Zespół Analiz Ekonomicznych: Marta Petka - Zagajewska. Główny Ekonomista tel. (22) 347 75 95 marta.petka-zagajewska@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych (rynek giełdowy i surowcowy) tel. (22) 347 75 97 mateusz.namysl@raiffeisen.pl Aleksandra Pikała Młodszy Ekonomista aleksandra.pikala@raiffeisen.pl Wojciech Stępień Analityk Rynków Finansowych (rynek walutowy) tel. (22) 347 75 96 wojciech.stepien@raiffeisen.pl Ministerstwo Pracy oczekuje wyhamowania spadków bezrobocia w październiku. Senat rozważy dwóch kandydatów na wakat w Radzie Polityki Pieniężnej po rezygnacji Marka Chrzanowskiego. Niezależnie od wyboru, który zapadnie najprawdopodobniej w połowie listopada, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem na najbliższe miesiące jest utrzymywanie przez gremium stóp procentowych na obecnym poziomie. Pomimo nieznacznego osłabienia dolara, EUR/USD wciąż pozostaje blisko 8-miesięcznych minimów. Słowa prezesa BoE pomagały funtowi, dziś dla brytyjskiej waluty kluczowy będzie odczyt PKB Wielkiej Brytania za trzeci kwartał. Spadek kursu Apple po wynikach szkodził notowaniom indeksów giełdowych w USA. Tracą ceny ropy naftowej ponieważ rosną wątpliwości o możliwość osiągniecia ostatecznego porozumienia przez OPEC w sprawie zamrożenia poziomów wydobycia surowca. KOMENTARZ EKONOMICZNY Według wstępnych szacunków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej październik przyniósł stabilizację stopy bezrobocia na poziomie 8,3% - 8,4% wobec 8,3% odnotowanych we wrześniu. Ministerstwo zakłada, że ze względu na czynniki sezonowe na koniec roku odsetek osób bezskutecznie poszukujących zatrudnienia będzie nieco wyższy i sięgnie około 8,5%. W naszych wcześniejszych prognozach zakładaliśmy, że w październiku kontynuowane będą nieznaczne spadki stopy bezrobocia rejestrowanego i ocenialiśmy, że może ono sięgnąć 8,2%. Generowanego przez czynniki sezonowe wzrostu bezrobocia oczekiwalibyśmy w okresie listopad-styczeń. Podobnie jak Ministerstwo oceniamy, że na koniec roku stopa bezrobocia sięgnąć może 8,5%-8,7% co stanowiłoby wynik znacząco lepszy od oczekiwań sprzed roku i zapisanego w założeniach tegorocznego budżetu poziomu 9,7%. Najprawdopodobniej 16 listopada senacka komisja finansów publicznych przesłucha dwóch kandydatów na wakat w Radzie Polityki Pieniężnej, który powstał po rezygnacji Marka Chrzanowskiego. Kandydatem zgłoszonym przez Platformę Obywatelską jest Marek Dąbrowski, dr hab. w dziedzinie nauk ekonomicznych, kierownik Katedry Makroekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Kandydatem zgłoszonym przez Prawo i Sprawiedliwość jest Rafał Sura, dr habilitowany nauk prawnych specjalizujący się w prawie bankowym. Sam wybór Senatu nastąpi najprawdopodobniej na posiedzeniu w dniach 16-17 listopada. Kierując się wcześniejszymi głosowaniami nad wyborem członków RPP, w których przepadli wszyscy kandydaci zgłoszeni przez partie opozycyjne, można założyć, że nowym członkiem gremium będzie R. Sura. Zmiana personalna w składzie Rady nie powinna jednak wpływać na kształt polityki pieniężnej w najbliższym czasie. Wypowiedzi obecnych członków Rady wskazują na przeważającą większość (co najmniej 7 głosów) przeciwników obniżek stóp procentowych i zwolenników utrzymania obecnych parametrów polityki pieniężnej co najmniej do połowy przyszłego roku. Przykładem takiego stanowiska są ostatnie komentarze Eugeniusza Gatnara który Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 1
BIULETYN DZIENNY, 27 października 2016, GODZ 9.10 powiedział, że utrzymywanie stóp procentowych na obecnym, historycznie niskim poziomie sprzyja gospodarce, a ich ewentualne obniżki nie pobudziłyby aktywności inwestycyjnej niosąc jednocześnie zagrożenia dla jakości portfela kredytowego i zniechęcając do oszczędzania. Przeciwko ewentualnym obniżkom stóp w ocenie przedstawiciela gremium przemawia także rysujący się trend wzrostowy inflacji. E. Gatnar zgodził się z wcześniejszymi ocenami A. Glapińskiego wskazując 2018r. jako potencjalny horyzont pierwszych podwyżek stóp procentowych. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. KOMENTARZ RYNKOWY Na rynku walutowym w środę dolar osłabiał się w relacji do głównych walut. Skala tego osłabienia nie była jednak duża i amerykańska waluta utrzymuje się w pobliżu swojego najsilniejszego poziomu od ośmiu miesięcy w relacji do euro. W stosunku do jena dolar jest blisko najsilniejszego poziomu od trzech miesięcy. Dla notowań głównych par walutowych najważniejszym tematem pozostaje kwestia przyszłości stóp procentowych w USA. W tym kontekście ważny będzie piątkowy, wstępny odczyt amerykańskiego PKB za trzeci kwartał. Oczekuje się, że po słabszym okresie w pierwszej połowie roku, dynamika PKB USA przyspieszyła w trzecim kwartale do 2,5 % q/q w ujęciu zanualizowanym. Jeśli dane potwierdzą te oczekiwania, będą stanowiły kolejny argument za podwyższeniem stóp procentowych przez Fed w grudniu. Przed publikacją danych na temat PKB, rynek pozna jeszcze w czwartek odczyt wskaźnika zamówień na dobra trwale w USA za wrzesień. W środę umacniał się funt. Notowaniom brytyjskiej waluty pomagały spekulacje, że Bank Anglii nie zdecyduje się na luzowanie polityki monetarnej na zaplanowanym na przyszły tydzień posiedzeniu. Oczekiwania utrzymania status quo w brytyjskiej polityce monetarnej wzrosły po wtorkowej wypowiedzi prezesa BoE Marka Carneya, który w trakcie przemówienia w brytyjskim parlamencie oświadczył, że istnieje limit w kwestii gotowości do tolerowania inflacji powyżej celu oraz dodał, że kierowanemu przez niego bankowi centralnemu nie jest obojętny poziom kursu walutowego. W czwartek dla notowań funta ważne będzie publikacja danych na temat brytyjskiego PKB. Będą to pierwsze wyniki PKB obrazujące kondycję gospodarki po referendum ws. brexitu. Oczekuje się, że odczyt wskaże na wzrost o 0,3 % q/q i co byłoby najsłabszym wynikiem od roku. Dane z brytyjskiej gospodarki w ostatnim czasie okazywały się generalnie lepsze od oczekiwań rynku, który zakładał głębsze i bardziej natychmiastowe spowolnienie w konsekwencji brexitu. Istnieje dlatego szansa, że również czwartkowy odczyt pozytywnie zaskoczy, co mogłoby okazać się impulsem dla kontynuacji umocnienia funta. Na rynku akcji w USA nieduże zmiany w środę zanotował indeks S&P 500, który stracił 0,2 proc. Gorzej sytuacja wyglądała jednak w przypadku technologicznego Nasdaqa, który zakończył sesję na 0,6 proc. minusie, Na notowania tego indeksu duży negatywny wpływ miały tracące ponad 3 proc akcje Apple. Kurs tej spółki przeceną zareagował na wyniki kwartalne, które wskazały między innymi na nieco niższe od oczekiwań przychody w trzecim kwartale i już trzeci kwartał z rzędu spadkowej tendencji w tej kategorii. Na plusie sesję zakończył sesję natomiast Dow Jones, notowaniom tego indeksu pomagały między innymi wyraźnie zyskujące kursy Coca Coli i Boeinga po tym, jak te spółki pokazały lepsze od oczekiwań wyniki kwartalne zarówno na poziomie zysku netto jak i przychodów. Umiarkowanym spadkiem zakończyły środową sesję giełdy w Europie. Indeks Euro Stoxx 50 stracił 0,2 proc. Niedużym spadkami zakończyła sesje giełda w Warszawie. WIG 20 stracił 0,2%. W odwrocie po dobrym początku tygodnia znalazły się banki. Blisko 2% tracił kurs PKOBP. Jeszcze mocniej bo ponad 3% spadały akcje mbanku, na ponad 1%-owym minusie zakończyły sesję walory BZWBK. Kursy tych dwóch ostatnich banków spadkami zareagowały na raporty kwartalne, które te banki opublikowały przed 2
BIULETYN DZIENNY, 27 października 2016, GODZ 9.10 otwarciem środowej sesji. Na rynku surowcowym przecenę z przednich sesji kontynuowała ropa naftowa. Ceny Brent spadły w środę poniżej poziomu 50 dolarów za baryłkę wobec blisko 52 dolarów, na które baryłka tego surowca była wyceniana na początku tygodnia. Pogorszenie na rynku surowca nastąpiło po informacjach, że Irak, drugi co do wielkości pod względem wydobycia członek OPEC, oświadczył, że chciałby być wyłączony z negocjowanego przez kartel porozumienia w sprawie zamrożenia poziomów wydobycia przez członków organizacji. Swoją prośbę Irak argumentuje tym, że potrzebuje pieniędzy na walkę z Państwem Islamskim. Irak chciałby być tym samym kolejnym członkiem kartelu wyłączonym z porozumienia. Wcześniej wyłączeni z niego zostały Iran, Libia oraz Nigeria, których udział w rynku już wcześniej spadł z powodów innych niż spadek cen ropy naftowej. Wśród inwestorów wzrosły tym samym wątpliwości, na ile prawdopodobne jest ostateczne porozumienie i zgoda w sprawie kwot wydobycia, które OPEC ma ogłosić na szczycie pod koniec listopada. Spadków cen ropy naftowej nie były w środę na długo powstrzymać lepsze od oczekiwań dane na temat zapasów surowca w USA. Z danych Departamentu Energi wynika, że zapasy ropy w USA spadły niespodziewanie w ubiegłym tygodniu wobec zakładanego ich wzrostu. Tym samym już siedem z ostatnich ośmiu tygodni przyniosło spadek zapasów ropy naftowej w USA. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 3
Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 4
Kalendarium Godz. Kraj Wskaźnik Ostateczna dana Prognoza Raiffeisen Średnia oczekiwań Poprzedni PIĄTEK 21 WRZEŚNIA brak istotnych publikacji makroekonomicznych PONIEDZIAŁEK 24 WRZEŚNIA 01:50 JP Eksport (wrzesień, %, r/r) -6,90-10,40-9,60 01:50 JP Import (wrzesień, %, r/r) -16,30-16,60-17,30 02:30 JP Indeks PMI dla przemysłu, wst. (październik, pkt.) 51,70 50,40 09:00 FR Indeks PMI dla przemysłu, wst. (październik, pkt.) 51,30 50,20 50,00 49,70 09:00 FR Indeks PMI dla usług, wst. (październik, pkt.) 52,10 53,50 53,00 53,30 09:30 D Indeks PMI dla przemysłu, wst. (październik, pkt.) 55,10 54,00 54,30 54,30 09:30 D Indeks PMI dla usług, wst. (październik, pkt.) 54,10 51,50 51,50 50,90 10:00 EZ Indeks PMI dla przemysłu, wst. (październik, pkt.) 53,30 53,20 52,60 52,60 10:00 EZ Indeks PMI dla usług, wst. (październik, pkt.) 53,50 52,50 52,40 52,20 15:45 USA Indeks PMI dla przemysłu, wst. (październik, pkt.) 53,20 51,60 51,50 WTOREK 25 WRZEŚNIA 10:00 PL Stopa bezrobocia (wrzesień, %) 8,30 8,40 8,40 8,50 10:00 D Indeks instytutu Ifo - business climate (październik, pkt.) 110,50 109,30 109,50 109,50 16:00 USA Indeks zaufania konsumentów - Conference Board (październik, pkt.) 98,60 100,00 102,00 104,10 ŚRODA 26 WRZEŚNIA 08:00 D Indeks zaufania konsumentów - GfK (listopad, pkt.) 9,70 10,00 10,00 16:00 USA Sprzedaż nowych domów (wrzesień, tys.) 593,00 600,00 609,00 CZWARTEK 27 WRZEŚNIA 10:30 GB Wzrost PKB (3 kwartał, %, r/r) 0,30 0,70 14:30 USA Zamówienia na dobra trwałego użytku, wst. (wrzesień, %, m/m) -0,50 0,10 0,10 14:30 USA Wnioski o zasiłek dla bezrobotnych (dane tygodniowe, tys.) 258,00 260,00 PIĄTEK 28 WRZEŚNIA 01:30 JP Inflacja CPI (wrzesień, %, r/r) -0,50-0,50 01:30 JP Stopa bezrobocia (wrzesień, %) 3,10 3,10 08:45 FR Inflacja CPI (październik, %, r/r) 0,60 0,50 09:00 CH Indeks instytutu KOF (październik, pkt.) 101,50 101,30 14:00 D Inflacja CPI (październik, %, r/r) 0,80 0,70 14:30 USA Wzrost PKB (3 kwartał, %, r/r) 2,60 2,50 1,40 14:30 USA Indeks kosztów zatrudnienia (III kwartał, %, k/k) 0,50 0,60 0,60 16:00 USA Indeks Uniwersytetu Michigan, fin. (październik, pkt.) 88,20 87,90 Źródło: Reuters; Bloomberg; prognozy Raiffeisen Bank Polska i Raiffeisen Research Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 5
Raiffeisen Polbank ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 655 47 51 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 79 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 6