Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/6 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: Hel spręŝony He2 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik stwarzający zagroŝenie: Nazwa chemiczna % wag Nr CAS Nr WE Symbole bezpieczeństwa (S) hel spręŝony 99,9 7740-59-7 231-168-5 2-3-7 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja nie została sklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: Gaz spręŝony, niepalny. Butle pod wpływem wysokiej temperatury mogą eksplodować. ZagroŜenie Hel jest gazem obojętnym, zaliczonym do szlachetnych. Działa dusząco w toksykologiczne: przypadku wypierania tlenu poniŝej fizjologicznej zawartości w oddychanym ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC powietrzu. Brak Uwaga: W pierwszej kolejności usunąć poszkodowaną osobę z atmosfery zawierającej nadmiar helu w atmosferze. Następstwa wdychania: 1. Usunąć poszkodowaną osobę ze środowiska zawierającego nadmiar helu w atmosferze, z jednoczesnym niedoborem tlenu. Osoby ratujące muszą wchodzić do atmosfery z nadmiarem helu atmosfery z aparatami oddechowymi. W razie ich braku, nieprzytomnych poszkodowanych leŝących w dołach, studniach, piwnicach, itp. naleŝy wydobywać hakami lub spuszczać ratowników na linach na taki okres czasu, jaki wystarcza do kolejnego oddechu (wytrzymałość osobnicza). 2. Zastosować intensywną tlenoterapię (oddychanie kontrolowane lub wspomagane czystym tlenem. 3. Jak najszybciej przewieźć do szpitala. SkaŜenie oczu: 1. Hel spręŝony, wskutek odpręŝenia ulega silnemu schłodzeniu, co spowodować moŝe, wskutek gwałtownego kontaktu z oczami bolesne, trudne do wygojenia odmroŝenia oczu, które mogą doprowadzić do uszkodzenie wzroku. Oczy przykryć jałową gazą i zapewnić pomoc okulisty. Wskutek uderzenia gazu pod cisnieniem, moŝe nastąpić uraz mechaniczny. 2. Potrzebna jest natychmiastowa pomoc okulisty. Następstwa połknięcia: Nie ma moŝliwości zaistnienia. OdmroŜenie skóry: 1. Hel spręŝony wskutek odpręŝenia ulega silnemu schłodzeniu, co spowodować moŝe bolesne, trudne do wygojenia odmroŝenia. 2. Skórę przykryć jałowym opatrunkiem i udać się do dermatologa
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/6 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Szczególne zagroŝenia: Środki gaśnicze: Zalecenia szczegółowe: Specjalny sprzęt ochronny straŝaków: Gaz niepalny. Butle ze spręŝonym helem, naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Hel jest gazem duszącym wówczas, gdy jego nadmiar wypiera tlen z atmosfery, dlatego naleŝy kontrolować jego zawartość w atmosferze. Stosować tylko w przypadku poŝaru sąsiednich obiektów. Rodzaj środków w zaleŝności od wielkości i rodzaju poŝaru. ZagroŜone działaniem wysokiej temperatury butle wywozić w bezpieczne miejsce. Aparaty oddechowe. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Zalecenia szczegółowe, ochrony osobiste: Metody utylizacji: Ogłosić alarm. Osoby zagroŝone wyprowadzić poza zagroŝony obszar w kierunku pod wiatr. Skutki awarii likwidują osoby przeszkolone, wyposaŝone w ochrony dróg oddechowych. Nadmiar helu w atmosferze wypiera tlen. Osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z akcją ratowniczą w skaŝonej atmosferze, powinny być wyposaŝone w swobodne ubrania ochronne, aparaty oddechowe i być ubezpieczane jeszcze przez dodatkowe dwie osoby. Jedna osoba asystuje wewnątrz skaŝonego pomieszczenia (obiektu, którym mogą być równieŝ zbiorniki, kanały, studzienki kanalizacyjne, studnie, zagłębienia terenowe i inne). Druga osoba, która znajduje się na zewnątrz tego pomieszczenia (obiektu), w kaŝdej chwili musi być gotowa do udzielenia lub sprowadzenia pomocy. SkaŜone pomieszczenia (obiekty) muszą być intensywnie wentylowane świeŝym powietrzem. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań ratowniczych, naleŝy dokonać pomiarów stęŝeń tlenu w skaŝonej atmosferze. OpróŜnione z helu instalacje naleŝy przedmuchiwać powietrzem - niedopuszczalne jest przedmuchiwanie tlenem. Kontrolowane wypuszczanie do atmosfery - zgodnie z wymogami prawa krajowego. 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE 7.1. Zaleca się podejmowanie środków ostroŝności podczas przemieszczania i magazynowania butli ze spręŝonym helem. NaleŜy unikać źródeł ciepła i otwartego płomienia. W pomieszczeniach zamkniętych stosować wydajną wentylację mechaniczną. Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć i uderzać weń. 7.2 Hel przechowuje się w stanie spręŝonym, w odpowiednio wytrzymałych butlach (wytrzymałość sprawdzana okresowo) i zbiornikach. Miejscem przechowywania są w zasadzie pomieszczenia zamknięte. SpręŜony hel moŝe być przechowywany w wiatach o równej podłodze, osłonięty przed działaniami promieniowania słonecznego. O ile stęŝenie helu przekracza biologiczne normy, naleŝy stosować aparaty oddechowe butlowe lub zaopatrywane w czyste powietrze tłoczone z zewnątrz. 7.3 Nad pomieszczeniami, w których znajdują się butle ze spręŝonym helem, nie mogą być organizowane miejsca pracy. 7.4 W miejscach przeładunku butli ze spręŝonym helem, nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/6 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej: Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy, wyciągi pneumatyczne na stanowiskach pracy, rękawice ochronne, swobodne ubrania ochronne. W przypadku zagroŝenia wytworzenia się atmosfery duszącej fizycznie - niezbędne są aparaty oddechowe. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Drogi oddechowe: Ręce: Oczy: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Higiena pracy: W przypadkach zagroŝenia - aparaty oddechowe, indywidualne i zbiorowe. Rękawice ochronne robocze. Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Ubrania ochronne robocze Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769). NDS - Nie ustanowiono 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Masa atomowa: 4,00 g/mol Postać fizyczna, barwa, zapach: Hel w warunkach normalnych jest gazem bezbarwnym, nie posiadającym zapachu i nie charakteryzujący się Ŝadnym smakiem. Gęstość: 0,17848 g/dm³ (0ºC) Temperatura topnienia: -272ºC Temperatura wrzenia: -268ºC Temperatura krytyczna: -267,9ºC Rozpuszczalność w wodzie: 8,6 g/l w 20ºC. Gęstość gazu względem powietrza: 0,14 Temperatura zapłonu: gaz niepalny Inne: Hel naleŝy do grupy 18 (VIII głównej) układu okresowego pierwiastków. Masa atomowa wynosi 4,00 g/mol. Jest biernym chemicznie gazem. W temperaturze 2,173 K pod ciśnieniem 5 kpa hel przechodzi w odmianę He II, która wykazuje niemal całkowity zanik lepkości. Zjawisko to zostało określone mianem nadciekłości. Hel występuje w powietrzu (4,6.10-4% obj.), w niektórych gazach ziemnych oraz w postaci okludowanej w minerałach pierwiastków promieniotwórczych. Hel otrzymywany jest na drodze destylacji frakcyjnej skroplonego powietrza lub gazu ziemnego. Stosowany jest do wytwarzania atmosfery obojętnej a takŝe napełniania balonów. Do wytwarzania atmosfery ochronnej oraz w lampach jarzeniowych, hel stosowany jest z innymi helowcami, głównie neonem. W mieszaninie z tlenem tworzy tzw. powietrze helowe. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Gaz chemicznie stabilny, niereaktywny. 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia: oczy - nie ; skóra - nie; połknięcie - nie; wdychanie - tak Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/6 Brak informacji w literaturze fachowej. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Brak zagroŝeń. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206) Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN (ONZ) : 1046 Klasa ADR/RID/IMO: 2 Kod klasyfikacyjny 1A Ilości ograniczone: LQ1 Kategoria transportowa: 3 Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 20 Kategoria transportowa: 3 Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 2.2: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja nie została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: S 2 S 3 S 7 Kartę wykonano zgodnie z: Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Chronić przed dziećmi Przechowywać w chłodnym miejscu Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769).
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/6 Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach, (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Hel spręŝony Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyce są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/6 Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *