2014
Zapraszamy do zabawy! Za nami kilka miesięcy obserwacji zmian zachodzących na monitorowanych przez nas drzewach wraz z następującymi po sobie porami roku. W trakcie wakacji szkolnych drzewa nie próżnują wytwarzają owoce, nasiona, zmieniają kolor liści. Drodzy Obserwatorzy Przyrody, aby nie ominęły Was żadne nowości u naszych drzew zapraszamy do wzięcia udziału w rodzinnej grze terenowej. OPIS GRY Zadaniem każdego gracza jest poprawne rozwiązanie 15 zadań, które pozwolą na uzupełnienie krzyżówki. Wybieramy jedną łatwiejszą lub trudniejszą do uzupełnienia. Hasło główne krzyżówki składa się z czterech wyrazów, oddzielonych od siebie grubymi, zielonymi liniami. Na mapie czerwonymi kropkami, podpisanymi cyframi od 1 do 10, zaznaczone są wybrane drzewa rosnące w wilanowskich ogrodach. Waszym zadaniem jest odszukanie drzew w terenie i - korzystając z podpowiedzi podanych w karcie pracy - rozszyfrowanie ich nazw. Dwa zadania dotyczą orientacji w terenie. Trzy pozostałe zadania wymagać będą spostrzegawczości i logicznego myślenia. Podczas wrześniowych zajęć dowiemy się, czy udało się prawidłowo rozwiązać zagadki z gry i poprawnie wypełnić krzyżówkę. POWODZENIA!
3 MAPA DO GRY TERENOWEJ BEAGLE JEDEN ROK Z ŻYCIA DRZEWA 2014
KRZYŻÓWKA trudniejsza 1. 1 2. 3. 4. 5. 1 4 7 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 3 5 4 4 13. 14. 15.? 2 HASŁO:... 4
KRZYŻÓWKA łatwiejsza 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.? HASŁO:... 5
ZADANIE 1 Posługując się mapą odszukaj na przedpolu drzewo oznaczone numerem 1. Przyjrzyj się dokładnie charakterystycznym owocom tego drzewa. Porównaj owoce drzewa numer 1 z trzema fotografiami podpowiedziami. Jak nazywa się to drzewo? Zapisz jego nazwę pod numerem 14 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się druga litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. BRZOZA OLSZA LIPA ZADANIE 2 Aby móc wpisać do hasła literę numer 10 należy odnaleźć pergolę prowadzącą z dziedzińca pałacowego do ogrodu barokowego. Pergola to budowla ogrodowa, którą porastają rośliny pnące. Jest ona przedłużeniem północnego skrzydła pałacu. Nad wejściem do ogrodu, na pergoli, umieszczony jest napis w języku łacińskim, który tłumaczy się: Mówcie, jak miłe jest zapomnienie o kłopotach życia. Fragment ten zachęca, aby podczas spaceru w ogrodach zapomnieć o codziennych troskach i problemach oraz odnaleźć chwilę wytchnienia w pięknych ogrodach. Stojąc przed pergolą, odczytaj zapisany nad nią napis, a pierwszą literę czwartego wyrazu wpisz w wyróżnionym polu hasła numer 10 w krzyżówce. 6
ŚWIERK DAGLEZJA CIS ZADANIE 3 Posługując się mapą odszukaj w Parku Angielskim drzewo oznaczone numerem 2. Przyjrzyj się liściom oraz korze pnia tego drzewa. Porównaj liście i korę drzewa numer 2 z trzema fotografiami podpowiedziami. Jak nazywa się to drzewo? Zapisz jego nazwę pod numerem 11 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się czwarta litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. ZADANIE 4 Porównaj wygląd kory drzewa numer 3 z fotografiami poniżej. Nazwę tego drzewa zapisz pod numerem 3 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się pierwsza litera nazwy rozpoznanego drzewa. KLON BRZOZA TOPOLA 7
ZADANIE 5 Posługując się mapą odszukaj iglaste drzewo oznaczone numerem 4. Przyjrzyj się dokładnie jego czerwonym owocom. Mięsiste osnówki niedokładnie osłaniają zamknięte w nich nasionko, a otwór w owocu, przez który widać nasiono, ma bardzo równomierny kształt. Zastanów się, jaką literę alfabetu najbardziej przypomina kształt otworu w owocach tego drzewa? Zapisz tę literę w wyróżnionym polu hasła numer 2 w krzyżówce. ZADANIE 6 Posługując się mapą odszukaj drzewo oznaczone numerem 5. Przyjrzyj się dokładnie jego owocom. Porównaj owoce drzewa numer 5 z trzema fotografiami podpowiedziami. Jak nazywa się to drzewo? Zapisz jego nazwę pod numerem 8 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się piąta litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa KASZTANOWIEC DĄB GRAB 8
JESION JARZĄB GROCHODRZEW ZADANIE 7 Posługując się mapą odszukaj drzewo oznaczone numerem 6. Przyjrzyj się jego liściom. Są to liście złożone, czyli takie, które na jednym ogonku liściowym posiadają kilka lub kilkanaście blaszek liściowych. Porównaj liście drzewa numer 6 z trzema fotografiami obok. Zwróć uwagę na to czy blaszki liściowe są ostro, czy półokrągło zakończone oraz czy brzegi blaszek liściowych są gładkie, czy ząbkowane. Ułatwi Ci to poprawne dopasowanie nazwy drzewa. Zapisz jego nazwę pod numerem 7 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się trzecia litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. ZADANIE 8 Pewien zapominalski przyrodnik zrobił kiedyś fotografię Stawu Południowego, ale zapomniał, z którego miejsca na brzegu była ona wykonana. Pomóż przyrodnikowi wskazać miejsce, z którego zrobione zostało zdjęcie obok. Czy było to miejsce oznaczone na mapie literą A? A może literą E lub U? Literę oznaczającą miejsce, z którego wykonana została fotografia zapisz w wyróżnionym miejscu w szóstym haśle krzyżówki. STAW POŁUDNIOWY 9
ZADANIE 9 Posługując się mapą odszukaj iglaste drzewo oznaczone numerem 7. Drzewo to, jest w Polsce gatunkiem obcym, czyli takim, który nie występuje na terenie naszego kraju naturalnie w środowisku, tylko został celowo zasiany lub zasadzony przez człowieka. Spróbuj odszukać na trawniku pod drzewem jego charakterystyczne szyszki. Porównując je z fotografiami poniżej poznasz nazwę drzewa, pod którym stoisz. Zapisz jego nazwę pod numerem 5 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się siódma litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. ŚWIERK SOSNA DAGLEZJA ZADANIE 10 Drzewo numer 8 również jest gatunkiem obcym w Polsce. Przyjrzyj się dokładnie charakterystycznym liściom tego drzewa. Porównaj liście drzewa numer 8 z trzema fotografiami podpowiedziami. Jak nazywa się to drzewo? Zapisz jego nazwę pod numerem 4 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się czwarta litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. BRZOZA MIŁORZĄB BUK 10
OLSZA SZARA LIPA SZEROKOLISTNA DĄB CZERWONY ZADANIE 11 Odszukaj w Parku Angielsko-Chińskim drzewo oznaczone numerem 9. Nazwy roślin składają się z dwóch członów (wyrazów) pierwszy wyraz to nazwa rodzajowa, drugi nazwa gatunkowa. Przyjrzyj się liściom drzewa numer 9 i porównaj ich wygląd z fotografiami poniżej. W haśle numer 1 w krzyżówce zapisz nazwę gatunkową drzewa. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się pierwsza litera nazwy gatunkowej rozpoznanego przez Ciebie drzewa. 11
ZADANIE 12 Nasz znajomy, zapominalski przyrodnik fotografował także Potok Służewiecki. I podobnie, jak w przypadku Stawu Południowego, zapomniał czy zdjęcie wykonywał z miejsca oznaczonego na mapie literą B, K, a może Z. Pomóż przyrodnikowi wskazać miejsce, z którego zrobione zostało zdjęcie obok. Literę oznaczającą miejsce, z którego wykonana została fotografia zapisz w wyróżnionym miejscu w 15 haśle krzyżówki. ZADANIE 13 Aby odnaleźć drzewo numer 10, trzeba przejść mostem nad Potokiem Służewieckim. Nazwę drzewa poznasz oglądając dokładnie jego liście. Przyjrzyj się czy liście tego drzewa mają taką samą wielkość blaszki liściowej po obydwu stronach ogonka liściowego? Porównaj liście drzewa numer 10 z trzema fotografiami poniżej. Zapisz jego nazwę pod numerem 9 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się czwarta litera nazwy rozpoznanego przez Ciebie drzewa. GROCHODRZEW WIĄZ KASZTANOWIEC 12
ZADANIE 14 Na mapie liczbą 11 oznaczony jest ogród, w którym rosną piękne, kuszące zapachem kwiaty. Mimo swego urokliwego wyglądu potrafią być niebezpieczne, a to dzięki temu, iż ich łodygi wytwarzają kolce. Przyjrzyj się dokładnie krzewom, które rosną w tym ogrodzie. Czy wiesz jak się nazywają? Od nazwy kwiatów rosnących w tym ogrodzie pochodzi nazwa całego ogrodu. Czy wiesz jak nazywa się ogród, w którym jesteś? Zapisz jego nazwę pod numerem 13 w krzyżówce. Wpisz ją tak, aby w wyróżnionym polu znalazła się piąta litera nazwy. ZADANIE 15 Aby dowiedzieć się, jaka litera ukryła się pod numerem 12 w krzyżówce, musisz złamać szyfr. Litera ta zapisana jest alfabetem Morse`a. Aby ją rozszyfrować musisz dokładnie przyjrzeć się budynkowi Pałacu oraz jego otoczeniu. Zaszyfrowana litera składa się z 4 znaków ( lub ) 1. Kształt pierwszego znaku odnajdziesz ułożony z czerwonych kamieni w samym środku górnego tarasu ogrodów barokowych. 2. Kształt drugiego znaku odnajdziesz stając w środku pierwszego kształtu przodem zwrócona/y do Pałacu i spoglądając na centralnie umieszczone parterowe drzwi. Jakiego są one kształtu? 3. Kształt trzeciego znaku mieści w sobie portret Królowej Marysieńki, który zaobserwować można, również stając w środku pierwszego kształtu przodem zwróconym do Pałacu. Portret Królowej znajduje się po prawej (północnej) stronie centralnej wieży. 4. Kształt czwartego znaku odnaleźć można spoglądając na zegar na dachu wieży nad południowym skrzydłem Pałacu. Zegar obserwujemy także z centralnej części górnego tarasu ogrodów barokowych. Narysuj poniżej kolejne kształty, które udało Ci się zaobserwować. 1. 2. 3. 4. 13
ZADANIE 15 ciąg dalszy Zaobserwowane kształty zapisane w kolejności tworzą oznaczenie jednej litery w alfabecie Morse`a. Która to litera? Poniżej znajduje się zapis symboliczny liter alfabetem Morse`a, który posłuży Ci do odszukania zaszyfrowanej litery. Literę wpisz w krzyżówce w wyróżnionym polu hasła numer 12. Litery alfabetu Litera Kod Litera Kod A N B O C P D Q E R F S G T H U I V J W K X L Y M Z 14