracji dla literatury science fiction. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych tekstów. 24. Literackie inspiracje w twórczości poetyckiej Jacka Kaczmarskiego. Zanalizuj wybrane przykłady. 25. Literackie modele życia rodzinnego - aprobowane i negowane. Scharakteryzuj wybrane przykłady. 26. Różne sposoby funkcjonowania czasu jako elementu świata przedstawionego. Interpretując celowo wybrane przykłady z prozy polskiej i/lub obcej, określ ich funkcję artystyczną. 27. Literatura jako scena artystycznych potyczek jej twórców. Odwołując się do wybranych tekstów literackich przedstaw polemikę między konkretnymi autorami. 28. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw ujawniające się w dziełach związki między ich twórczością. 29. Motto, tytuł, ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów zagadnienie na podstawie wybranych 30. Motyw diabła (demona) w literaturze polskiej i obcej. Omów jego funkcje na podstawie wybranych przez siebie 31. Motyw snu i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 32. Omów problemy egzystencjalne współczesnych bohaterów literackich, odwołując się do wybranych przykładów literatury polskiej i/lub obcej. 33. Na czym polega kulturotwórcza rola antyku? Na wybranych przykładach omów zastosowanie wątków i motywów mitologicznych w literaturze polskiej. 34. Na podstawie analizy wybranych przykładów przedstaw różne rodzaje komizmu w utworach okresu romantyzmu. 35. Naturalizm jako metoda twórcza i sposób pojmowania świata. Odwołując się do wybranych przykładów literatury polskiej i obcej, scharakteryzuj tematy i poetykę naturalizmu. 36. Obrazy biesiad utrwalone w dziełach literackich różnych epok. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 37. Obrzęd jako motyw literacki. Scharakteryzuj sposoby przedstawienia tego motywu na przykładach wybranych dzieł. 38. Odwołując się do wybranych tekstów, scharakteryzuj twórczość wybranego polskiego eseisty.
39. Odwołując się do wybranych przykładów, zaprezentuj funkcjonowanie w literaturze biblijnych archetypów. 40. Poeci współcześni - mistrzowie moralnej perswazji. Rozważ problem, odwołując się do wybranych tekstów. 41. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze współczesnej, analizując wybrane przykłady (np. G.G. Marquez, O. Tokarczuk, P. Huelle). 42. Omów wpływ filozofii na literaturę, analizując wybrane teksty literackie. 43. Poezja metafizyczna. Scharakteryzuj tematy i poetykę wybranych utworów. 44. Polityka i metafizyka w poezji Stanisława Barańczaka oraz/lub innych przedstawicieli Nowej Fali. Dokonaj analizy i interpretacji stosownych 45. Pozycja narratora w literaturze przekazującej prawdę o obozach koncentracyjnych i łagrach. Zinterpretuj zjawisko w wybranych 46. Przedstaw funkcjonowanie motywu "małych ojczyzn" w wybranych tekstach literackich XX i XXI wieku. 47. Przedstaw relacje międzyludzkie ukazane w twórczości Witolda Gombrowicza, odwołując się do wybranych tekstów. 48. Filozofia Fryderyka Nietzschego źródłem inspiracji dla literatury XIX i XX wieku. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie. 49. Przedstaw najciekawsze literackie portrety kobiet, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok literackich. 50. Przedstaw różnorodne sposoby pisania o historii, analizując wybrane utwory prozy XX i XXI wieku. 51. Przedstaw różnorodne ujęcia motywu władzy w literaturze, odwołując się do wybranych tekstów. 52. Związek między manifestem a jego literacką realizacją. Omów zagadnienie na wybranych 53. Reportaż jako gatunek z pogranicza publicystyki i literatury pięknej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 54. Rola postaci drugoplanowych w dziele literackim. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 55. Rosja w oczach swoich pisarzy - porównaj sposób mówienia o państwie i społeczeństwie na podstawie dzieł dwóch wybranych autorów. 56. Monologi bohaterów z dzieł literackich reprezentujących różne epoki i/lub gatunki literackie. Interpretując celowo wybrane przykłady, porównaj okoliczności życiowe, w których rodzą się refleksje oraz formę ich ekspresji. 57. Rozszyfruj alegorie postaci zwierzęcych w interpretowanych bajkach z różnych epok. Sformułuj wnioski dotyczące konwencjonalizacji znaczeń. 58. Scharakteryzuj literackie wizje opozycji wsi i miasta na podstawie wybranych 59. Scharakteryzuj walory artystyczne i problemy egzystencjalne w wybranych utworach współczesnego poety piszącego teksty piosenek (np. A. Osiecka, W. Młynarski, twórcy "Piwnicy pod Baranami", inni ).
60. Porównaj kreacje bohatera chłopskiego w wybranych tekstach literackich różnych epok. 61. Praca- źródło radości albo smutna konieczność. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 62. Symbolika żywiołów. Interpretując wybrane teksty poetyckie, zwróć uwagę na wieloznaczność tych samych elementów natury. 63. Szekspiryzm polskiego romantyzmu. Zbadaj wpływ dzieł angielskiego dramaturga na oblicze polskiej literatury romantycznej, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 64. Tematy żydowskie w literaturze polskiej. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych 65. Tragizm jednostki w literaturze okresu wojny i okupacji. Omów na podstawie wybranych utworów, opisz sytuację zwykłych ludzi zmagających się z okrucieństwem wojny. 66. Utopie i antyutopie w literaturze - sposoby kreowania i ich funkcje. Omów na wybranych 67. Rozważ, jak funkcjonuje motyw emigranta w wybranych utworach literackich. 68. Wskaż motywy franciszkańskie i ich funkcje w polskiej poezji. Odwołaj się do wybranych 69. Zachód i Wschód widziany oczyma Mickiewicza. Dokonaj charakterystyki tych cywilizacji, odwołując się do wybranych dzieł poety. 70. Znaczenie przestrzeni sakralnej w życiu bohaterów literackich. Zanalizuj artystyczne sposoby jej kreowania w celowo dobranych utworach. 71. Artysta i jego legenda. Omów zjawisko, odwołując się do biografii i utworów literackich wybranego twórcy. 72. Problemy egzystencji człowieka wobec sytuacji społeczno-politycznej. Na podstawie wybranych tekstów poetyckich oraz tekstów piosenek przedstaw rozważania artystów XX i XXI w. 73. Obraz Polski we współczesnej fantastyce (fantasy, science-fiction, baśń). Przedstaw zagadnienie na wybranych Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki: 1. "Piękna brzydota" jako prowokacja artystyczna w literaturze i malarstwie. Rozważ zjawisko na wybranych 2. Anioł w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady i wskaż funkcje tego motywu. 3. Antybohater jako zjawisko obecne w kulturze współczesnej. Omów sposoby kreacji tej postaci i jej funkcje, analizując celowo wybrany materiał rzeczowy z literatury i filmu. 4. Artysta jako kronikarz swoich czasów. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane teksty kultury i literatury. 5. Artystki bohaterki dzieł literackich i filmowych, które rzuciły wyzwanie konwenansom swojej epoki. Dokonaj analizy porównawczej wybranych
6. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. E. Orzeszkowa, S. Żeromski, A. Grottger, W. Kossak). Omów na wybranych 7. Błazen jako głupiec i jako mędrzec. Zanalizuj różne wizerunki tej postaci w wybranych tekstach kultury. 8. Buntownik jako bohater literatury i filmu. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 9. Czy Inny znaczy Obcy? Przedstaw problem, odwołując się do wybranych przykładów z literatury oraz innej dziedziny sztuki. 10. Dramat romantyczny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane Ci teksty i ich inscenizacje. 11. Dramat współczesny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane Ci teksty i ich inscenizacje. 12. Dzieło literackie a jego adaptacja filmowa. Omów zagadnienie na wybranych 13. Funkcje symboli w malarstwie i literaturze. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane przykłady. 14. Funkcje symbolu w malarstwie i dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Zanalizuj wybrane przykłady. 15. Góry w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach. 16. Konfrontacja bohatera literackiego z jego malarskim wizerunkiem. Przedstaw zagadnienie na wybranych 17. Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Omów na wybranych 18. Kreacja świata w twórczości B. Schulza i w malarstwie M. Chagala. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 19. Literatura i sztuka w służbie tolerancji. Omów problem na przykładzie różnych dzieł kultury ukazujących życie i obyczajowość wybranej mniejszości narodowej (np. Żydów). 20. Artystyczne impresje na temat pór roku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i innej dziedziny sztuki. 21. Miasto przestrzeń, która kształtuje człowieka i jego losy. Dokonaj prezentacji na przykładzie jednego wybranego miasta, np. Warszawy, Krakowa, Paryża, odwołując się do przykładów z literatury i innej dziedziny sztuki (np. malarstwo, film). 22. Motyw maryjny w literaturze i ikonografii. Przedstaw zagadnienie na wybranych 23. Motyw pasyjny w literaturze, malarstwie i/lub filmie. Przedstaw zagadnienie na wybranych 24. Analizując celowo dobrane przykłady, przedstaw różne ujęcia motywu śmierci w literaturze i innej dziedzinie sztuki. 25. Odwołania do barokowej wizji świata w literaturze i sztuce XX w. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych 26. Ogród jako element kultury i motyw literacki. Porównaj funkcjonowanie zjawiska, odwołując się do wybranych
27. Analizując celowo dobrane przykłady, określ rolę inspiracji plastycznych (malarskich) w twórczości wybranego poety, (np. T. Różewicz, K. K. Baczyński). 28. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze i filmie, odwołując się do wybranych przykładów (np. G.G. Marquez, O. Tokarczuk, J.J. Kolski). 29. Poetyckie interpretacje dzieł malarskich. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się do wybranych 30. Polaków portret własny w literaturze, sztuce i filmie. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych 31. Analizując celowo dobrane przykłady, porównaj różne ujęcia motywu miłości w literaturze i malarstwie wybranych epok. 32. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Omów zmieniający się kanon piękna w sztuce, porównując wybrane dzieła. 33. Postać karierowicza w literaturze i filmie. Przedstaw analizę porównawczą wybranych 34. Przedstaw funkcjonowanie wybranych toposów biblijnych lub antycznych w literaturze i innych dziedzinach sztuki, odwołując się do wybranych 35. Realia życia w PRL w tragikomicznym ujęciu filmowym i literackim. Zinterpretuj celowo wybrany materiał, zwracając uwagę na wyznaczniki poetyki groteski. 36. Relacje Bóg człowiek w dziełach literackich i malarskich. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 37. Reżyser teatralny twórca czy odtwórca? Rozważ problem, odwołując się do różnych realizacji scenicznych wybranych tekstów dramatycznych. 38. Romantyczne przestrzenie w literaturze i malarstwie. Omów ich funkcje na podstawie wybranych 39. Różne funkcje motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych 40. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze i sztuce motywu lotu. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 41. Różne sposoby kreowania scen batalistycznych w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych 42. Różne ujęcia motywu pożegnania. Zanalizuj wybrane przykłady literackie i filmowe. 43. Rozważ, jak kształtuje się związek poezji z muzyką, odwołując się do przykładów z różnych epok. 44. Strój bohaterów dzieł literackich i malarskich jako źródło informacji o jednostkach, środowiskach i epokach. Przedstaw problem na wybranych 45. Surrealizm i oniryzm jako środek wyrazu w literaturze i sztuce. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach dzieł sztuki z danej epoki /prądu. 46. Świat absurdu nierzeczywiste przedstawienie rzeczywistości. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innej dziedziny sztuki. 47. Sposoby przedstawiania prowincji w literaturze i malarstwie. Porównaj wybrane dzieła. 48. Sztuka i literatura na usługach władzy. Scharakteryzuj zjawisko socrealizmu na wybranych przykładach z dziedziny sztuki i literatury.
49. Twórca malarz i pisarz. Wskaż wzajemne zależności tych dwóch dziedzin sztuki na przykładzie twórczości wybranego artysty. 50. Omów i zinterpretuj zjawisko uprzedmiotowienia człowieka, odwołując się do wybranych przykładów z literatury współczesnej oraz innej dziedziny sztuki. 51. Zakorzenienie i wykorzenienie. Dokonaj analizy tego motywu, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych. 52. Znane utwory literackie jako inspiracja dla kompozytorów. Omów zagadnienie na wybranych 53. Impresjonizm jako sposób obrazowania świata w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, porównując wybrane przykłady z literatury i malarstwa. 54. Dzieła Szekspira jako źródło inspiracji dla twórców filmowych. Omów problem na wybranych 55. Motyw uczonego i nauki w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych 56. Omów różne sposoby ujęcia motywu miasta i jego mieszkańców w literaturze oraz malarstwie. 57. Artystyczne sposoby ukazywania motywu szaleństwa w literaturze i filmie. Omów problem, odwołując się do wybranych 58. Omów funkcjonowanie motywu krzyku i/lub milczenia, odwołując się do wybranych przykładów z literatury oraz innych dziedzin sztuki. Nauka o języku : 1. Anglicyzmy we współczesnej polszczyźnie. Omów i oceń zjawisko, odwołując się do wybranych 2. Błędy językowe w wybranym czasopiśmie a norma współczesnej polszczyzny. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału językowego. 3. Dawny i współczesny język miłości. Zanalizuj i porównaj środki językowe pełniące funkcję ekspresywną w celowo dobranych erotykach współczesnych i staropolskich. 4. Funkcjonowanie socjolektów we współczesnej polszczyźnie. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 5. Język dyskusji czatowych w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny. Przedstaw i oceń zjawisko. 6. Język listów jako dokument indywidualnego stylu autora na przykładzie korespondencji wybranego pisarza. Omów zagadnienie na wybranym przykładzie. 7. Język prasy. Scharakteryzuj różne odmiany stylu publicystycznego na wybranych 8. Język relacji sportowych. Scharakteryzuj zagadnienie na podstawie zgromadzonego materiału. 9. Język współczesnych piosenek młodzieżowych. Scharakteryzuj zagadnienie w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny na podstawie zgromadzonego materiału.
10. Kicz językowy. Przedstaw i oceń to zjawisko na podstawie analizy zebranego materiału językowego (np. piosenki disco-polo, wierszyki sztambuchowe, harlequiny). 11. Na podstawie analizy środków stylistycznych przedstaw obraz władzy i systemu politycznego utrwalony w piosenkach lat 70. i 80. XX w. 12. Na wybranych przykładach omów specyfikę środków wyrazu reklamy. 13. Omów budowę i określ funkcję neologizmów w poezji Bolesława Leśmiana, odwołując się do wybranych 14. Porównaj funkcje gwary podhalańskiej w tekstach dwóch wybranych twórców (np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Józefa Tischnera). 15. Zapożyczenia i ich rola we współczesnej polszczyźnie. Dokonaj analizy wybranych 16. Przeanalizuj etymologię wybranych nazw miejscowych z okolic Rybnika, odwołując się do zgromadzonego materiału. 17. Odwołując się do wybranych przykładów, scharakteryzuj język kilku postaci powieściowych, jako czynnik wzbogacający ich charakterystykę. 18. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie wybranych tekstów literackich. 19. Sposoby poszerzania zasobów leksykalnych we współczesnym języku polskim. Zreferuj temat na podstawie zapożyczeń, neologizmów bądź związków frazeologicznych. 20. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w literaturze współczesnej. Omów zjawisko na wybranych 21. Wieloznaczność wyrazów jako źródło komizmu. Scharakteryzuj zjawisko, odwołując się do tekstów literackich (np. fraszek, aforyzmów itp.) oraz wypowiedzi nieliterackich (np. "humor zeszytów"). 22. Język polskiej piosenki rockowej. Przedstaw różne formy ekspresji i ich funkcje. 23. Scharakteryzuj język propagandy politycznej na podstawie analizy wybranych